قوي شارۋاشىلىعىنا نازار سالعاندا (2)

2. شينجياڭ ەلتىرى قويى

     دۇنيە ءجۇزى قوي شارۋاشىلىعىنىڭ ۇلى كوشى شينجياڭدا ەلتىرى قوي وسىرۋگە دەمەشى بولدى. ازاتتىقتىڭ العاشقى كەزىندە شەتەلدەردەن قوي تۇقىمدارى اكەلىنىپ، كۇشاردا ەلتىرى قويىن ءوسىرۋ جولعا قويىلدى. 1980-جىلدارعا كەلگەندە، ەلتىرى قويى اقسۋ، بايىنعولىن وڭىرلەرىندەگى 33 اۋدان، تۋان الاڭدارىنا تاراتىلىپ، سانى مەن ساپاسى جاقسارعاندىقتان، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى «شينجياڭ ەلتىرى قويى» دەپ اتادى. وسىلايشا، شينجياڭدا تاعى ءبىر قوي تۇقىمى دۇنيەگە كەلدى. بۇل قوي تۇقىمىنىڭ باستى ءونىمى ەلتىرى بولعاندىقتان، قوزىلارىنا تۋا سالا ساراپتاۋ جۇرگىزىلىپ، جال بۇيرا، قابىرعا بۇيرا، جىبەك قۇرت ءپىشىندى بۇيرا، ۇرعاشى قوزىلارىن وسىمگە قالدىرىپ، ەركەك قوزىلارىن ەلتىرى الۋ ءۇشىن پايدالاندى. شينجياڭ ەلتىرى قويىن وسىرەتىن ورىندار قاعىر ءشول دالا، سيىرەك بۇتا-بۇرگەندى، از ءشوپتى مال جايىلىستەرى بولعاندىقتان، قويلاردىڭ دەنەسى كىشىلەۋ، قۇيرىعى ءۇش بۇرىش ءپىشىندى كەتپەن قۇيرىق، ءتۇسى جاسىنا قاراي بوزعا وزگەرەتىن، سۇرىپ ەت سالىستىرماسى جوعارى، ەكى جىلدا ءۇش رەت تولدەيتىن، ءبىر رەتتە ەكىدەن جوعارى ءتول بەرەتىن قوي تۇقىمى بولعاندىقتان، ءار ۇلت شارۋالارىنىڭ قالاۋىنان شىعىپ، مەمىلەكەت قارجىلاندىرىپ، جەتىلدىرگەن شينجياڭداعى ساپالى قوي تۇقىمىنىڭ بىرىنە اينالدى، بۇعان شەريانىڭ جەرگىلىكتى بۇيرا ەلتىر قويلارىن قوسىپ، كوبەيتىپ ءوسىرۋ ورتاعا قويىلدى.