تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   انار گۇلى قىپ - قىزىل بولىپ اشىلدى

173 بالانىڭ «اكەسى» − شىن جيانجيا

 ەرىكتى ءتىلشى كاميلا قالمۇرات قىزى

ىن جيانجيا بالالاردىڭ سىزعان سۋرەتتەرىن رەتتەۋدە. سۋرەتتى كاميلا قالمۇرات قىزى تۇسىرگەن
     «10 جىلدىڭ الدىندا، 8 − 9 وقۋشى شىن جيانجيا اكەمىزدىڭ ۇيىندە تۇراتىنىمىز، كۇندەرىمىزدىڭ ەرەكشە دۋماندى دا مەيىرلى ەكەنى، تاماق ىشكەندە شىن جيانجيا اكەمىزدىڭ ەت جەگىم كەلمەيدى دەپ، ەتتى بىزگە بەرەتىنى ءالى ەسىمدە... جوعارى مەكتەپكە ەمتيحان تاپسىرعان جىلى ۇشەۋىمىز ۋنيۆەرسيتەتكە قابىلداۋ حابارلاندىرۋىن تاپسىرىپ العاندا، ول ءبىزدى قۇشاعىنا باسىپ تۇرىپ، كوزىنە جاس الىپ، وزىمىزدەن ارمان تەبىرەنگەن ەدى. شىن جيانجيا اكەمىز − ءبىزدىڭ ماقتانىشىمىز، ونىڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن مەيىرىن ونىڭ قولىندا وسكەن 100دەن ارتىق بالا جالعاي بەرەمىز». ءوزىنىڭ سۇيىكتى شىن جيانجيا اكەسىن اۋىزعا العاندا، قازاق جىگىت جاسار ەرەكشە تەبىرەندى.

  10 جاسار ارمان ماقتانا: اكەم ەرەكشە كەرەمەت، بولاشاقتا اكەم سياقتى جاقسى ادام بولامىن، - دەدى. ارمان «شىن اكەنىڭ» كەنجەسى، ونىڭ ۇيىندە تۇرعانىنا 2 جىل بولدى.

  جاسار مەن ارمان اۋىزعا العان «شىن اكە» ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى تەكەس اۋداندىق ساياسي كەڭەستەن زەينەتكە شىققان كادر شىن جيانجيا، سونداي - اق ءار ۇلتتان قۇرالعان 173 بالانىڭ «اكەسى». تەكەستە قىزمەت ىستەگەن، تۇرعان 30 جىلدا شىن جيانجيا 400 مىڭ يۋانداي قارجىنى جىلۋعا اتاپ، كەدەي وتباسىلارىنداعى بالالاردىڭ وقۋىن تاۋىسۋىنا كومەكتەستى. بالالار ارت - ارتىنان مەكتەپ تاۋىسىپ كەتكەنىمەن، ونىڭ بالالار ءۇشىن ارناۋلى سالدىرعان 2 اۋىزدى بولمەسىنەن ادام اياعى ۇزىلگەن ەمەس، مۇندا قازىر دە 6 بالا تۇرادى.

 تابانى كۇرەكتەي 30 جىل

  «ومىرىمدەگى ەڭ ۇلكەن بايلىعىم وسى ارادا». 23 - اقپان كۇنى اۆتور شىن جيانجيامەن بىرگە ونىڭ ۇيىنە كەلىپ، بالالاردىڭ بولمەسىنە كىرگەندە، قابىرعاعا ءىلۋلى تۇرعان 2 قىزىل تۋعا ول كومەكتەسكەن بالالاردىڭ اتى جازىلعانىن، قابىرعاعا ونىڭ بالالارمەن بىرگە تۇسكەن سۋرەتتەرى، سونداي - اق بالالاردىڭ ءتۇرلى سيلىقتارى ىلىنگەنىن، كىتاپ سورەسىندە بالالاردىڭ شاتتىققا جانە العىسقا تولى العىس ايتۋ حاتى مەن سۋرەتتەردىڭ ءۇيىلىپ جاتقانىن كوردى.

  1983 - جىلى شىن جيانجيا قوسىننان قايتقاننان كەيىن تەكەس اۋداندىق ورمانشىلىق مەكەمەسىنە قىزمەتكە تۇرادى. 1987 - جىلى ول ءبىر رەتكى كەزدەيسوق ورايدا بيڭتۋان 4 - ديۆيزياسى 78 - پولكى قۇشتاي الەۋمەتتىك اۋماعى مال شارۋاشىلىق لاگەرىندە تۇراتىن سايلاۋ سياقتى 6 قازاق وقۋشىنىڭ تەكەس اۋدانىندا تۋىسى بولماعاندىقتان، جاتىن ورىن، تاماق سياقتى ماسەلەلەردى شەشە الماي، وقۋدان قول ۇزۋگە ءماجبۇر بولعانىنان حابار تابادى. ايەلىمەن اقىلداسقاننان كەيىن، شىن جيانجيا وسى 6 بالانى ءوز ۇيىنە اكەلىپ، ولاردى تەگىن تاماقپەن، جاتىن ورىنمەن قامدايدى.

  «سول كەزدە مەنىڭ ەڭبەكاقىم نەبارى 120 يۋان عانا بولاتىن، مۇنى نەگىزىنەن وسى 6 بالاعا جۇمسادىم»، - دەدى شىن جيانجيا. ول وسى 6 بالانى ءوز بالاسىنداي تاربيەلەدى جانە باعىپ - قاقتى، 3 جىلدان كەيىن بالالاردىڭ ءبارى ارمانداعان جوعارى، ورتا تەحنيكۋم مەكتەپتەرىنە وقۋعا قابىلداندى. ءوز قۇلشىنىسىنىڭ بالالاردىڭ ءومىر ساپارىن وزگەرتكەنىن كورگەننەن كەيىن، ول وسى مەيىر باعىشتاۋ جۇمىسىن جالعاستىرا بەرمەك بولدى.

  ارادا 30 جىل وتە شىقتى، قازىر شىن جيانجيا ءار ايدا 5000 يۋانعا تاياۋ ەڭبەكاقىسىن ءوزىنىڭ ءار ۇلت بالالارىنا جۇمسايدى. زەينەتكە شىققاننان كەيىن، ول 6 مەكتەپتە تەگىن جەتەكشىلىك ەتكەن وقۋشى 3000نان استى. اعاسى شىن جيانگو قارجى جۇمساپ قۇرعان «عاجايىپ تاستاردى» ساقتاۋ سارايىنان پايدالانىپ، اعايىندى ەكەۋى ورتا، باستاۋش مەكتەپ وقۋشىلارىنا 5000 رەتتەن كوبىرەك تەگىن ۇگىت - لەكسيا جاسادى، بۇدان تاربيە العان جاستار مەن ورەندەر 100 مىڭ ادام - رەتتەن استى. 2014 - جىلى ول «بو - اي» جىلۋ اتاپ، وقۋدى دەمەۋ مەيىر باعىشتاۋ توبىن قۇردى، بيىل «قارا جورعا» ەرىكتىلەر توبىن قۇرىپ، 100 نەشە مەيىرلى جاندى كەدەي وقۋشىلارعا قارجىلاي كومەك بەرۋگە جەتەكتەدى.

  ىستىق ىقىلاسى سەبەپتى، 2014 - جىلى شىن جيانجيا «جۇڭگوداعى جاقسى ادامدار قاتارىنا» كىرىپ، «ەڭ سۇيىكتى شينجياڭدىقتاردىڭ» كانديداتتار تىزىمدىگىنەن ورىن الدى، «ىلەنى اسەرلەندىرگەن» 10 قايراتكەردىڭ ءبىرى، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى ۇلتتار ىنتىماعىنداعى ۇزدىك جەكە سياقتى داڭقتارعا يە بولدى.

مەيىر باعىشتاۋدى جالعاستىردى

  «شىن اعاي سالەمەتسىز، مەنىڭ اتىم يۇي شاۋشۇن، ءسىزدىڭ ساقا جاۋىنگەر سەرىگىڭىز يۇي شۋرىننىڭ ۇلىمىن. اكەم سىزبەن حابارلاسۋدى ارمانداپ كەلگەن ەدى، تەلەفون ءنومىرىڭىزدى اقىرى تاپتىم - عوي». بىلتىر تامىزدا شىن جيانجيا گانسۋدان كەلگەن ءبىر تەلەفوندى الدى.

  1980 - جىلى 18 جاستاعى يۇي شۋرىن ارمياعا قابىلدانىپ، كۇيتۇندەگى ءمالىم ءبىر اسكەري بولىمگە كەلەدى، شىن جيانجيا ونىڭ سول كەزدەگى وددەلەنيە باستىعى بولاتىن، ارمياداعى 3 جىلدا ولار جۇپ جازباي، اقىرى تەرەڭ اعايىندىق سۇيىسپەنشىلىك ورناتقان ەدى.

  تەلەفوندا سويلەسكەندە، يۇي شۋرىن كەزىندەگى اڭگىمەنى اۆتورعا ەرەكشە ىقىلاسپەن ايتىپ بەردى. ول بىلاي دەدى: سول كەزدە مەنىڭ وتباسىمنىڭ شارت - جاعدايى ەرەكشە ناشار بولاتىن، شىن جيانجيا ءوزىنىڭ ءار ايداعى 9 يۋان قوسىمشا قاراجاتىن ماعان بەرەتىن، اي سوڭىندا تاعى ءوزىنىڭ استىق بەلەتىن دە ماعان بەرەتىن، ماعان كىر جۋىپ، كورپە تىگۋدى دە ۇيرەتتى.

  1983 - جىلى ەكەۋى دە ارميادان قايتتى، سونىمەن ەكەۋى ءبىر - بىرىنەن حابار الا المادى. سونشا جىلدار وتسە دە، يۇي شۋرىن جاۋىنگەر سەرىگىنىڭ مەيىرىن استە ەستەن شىعارمايدى. 2017 - جىلى تامىزدا ول شىن جيانجيانىڭ كەدەي وقۋشىلارعا قارجىلاي كومەكتەسكەنىنە قاتىستى حاباردى كورگەننەن كەيىن ايرىقشا تەبىرەنەدى، ۇلىنىڭ كومەگىندە، ول اقىرى شىن جيانجيامەن حابارلاسادى. سودان كەيىن يۇي شاۋشۇن سالەمدەمەسىن الىپ، شىن جيانجيا قارجىلاي كومەكتەسكەن، لانجوۋ قاتىناس ۋنيۆەرسيتەتىندە وقيتىن قىرعىز وقۋشىعا امانداسا باردى.

  «اكەم ماعان سىزدەردىڭ قوسىنداعى اڭگىمەلەرىڭىزدى ايتىپ بەردى، بالالاردىڭ اۋزىنان ءسىزدىڭ تالاي جىلدان بەرى تاباندى بولىپ كەلگەن مەيىر باعىشتاۋ، الەۋمەتتىك يگىلىك ءىسىڭىزدى ەستىدىم، مەن دە ءسىزدىڭ ۇلىڭىزبىن، ازعانتاي بولسا دا سىزگە كومەكتەسىپ، وسىنداي مەيىردى جالعاي بەرسەم دەيمىن». يۇي شاۋشۇننىڭ بۇل ءسوزىن تىڭداعاننان كەيىن، شىن جيانجيا ەرەكشە قۋاندى، ءوز ەڭبەگىنىڭ ناتيجەلى بولعانىن سەزىندى.

 باۋىرمالدىلىققا مۇراگەرلىك ەتتى 

  2017 - جىلى 15 - جەلتوقسان كەشكە تامان، ەندى عانا جۇمىستان تۇسكەن بەگالى ءوزىنىڭ حانزۋ «ءىنىسى» شياۋجاڭدى ۇيىنە ەرتىپ كەلدى، بەگالىنىڭ ايەلى مول داستارقان جايىپتى، بەگالىنىڭ 2 جاسار ۇلى شياۋجاڭدى كورگەندە، تالتىرەكتەي بارىپ وعان جابىسا كەتتى، ءبىر ءۇيلى جان قورالانا وتىرىپ، اڭگىمەلەرىن ايتىپ، مارە - سارە بولدى.

  13 جاستاعى وسى حانزۋ ۇل بالا بەگالى وسى 2 جىلدان بەرى قارجىلاي كومەكتەسىپ كەلە جاتقان وقۋشى، بالانىڭ اكە - شەشەسى ەرتەدە قايتىس بولىپتى، تۋىس - تۋعاندارى كەدەي ەكەن، بەگالى ونىڭ وقۋىنا قارجىلاي كومەكتەسكەننەن سىرت، وسى «ءىنىسىن» ۇنەمى ۇيىنە ەرتىپ كەلىپ قوندىرىپ تۇرادى. كەشكى استان كەيىن ونىڭ ۇلىمەن ويناپ جۇرگەنىن كورگەندە، ىشتەي قاتتى تولقيدى.

  2007 - جىلى نەبارى 12 جاستاعى بەگالى وتباسىنىڭ ەكونوميكالىق قيىنشىلىعى سەبەپتى وقۋدان قول ۇزۋگە ءماجبۇر بولادى، شىن جيانجيا مۇنى ەستىگەننەن كەيىن، ونىڭ وقۋىنا قارجىلاي كومەكتەسەدى. ورتالاۋ مەكتەپكە وقۋعا تۇسكەننەن كەيىن، وقۋعا قولايلى بولۋ ءۇشىن، شىن جيانجيا ونى توتە ءوز ۇيىنە اكەلىپ 7 جىل ۇيىندە تۇرعىزادى. 7 جىلدا بەگالى مەن شىن جيانجيا تەرەڭ اكە - بالا سۇيىسپەنشىلىگىن ورناتادى، شىن اكەسىنىڭ بالالار ءۇشىن ءار كۇنى كىر جۋىپ، تاماق ىستەگەنىن، كەشتە ولاردىڭ ساباعىنا جەتەكشىلىك ەتكەنىن، شىن اكەسىنىڭ ۇنەمشىلدىكپەن قيىنشىلىعى بار ءتىپتى دە كوپ وتباسىنا كومەكتەسكەنىن كورگەندە، بەگالى ىشتەي: شىن اكەمنىڭ وسى باۋىرمالدىعىن، ءسوزسىز، جالعايمىن، - دەيتىن.

  «قىزمەتكە قاتىناسقانىما تىم ۇزاق ۋاقىت بولمادى، ەڭبەكاقىم دا كوپ ەمەس، ازدا بولسا دا قارجىلاي كومەكتەسسەم، شىن اكەمنىڭ جۇگىن جەڭىلدەتەر ەدىم». 2015 - جىلى قىزمەتكە قاتىناسقاننان بەرى، بەگالى ءار ايداعى ەڭبەكاقىسىنان بىرنەشە 100 يۋاندى شىن اكەسىنە بەرىپ كەلەدى، ول ءوزىنىڭ 2 قىزمەتتەسىنە دە اسەر ەتىپ، ولار وتباسىندا قيىنشىلىق بار ءبىر وقۋشىنىڭ ورتا مەكتەپ تاۋىسقانعا دەيىنگى بارلىق قاراجاتىن كوتەرەتىن بولدى.

    بەگالى شىن جيانجيانىڭ مەيىر باعىشتاۋ الەۋمەتتىك يگىلىك ىستەرىن جالعاستىرعان بىرنەشە 10 بالانىڭ بىرەۋى عانا، وسى جىلداردا شىن جيانجيانىڭ ءار ۇلت بالالارىنىڭ كەيبىرى ءوز ارمانداعان كاسىبىن ىستەسە، كەيبىرى ىشكى ولكەلەردەگى جانە شىنجياڭداعى جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم الۋدا، ولار جەكە - جەكە توڭىرەگىندەگى كاسىپتەستەرىن، دوستارىن باستاپ، شىن جيانجيانىڭ مەيىر باعىشتاۋ توبىنىڭ كولەمىن ۇزدىكسىز كەڭەيتە ءتۇستى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.