چىن چىن
«اپەكە، قارامايلىدا جۇرگەنىمدە اكەمنىڭ اتىنان پايدالانىپ ەشقانداي تيىمدىلىك كوزدەمەدىم، بالالارىم دا قىزمەتكە ەمتيحاننان ءوتىپ قابىلداندى!»، «بارەكەلدى، جاقسى ىستەپسىڭ! مەن دە قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە الاقان جايمادىم، جيەندەرىڭ دە قىزمەتكە شىقسىن، الدە ەگىس جۇمىسىندا بولسىن، ەشقاشان ەرەكشەلەنىپ كورمەدى»...
2 - ءساۋىر تۇستەن بۇرىن كەريا اۋدانى تۋراقاز اۋىلى تۋراقاز قىستاعىنداعى قۇربان تۇلىم ەسكەرتكىش سارايىندا قۇربان اتايدىڭ ۇلكەن قىزى توحتىحان قۇربان قارامايلى قالاسىنان كەلگەن باۋىرى مامەتتۇرسىن قۇربانمەن بىرگە اكەلەرىنىڭ كوزى تىرىسىندە ايتقان اقىلىن ەسكە الىپ اڭگىمەلەسىپ تۇردى.
«تيانشاننىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىنە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇرىعىن سەبەمىز»
قۇربان تۇلىم ەسكەرتكىش سارايىندا 2 قاريا ءتوراعا ماۋ زىدۇڭنىڭ پورترەتى الدىندا اكەلەرىنىڭ بەيجيڭگە بارىپ، ءتوراعا ماۋ زىدۇڭمەن كەزدەسكەن ءىسىن ەسكە ءتۇسىرىپ، كوزدەرىنە ىستىق جاس الدى، ەسكەرتكىش سارايىنداعى كوپشىلىك تە مۇنان قاتتى اسەرلەندى. توحتىحان كوپشىلىككە اسەرلى سەزىممەن «ءتوراعا ماۋ زىدۇڭدى ساعىنامىز» ءانىن ايتىپ بەردى. «ءتوراعا ماۋ زىدۇڭنىڭ پورترەتىن كورگەندە اكەم ەسىمە ءتۇستى. مەن باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەسىمدە بەرىك ساقتاپ، اكەمنىڭ پارتيانى، وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى شاڭىراعىن قىزۋ سۇيەتىن رۋحىنا، ءسوزسىز، جاقسى مۇراگەرلىك ەتەمىن. شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندە ءبىزدىڭ اۋلەتىمىزدەن تاراعان 104 ادام بار، ولار تۇگەلدەي تيانشاننىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىنە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇرىعىن سەبەدى!»، - دەدى توحتىحان.
توحتىحان قاريانىڭ 7 بالاسىنىڭ ەكەۋى كادر، بەسەۋى قىستاقتا ەگىنشىلىكپەن شۇعىلدانادى، ولاردىڭ اراسىندا تورتەۋى كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى، وتباسىنداعىلار شات - شادىمان، ءمان - ماعىنالى تۇرمىس كەشىرۋدە.
ۇلكەن ۇلى ءماتتۇرسىن ايسا قىستاقتاعى تەمىرشى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءوندىرىس، تۇرمىسىنا قاجەتتى قۇرال - جابدىقتارى تۇگەلدەي ونىڭ قولىنان شىعادى. «اتامىزدىڭ رۋحىن ساۋلەلەندىرۋ ءبىزدىڭ وتباسىمىزدىڭ بۇلتارماس بورىشى. قىستاق تۇرعىندارىنا جاقسى قىزمەت كورسەتۋدە اتامنىڭ رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتۋ نەگىزگىءادىسىم بولماق»، - دەيدى ول.
كەنجە ۇلى ءيمىنجان ايسا كەريا اۋدانى لانگار اۋىلىندا بىرلىكساپ قىزمەتىن ىستەيدى. «قازىر تۇرمىسىمىز كۇننەن - كۇنگە جاقسارۋدا، ىشەر اس، كيەر كيىمنەن تارىقپايمىز. بىرلىكساپ قىزمەتىندە ءوزىمنىڭ بورىشىمنىڭ اۋىر ەكەنىن تەرەڭ سەزىنەمىن، باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن اۋىلداعى ءار قىستاققا تەگىس جەتكىزىپ، باس نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، بار كۇشىمدى سارقا جۇمسايمىن!»، - دەدى ول.
2012 - جىلى قۇربان اتايدىڭ شوبەرە قىزى رۋحيام ماتسەيت اۋلەتتەگىلەر 4 ۇرپاق بويى كوكسەپ كەلگەن ارمياعا قاتىناسۋ ارمانىن ورىنداپ، ەلىمىزدىڭ تۇڭعىش اۆياماتكاسى «لياۋنيڭ» اۆياماتكاسىنداعى ءبىرىنشى ۇرپاق از ۇلت ايەل اسكەرى بولدى. قازىر اۋىلىنا قايتقان ول ۇگىت قىزمەتىن ىستەيتىن كادر. «<ۇشقارىلىقتى الاستاۋ> قىزمەتىن ىشكەرىلەي ورىستەتۋ ءۇشىن، تۇتاس اۋداندا <قۇربان اتاي رۋحىن ساۋلەلەندىرىپ، بۇگىنگى باقىتتى تۇرمىسىمىزدى قاستەرلەيىك> تاقىرىبىندا كولەمدى ۇگىت لەكسيا قيمىلى ورىستەتىلدى، مەن دە ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەسىنىڭ ءبىر مۇشەسى بولدىم. اتامنىڭ رۋحىن قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كوڭىلىنە ۇيالاتىپ، باس نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇش قوسامىن»، - دەدى رۋحيام.
«قانداي قىزمەت ىستەسەڭ دە ءوز كۇشىڭە سۇيەن»
بيىل 75 جاسقا شىققان مامەتتۇرسىن قۇربان اتايدىڭ كەنجە ۇلى، 1976 - جىلى بۇرىنعى شينجياڭ مۇناي باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەر قابىلداۋ ەمتيحانىنان ءوتىپ، قارامايلىعا كەلىپ قىزمەت ىستەپ، 2004 - جىلى پەنسياعا شىققان.
اكەسىنىڭ پارتيانى، وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى شاڭىراعىن قىزۋ سۇيەتىن رۋحىن جالعاستىرعان مامەتتۇرسىن قارامايلىعا كەلگەننەن كەيىن، ءوزىنىڭ تەگى جونىندە ەشكىمگە اۋىز اشپايدى ءارى قالالىق استىق مەكەمەسىنە بارىپ جۇك تاسۋشى بولۋدى ىرىقتىلىقپەن ءوتىنىش ەتەدى. 1987 - جىلى، 1989 - جىلى مامەتتۇرسىن 2 رەت «قارامايلى قالالىق استىق مەكەمەسىنىڭ وزات قىزمەتكەرى» بولىپ سايلانىپ، قاراپايىم قىزمەت ورنىندا پارتيا مەن وتاننىڭ ءۇمىتىن اقتاۋمەن بولادى.
شينجياڭ مۇناي باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ سول كەزدەگى باستىعى مامەتتۇرسىننىڭ قىزمەتتەگى بەينەسى مەن تەگىن بىلگەننەن كەيىن، ۇيىمداستىرۋ تاراۋلارى ارقىلى ونان ءوزىنىڭ قابىلەتىن اناعۇرلىم جاقسى ساۋلەلەندىرەتىن قىزمەت ورنىنا اۋىسۋ ويى بار - جوعىن ۇعىسادى. وسى كەزدە مامەتتۇرسىننىڭ ەسىنە اكەسىنىڭ: «سەنىمدى بول، قولىڭنان كەلمەيتىن ىسكە وڭاي ۋادە بەرمە» دەگەن اقىلى ءتۇسىپ، باسشىلاردىڭ جاقسى نيەتىنە راقىمەت ايتىپ، بۇرىنعى قىزمەتىندە قالا بەرەدى.
مامەتتۇرسىننىڭ قىزى اينۇرحان مامەتتۇرسىن 2004 - جىلى شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق ۋنيۆەرسيتەتىنە قابىلدانىپ، وقۋ بىتىرگەننەن كەيىن كوڭىلىندەگىدەي قىزمەت تابا الماعان بولاتىن. «اكەم ماعان اتامنىڭ <قانداي قىزمەت ىستەسەڭ دە ءوز كۇشىڭە سۇيەن، ءسوزسىز، جاقسى ناتيجەگە يە بولاسىڭ> دەگەن اقىلىن ايتىپ، ۇيرەنۋدى بوساڭسىتپاي، ۇزدىكسىز قۇلشىنۋعا شابىتتاندىردى. 2013 - جىلى مەن دە اكەم سياقتى بۇرىنعى شينجياڭ مۇناي باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەر قابىلداۋ ەمتيحانىنان ءوتىپ، مۇناي قازۋ 2 - سەحىنىڭ مۇناي الابى گەولوگيالىق زەرتتەۋ ورنىنا حيميالىق اناليزشى بولىپ قىزمەتكە تۇردىم»، - دەيدى اينۇرحان.
«باس نىسانانى جۇزەگە اسىرۋعا ۇلەس قوسامىن»
باس شۋجيدىڭ قامقورلىعى مەن ىقىلاسىن قايتكەندە اقتاۋعا بولادى؟ باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن قايتكەندە ءىس جۇزىندىك ارەكەتكە اينالدىرۋعا بولادى؟ قۇربان اتايدىڭ پارتيانى، وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى شاڭىراعىن قىزۋ سۇيەتىن تاماشا ءداستۇرىن قالاي جالعاستىرۋ جانە ساۋلەلەندىرۋ كەرەك؟ بۇل − قۇربان اتايدىڭ وتباسىنداعىلار مۇقيات ويلانۋعا ءتيىستى ماسەلە.
«ءبىز باس قوسىپ اقىلداسۋ ارقىلى ءوزىمىز قارجى جيناپ <قۇربان تۇلىم وتانعا العىس ايتۋ وتباسى الەۋمەتتىك يگىلىك قورىن> قۇرىپ، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋ قىزمەتىندە كورنەكتى ۇلەس قوسقان جەكەلەردى سيلاۋعا، زيانعا ۇشىراعان بەيۋاز بۇقارادان حال سۇراۋعا جانە وتباسىندا قيىنشىلىعى بار وقۋشىلارعا كومەكتەسۋگە پايدالانىپ، قۇربان تۇلىمنىڭ كوممۋنيستىك پارتياعا العىس ايتاتىن، ۇلى وتاندى قىزۋ سۇيەتىن رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتىپ جانە ساۋلەلەندىرىپ، جاڭا داۋىردەگى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ۇلى وركەندەۋىنە قىزمەت كورسەتىپ، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ جانە قوعامنىڭ ءار سالاسىنىڭ مەيىرىمى مەن قامقورلىعىن اقتاۋ بەكىمىنە كەلدىك»، - دەيدى وتباسى الەۋمەتتىك يگىلىك قورىنىڭ باستاۋشىسى، توحتىحاننىڭ ەكىنشى ۇلى ماتسەيت ايسا.
26 - ناۋرىز كۇنى قۇربان تۇلىمنىڭ ۇرپاقتارى قۇرعان «وتانعا العىس ايتۋ وتباسى الەۋمەتتىك يگىلىك قورىنىڭ» جۇمىس باستاۋ سالتىندا جىلۋ اتاۋعا كەلگەن مەيىربان جاندار مەن شارۋالار ۇزىننان - ۇزاق قاتارعا تۇردى. جىلۋ اتاۋعا كەلگەن ءار سالا قايراتكەرلەرى الەۋمەتتىك يگىلىك ىستەرىنە ۇزدىكسىز كوڭىل ءبولىپ، قۇربان اتايدىڭ ۇرپاقتارى سياقتى ۇلتتار ىنتىماعىنا، قوعامنىڭ ورنىقتىلىعىنا ۇلەس قوساتىندىقتارىن ءبىلدىردى. قۇربان اتايدىڭ ۇرپاقتارى حوتان اۋدانى بۇزاق اۋىلدىق سەنترلى باستاۋىش مەكتەپتەگى قيىنشىلىعى بار 20 وقۋشىعا حال سۇراۋ قاراجاتىن تاراتىپ، وقۋشىلاردى عىلمي، مادەني بىلىمدەردى جاقسى ۇيرەنىپ، سوتسياليزمدى گۇلدەندىرۋ ىسىنە جارامدى دارىندى بولۋعا شابىتتاندىردى.
«بۇلاي ىستەۋدەگى ماقساتىمىز، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسى مەن ءتالىمىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ءىس جۇزىندىك ارەكەتىمىز ارقىلى پارتياعا، وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىمىزدى ايگىلەپ، باس شۋجيدىڭ قامقورلىعى مەن ىقىلاسىن اقتاپ، باس نىسانانى جۇزەگە اسىرۋعا ۇلەس قوسۋ ءۇشىن!»، - دەدى ماتسەيت.
