− مارالباسى اۋدانىندا قونىس اۋدارىپ كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋ وبيەكتىلەرى جاڭا قونىسقا ورنىعىپ، كاسىپ ىستەپ اۋقاتتاندى
ءتىلشىمىز حان چينيان
10 - جەلتوقساندا انارگۇل ابلىميتتىڭ (سولدان 2 -) شەشەسى مەن ءسىڭلىسى ياركەن اۋدانىنان ونى جانە ونىڭ بالاسىن كورگەلى كەلدى. بيىل تامىزدا انارگۇل وتباسى اقساقمارال اۋىلى گوزا قىستاعىنان مارالباسى قالاشىعى چىڭنان اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى بازارىنىڭ وڭتۇستىگىندەگى شوعىرلى قونىستاندىرۋ اۋماعى − باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىنا كوشىپ كىردى
روزىگۇل − مارالباسى اۋدانى اقساقمارال اۋىلى گوزا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى. 2017 - جىلى تامىزدا ول بۇكىل اۋدانداعى 10 اۋىل - قالاشىقتاعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ كارتچكالاندىرىلعان 813 وتباسىنداعى 2693 اداممەن بىرگە مارالباسى قالاشىعىنىڭ چىڭنان اۋىل شارۋاشىلىعى ساۋدا بازارىنىڭ وڭتۇستىك شەتىندەگى شوعىرلى تۇردە ورنالاستىرۋ ءتۇيىنى − باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىنا كوشىپ كەلىپ، باقىتتى جاڭا تۇرمىسىن باستادى.
روزىگۇل وتباسىنىڭ تۇرمىسىنداعى وزگەرىس − مارالباسى اۋدانىنىڭ كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ، كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال قۇتىلدىرۋ ستراتەگياسىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ كوپ فورمالى مۇددەلەردى بايلانىستىرۋ مەحانيزمىن بەلسەنە قاراستىرۋدا ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزگەندىگىنىڭ ىقشام كورىنىسى.
نازاردى كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋعا اۋدارىپ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ كاسىپ سالاسى قۇرىلىسىن جوسپارلادى
«قازىر كۇنىنە 80 يۋان، ءبىر ايدا ناق 2000 يۋاننىڭ ۇستىندە كىرىس تابامىن. كۇيەۋىم وسى ماڭداعى قۇرىلىس ورنىندا جۇمىس ىستەيدى، ءبىر كۇندە 100 نەشە يۋان تابىس تابادى». وسىندا كوشىپ كەلگەننەن كەيىنگى جاعدايىن تىلگە العاندا، سول ماڭداعى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشاسىندا جۇمىس ىستەيتىن روزىگۇل قازىرگى قىزمەتى مەن تۇرمىسىنا ەرەكشە رازى ەكەنىن ايتتى.
روزىگۇل جۇمىس ىستەيتىن وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشاسى − مارالباسى اۋدانىنىڭ قونىس اۋدارىپ كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋداعى سايكەستى كاسىپ ءتۇيىنى. مۇندا 3 اينەكتى جىلىجاي جانە كۇن نۇرىمەن جىلىناتىن 100 جىلىجاي سالۋ جوسپارلانعان. «فوتوۆولت ارقىلى كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋ + وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى + وسى زامانعى مال شارۋاشىلىعى» ءبىر تۇلعالاندىرىلعان وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشاسىندا ورنالاستىرۋ ءۇيى، كوكونىس جىلىجايى، سيىر قورا، قوي قورا سياقتىلاردان پايدالانىپ فوتوۆولتتى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ نىساندارىن سالۋ جوسپارلانعان، جىلىجاي وسى زامانعى جوعارى ءونىمدى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋعا پايدالانىلادى. كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىن قۇرۋ جانە كوشباسشى كاسىپورىنداردى ەنگىزۋ ارقىلى كوشىپ كەلگەن تۇرعىنداردىڭ باقشا رايونىندا جۇمىس ىستەپ، جارناسىنا قاراي پايدا ۇلەسىن الۋىنا، تۇراقتى كىرىس تابۋىنا مۇمكىندىك جاسالادى.
جالپى 391 ميلليون 301 مىڭ 300 يۋان قارجى قوسىلعان باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇرمىستىق اۋماق، وندىرىستىك اۋماق بار، 2016 - جىلى باستالعان وسى ينجەنەريانىڭ 274 ميلليون 710 مىڭ يۋان قارجىسى تياناقتاندىرىلىپ بولدى.
مارالباسى اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى حى چياڭ بىلاي دەدى: «كوشە الۋ العى شارت، تۇراقتاپ وتىرۋ نەگىز، ال اۋقاتتانا الۋ ناعىز ماقسات. كوشىرىلگەن تۇرعىنداردىڭ جاڭا ۇيدە تۇرىپ، ماشاقاتتى كۇن كەشۋىنەن ساقتانۋ ءۇشىن، مارالباسى اۋدانى جوبانى كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋعا شوعىرلاندىرۋعا، ءتۇيىندى تاڭداۋدا كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋعا نازار اۋدارۋعا، ورنالاستىرۋ تاسىلىندە كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋعا نازار اۋدارۋعا، قۇرىلىس جۇرگىزۋ بارىسىندا كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدى جوسپارلاۋعا تاباندى بولىپ، نىسان قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ، بۇقارانىڭ تۇرمىس دەڭگەيىن كوتەرۋمەن قاتار، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ كاسىبى قۇرىلىسىن دا جوبالادى».
«باتپاق - باتپاق بولعان شاقايدى تاستاپ، اياعىمىزعا ساندال كيدىك، جەر ءۇيدى شاعىپ، عيماراتقا كوشتىك». بۇگىن دە مارالباسى اۋدانىندا قونىس جاڭالاپ كوشىرۋدىڭ يگىلىگىن كورگەن روزىگۇل وتباسى سياقتى كەدەي وتباسىلارىنىڭ سانى بارعان سايىن كوبەيۋدە.
مارالباسى اۋدانى حالىقتىڭ ەركىنە قۇرمەت ەتۋ، بەلسەندى، لايىقتى ورنالاستىرۋ باعىتىندا تاباندى بولىپ، تىرشىلىك ەتۋ شارت - جاعدايى ناشار، نەگىزدىك دامۋ شارت - جاعدايى جوق ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىنا قونىس اۋدارىپ سۇيەمەلدەۋ ساياساتىن اتقارىپ، سىرتقا ەڭبەككۇش رەتىندە شىعۋدىڭ الدىندا، جۇمىسقا ورنالاسۋ بارىسىندا، جۇمىسقا ورنالاسقاننان كەيىن قىزمەت كورسەتۋدى كۇشەيتىپ، «شىعارعان ەڭبەككۇشتەردىڭ ءبارىنىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلۋىنا كەپىلدىك ەتۋ» نىساناسىن ىسكە اسىردى.
كوشىپ بارعان جەرىنە تامىر تارتىپ، كاسىپ ىستەپ، اۋقاتتانۋىنا جول اشتى
«كەدەيلەردى قونىس اۋدارىپ سۇيەمەلدەۋ قۇرىلىسى بويىنشا سالىنعان ورنالاستىرۋ ءتۇيىنىنىڭ توڭىرەگىندە، كاسىپ باقشاسىن سالىپ، كەمەلدەندىرىپ، قونىس اۋدارعان كەدەي وتباسىلارىنا جۇمىس ورىندارىن ازىرلەدىك»، - دەدى مارالباسى اۋداندىق دامۋ - رەفورما كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ان بيڭ. ول تاعى بىلاي دەدى: «قونىس اۋداراتىن وبيەكتىلەردىڭ بۇرىنعى جەرىنەن كوشىپ شىعۋىنا، جاڭا قونىستا ورنىعىپ قالۋىنا، ىستەيتىن كاسىبى بولۋىنا، اۋقاتتانۋىنا، ءسوز جوق، كەپىلدىك ەتۋىمىز كەرەك».
باقىت الەۋمەتتىك اۋماعى مارالباسى اۋدانىنىڭ كەدەيلەردى قونىس اۋدارىپ سۇيەمەلدەۋ نىسانى، ونداعى ۇيلەردى ۇكىمەت ءبىر تۇتاس جوبالاپ، ءبىر تۇتاس سالىپ، ساپا حاۋىپسىزدىگىن ءبىر تۇتاس باقىلاپ - باسقارىپ، سالىنىپ ءبىتىپ، تەكسەرىپ وتكىزىپ العاننان كەيىن وتباسىلارعا تىكەلەي ءبولىپ بەرگەن.
10 - جەلتوقساندا ءتىلشى باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ ماڭىنداعى وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشاسىنا كەلدى، قىس تۇسكەنىمەن، ءوندىرىس اۋماعىنىڭ ىشىندەگى جىلىجايدىڭ ءىشى بەينە كوكتەم سەكىلدى، جۇمىسكەرلەر البىراپ پىسكەن پاميدور، كوكپەنكوك قيارلاردى تەرىپ، ەرەن بازارعا اپارۋعا دايىندالىپ جاتىر.
«فوتوۆولت + وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى» ءبىر تۇلعالاندىرىلعان وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشاسىندا نيڭشيا فيني اۋىل شارۋاشىلىعى قارجى قوسۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قىزمەتكەرلەرى قاربالاس جۇمىس ۇستىندە.
«ۇيلەردىڭ توبەسىنە، كوكونىس ەگەتىن جىلىجايلاردىڭ توبەسىنە فوتوۆولتتىق ەلەكتر تاراتۋ جابدىعىن ورناتۋ ارقىلى <فوتوۆولت + اۋىل - قىستاق ساياحاتى مەن ەگىمشىلىكتى قاتار جۇرگىزۋ> ۇلگىسىن اتقاردى. مارالباسى اۋدانىنىڭ كەدەيلەردى قونىس اۋدارىپ فوتوۆولتتىق اۋىل شاۋاشىلىعىمەن دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋ قۇرىلىسىنىڭ 1 - مەرزىمدىك نىسانىنا 281 ميلليون يۋان قارجى قوسۋ جوسپارلاندى»، - دەدى مارالباسى اۋدانى جۇڭچۋان جاسىل ەنەرگيا اۋىل شارۋاشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى ۋاڭ حايتاۋ.
مەجەلەۋگە قاراعاندا، 1 - مەرزىمدىك نىسان 25 جىلدا مولشەرمەن ءبىر ميلليارد 57 ميلليون 500 مىڭ كيلوۆات - ساعات ەلەكتر، ورتا ەسەپپەن جىلىنا 42 ميلليون 300 مىڭ كيلوۆات - ساعات ەلەكتر تاراتادى، جەرگىلىكتى ورىننىڭ فوتوۆولتتىق ەلەكتر باعاسى بويىنشا، ءبىر كيلوۆات - ساعات ەلەكتردەن 0.75 يۋان اقى الىنادى، وسى بويىنشا ەسەپتەگەندە، ءار جىلى ەلەكتر تاراتۋدان 31 ميلليون 725 مىڭ يۋان پايدا تابۋعا بولادى.
باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەيلەردى قونىس اۋدارىپ سۇيەمەلدەۋ نىسانى بويىنشا كوشىپ كەلگەن 813 وتباسى ۇيلەرىنىڭ توبەسى، جىلىجايلارىنىڭ توبەسى ارقىلى فوتوۆولت نىسانىنا جارناگەر بولدى، فوتوۆولت ەلەكتر ستانسياسىنىڭ تەك جىلدىق ەلەكتر كىرىسىنىڭ ءوزى ءاربىر كەدەي وتباسىنا جىلىنا 3000 يۋان پايدا اكەلەدى، ونىڭ ۇستىنە ودان ءۇرتىس 20 جىل يگىلىكتەنۋىنە بولادى. 20 جىلدا كاسىپورىن ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكا بەرىلگەن، كەدەيلەردى قونىس اۋدارىپ سۇيەمەلدەۋ بويىنشا كوشىپ كەلگەن ءاربىر كەدەي وتباسىنا ءار جىلى 1000 كيلوۆات - ساعات ەلەكتر ۇسىنادى.
«كوشىپ كەلگەن وتباسىلارى ەگەر كاسىپورىندا جۇمىس ىستەپ، قاتىستى تەحنيكا يگەرەتىن بولسا، اي سوڭىندا 2000 يۋاننان ارتىق ەڭبەكاقى الادى»، - دەدى ۋاڭ حايتاۋ.
مارالباسى اۋدانى ونەركاسىپ باقشاسىنىڭ دامۋىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، حالىقتى ونەرگە باۋلىپ، ۇيلەرىنىڭ ماڭىنان سەرىك زاۆودتاردى قۇرىپ، كوشىپ كەلگەن كەدەي وتباسىلارىنىڭ جاقىن ماڭنان جۇمىس تاۋىپ ىستەۋىنە كومەكتەستى، سونىمەن بىرگە ۇكىمەت اماندىق قورعاۋشى، كومەكشى ساقشى، جاسىلداندىرۋ اترەتى، ورتا تازالىقشىسى سياقتى الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتىنداعى قىزمەت ورىندارىنا جۇمىسكەر قابىلداپ، ولاردى جۇمىسقا ورنالاستىردى.
مارالباسى اۋدانىنىڭ «فوتوۆولت ارقىلى كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋ + وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى + وسى زامانعى مال شارۋاشىلىعى» ۇلگى قۇرىلىسىنىڭ ىلگەرىلەۋىنە بايلانىستى، «كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ قان جاساۋ ۇلگىسى» ۇستانىمى جەرگىلىكتى ورىندا جەمىس بەردى.
قازىر باقىت تۇرعىندار اۋماعىندا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىنان 1046 ادام جۇمىسقا ورنالاستى. مۇنىڭ ىشىندە 219 ادام ورنىقتى جۇمىستاندىرىلدى.
تۇرعىنداردىڭ تۇرمىسى كۇن سايىن جاقسارا ءتۇستى
«جاڭا عيماراتقا كوشىپ كىرۋمەن بىرگە، جۇمىسقا دا ورنالاستىم». قونىس اۋدارىپ كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋ تىلگە الىنعاندا 29 جاستاعى انارگۇل ابلىميتتىڭ جۇزىنەن قۋانىش لەبى ەستى.
انارگۇلدىڭ ۇيىندەگى 4 جان بيىل تامىزدىڭ باسىندا مارالباسى اۋدانى اقساقمارال اۋىلىنىڭ گوزا قىستاعىنان وسىندا كوشىپ كەلگەن بولاتىن. قونىس اۋدارۋدان ىلگەرى بىرنەشە مۋلىق قۇنارسىز جەرى ءۇيىنىڭ نەگىزگى ەكونوميكالىق كوزى بولاتىن.
جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرگەننەن كەيىن انارگۇل وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ باقشاسىندا جۇمىس ىستەسە، كۇيەۋى ابىلەكىم سامەت مارالباسى ۆوكزالىنىڭ جانىنداعى جۇك جونەلتۋ بولىمىندە جۇمىس ىستەدى. ال ۇلكەن ۇلى ءۇيىنىڭ جانىنداعى مارالباسى اۋداندىق 3 - باستاۋىش مەكتەپتە وقيدى. كىشى ۇلى الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ بالاباقشاسىندا.
انارگۇل: اكە - شەشەمىز دە بەرە الماعان عيمارات ءۇيدى پارتيا مەن ۇكىمەت بەرىپ وتىر. مۇنداي جاقسى تۇرمىستى بۇرىن ويلاۋعا دا باتىنا المايتىنبىز. پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسىپ، پارتياعا ىلەسىپ، بۇگىنگى باقىتتى تۇرمىستى قاستەرلەۋىمىز كەرەك، − دەگەندە، ياركەن اۋدانىنان تۋىسشىلاي كەلگەن انارگۇلدىڭ شەشەسى ونىڭ ءسوزىن قوستاپ: بالام، دۇرىس ايتاسىڭ. پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسىپ، پارتياعا ىلەسىپ، جاقسى تۇرمىس كەشىرۋىمىز كەرەك، - دەدى.
«عيمارات وتباسىندا ورتا ەسەپپەن 3 − 4 جان بولۋ تالابى بويىنشا سالىنعان. جالپى اۋدانى 68 شارشى مەتر. قوناق ءۇي، جاتىن بولمە، اسحانا، تازالىق ءۇيى بارلىعى دايىن»، - دەيدى الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ مەڭگەرۋشىسى گۇلجامال تۇرسىن.
«كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدان قامال الۋ كۇردەلى، جۇيەلى ينجەنەريا، مۇنان دا ماڭىزدىسى، ول كەدەيلەردىڭ كەدەيلىكتەن قۇتىلىپ دامۋ سەنىمىن قايتا سومدايتىن ينجەنەريا. قونىس اۋدارىپ كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋ مەن قالاشىقتاندىرۋدى، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىن ىلگەرىلەتۋدى، سىرتقى جاقتا كەدەيلەردى كوپ نەگىزدى سۇيەمەلدەۋ مەن ءوزىن - ءوزى كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدى تىعىز ۇشتاستىرىپ، كوشىرىلگەن وتباسىلارىنىڭ ءوندىرىس، تۇرمىس ءتاسىلىن جاڭالاۋىنا دەم بەرىپ، «جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرسە دە، تۇرمىس ءتاسىلىن وزگەرتە الماۋدان ساقتانۋ كەرەك»، - دەيدى حى چياڭ. مۇنداي شىن ىقىلاستى باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ بارلىق جەرىنەن كورۋگە بولادى. سۋ، توك، جىلۋمەن قامداۋ، جول، تابيعي گاز، راديو - تەلەۆيزور، مادەنيەت الاڭى، بالاباقشا، الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى، كەشكى بازار سياقتى سايكەستى قۇرىلعىلار تۇگەلدەي ىسكە قوسىلدى. تۇرعىنداردىڭ تۇرمىسى كۇن سايىن جاقسارا ءتۇستى.
باقىت الەۋمەتتىك اۋماعىنا كوشىپ كەلگەن، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 813 كەدەي وتباسىنىڭ الداعى بىرنەشە جىلدا تۇگەلدەي جاقىن ماڭدا جۇمىسقا ورنالاسىپ، شارۋادان قالا تۇرعىنىنا اينالۋىنان ءۇمىت زور.
