تيانشان تورى   ›   بىلگەنگە مارجان   ›   بال داۋرەن

بالام، ساعان قارىزدار ەمەسپىن

   ا ق ش - تىق ءبىر بالا اكەسىنەن: بىزدە اقشا كوپ شىعار؟ - دەپ سۇراپتى. اكەسى: مەندە اقشا بار، ءبىراق سەندە جوق، - دەپ جاۋاپ بەرىپتى. ا ق ش - تىق بالالار كىشكەنتايىنان قۇلشىنۋدى بىلەدى، اتا - باباسىنىڭ كاسىبىنە مۇراگەرلىك ەتسە دە وسى بەتالىسىنان جازبايدى، سوندىقتان بىرنەشە ۇرپاققا دەيىن ولاردىڭ شارۋاشىلىعى باياعىسىنشا شالقي بەرەدى.

    جۇڭگولىق ءبىر بالا اكەسىنەن: بىزدە اقشا كوپ شىعار؟ - دەپ سۇراپتى. اكەسى: بىزدە اقشا وتە كوپ، مەن كوز جۇمعان سوڭ، ءبارى سەنىكى بولادى، - دەپ جاۋاپ بەرىپتى. جۇڭگولىق بايلار بالاسىن كىشكەنتايىنان ەرەكشە ەركەلەتەدى، اكەسى كوز جۇمباي تۇرعاندا، بالاسى ۋىس - ۋىس اقشا جۇمساپ، كۇنى بويى سەندەلىپ بوس جۇرەدى. اتا - باباسىنىڭ كاسىبىنە مۇراگەرلىك ەتسە دە، تەز شاشىپ جوعالتادى. سوندىقتان جۇڭگولىقتاردا «بايلىعىڭ ءۇش ۇرپاقتان اسپايدى» دەگەن اتالى ءسوز بار.

    مىنا اڭگىمەنى وقىساڭىز جۇڭگو مەن باتىس ەلدەرىنىڭ بالا تاربيەلەۋ جاعىنداعى پارقىن بىلەسىز.

    بىلتىر جازعى كانيكۋلعا تاراعان كەزدە، ءبىر جۇڭگولىق 13 جاستاعى ۇلىن اۆستراليانىڭ پەتر قالاسىنداعى دوسى ماريدىڭ ۇيىنە كوز اياسىن كەڭەيتسىن دەپ جىبەرىپتى. سونىمەن ماري كامەلەتكە تولماعان ۇل بالاعا «قارايلاسۋ» مىندەتىن ۇستىنە الىپتى.

    اۋەجايدان ۇل بالانى توسىپ العان ماري وعان مىناداي سوزدەردى ايتىپتى:

    «اكەڭنىڭ دوسى بولامىن، سەنىڭ اۆستراليادا وتكىزەتىن ءبىر ايلىق جازعى كانيكۋلداعى تۇرمىسىڭا قارايلاسۋدى اكەڭ ماعان تاپسىردى. الايدا ساعان مىنانى اشىق ايتايىن، ساعان قارايلاسقاندا تۇرمىسىڭا بۇكىلدەي كىرىسىپ المايمىن، ويتكەنى اكەڭە قارىزدار ەمەسپىن، ول دا ماعان قارىزدار ەمەس، دەمەك، ول ەكەۋىمىزدىڭ تەرەزەمىز تەڭ. 13 جاسقا شىعىپسىڭ، نەگىزگى تۇرمىسىڭدى ءوزىڭ جونگە سالاتىن قابىلەتىڭ بار. سوندىقتان كۇنى ەرتەڭنەن باستاپ تاڭەرتەڭ ورنىڭنان ۋاقىتىندا تۇراسىڭ، سەنى وياتپايمىن. ورنىڭنان تۇرعان سوڭ تاڭەرتەڭگى اسىڭدى ءوزىڭ ىستەپ ىشەسىڭ، ويتكەنى مەن قىزمەتكە كەتەمىن، ساعان تاڭەرتەڭگى اس ازىرلەي المايمىن، اسىڭدى ءىشىپ بولعان سوڭ، ىدىس - اياقتى ءوزىڭ جۋاسىڭ، ىدىس - اياعىڭدى جۋۋعا مىندەتتى ەمەسپىن. كىر جۋاتىن ءۇي انە تۇر، كىر كيىمدەرىڭدى ءوزىڭ جۋاسىڭ. بۇدان سىرت، مىنا جەردە ءبىر كارتا مەن الەۋمەتتىك اۆتوبۋزدىڭ ۋاقىت كەستەسى تۇر، قاي جەردى ۇناتساڭ سول جەرگە بارىپ وينا، مەندە ۋاقىت بولسا ەرتىپ بارارمىن، ەگەر ۋاقىتىم بولماسا، جۇرەتىن جولىڭ مەن جول ارالىعىن انىق ءبىلىپ الىپ ءوزىڭ بارساڭ دا بولادى. قورىتىپ ايتقاندا، ءوز تۇرمىسىڭا قاتىستى ىستەردى ءوزىڭ تىندىر، مەنىڭ دە تىندىراتىن جۇمىسىم كوپ، سەنىڭ كەلۋىڭ ماعان اۋرەشىلىك الا كەلمەسە ەكەن دەپ تىلەيمىن».

    «تاتە» دەپ شاقىرۋعا جول قويماي، ءوز اتىن «ماري» دەپ شاقىرۋدى قاداعالاپ تاپسىرعان ادامنىڭ ايتقان سوزدەرىن 13 جاستاعى ۇل بالا كىرپىك قاقپاي تىڭدايدى، ارينە، كەيبىر سوزدەر ونىڭ جۇرەگىن تەبىرەنتكەن ەدى. ويتكەنى ۇيىندە اكە - شەشەسى ونىڭ تۇرمىسىنا بۇكىلدەي كىرىسىپ العان بولاتىن.

    «ايتقاندارىمدى ءتۇسىندىڭ بە»؟ - دەپ سۇراعان ماريعا، «ءتۇسىندىم»، - دەپ جاۋاپ قايتاردى بالا.

    ءيا، ماري تاتەنىڭ ايتقانى ءجون عوي، ول اكەمە قارىزدار ەمەس، ماعان تىپتەن قارىزدار ەمەس، 13 جاسقا شىقتىم، ەرجەتتىم، تاڭەرتەڭگى استى ازىرلەۋ، سىرتقا شىعۋ، ءوزىم ۇناتقان جەرگە بارىپ - كەلۋ ءبارى دە قولىمنان كەلەدى.

    ارادا ءبىر اي وتكەن سوڭ، كانيكۋلىن اياقتاتىپ ول بەيجيڭدەگى ۇيىنە قايتىپ كەلەدى. ۇيىندەگىلەر ونىڭ بۇكىلدەي وزگەرگەنىن، ءارقانداي ءىستىڭ ءبارىن ءوزى ءبىر جاقتى ەتەتىنىن، ءوزىن دەربەس باسقارا الاتىنىن، ورنىنان تۇرعان سوڭ كورپە - جاستىعىن جيناپ، تاماق ىشكەن ىدىس - اياعىن جۋىپ، جاتىن بولمەسىن تازالاپ، كىر جۋعىشپەن كيىمدەرىن جۋىپ، ۋاقىتىندا ۇيىقتاپ، باسقالارعا ادەپتى مامىلە جاسايتىنىن كورىپ تاڭ - تاماشا بولادى.

    ونىڭ اكە - شەشەسى ماريعا ءدان ريزا بولىپ، ودان: قانداي ادىسپەن ۇلىمىزدى ءبىر اي ىشىندە ءىستىڭ ءجونىن بىلەتىن ادام ەتىپ تاربيەلەدىڭ؟ - دەپ سۇرايدى.

    ەركەلەتۋ شىنايى سۇيىسپەنشىلىك ەمەس

    جۇڭگولىق اتا - انالار بالاسىن ەرەكشە ەركەلەتىپ، بار مەيىرىن توگەدى، وزىندە بارىن تۇگەلىمەن بالاسىنا ارنايدى. وزىندە جوق بولسا، امالىن تاۋىپ الەمدەگى ەڭ جاقسىسىن سوعان ارنايدى، ءتىپتى، ۇرپاعىنىڭ ۇرپاعىنا دەيىن قاجەتتىسىن دايىنداپ قويۋعا مويىنسال بولادى دا، بالاسىنىڭ قابىلەتى مەن تالعامىن قاعىس قالدىرادى.

    كوپتەگەن اتا - انا بالاسىن ادام عۇرلى كورمەيدى، قايتا ونى مىسىق، كۇشىك سەكىلدى ەرمەك حايۋانات رەتىندە قاراپ، ول ءۇشىن نە ءىشىپ، نە جەيتىنىن، قايدا تۇراتىنىن، نەنى پايدالاناتىنىن، قانداي تۇرمىس وتكىزەتىنىن... ءبارى - ءبارىن تاڭدايدى. ءىس جۇزىندە، اتا - انا بالاعا ادامنىڭ ءسوزىن ايتۋى، ولارعا ادام بولۋدىڭ جولىن ۇعىندىرۋى كەرەك. مۇنى مىندەتتى تۇردە ورىنداۋى شارت. ويتكەنى ولار ادام، الپەشتەۋگە عانا توياتتايتىن مىسىق، كۇشىك ەمەس.

    جۇڭگولىق جاس اتا - انالاردىڭ ءوزى جانە وتباسى ءۇشىن، قوعام ءۇشىن ءومىر ءسۇرۋى كەرەكتىگىن ءبىلۋىن، بۇرىنعى اتا - انالار سەكىلدى تەك بالاسى ءۇشىن ءومىر سۇرگەندەي سۇردەكپەن جۇرە بەرمەۋدى ۇعىنۋىن ءۇمىت ەتەمىن. بالانىڭ ءوز بولاشاعى وزىندە، ونى قوس قولىنا سۇيەنىپ ىزدەۋى، ءوزى جاراتۋى ءتيىس، ياعني ولاردىڭ ءوزى جاراتقان بولاشاعى اتا - اناسى تاۋىپ بەرگەنىنەن الدەقايدا نۇرلى بولادى.

    اتا - انا بولعان ادام بالاسىن ەركىنە قويا بەرۋى، بالا ءوزىنىڭ جاۋاپكەرلىگى مەن بورىشىن ءتۇسىنۋى، وسى جاۋاپكەرلىگى مەن بورىشىن وتەۋ بارىسىندا ەسەيىپ - ەرجەتكەنى ءجون. اتا - انا ونىڭ تۇرمىسىنا بۇكىلدەي كىرىسىپ الىپ، تەك ۇيرەنۋدى عانا بىلەتىن «تومەن اقىل - ەستى» بالا تاربيەلەپ شىعۋدان اۋلاق بولۋى كەرەك.

    اۋدارعان: ساعىنبەك رابات ۇلى

جاۋاپتى رەداكتور : 阿肯

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى