جاڭ لەي
«ماعان تاعى ءبىر رەت وقىپ بەرسەڭدەر بولا ما؟»، - دەيدى جىلى سۇپىنىڭ ۇستىندە وتىرعان، 88 جاستاعى توحتىحان قۇربان ۇلى ماتسايدي ايساعا.
«سالامەتسىز بە توحتىحان! نەمەرە قىزىڭىز رۋقيامنىڭ حاتىنان... حابار تاۋىپ توتەنشە قۋاندىم... دەنساۋلىعىڭىزدىڭ مىقتى، عۇمىر جاسىڭىزدىڭ ۇزاق، وتباسىڭىزدىڭ باقىتتى بولۋىن تىلەيمىن، وتباسىڭىزداعىلارعا جانە اۋىلداستارعا مەنىڭ سالەمىمدى جەتكىزىڭىز! شي جينپيڭ». ماتسايدي ايسا حاتتى اسىقپاي قايتالاپ وقىپ بەردى، توحتىحان اجەيدىڭ جۇزىنەن قۋانىش لەبى ەسىپ ءدان ريزا بولدى.
13 - قاڭتاردا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتىن تاپسىرىپ العاننان كەيىن، توحتىحاننىڭ وتباسىنداعىلار تەبىرەنگەن سەزىمدەرىن ۇزاق ۋاقىتقا دەيىن باسا الماي، تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن حاتتى تالقىلاۋمەن بولدى.
«ەسەككە ءمىنىپ بەيجيڭگە بارماقشى» بولعان قۇربان اتايدىڭ ۇلكەن قىزى توحتىحاننىڭ وتباسى جاڭا جۇڭگودا باقىتتى جاڭا تۇرمىسقا كەنەلدى، قارت اجەي پارتياعا دەگەن العىس سەزىمىن اركەز ەسىنەن شىعارعان ەمەس. بىلتىر جىل سوڭىندا ۇلكەن شاڭىراققا قاراستى 100 نەشە ادامنىڭ ەشتەڭەدەن تارىقپاي، الاڭسىز تىرشىلىك ەتىپ كەلە جاتقانىن تەرەڭ سەزىنگەن توحتىحانعا بەيجيڭگە بارىپ، تيان - انمىندى ءبىر كورسەم، اكەم سياقتى پارتيانىڭ كوسەمىن كورسەم قانداي جاقسى بولار ەدى دەگەن وي كەلەدى. الايدا جاسى ەگدەلەگەن ادامنىڭ ءجۇرىپ - تۇرۋى دا وڭاي ەمەس، سونىمەن نەمەرە قىزى رۋقيام ماتسايدي اپاسى اتىنان باس شۋجي شي جينپيڭگە ءبىر ءۇيلى جاننىڭ باقىتتى تۇرمىس كەشىرىپ جاتقاندىعىن، سونداي - اق اۋىلدارىنداعى دامۋ وزگەرىستەرىن جازىپ حات جولدايدى.
«قىزمەتى ەرەكشە قاربالاس باس شۋجي بىزگە جاۋاپ حات قايتارادى دەپ كىم ويلاعان». توحتىحان اجەي قولىنداعى حاتتى قويىپ قويۋعا قيمايدى. ول قازىر تۇرمىستا ەشتەڭەدەن تارىقپايتىندىعىن، اۋىرسا پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ قامقورلىعىندا ۇرىمجىگە بارىپ داۋالاناتىندىعىن، مۇنان ارتىق باقىتتى تۇرمىس بولماس دەپ ويلايتىندىعىن، سول سەبەپتى بۇكىل وتباسىنداعىلاردىڭ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنە، باس شۋجي شي جينپيڭگە دەگەن العىس سەزىمىنىڭ ەرەكشە ەكەندىگىن ايتتى.
ماتسايدي ايسا توحتىحاننىڭ ەكىنشى بالاسى، قازىر قاريامەن بىرگە تۇرىپ، كۇندەلىكتى تۇرمىسىنا قارايلاسادى. نەشە 10 جىلدان بەرى داعدىلانىپ قالعان ول ناعاشى اتاسى قۇرباندى ۇلگى ەتىپ، ءسوز - ارەكەتتەرىندە قاي - قاشان دا «قۇربان اتايدىڭ ۇرپاعى بولۋ ولشەمى» ارقىلى وزىنە تالاپ قويىپ، بار ىقىلاسىن پارتياعا ارناپ، وتاندى، شينجياڭدى، مەكەندى ءسۇيىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن جەبەدى.
«مەن شەشەمنىڭ وسىنشاما تەبىرەنگەنىن، قۋانعانىن العاش رەت كورىپ وتىرمىن، ءوزىم دە قاباعات قۋانىپ وتىرمىن. باس شۋجي جاۋاپ حاتىندا وتە جاقسى ايتىپتى، مەن باس شۋجيدىڭ ۇنىنە قۇلاق اسىپ، ناعاشى اتام مەن شەشەم سياقتى پارتيانى ءسۇيۋدىڭ، وتاندى ءسۇيۋدىڭ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى شاڭىراعىن ءسۇيۋدىڭ ۇلگىسى بولامىن!»، - دەدى ماتسايدي انشا جاتتىق بولماعان حانزۋ تىلىندە.
بىرنەشە ۇرپاق بىرگە تۇرمىس كەشىرىپ كەلە جاتقان توحتىحان شاڭىراعىندا رۋقيام ماتسايدي جاس ۇرپاقتىڭ ۋاكىلى. وسى رەت باس شۋجيگە حات جازعان ادام ساناتىندا، ول جاۋاپ حاتتى تاپسىرىپ العاندا ەڭ قۋانعان ادام مەن بولۋعا ءتيىستىمىن دەپ سەزىنەدى.
«باس شۋجي جاۋاپ حاتىندا مەنىڭ اتىمدى اۋىزعا الىپتى!» جاس بويجەتكەننىڭ مىنەزى وتە اشىق - جارقىن ەدى. ايتار بولساق، ول 2013 - جىلى ەلىمىزدەگى لياۋنيڭ ءنومىرلى تۇڭعىش اۋياماتكانىڭ اسكەرى بولىپ، ۇلكەن ناعاشى اتاسى قۇربان اتايدىڭ ۇرپاقتارىمنان اسكەر شىقسا دەگەن ارمانىن ورىندادى. اسكەردەن بوساعاننان كەيىن، رۋقيام اۋىلىنا قايتىپ كەلدى، قازىر ول قۇربان ەسكەرتكىش سارايىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى. ءار جولى ادامدارعا ۇلكەن ناعاشى اتاسى مەن وسى قارا شاڭىراقتىڭ پارتيانى، وتاندى ءسۇيۋ ىزگى ىستەرىن بايانداعانىندا ونىڭ بويىن شەكسىز ماقتانىش سەزىمى كەرنەيدى.
«مەنىڭ وتانىمىزدىڭ تۇڭعىش اۋياماتكاسىندا اسكەر بولا الۋىم پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ باۋلۋىنىڭ ارقاسى، مەن ەرەكشە العىس ايتامىن» دەگەن رۋقيام: قۇرباننىڭ ۇرپاعى بولعان مەنىڭ پارتياعا العىس ايتۋ، وتاندى ءسۇيۋ، ۇلتتار ىنتىماعىن قاستەرلەۋ جان تامىرىمداعى گەن، «ونى ماڭگى جالعاستىرىپ، ۇرپاقتار بويىنا ساۋلەلەندىرە تۇسەمىن»، - دەدى.
