باقتىرعان قويىم جوعالىپ كەتسە قايتەم
سۇراۋ: 2005 - جىلى قاراشادا مەن 75 قويىمدى بەلگىلى اۋىلداعى مەللاتقا باعىپ بەرۋگە تاپسىرىسقا بەردىم ءارى 5 جىلدىق مال باعۋ توقتامىنا قول قويىستىق.2009- جىلى مەللات وتباسى قويلارىمدى الىپ ءىز - توزسىز جوق بولدى، بۇل ءىستى قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنە مالىمدەسەم، ولار قارامادى، سوندا قالاي ىستەۋىم كەرەك؟
جاۋاپ: بۇل دەلو قىلمىستىق ىستەر داۋ - شارىنا ەمەس، ازاماتتىق ىستەر داۋ - شارىنا جاتادى، ازاماتتىق ىستەر داۋ - شارى قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسىنىڭ باسقارۋىندا بولمايتىندىقتان، ولار دەلونى تەكسەرۋگە مىندەتتى ەمەس. سوندىقتان ءسىز مەللاتپەن ءبىر اۋىزدى پىكىرگە كەلۋىڭىز كەرەك. ەگەر ول تولەم تولەۋگە كونبەسە، بۇل داۋ - شاردى تەك حالىق سوتى مەكەمەسىنە ارىز - شاعىم بەرۋ ارقىلى عانا شەشە الاسىز. سۇراۋ: 2013 - جىلى قازان ايىندا مەن ءوز اۋلامدا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزدە، كورشىم جالداعان جۇمىسشى لاقتىرعان سەمەنت كەسەگى باسىما ءتيىپ، شيپاحانادا جاتقان 33 كۇندە 70 مىڭ يۋان جۇمساپ ەمدەلدىم. كورشىم ماعان 19 مىڭ يۋان ەمدەلۋ قاراجاتىن بەرگەننەن كەيىن، قالعان اقشانى قازىرگە دەيىن بەرمەدى. سۇرايىن دەگەنىم، مەن وسى ەمدەلۋ قاراجاتىن كىمگە تولەتۋىم كەرەك؟ جاۋاپ: «ۇقىققا سۇعاناقتىق جاساۋ جاۋاپكەرشىلىگى زاڭىنىڭ» 35 - تارماعىندا: «جەكەلەر اراسىندا ەڭبەك قاتىناسى قالىپتاسىپ، ەڭبەك ىستەتكەن جاعىنىڭ سالدارىنان باسقالاردى زيانعا ۇشىراتسا، ەڭبەك ىستەۋدى قابىلداعان ءبىر جاعى ۇقىققا سۇعاناقتىق جاساۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالايدى» دەپ بەلگىلەنگەن. سوندىقتان كورشىڭىز ءسىزدىڭ ءتۇرلى زياندارىڭىزعا تولەم تولەۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك. ءسىز حالىق سوتى مەكەمەسىنە ارىز بەرىپ، ەمدەلۋ قاراجاتى، جۇمىستان قالۋ قاراجاتى، مۇگەدەكتىك تولەمى سياقتى تولەمدەردى تولەۋدى تالاپ ەتسەڭىز بولادى.
گازدان ۋلانىپ ادام ولسە، ءۇي يەسى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاي ما
سۇراۋ: وتكەن ايدا ۇلىم جالعا الىپ وتىرعان ۇيىندە گازعا ۋلانىپ قايتىس بولدى، مەنىڭ قاراۋىمشا، ۇلىمنىڭ ءولۋ سەبەبى جالعا بەرىلگەن ءۇيدىڭ حاۋىپسىزدىك شاراسىنىڭ تولىق بولماۋىنان كەلىپ شىققان. سۇرايىن دەگەنىم، وسىنداي جاعدايدا، ءۇي يەسى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاي ما؟ تولەم تولەۋى كەرەك پە، جوق پا؟
جاۋاپ: داۋگەر اتالعان شاعىم ءوتىنىشىنىڭ نەگىزدەلگەن شىندىعىنا نەمەسە قارسى جاقتىڭ ارىز - شاعىمىنا تويتارىس بەرۋ ءوتىنىشىنىڭ نەگىزدەلگەن شىندىعىنا دالەل كەلتىرىپ سىپات كورسەتۋ بورىشى بار، دالەل - فاكتى جوق نەمەسە كورسەتكەن دالەل - سىپاتى تولىق بولماسا، دالەل - سىپات كورسەتۋ جاۋاپكەرشىلىگى بار ءىستى ادام زارداپتى ۇستىنە الادى. ەگەردە ءسىز ءۇي يەسى حاۋىپسىزدىك كىناراتى بار ءۇيدى بالاما جالعا بەرىپ، بالامنىڭ ولۋىنە تىكەلەي سەبەپكەر بولدى دەپ قاراساڭىز، وندا ءسىز قاتىستى دالەل - سىپاتتى كورسەتۋىڭىز كەرەك، ايتپەسە، حالىق سوتى مەكەمەسى ءسىزدىڭ بەرگەن ارىز - شاعىمىڭىزدى قابىلداۋعا شاراسىز قالادى.
كورشى جالداعان جۇمىسشى ادام جارالاسا، جاۋاپكەرشىلىكتى كىم ارقالايدى
سۇراۋ: 2013 - جىلى قازان ايىندا مەن ءوز اۋلامدا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن كەزدە، كورشىم جالداعان جۇمىسشى لاقتىرعان سەمەنت كەسەگى باسىما ءتيىپ، شيپاحانادا جاتقان 33 كۇندە 70 مىڭ يۋان جۇمساپ ەمدەلدىم. كورشىم ماعان 19 مىڭ يۋان ەمدەلۋ قاراجاتىن بەرگەننەن كەيىن، قالعان اقشانى قازىرگە دەيىن بەرمەدى. سۇرايىن دەگەنىم، مەن وسى ەمدەلۋ قاراجاتىن كىمگە تولەتۋىم كەرەك؟
جاۋاپ: «ۇقىققا سۇعاناقتىق جاساۋ جاۋاپكەرشىلىگى زاڭىنىڭ» 35 - تارماعىندا: «جەكەلەر اراسىندا ەڭبەك قاتىناسى قالىپتاسىپ، ەڭبەك ىستەتكەن جاعىنىڭ سالدارىنان باسقالاردى زيانعا ۇشىراتسا، ەڭبەك ىستەۋدى قابىلداعان ءبىر جاعى ۇقىققا سۇعاناقتىق جاساۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالايدى» دەپ بەلگىلەنگەن. سوندىقتان كورشىڭىز ءسىزدىڭ ءتۇرلى زياندارىڭىزعا تولەم تولەۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ارقالاۋى كەرەك. ءسىز حالىق سوتى مەكەمەسىنە ارىز بەرىپ، ەمدەلۋ قاراجاتى، جۇمىستان قالۋ قاراجاتى، مۇگەدەكتىك تولەمى سياقتى تولەمدەردى تولەۋدى تالاپ ەتسەڭىز بولادى.
قارىزدى نەكەدەن اجىراسقاننان كەيىن كىم قايتارادى
سۇراۋ: 2102 - جىلى 11 - شىلدەدە چىن گۋاڭ مەنەن 52 مىڭ يۋان اقشا قارىز الىپ قازىرگە دەيىن قايتارمادى. چىن گۋاڭنىڭ ءوزىن تابا المادىم، ايەلى جاڭ لي ەكەۋىنىڭ 3102 - جىلدىڭ باسىندا نەكەدەن اجىراسىپ كەتكەنىن، بۇل ىسپەن قاتىسى جوعىن ايتتى. سوندا قايتۋىم كەرەك؟
جاۋاپ: مەملەكەتىمىزدىڭ زاڭىندا: «الاشاق ادامنىڭ نەكە قاتىناسى ساقتالىپ تۇرعان مەزگىلدە، ەرلى - زايىپتىنىڭ ءبىرى جەكە اتىمەن العان قارىز ەرلى - زايىپتىنىڭ ورتاق قارىزى بولىپ ەسەپتەلىنەدى، ءبىراق ەرلى - زايىپتىنىڭ ءبىر جاعى الاشاق ادام مەن بەرەشەك ادامنىڭ اراسىنداعى قارىز جەكە اتىنان الىنعان قارىز ەكەنىن دالەلدەپ بەرگەن جاعدايدا باسقاشا بولادى» دەپ بەلگىلەنگەن. ەگەر جاڭ لي جوعارىداعى قارىزدىڭ چىن گۋاڭنىڭ جەكە اتىنان العان قارىزى ەكەنىن دالەلدەپ بەرە الماسا، وندا بۇل قارىز ەرلى - زايىپتى ەكەۋىنە ورتاق قارىز بولىپ ەسەپتەلىنىپ، چىن گۋاڭ مەن جاڭ لي بىرگە قايتارادى، ءسىزدىڭ قاتىستى رايونداعى حالىق سوتى مەكەمەسىنە ولاردىڭ ۇستىنەن ارىز بەرۋىڭىزگە بولادى.
