(2018 - جىلى 5 - ايدىڭ 4 - كۇنى)
شي جينپيڭ
جولداستار:
بۇگىن ءبىز قۇرمەتكە تولى سەزىممەن وسىندا سالتاناتتى جينالىس وتكىزىپ، ماركس دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 200 جىلدىعىن اتاپ ءوتىپ، ماركستىڭ ۇلى كىسىلىك قاسيەتى مەن تاريحي ەڭبەگىن ساعىنىشپەن ەسكە الىپ، ماركستىڭ وسكەلەڭ رۋحى مەن شۇعىلالى يدەياسىن قايتالاي ەسكە ءتۇسىرىپ وتىرمىز.
ماركس − بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى پرولەتاريات پەن ەڭبەكشى حالىقتىڭ توڭكەرىستىك ۇستازى، ماركسيزمنىڭ باستى نەگىزىن سالۋشى، ماركسيزمدىك ساياسي پارتيانىڭ قۇرۋشىسى جانە حالىقارالىق كوممۋنيزمنىڭ ءىزاشارى، تاياۋ زاماننان بەرگى ەڭ ۇلى ويشىل. ارادا ەكى عاسىر ءوتىپ، ادامزات قوعامىندا زور ءارى تەرەڭ وزگەرىستەر جارىققا شىققانىمەن، ماركستىڭ ەسىمىن الەمنىڭ جەر - جەرىندەگى ادامدار قۇرمەتپەن اۋزىنان تاستاماي كەلەدى، ماركستىڭ ءىلىمى ءالى دە شۇعىلالى اقيقات نۇرىن توگىپ تۇر!
ماركس 1818 - جىلى 5 - ايدىڭ 5 - كۇنى گەرمانيانىڭ ترير قالاسىندا ادۆوكات وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى. ورتا مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە - اق ول ادامزاتتىڭ باقىتى ءۇشىن جۇمىس جاساۋدى ماقسات تۇتادى. داشۋەدەگى كەزىندە، ماركس فيلوسوفيا، تاريح، زاڭ عىلىمى، ت.ب بىلىمدەردى كەڭىنەن زەرتتەپ، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ سىرىن ىزدەيدى. «رەين گازەتىندە» قىزمەت اتقارعان مەزگىلدە، ماركس پرۋسسيا ۇكىمەتىنىڭ دارا بيلىك ۇستەمدىگىن اياۋسىز سىن تەزىنە الىپ، حالىق بيلىگىن قورعادى. 1843 - جىلى پاريجگە قونىس اۋدارعاننان كەيىن، ماركس جۇمىسشى قوزعالىسىنا بەلسەندىلىكپەن قاتىناسىپ، توڭكەرىس امالياتى مەن نازاريالىق ىزدەنىستىڭ ۇشتاسۋى بارىسىندا يدەياليزمنەن ماتەرياليزمگە، توڭكەرىستىك دەموكراتيزمنەن كوممۋنيزمگە بۇرىلىس جاساۋدى ورىندادى. 1845 - جىلى ماركس، ەنگەلس «گەرمانيا يدەولوگياسىن» بىرگە جازىپ، تاريحي ماتەرياليزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن تۇڭعىش رەت ءبىرشاما جۇيەلى بايىمدادى. 1848 - جىلى ماركس، ەنگەلس بىرلەسىپ جازعان «كوممۋنيستىك پارتيانىڭ جارناماسى» جارىق كورىسىمەن دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىردى. ەنگەلس: «كوممۋنيستىك پارتيانىڭ جارناماسى» − «بارلىق سوتسياليزم تۋرالى شىعارمالاردىڭ ىشىندە ەڭ كەڭ تارالعان جانە ەڭ حالىقارالىق سيپاتقا يە شىعارما، سىبىردەن كاليفورنياعا دەيىنگى مىڭ - ميلليونداعان جۇمىسشىنىڭ مويىنداۋىن العان ورتاق باعدارلاما»، - دەدى.
1848 - جىلى ەۆروپاعا ەتەك جايعان بۋرجۋازيالىق دەموكراتيالىق توڭكەرىس بۇرق ەتە تۇسەدى، ماركس توڭكەرىستىك كۇرەسكە بەلسەنە ارالاسادى ءارى جەتەكشىلىك ەتەدى. توڭكەرىس جەڭىلىسكە ۇشىراعاننان كەيىن، ماركس توڭكەرىستىڭ ساباقتارىن مۇقيات قورىتىندىلاپ، ساياسي - ەكونوميانى جۇيەلى زەرتتەۋ ارقىلى كاپيتاليزمنىڭ ءمانى مەن زاڭدىلىعىن اشۋعا بەل بۋادى. 1867 - جىلى جارىق كورگەن «كاپيتال» − ماركسيزمنىڭ ەڭ سالماقتى، ەڭ قوردالى ەڭبەگى، ول «جۇمىسشى تابىنىڭ كيەلى كىتابى» دەپ اتالادى. ءومىرىنىڭ سوڭىندا ماركس دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىنداعى جاڭا بەتالىس پەن جۇمىسشى قوزعالىسىنىڭ جاڭا جاعدايلارىن قالت جىبەرمەي قاداعالاپ، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋى ماسەلەلەرىنە ءتىپتى كەڭ اۋقىمدا وي جۇگىرتۋگە قۇلشىندى.
ماركستىڭ ءومىرى − وسكەلەڭ ارمانعا تولى، ادامزاتتىڭ ازاتتىعى ءۇشىن تىنباي كۇرەس جۇرگىزگەن ءومىر. 1835 - جىلى 17 جاستاعى ماركس ورتا مەكتەپتەن وقۋ تاۋىسۋ ماقالاسى − «ماماندىق تاڭداعانداعى جاستاردىڭ ويلانۋىندا» بىلاي دەپ جازادى: «ەگەر ءبىز ادامزات ءۇشىن ءوزىمىز بارىنەن دە كوبىرەك ەڭبەك ەتە الاتىن ماماندىقتى تاڭداپ الاتىن بولساق، ونىڭ اۋىرتپالىعىن دا مويىماي كوتەرەتىن بولامىز، ويتكەنى بۇل كوپشىلىك مۇددەسى ءۇشىن بەرىلگەن قۇرباندىق؛ سول ساتتە ءبىز بەيشارا، شەكتەۋلى، ءوزىمشىل قىزىقتارعا شىرمالمايمىز، ءبىزدىڭ باقىتىمىز مىڭ - ميلليونداعان ادامدارعا ءتان بولادى، ءبىزدىڭ ىستەرىمىز ءۇن - ءتۇنسىز جالعاسىن تابادى، ءبىراق رولىن ماڭگى ساۋلەلەندىرەدى، سوسىن ءبىزدىڭ سۇيەك كۇلىمىزگە قاراپ، اڭعارلى ادامدار كوز جاسىن توگەدى». ماركس ءومىر بويى قۋدالاۋدىڭ ازابىنان، كەدەيلىك پەن اۋرۋ - سىرقاۋدىڭ قۇرساۋىنان كوز اشپادى، ءبىراق ول اۋەلگى ماقساتتان اينىماي، ەرىك - جىگەرىن بوساڭسىتپاي، ادامزات ازاتتىعى وسكەلەڭ مۇراتى ءۇشىن تالماي كۇرەس جۇرگىزىپ، ۇلى عۇمىر جاراتتى.
ماركستىڭ ءومىرى − قيىندىق پەن كەدەرگىلەردەن قورىقپاي، اقيقات ءۇشىن يدەيانىڭ بيىك شىڭىنا جۇرەكتىلىكپەن قۇلاش ۇرعان ءومىر. ماركس كەزىندە «عىلىمدا ەشقانداي داڭعىل جول جوق، شارشاماي، تالماي، تاستى سوقپاقپەن ورمەلەگەندەر عانا ونىڭ نۇر - ساۋلەلى شىڭىنا شىعا الادى» دەپ جازعان بولاتىن. ماركس عىلمي نازاريالىق جۇيە قۇرۋ ءۇشىن، جاي ادامداردىڭ قيالىنا دا كىرمەيتىن قيىندىقتاردى باستان وتكىزىپ، ەڭ اقىرى نۇر - ساۋلەلى شىڭعا شىقتى. ول كىتاپتى كوپ وقىپ، كەڭ ءبىلىم جيناقتاپ، فيلوسوفيا جانە قوعامدىق عىلىم پاندەرىنىڭ بىلىمدەرىن تەرەڭ يگەرىپ قالماستان، ءتۇرلى جاراتىلىستىق عىلىم بىلىمدەرىن دە تەرەڭ ءتۇسىنىپ جانە زەرتتەپ، ادامزات جاراتقان بارلىق وركەنيەت جەمىسىنەن ءنار الۋعا قۇلشىنىس جاسادى. ماركس ءومىر بويى جانىن اياماي قىزمەت ەتتى، ۇنەمى دەرلىك كۇنىنە 16 ساعاتتان جۇمىس جاسادى. ماركس دوسىنا جازعان حاتىندا: «كاپيتالدى» جازۋ ءۇشىن، «مەن ۇنەمى كور اۋزىن اينالسوقتاپ ءجۇرمىن، سوندىقتان ءوز ەڭبەگىمدى اياقتاۋ ءۇشىن جۇمىسقا شامام كەلەتىن ءاربىر ءساتتى قۇر جىبەرمەۋگە ءماجىبۇرمىن» دەيدى. ءومىرىنىڭ سوڭىندا اۋرۋ مەڭدەتسە دە، ماركس جاڭا عىلىم سالاسى مەن نىساناسىنا ۇزدىكسىز قادام تاستاپ، تاريح، انتروپولوگيا، ماتەماتيكا، ت.ب عىلىمدار جونىندە مولشەرى ۇشان - تەڭىز قولجازبا قالدىردى. ەنگەلس ايتقانداي، «ماركس ءوزى زەرتتەگەن ءاربىر سالادا، ءتىپتى، ماتەماتيكا سالاسىندا دا وزىنە دەربەس جاڭالىقتار اشىپ وتىردى، ال ءوزى جاڭالىق اشقان بۇنداي سالالار از ەمەس ەدى، ونىڭ ۇستىنە ول بۇل سالالاردىڭ بىردە - بىرەۋىمەن ءۇستىرت شۇعىلدانعان ەمەس - تى».
ماركستىڭ ءومىرى − كونە دۇنيەنى قۇلاتىپ، جاڭا دۇنيەنى قۇرۋ جولىندا تىنباي كۇرەس جۇرگىزگەن ءومىر. ەنگەلس «ماركس ەڭ الدىمەن توڭكەرىسشىل ەدى»، «كۇرەسۋ دەگەن ونىڭ ءومىرىنىڭ ارقاۋى. ول سياقتى كوكىرەك تولى ىنتامەن، قاجىماس قايسارلىقپەن ەرەكشە ناتيجەلى كۇرەس جۇرگىزگەندەر نەكەن - ساياق ەدى» دەيدى. ماركس حالىقتىڭ ازاتتىعى ءۇشىن كۇرەس جۇرگىزۋدى ومىرلىك بورىش ەتتى. حالىقتىڭ قانالعان، ەزىلگەن تاعدىرىن وزگەرتۋ ءۇشىن، ماركس جالىنداعان جۇمىسشى قوزعالىسىنا ەش ويلانباستان ات سالىسىپ، قاي - قاشان دا توڭكەرىستىڭ الدىڭعى شەبىندە ءجۇردى. ول دۇنيە جۇزىندەگى تۇڭعىش پرولەتارلىق ساياسي پارتيا − كوممۋنيستەر وداعىنىڭ قۇرىلۋىنا باسشىلىق ەتتى، دۇنيە جۇزىندەگى تۇڭعىش حالىقارالىق جۇمىسشى ۇيىمى − حالىقارالىق جۇمىسشى بىرلەستىگىنە باسشىلىق ەتتى، دۇنيە جۇزىندەگى تۇڭعىش جۇمىسشى تابىنىڭ بيلىكتى تارتىپ العان توڭكەرىسى − پاريج كوممۋناسى توڭكەرىسىنە ىقىلاستى قولداۋ ءبىلدىردى، ءار ەلدەگى جۇمىسشى قوزعالىسىنىڭ دامۋىن كوكىرەك كەرنەگەن ىنتامەن قاجىماي - تالماي ىلگەرىلەتتى.
ماركس − توبەسى كوك تىرەگەن ۇلى ادام ءارى جەر باسىپ جۇرگەن قاراپايىم ادام. ول ءومىردى ءسۇيدى، شىنايى، قاراپايىم بولدى، سۇيىسپەنشىلىككە، ادىلدىككە ءمان بەردى. ماركس پەن ەنگەلستىڭ توڭكەرىستىك دوستىعى 40 جىلعا جالعاستى. لەنين ايتقانداي، «ەسكىلىكتى اڭىزداردا دوستىق جايلى جان تەبىرەنتەرلىك اڭگىمەلەر بار»، ءبىراق ماركس پەن ەنگەلستىڭ دوستىعى «بۇرىنعىلاردىڭ ادامزات دوستىعى جونىندەگى جان تەبىرەنتەرلىك اڭىزدارىنىڭ بارىنەن اسىپ ءتۇستى». ماركس توڭكەرىس ىستەرىن قالتقىسىز قارجىلاندىردى، ءوزىنىڭ ءومىرى ەرەكشە قيىنشىلىققا ۇشىراعان جاعدايدا دا توڭكەرىستىك سەرىكتەرىنە بار قۇلشىنىسپەن جاردەمدەستى. ماركس پەن ايەلى جەنني قيىن كۇندەردە ءبىر - بىرىنە سەرىك بولىپ، ارمان مەن ماحاببات توعىسقان تاعدىر سيمفونياسىن جازدى.
جولداستار!
ماركستىڭ بىزگە قالدىرعان ەڭ قىمباتتى، ەڭ ىقپالدى رۋحاني بايلىعى − ونىڭ اتىمەن اتالعان عىلمي نازاريا ماركسيزم بولدى. بۇل نازاريا ارايلاپ اتقان اق تاڭداي ادامزاتتىڭ تاريحي زاڭدىلىقتاردى ىزدەۋ جانە ءوز ازاتتىعىن تابۋ جولىنا جارىق ءتۇسىردى.
ماركستىڭ «سىنداۋ قارۋى، ارينە، قارۋمەن سىنداۋدىڭ ورنىن باسا المايدى. ماتەريالدىق كۇش تەك ماتەريالدىق كۇش ارقىلى عانا تالقاندالادى؛ ءبىراق نازاريا دا بۇقارانى بيلەپ العاننان باستاپ ماتەريالدىق كۇشكە اينالادى» دەگەن اتاقتى ءسوزى بار. ماركسيزم، باستىسى، فيلوسوفيا، ساياسي ەكونوميا، عىلمي سوتسياليزم دەگەن ءۇش ۇلكەن بولىمنەن قۇرالادى. وسى ءۇش قۇرامداس ءبولىم جەكە - جەكە نەمىستىڭ كلاسسيكالىق فيلوسوفياسىنان، ۇلى بريتانيانىڭ ساياسي ەكونومياسىنان جانە فرانسيانىڭ قيالي سوتسياليزمىنەن باستاۋ العانىمەن، اقىرىندا ماركسيزم دەڭگەيىنە كوتەرىلۋىنىڭ ءتۇبىرلى سەبەبى ماركستىڭ ءوزى تۇرعان ءداۋىر مەن دۇنيەنى تەرەڭ تەكسەرۋىنىڭ، ماركستىڭ ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعىن تەرەڭ يگەرۋىنىڭ ارقاسى. ماركس بىلاي دەيدى: «كوممۋنيستەردىڭ نازاريالىق قاعيدالارى دۇنيەنى جاڭارتۋشىلاردىڭ قاندايىنىڭ بولسا دا ويدان شىعارعان نەمەسە تاپقان يدەيالارىنا، پرينسيپتەرىنە ەشبىر نەگىزدەلمەيدى»، «بۇل قاعيدالار − بولىپ جاتقان تاپ كۇرەسىنىڭ شىن قاتىناستارىنىڭ جالپى كورىنىسى عانا، كوز الدىمىزدا بولىپ جاتقان تاريحي قوزعالىستىڭ كورىنىسى عانا».
تەك بۇكىل ادامزاتتىڭ دامۋ تاريحىنىڭ ۇلى دارياسىندا عانا تاريح قوزعالىسىنىڭ ءمانى مەن ءداۋىر دامۋىنىڭ باعىت - باعدارىنا كوز جەتكىزۋگە بولادى. ماركستىڭ عىلمي زەرتتەۋى بەينە لەنين ايتقانداي، «ادامزات قوعامى تۋدىرعان بارلىق نارسەنى ول سىندى كوزقاراسپەن قايتا قاراپ شىقتى، ەشتەڭەنى قاعىس قالدىرعان جوق. ادامزاتتىڭ ويىنان تۋعان بارلىق نارسەنى ول جۇمىسشى قوزعالىسى ارقىلى سىننان وتكىزىپ، ۇستەمەلەي قاراپ، ۇستەمەلەي سىنداپ، بۋرجۋازيانىڭ تار ورىسىنەن شىعا الماعان نەمەسە بۋرجۋازيانىڭ ءبىر جاقتى كوزقاراستارىنا شىرمالعان ادامدار شىعارا المايتىن قورىتىندىلاردى شىعاردى». ماركستىڭ يدەيالىق نازارياسى سول داۋىردەن قاينار الدى ءارى سول داۋىردەن اسىپ ءتۇستى، ءارى سول ءداۋىر رۋحىنىڭ جاۋھارى ءارى بۇكىل ادامزات رۋحىنىڭ جاۋھارى.
ماركسيزم − عىلمي نازاريا، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعىن جاسامپازدىقپەن اشتى. ماركس عىلمي سوتسياليزمدى ورتاعا قويعاننان بۇرىن، قيالي سوتسياليزم الدەقاشان ءومىر سۇرگەن، ولار ادام تاعدىرىنا جان اشىرلىق سەزىممەن، يدەال قوعام تۋراسىندا كوپتەگەن ءتاتتى ويلاردى ورتاعا سالدى، ءبىراق قوعام دامۋىنىڭ زاڭدىلىعىن اشا الماعاندىقتان، مۇراتتى ىسكە اسىرۋدىڭ ءونىمدى جولىن تابا الماعاندىقتان، قوعامنىڭ دامۋىنا رول كورسەتۋى قيىنعا سوقتى. ماركس تاريحقا ماتەرياليستىك كوزقاراس پەن قوسىمشا قۇن ءىلىمىن جاراتىپ، ادامزات قوعامى دامۋىنىڭ جالپى زاڭدىلىقتارىن اشتى، كاپيتاليزم اينالىمىنىڭ ەرەكشە زاڭدىلىقتارىن اشتى، ادامزاتقا قاجەتتىلىك پاتشالىعىنان ەركىندىك پاتشالىعىنا سامعاۋدىڭ جولىن نۇسقاپ، حالىققا ەركىندىك پەن ازاتتىقتى ىسكە اسىرۋ جولىن كورسەتتى.
ماركسيزم − حالىقتىڭ نازارياسى، تۇڭعىش رەت حالىقتىڭ ءوز ازاتتىعىن ىسكە اسىرۋىنىڭ يدەيالىق جۇيەسىن ورناتتى. ماركسيزم وتە اۋقىمدى، تۇپتەپ كەلگەندە، ونى ادامزاتقا ازاتتىق ىزدەۋ دەگەن ءبىر اۋىز سوزگە جيناقتاۋعا بولادى. ماركستەن بۇرىن، قوعامدا ۇستەم ورىنعا يە نازاريالاردىڭ بارلىعى ۇستەم تاپ ءۇشىن قىزمەت ەتەتىن ەدى. ماركس ءبىرىنشى رەت حالىقتىڭ تۇرعىسىنان ادامزاتتىڭ ەركىندىگى مەن ازاتتىعىنا جول ىزدەپ، عىلمي نازاريا ارقىلى قاناۋ، ەزگى بولمايتىن، بارلىق ادامنىڭ تەرەزەسى تەڭ، بارلىق ادام ەركىن يدەال قوعام قۇرۋعا ايقىن باعىت كورسەتتى. ماركسيزمنىڭ مەملەكەتپەن، داۋىرمەن شەكتەلمەيتىن ىقپالعا يە بولۋىنىڭ سەبەبى، ونىڭ حالىقتىڭ اراسىنا تامىر تارتقانىندا، حالىققا ارقا سۇيەي وتىرىپ تاريحي ۇدەرىستى العا ىلگەرىلەتۋدەي ومىرلىك تۋرا جولدى كورسەتكەنىندە ەدى.
ماركسيزم − امالياتتىق نازاريا، حالىقتىڭ دۇنيەنى وزگەرتۋ ارەكەتىنە ءجون سىلتەيدى. ماركس بىلاي دەيدى: «قوعامدىق ءومىر ءمانى جاعىنان امالياتتىق ءومىر بولىپ تابىلادى»، «فيلوسوفتار دۇنيەنى تۇرلىشە تۇسىندىرۋمەن عانا بولدى، ءبىراق ماسەلە دۇنيەنى وزگەرتۋدە». اماليات كوزقاراسى، تۇرمىس كوزقاراسى − ماركسيزمدىك تانىم نازارياسىنىڭ ءتۇبىرلى كوزقاراسى، امالياتتىق سيپاتى − ماركسيزمدى وزگە نازاريالاردان پارىقتاندىراتىن كورنەكتى ەرەكشەلىك. ماركسيزم كىتاپ بەتىندەگى عىلىم ەمەس، قايتا حالىقتىڭ تاعدىرىن وزگەرتۋ ماقساتىندا ومىرگە كەلگەن، حالىققا ازاتتىق ىزدەۋ امالياتىندا قالىپتاسقان، حالىقتىڭ ازاتتىق ىزدەۋ امالياتىندا بايىعان جانە دامىعان، حالىقتىڭ دۇنيەنى تانۋىنا، دۇنيەنى وزگەرتۋىنە قۇدىرەتتى رۋحاني كۇش ۇسىندى.
ماركسيزم ۇزدىكسىز داميتىن اشىق نازاريا رەتىندە، قاشاندا ءداۋىردىڭ الدىڭعى لەگىندە ءجۇردى. ماركس ادامدارعا ماركسيزمنىڭ دوگما ەمەس، قايتا ارەكەت باعدارلاماسى ەكەنىن، ءسوز جوق، امالياتتىڭ وزگەرۋىنە ىلەسە داميتىندىعىن قايتا - قايتا ەسكەرتتى. ماركسيزمنىڭ دامۋ تاريحى − ماركس، ەنگەلستەردىڭ، سونداي - اق ولاردىڭ ءىزىن باسۋشىلاردىڭ ۇزدىكسىز تۇردە ءداۋىردىڭ، امالياتتىڭ، تانىمنىڭ دامۋىنا سايكەس دامۋ تاريحى، ادامزات تاريحىنداعى بارلىق تاڭداۋلى يدەيا، مادەنيەت جەتىستىكتەرىن ۇزدىكسىز قابىلداي وتىرىپ ءوزىن بايىتۋ تاريحى. سوندىقتان ماركسيزم ءوزىنىڭ كوركەم جاستىق ورالىن ماڭگى ساقتاپ، ءداۋىردىڭ دامۋى العا قويعان جاڭا تاقىرىپتارىن ۇزدىكسىز زەرتتەپ، ادامزات قوعامى ءدوپ كەلگەن جاڭا سىن - سايىستارعا جاۋاپ بەردى.
جولداستار!
«كوممۋنيستىك پارتيانىڭ جارناماسى» جاريالانعان 170 جىلدان بەرى، ماركسيزم دۇنيە جۇزىندە كەڭىنەن تارالدى. ادامزاتتىڭ يدەيا تاريحىندا ادامزاتقا ماركسيزمدەي كەڭ تارالعان ءارى تەرەڭ ىقپال جاساعان يدەيالىق نازاريا جوق.
ماركستىڭ باسشىلىعىندا، ماركسيزمنىڭ جەتەكشىلىگىندە، «ءبىرىنشى ينتەرناتسيونال» سياقتى حالىقارالىق جۇمىسشى ۇيىمدارى ىركەس - تىركەس قۇرىلىپ جانە دامىپ، تۇرلىشە مەزگىلدەردە حالىقارالىق جۇمىسشىلار قوزعالىسىنىڭ بىرىگۋى مەن كۇرەسىنە جەتەكشىلىك ەتتى جانە ونى ىلگەرىلەتتى. ماركسيزمنىڭ ىقپالىندا ماركسيزمدىك ساياسي پارتيالار دۇنيە ءجۇزى كولەمىندە جاڭبىردان كەيىنگى بامبۋكتەي قاۋلادى جانە دامىدى، حالىق تۇڭعىش رەت ءوز تاعدىرىنىڭ قوجايىنىنا، ءوزىن ازات ەتۋ مەن بۇكىل ادامزاتتى ازات ەتۋدىڭ ءتۇبىرلى ساياسي كۇشىنە اينالدى.
لەنين باسشىلىق ەتكەن قازان توڭكەرىسى جەڭىسكە جەتىپ، سوتسياليزم نازاريادان رەالدىققا اينالىپ، كاپيتاليزمنىڭ دۇنيەنى بىرلىككە كەلتىرۋىندەي دۇنيەلىك ۇلگىنى تالقاندادى. دۇنيە جۇزىلىك 2 - سوعىس اياقتاعاننان كەيىن، ءبىر توپ سوتسياليستىك مەملەكەت دۇنيەگە كەلدى، اسىرەسە، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇرىلۋى دۇنيە ءجۇزى سوتسياليزمىنىڭ كۇشىن بارىنشا زورايتتى. دۇنيە ءجۇزى سوتسياليزمى دامۋ بارىسىندا بۇراڭدىقتار جارىققا شىققانىمەن، ادامزات قوعامىنىڭ جالپى اۋقىمى وزگەرگەن جوق ءارى وزگەرمەيدى.
ماركس، ەنگەلستەر ەزىلگەن ۇلتتار مەن حالىقتاردىڭ ازاتتىق كۇرەسىن بەلسەنە قولدادى. 20 - عاسىرعا قادام قويعاننان كەيىن، لەنين باستاعان ماركسيزمشىلدەر ماركستىك ۇلت نازارياسىنا مۇراگەرلىك ەتىپ جانە ونى دامىتىپ، وتار، جارتىلاي وتار ەلدەردىڭ ۇلت ازاتتىعى قوزعالىسىنا جەتەكشىلىك ەتتى جانە ونى قولدادى. دۇنيە جۇزىلىك 2 - سوعىس اياقتاعاننان كەيىن، تاۋەلسىزدىك پەن ازاتتىق العان ءبىر توپ ۇلتتىق مەملەكەتتەر قۇرىلىپ، يمپەرياليزمنىڭ وتارلىق جۇيەسىن ءۇزىلدى - كەسىلدى ىدىراتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ۇلتتاردىڭ تەڭ قارىم - قاتىناسىنىڭ، بىرگە دامۋىنىڭ نۇرلى بولاشاعى جارىققا شىقتى.
بۇگىن ماركسيزم ادامزات وركەنيەتىنىڭ ۇدەرىسىن بارىنشا ىلگەرىلەتىپ، قازىرگە دەيىن ماڭىزدى حالىقارالىق ىقپالعا يە يدەيالىق جۇيە مەن ءسوز جۇيەسى بولىپ وتىر، ماركس قازىرگە دەيىن ءالى دە «مىڭ جىلدا ءبىر تۋاتىن ءبىرىنشى ويشىل» رەتىندە مويىندالىپ وتىر.
جولداستار!
ماركسيزم دۇنيە جۇزىنە تەرەڭ وزگەرىس جاساپ قانا قويماي، جۇڭگوعا دا تەرەڭ وزگەرىس جاسادى. جۇڭحۋا ۇلتى نەشە مىڭ جىلدىق تاريح ۇدەرىسىندە شۇعىلالى جۇڭحۋا وركەنيەتىن جارىققا شىعارىپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋىنا ماڭىزدى ۇلەس قوستى. 1840 - جىلعى اپيىن سوعىسىنان كەيىن، باتىستاعى ازۋلى ەلدەر قۋاتتى پاروحود، جويقىن زەڭبىرەكتەرىمەن جۇڭگونىڭ قاقپاسىن جاۋىزدىقپەن بومبىلاپ اشىپ، جۇڭحۋا ۇلتىن ىشكى بۇلىنشىلىك پەن سىرتقى شاپقىنشىلىق سىندى ايانىشتى جاعدايعا كىرىپتار ەتتى.
يمپەرياليزمنىڭ تاعىلىق شاپقىنشىلىعى مەن جۇڭگو حالقىنىڭ باسىنا تۇسكەن اۋىر تاۋقىمەتكە ماركس بارىنشا نازار اۋداردى. 2 - رەتكى اپيىن سوعىسى كەزىندە، ماركس جۇڭگو جونىندە 10 نەشە جۇيەلى حابار جازىپ، دۇنيە جۇزىنە باتىستاعى ازۋلى ەلدەردىڭ جۇڭگوعا شاپقىنشىلىق جاساۋىنىڭ شىنايى كەيىپ - كەسپىرىن اشكەرەلەپ، جۇڭگو حالقى ءۇشىن ادىلەتتى جاقتادى. ماركس، ەنگەلستەر جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋىنا قوسقان ۇلەسىن بارىنشا تۇراقتاندىرىپ، «جۇڭگو سوتسياليزمىنىڭ» جارىققا شىعاتىنى جونىندە عىلمي بولجال جاسادى، ءتىپتى، وزدەرىنىڭ كوڭىلىندەگى جاڭا جۇڭگوعا «جۇڭحۋا رەسپۋبليكاسى» دەگەن ايشىقتى ات قويدى.
تاياۋ زاماننان كەيىن، ۇلت تاۋەلسىزدىگىنە، حالىق ازاتتىعىنا قول جەتكىزۋ جانە مەملەكەتتىڭ بايىپ قۇدىرەتتەنۋىن، حالىقتىڭ باقىتىن جۇزەگە اسىرۋ جۇڭگو حالقىنىڭ تاريحي مىندەتىنە اينالدى. كونە ۇلگىدەگى شارۋالار سوعىسى سوڭىنا جەتىپ، فەوداليزمنىڭ ىرگەسىن ىرعاي الماعان ءوزىن - ءوزى جەتىلدىرۋ قوزعالىستارى مەن جاڭعىرتىمپازدىق دۇركىن - دۇركىن ساتسىزدىككە ۇشىراپ، بۋرجۋازيالىق توڭكەرىسشىلەر باسشىلىق ەتكەن توڭكەرىستەر مەن باتىس كاپيتاليزمىنىڭ باسقا دا ءتۇرلى جوبالارى ىركەس - تىركەس كۇيرەپ جاتقان جاعدايدا، قازان توڭكەرىسىنىڭ زەڭبىرەك ءۇنى جۇڭگوعا ماركسيزم - لەنينيزمدى اكەلىپ، وتاندى جويىلۋدان قۇتقارىپ قالۋدىڭ شىعار جولىن جاپا - ماشاقاتپەن قاراستىرىپ جاتقان جۇڭگو حالقىنا العا باسۋ بەتالىسىن كورسەتىپ، شىت جاڭا تالعام ازىرلەدى.
وسى تاريحي اعىستا، ماركسيزمدى جەتەكشى ەتكەن، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىنىڭ تاريحي مىندەتىن ەرلىكپەن ۇستىنە العان، ءسوز جوق، جۇڭگو حالقىن باستاپ كەرەمەتتەر جاراتاتىن ماركسيزمدىك ساياسي پارتيا − جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى دۇنيەگە كەلدى.
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن، جۇڭگو كوممۋنيستەرى ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگو توڭكەرىسى مەن قۇرىلىسىنىڭ ناقتى امالياتىمەن ۇشتاستىرىپ، حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، ۇزاق ۋاقىت كۇرەس جۇرگىزىپ، جاڭا دەموكراتيالىق توڭكەرىس پەن سوتسياليستىك توڭكەرىستى ورىنداپ، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسىن قۇرىپ جانە سوتسياليستىك نەگىزگى ءتۇزىمدى ورناتىپ، سوتسياليستىك قۇرىلىستىڭ جاپالى ىزدەنىستەرىن جاساپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ شىعىس ازيا دىمكاسىنان ورنىنان تۇرىپ ەڭسە كوتەرۋىنە دەيىنگى ۇلى سەكىرۋدى ىسكە اسىردى. وسى ۇلى سەكىرۋ جۇڭگونى سوتسياليزم عانا قۇتقارا الاتىندىعىن تەمىردەي فاكتتەرمەن دالەلدەدى.
رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرى، جۇڭگو كوممۋنيستەرى ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگونىڭ رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋىنىڭ ناقتى امالياتىمەن ۇشتاستىرىپ، حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم قۇرۋدىڭ جاڭا ۇلى امالياتىن جۇرگىزىپ، جۇڭگونىڭ ارشىندى قاداممەن جاڭا داۋىرگە وتۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ەڭسە كوتەرۋدەن بايۋعا دەيىنگى ۇلى سەكىرۋىن ىسكە اسىردى. وسى ۇلى سەكىرۋ جۇڭگونى جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ عانا دامىتا الاتىندىعىن تەمىردەي فاكتتەرمەن دالەلدەدى.
جاڭا داۋىردە، جۇڭگو كوممۋنيستەرى ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جاڭا داۋىردەگى جۇڭگونىڭ ناقتى امالياتىمەن ۇشتاستىرىپ، حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، ۇلى كۇرەس جۇرگىزىپ، ۇلى ينجەنەريانى گۇلدەندىرىپ، ۇلى ءىستى ىلگەرىلەتىپ، ۇلى ارماندى ىسكە اسىرىپ، پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ جان - جاقتى، باستامالىق تاريحي تابىستارعا قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتىپ، تەرەڭ قاتپارلى، ءتۇبىرلى تاريحي وزگەرىستەردى جارىققا شىعارىپ، جۇڭحۋا ۇلتى بايۋدان قۇدىرەتتەنۋگە دەيىنگى ۇلى سەكىرۋدى قارسى الدى. وسى ۇلى سەكىرۋ جۇڭگوشا سوتسياليزمگە تاباندى بولعاندا جانە ونى دامىتقاندا عانا، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا بولاتىندىعىن تەمىردەي فاكتتەرمەن دالەلدەدى.
اماليات ماركسيزمنىڭ تاعدىرىنىڭ ءاۋ باستان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ تاعدىرىمەن، جۇڭگو حالقىنىڭ تاعدىرىمەن، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاعدىرىمەن تىعىز بايلانىسىپ جاتقانىن، ونىڭ عىلميلىعى مەن اقيقاتتىلىعىنىڭ جۇڭگودا تولىق سىننان وتكەنىن، ونىڭ حالىقتىعى مەن امالياتتىعىنىڭ جۇڭگودا تولىق دايەكتىلەندىرىلگەندىگىن، ونىڭ جاريالىق سيپاتى مەن داۋىرلىك سيپاتىنىڭ جۇڭگودا تولىق ايگىلەنگەنىن دالەلدەدى.
اماليات تاعى ماركسيزمنىڭ جۇڭگونىڭ توڭكەرىسىنە، قۇرىلىسىنا، رەفورماسىنا قۇدىرەتتى يدەيالىق قارۋ ازىرلەپ، جۇڭگوداي شىعىستاعى بايىرعى ءىرى ەلدىڭ ادامزات تاريحىندا بۇرىن بولماعان دامۋ كەرەمەتتەرىن جارىققا شىعارۋىنا مۇمكىندىك جاساعانىن ايگىلەدى. تاريح پەن حالىقتىڭ ماركسيزمدى تاڭداۋى بۇكىلدەي دۇرىس، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ماركسيزمدى ءوزىنىڭ تۋىنا جازۋى بۇكىلدەي دۇرىس، ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگونىڭ ناقتى امالياتىمەن ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولۋىنىڭ، ماركسيزمنىڭ جۇڭگوشالانۋىن، داۋىرلىك ءتۇس الۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋىنىڭ بۇكىلدەي دۇرىس ەكەنىن دالەلدەدى!
ماركسيزمنىڭ جۇڭگونىڭ سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرۋدىڭ داڭعىل جولىنا ءساتتى تۇسۋىنە جەتەكشىلىك ەتكەنىن، جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ ماركسيزمنىڭ ادال سەنۋشىلەرى، تاباندى امالياتشىلارى رەتىندە، ماركسيزمگە تاباندى بولۋ جانە ونى دامىتۋ جولىندا تاباندى قۇلشىنىستار جاساپ وتىرعانىن ماركستىڭ رۋحى الدىندا ايتا الامىز!
جولداستار!
ەنگەلس: «ءبىر ۇلت عىلىمنىڭ شىرقاۋ شىڭىنا كوتەرىلۋ ءۇشىن، عىلمي ويلاۋدان ءبىر ءسات تە ايرىلۋىنا بولمايدى» دەگەن بولاتىن. جۇڭحۋا ۇلتى دا ۇلى گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرۋدا نازاريالىق ويلاۋدان ءبىر ءسات تە ايرىلۋىنا بولمايدى. ماركسيزم باستان - اياق پارتيامىز بەن مەملەكەتىمىزدىڭ جەتەكشى يدەياسى، ءبىزدىڭ دۇنيەنى تانۋداعى، زاڭدىلىقتى يگەرۋدەگى، اقيقاتقا تالپىنۋداعى، دۇنيەنى وزگەرتۋدەگى قۇدىرەتتى يدەيالىق قارۋىمىز بولىپ كەلدى.
ماركسيزم يدەياسى نازارياسىنىڭ ويى تەلەگەي، مازمۇنى تەرەڭ، ۇيرەنگەن سايىن جاڭا ماعىناسىن ۇعىنىپ وتىراسىڭ. جاڭا داۋىردە جۇڭگو كوممۋنيستەرى ءالى دە ماركستى ۇيرەنۋى، ماركسيزمدى ۇيرەنۋى جانە امالياتتان وتكىزۋى، ونان ۇزدىكسىز عىلمي اقىل - پاراسات پەن كۇش - قۋات قابىلداۋى، «بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ» جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋدە، «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزمگە اناعۇرلىم تاباندىلىقپەن، اناعۇرلىم سەنىممەن، اناعۇرلىم پاراساتپەن تاباندى بولىپ جانە ونى دامىتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋ الىپ كەمەسىنىڭ باستان - اياق دۇرىس باعدارمەن تولقىن جارا العا ىلگەرىلەۋىنە كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعى جونىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس ادامزات قوعامىنىڭ ەڭ سوڭىندا كوممۋنيزمگە وتەتىندىگى سىندى تابيعي اۋقىمدى عىلمي ءتۇسىندىردى. ماركس پەن ەنگەلس كەلەشەكتەگى قوعام «ءاربىر ادامنىڭ ەركىن دامۋى بارلىق جۇرتتىڭ ەركىن دامۋىنىڭ شارتى بولىپ تابىلاتىن اسسوسياسيا بولادى»، «پرولەتارلار بۇل توڭكەرىستە وزدەرىنىڭ بۇعاۋلارىنان باسقا ەشتەڭە دە جوعالتپايدى. ال ولار بۇكىل دۇنيەگە يە بولادى» دەپ كامىل سەندى. ماركس تاريحتىڭ اعىنى جوڭكىلە ىلگەرىلەگەندە، حالىق ءوزىنىڭ قوجايىنى، قوعامنىڭ قوجايىنى، ادامزات قوعامى دامۋىنىڭ قوجايىنى بولسا بولعانى، كوممۋنيزم مۇراتى، ءسوزسىز، قازىرگى جاعدايدى ۇزدىكسىز وزگەرتۋدىڭ رەال قوزعالىسى بارىسىندا بىرتىندەپ جۇزەگە اسادى دەپ كامىل سەندى. ماركسيزم كوممۋنيستەردىڭ بەرىك مۇرات - سەنىمىنىڭ نازاريالىق نەگىزىن قالادى. ءبىز ديالەكتيكالىق ماتەرياليزم مەن تاريحي ماتەرياليزمدىك دۇنيەگە كوزقاراس پەن مەتودولوگيانى جان - جاقتى يگەرىپ، كوممۋنيزمدى جۇزەگە اسىرۋ ءبىر - ءبىر كەزەڭدىك نىسانالار ارقىلى بىرتىندەپ قول جەتەتىن تاريحي بارىس ەكەنىن جەتە تانىپ، كوممۋنيزم ۇلى مۇراتىن جۇڭگوشا سوتسياليزم ورتاق مۇراتىمەن بىرلىككە كەلتىرۋىمىز، ءوزىمىز ىستەپ جاتقان ىستەرمەن بىرلىككە كەلتىرۋىمىز، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولى سەنىمىن، نازارياسى سەنىمىن، ءتۇزىمى سەنىمىن، مادەنيەتى سەنىمىن بەكەمدەۋىمىز، كوممۋنيستەردىڭ مۇرات - سەنىمىن بەرىك ساقتاپ، كوممۋنيزم ءۇشىن ماركس سياقتى ءومىر بويى كۇرەسۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ حالىق تۇرعىسىندا بەرىك تۇرۋ يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. حالىقتىق سيپات ماركسيزمنىڭ ەڭ ايقىن قاسيەتى. ماركس «تاريحي قيمىل − بۇقارانىڭ قيمىلى» دەگەن بولاتىن. حالىقتى ازاتتىققا شىعارۋ − ماركستىڭ ومىرلىك تالپىنىسى. ءبىز باستان - اياق حالىق تۇرعىسىن ءتۇبىرلى تۇرعى، حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋدى ءتۇبىرلى بورىش، بۇكىل ىنتا - پەيىلمەن حالىققا قىزمەت ەتۋگە تاباندى بولۋدى ءتۇبىرلى ماقسات ەتىپ، بۇقارالىق لۋشياندى دايەكتىلەندىرىپ، حالىقتىڭ تۇلعالىق ورنى مەن ءتول جاسامپازدىق رۋحىنا قۇرمەت ەتۋىمىز، قاشاندا حالىق بۇقاراسىمەن ەتەنە بايلانىستا بولىپ، جۇرت جىگەرىنەن قۇرىش قورعان ورناتۋدىڭ جويقىن كۇشىن ۇيىستىرىپ، حالىقتى ىنتىماقتاستىرا باستاپ، تاريحي ۇلى ىستەردى بىرگە جاراتۋىمىز كەرەك. بۇل تاريح زاڭدىلىعىنا قۇرمەت ەتۋدىڭ تابيعي تالعامى، كوممۋنيستەردىڭ اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە ساقتاۋداعى سانالى جاۋاپكەرشىلىگى.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ وندىرگىش كۇش پەن وندىرىستىك قاتىناس جونىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركسيزم بىلاي دەپ ەسەپتەيدى: ماتەريالدىق وندىرگىش كۇش بارلىق قوعامدىق تۇرمىستىڭ ماتەريالدىق العى شارتى، وندىرگىش كۇش دامۋىنىڭ بەلگىلى كەزەڭىمەن سايكەسكەن وندىرىستىك قاتىناستىڭ جالپى جيىنتىعى قوعامدىق بازيستى قۇرايدى. وندىرگىش كۇش قوعامنىڭ العا باسۋىن جەبەيتىن ەڭ جالىندى، ەڭ توڭكەرىستىك فاكتور. «ادامدار قول جەتكىزگەن وندىرگىش كۇشتەردىڭ جالپى جيىنتىعى قوعامدىق جاعدايدى بەلگىلەيدى». وندىرگىش كۇش پەن وندىرىستىك قاتىناس، بازيس پەن قوندىرما ءبىر - بىرىنە رول اتقارىپ، ءبىر - ءبىرىن تەجەپ، تۇتاس قوعامنىڭ دامۋ ءۇردىسىن مەڭگەرەدى. وندىرگىش كۇشتى ازات ەتۋ مەن دامىتۋ سوتسياليزمنىڭ ماندىك تالابى، جۇڭگو كوممۋنيستەرى كۇش جالعاپ ىزدەنىس جاسايتىن، كۇش سالا شەشەتىن ماڭىزدى ماسەلە. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرى، وتە - موتە، رەفورما جاساپ، ەسىك اشقاننان بەرى، پارتيامىز حالىقتى باستاپ قوعامدىق وندىرگىش كۇشتى تاباندىلىقپەن ازات ەتىپ جانە دامىتىپ، 70 جىلعا جەتپەيتىن ۋاقىت ىشىندە باتىستىڭ نەشە 100 جىل جۇرگەن دامۋ بارىسىن تامامداپ، ەلىمىزدى تەز دامىتىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ەكىنشى ءىرى ەكونوميكالىق تۇلعاعا اينالدىردى. ءبىز رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە باتىل بولىپ، وندىرىستىك قاتىناستاردى سانالى تۇردە رەتتەۋ ارقىلى قوعامدىق وندىرگىش كۇشتىڭ دامۋ ومىرشەڭدىگىنە دەم بەرىپ، سانالى تۇردە قوندىرمانى كەمەلدەندىرىپ، بازيستىڭ دامۋ تالابىنا ۇيلەستىرىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى زاڭدىلىققا اناعۇرلىم ۇيلەستىرە وتىرىپ العا دامىتۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ حالىق دەموكراتياسى جونىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس، ەنگەلس بىلاي دەپ اتاپ كورسەتكەن: «پرولەتاريات قوزعالىسى − باسىم كوپشىلىك ادامنىڭ باسىم كوپشىلىكتىڭ مۇددەسىن كوزدەيتىن دەربەس قوزعالىسى»، «جۇمىسشى تابى ۇستەمدىك بيلىككە قول جەتكىزىسىمەن، كونە مەملەكەت اپپاراتىمەن باسقارۋدى ۇزدىكسىز قولدانۋىنا بولمايدى»، ءسوز جوق، «ونىڭ ورنىنا جاڭا، ناعىز دەموكراتيالى مەملەكەت بيلىگىن قويۋى كەرەك». مەملەكەت ورگاندارى، ءسوز جوق، قوعامنىڭ قوجايىنىنان قوعامنىڭ قىزمەتكەرىنە اينالىپ، حالىقتىڭ باقىلاۋىن قابىلداۋى كەرەك. ءبىز جۇڭگوشا سوتسياليستىك ساياسي دامۋ جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرۋىمىز، پارتيانىڭ باسشىلىعىنىڭ، حالىقتىڭ قوجايىن بولۋىنىڭ، مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ ورگانيكالى بىرلىگىنە تاباندى بولۋ بارىسىندا سوتسياليستىك دەموكراتيالى ساياسي قۇرىلىستى ىلگەرىلەتۋىمىز، حالىق قوجايىن بولاتىن تۇزىمدىك قامتاماسىزدىقتى ۇزدىكسىز بەكەمدەۋىمىز، مەملەكەتتى جونگە سالۋ جۇيەسى مەن جونگە سالۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىڭ بەلسەندىلىگىن، ىرىقتىلىعىن، جاسامپازدىعىن تولىق جۇمىلدىرىپ، حالىق دەموكراتياسىن اناعۇرلىم شىنايى، اناعۇرلىم ناتيجەلى جۇرگىزۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ مادەنيەت قۇرىلىسى جونىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس بىلاي دەپ قارايدى: تۇرلىشە ەكونوميكالىق جانە قوعامدىق ورتادا، ادامدار تۇرلىشە يدەيا مەن مادەنيەت قالىپتاستىرادى، يدەيا - مادەنيەت قۇرىلىسى بازيستى بەلگىلەگەنىمەن، ول بازيسكە كەرى اسەر جاسايدى. وزىق يدەيا - مادەنيەتتى بۇقارا يگەرگەننەن باستاپ، ول قۋاتتى ماتەريالدىق كۇشكە اينالادى؛ كەرىسىنشە، مەشەۋ، قاتە كوزقاراستار جويىلماسا، قوعامنىڭ العا باسۋىن تەجەيتىن بۇعاۋعا اينالادى. نازاريالىق سانالىلىق، مادەنيەت سەنىمى − ءبىر ۇلتتىڭ العا باسۋىنىڭ كۇش - قۋاتى؛ قۇندىلىقتىڭ وزىقتىعى، يدەيانىڭ ازاتتىعى − قوعامدىك ومىرشەڭدىكتىڭ قاينار كوزى بولىپ تابىلادى؛ مەملەكەتتىڭ رۋحىن مادەنيەت نارلەندىرەدى، مادەنيەت سومدايدى. ءبىز جۇڭگونى تياناق ەتىپ، وسىزاماندانۋعا بەت الۋىمىز، دۇنيە جۇزىنە بەت الۋىمىز، بولاشاققا بەت الۋىمىز، ماركسيزمنىڭ يدەولوگيا سالاسىنداعى جەتەكشى ورنىن بەكەمدەۋىمىز، سوتسياليستىك وزىق مادەنيەتتى دامىتۋىمىز، سوتسياليستىك رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىن نىعايتۋىمىز، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن قوعامدىق دامۋدىڭ بارلىق جاعىنا ءسىڭىرۋىمىز، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ جاسامپازدىقپەن تۇرلەنۋىن، جاڭالىق اشىپ دامۋىن ىلگەرىلەتۋىمىز، حالىقتىڭ يدەيالىق سانالىلىعىن، ءمورالدىق دەڭگەيىن، وركەنيەت ساپاسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋىمىز، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ شۇلەن شۇعىلاسىن ۇزدىكسىز تۇلعالاۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ قوعامدىق قۇرىلىس جونىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس، ەنگەلس كەلەشەكتەگى قوعامدا «ءوندىرىس بارلىق ادامنىڭ بايۋىن ماقسات ەتەتىن بولادى»، «بارلىق ادام كوپشىلىك جاراتقان يگىلىكتەردەن بىرگە يگىلىكتەنەدى» دەپ بولجاعان. ەنگەلس ماركستىڭ «كوممۋنيستىك پارتيا جارناماسى»، «گوتا باعدارلاماسىنا سىن»، «كاپيتال» سياقتى ەڭبەكتەرىندەگى ءبىر سىپىرا قۋاتتامالارىمەن بىرلەستىرىپ، سوتسياليزم شارت - جاعدايىندا، قوعام «بارلىق ادامدى اقاۋسىز، پايدالى جۇمىسپەن قامتۋى، بارلىق ادامعا جەتكىلىكتى ماتەريالدىق تۇرمىس جانە تىنىستاۋ مۇرساتىن بەرۋى، بارلىق ادامعا ناعىز، تولىق ەركىندىك بەرۋى» ءتيىس دەپ اتاپ كورسەتكەن. حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسى − ءبىزدىڭ كۇرەس نىسانامىز. ءبىز حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولىپ، حالىق ەڭ كوڭىل بولەتىن، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەسىن مىقتى يگەرىپ، حالىق تۇرمىسىن ۇزدىكسىز قامتاماسىز ەتىپ جانە جاقسارتىپ، قوعامدىق ادىلدىك پەن تۋراشىلدىقتى جەبەپ، تاربيەدەن، ءبىلىم الۋدان، ەڭبەكاقىدان، ەمدەلۋدەن، كۇتىمدەلۋدەن، باسپانادان، كومەكتەن يگىلىكتەنە الۋدى اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدە جۇزەگە اسىرىپ، دامۋ تابىستارىنان بارشا حالىقتى اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ءادىل يگىلىكتەندىرىپ، ادامنىڭ جان - جاقتى دامۋىن ۇزدىكسىز جەبەپ، بارشا حالىقتىڭ بىرگە بايۋىن جۇزەگە اسىرۋعا قاراي ۇزدىكسىز قادام تاستاۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ ادام مەن تابيعاتتىڭ قاتىناسى تۋرالى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس بىلاي دەپ قارايدى: «ادام تابيعاتقا سۇيەنىپ ءومىر سۇرەدى». تابيعات ادامزاتتى تۇرمىستىق ماتەريال قاينارلارىمەن، ايتالىق، قۇنارلى توپىراق، بالىق ءونىمى مول وزەن - كول، تەڭىز - مۇحيت سياقتىلارمەن قامتاماسىز ەتەدى، سونىمەن بىرگە، ادامزاتتى تۇرمىستىق ماتەريال قاينارىمەن قامدايدى. تابيعات ادامزاتتىڭ ءومىر ءسۇرۋىنىڭ تابيعي شارتىن قالىپتاستىرادى، ادامزات تابيعاتپەن ىقپالداسۋ بارىسىندا وندىرىسپەن شۇعىلدانادى، تۇرمىس كەشىرەدى، داميدى، ادامزات تابيعاتتى ايالاسا، تابيعات تا ادامزاتقا سي تارتۋ ەتەدى، ءبىراق «ادام عىلىمعا جانە جاسامپازدىق تالانتىنا سۇيەنىپ تابيعاتتى باعىندىرسا، تابيعات تا ادامزاتتان ءوش الادى»، تابيعات − تىرشىلىكتىڭ اناسى، ادام مەن تابيعات تىرشىلىكتىڭ ورتاق تۇلعاسى، ادامزات، ءسوز جوق، تابيعاتتان يمەنۋى، تابيعاتتى قۇرمەتتەۋى، تابيعاتقا ۇيلەسۋى، تابيعاتتى قورعاۋى كەرەك. ءبىز ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر سۇرۋىنە تاباندى بولىپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدىڭ ءوزى قىمباتتى بايلىق دەيتىن ۇستانىمدى بەرىك ورناتىپ جانە امالياتتا ايگىلەپ، قوعامدىق كۇشتەردى ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋعا جۇمىلدىرۋىمىز، حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ ورتاسىندا تابيعات كوركىنەن بىرگە يگىلىكتەنۋىنە، تىرشىلىكتىڭ سۇلۋلىعىنان، ءومىر سۇلۋلىعىنان يگىلىكتەنۋىنە مۇمكىندىك جاساۋىمىز، ءوندىرىسى دامىعان، تۇرمىسى مولشىلىق، ەكولوگياسى تاماشا وركەنيەتتى دامۋ جولىمەن ءجۇرۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ دۇنيە تاريحى جونىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس پەن ەنگەلستىڭ: «ۇلتتاردىڭ قاۋىمدىق توماعا - تۇيىقتىق جاعدايىن بارعان سايىن كەمەلدەنگەن ءوندىرىس ءتاسىلى، بارىس - كەلىس جانە بارىس - كەلىس جاساۋدان تابيعي قالىپتاسقان تۇرلىشە ۇلتتار اراسىنداعى جۇمىس ءبولىسىن نەعۇرلىم ءۇزىلدى - كەسىلدى جويعان سايىن، تاريح تا دۇنيە تاريحىنا سولعۇرلىم اينالادى» دەگەن بولجالى قازىر رەالدىققا اينالدى، تاريح پەن رەالدىق بۇل بولجالدىڭ عىلمي قۇنىن اناعۇرلىم دالەلدەۋدە. بۇگىنگى تاڭدا، ادامزاتتىڭ بارىس - كەلىسىنىڭ دۇنيە جۇزىلىك سيپاتى ءارقانداي كەزدەگىدەن دە اناعۇرلىم تەرەڭدەدى، اناعۇرلىم كەڭەيدى، ءار ەلدىڭ ءوزارا بايلانىس جاساۋى مەن ءبىر - بىرىنە ارقا سۇيەۋى وتكەندەگى ءارقانداي كەزدەگىدەن دە اناعۇرلىم جيىلەدى، اناعۇرلىم قويۋلادى. ءبىر تۇلعالانعان دۇنيە دەگەنىمىز مىنە وسى، كىمدە - كىم وسى دۇنيەدەن باس تارتادى ەكەن، دۇنيەدە ودان باس تارتادى. الەمدەگى قاتار وسكەن تىرشىلىك ءبىرىن - ءبىرى قاقپايلامايدى، قاتار جول ءبىر - بىرىنە قايشى كەلمەيدى. ءبىز دۇنيە تاريحىنىڭ بيىگىندە تۇرىپ، بۇگىنگى تاڭداعى دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋ اۋقىمى مەن ءدوپ كەلگەن كەلەلى ماسەلەلەرگە بارلاي قاراپ، بەيبىت دامۋ جولىنان جازباي، دەربەس، ءوز - وزىنە قوجايىن بولۋ بەيبىت ديپلوماتيالىق ساياساتقا تاباندى بولىپ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن ەسىك اشۋ ستراتەگياسىنان جازباي، دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلمەن سەلبەستىكتى ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، تۇتاس الەمدىك جونگە سالۋعا بەلسەنە ات سالىسىپ، اناعۇرلىم كوپ سالالاردا، اناعۇرلىم جوعارى ساتىلاردا سەلبەستىك جاساسىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلىپ، بىرگە دامىپ، باسقالارعا باعىنىشتى بولماي، باسقالارمەن مۇددە تالاسپاي، ءار ەل حالىقتارىمەن بىرگە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرىپ، دۇنيە ءجۇزىن ءتىپتى دە كوركەم ەتىپ قۇرىپ شىعۋىمىز كەرەك.
ماركستى ۇيرەنۋدە، ماركسيزمنىڭ ساياسي پارتيا قۇرىلىسى جۇنىندەگى يدەياسىن ۇيرەنۋىمىز جانە امالياتتا ايگىلەۋىمىز كەرەك. ماركس بىلاي دەپ قارايدى: «پرولەتاريات پەن بۋرجۋازيانىڭ كۇرەسى باسىپ وتكەن تۇرلىشە دامۋ كەزەڭدەرىندە، كوممۋنيستەر تۇتاس قوزعالىستىڭ مۇددەسىنە باستان - اياق ۋاكىلدىك ەتتى»، «ولاردىڭ تۇتاس پرولەتارياتتىڭ مۇددەسىنەن باسقا ەشقانداي مۇددەسى جوق»، قايتا «مۇلدە كوپ ساندى ادامداردىڭ مۇددەسىن كوزدەپ»، كوممۋنيزم قوعامىن قۇرۋ ءۇشىن كۇرەس جۇرگىزەدى. كوممۋنيستىك پارتيا «كۇللى دۇنيە ءجۇزىنىڭ الدىندا ادامداردىڭ پارتيانىڭ قوزعالىس ورەسىن ولشەيتىن ەسكەرتكىش تۇرعىزۋى» كەرەك. حالىقپەن باستان - اياق بىرگە بولىپ، حالىقتىڭ مۇددەسى ءۇشىن كۇرەسۋ − ماركسيزمدىك ساياسي پارتيانىڭ باسقا ساياسي پارتيالارعا ۇقسامايتىن تۇپكىلىكتى پارقى. ءبىز ۇلى كۇرەستى، ۇلى ينجەنەريانى، ۇلى ءىستى، ۇلى ارماندى ءبىر تۇتاس مەڭگەرىپ، ساياسي تانىمدى، جالپى جاعداي تانىمىن، ۇيتقى تانىمىن، ساپ تۇزەۋ تانىمىن كۇشەيتىپ، پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋدى باياندى ىلگەرىلەتىپ، پارتيانىڭ ساياسي قۇرىلىسىن ماڭداي الدى ورىنعا قويۋدان جازباي، پارتيانىڭ جالپى بەتتىك باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ جانە ونى كۇشەيتىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلى مەن ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن باتىل قورعاپ، اقيقاتقا تاباندى بولىپ، قاتەلىكتەردى تۇزەتىپ، كوممۋنيستەردىڭ ساياسي قاسيەتىن ماڭگى ساقتاپ، پارتيانى باستان - اياق ءداۋىردىڭ الدىڭعى لەگىندە جۇرەتىن، حالىق شىن نيەتىمەن قولدايتىن، وزىنە - ءوزى توڭكەرىس جاسايتىن، ءتۇرلى - ءتۇستى حاۋىپ - قاتەرلەرگە، سىن - سىناقتارعا توتەپ بەرەتىن، جالىن - جىگەرى قاۋلاعان ماركستىك بيلىك باسىنداعى ساياسي پارتيا ەتىپ قۇرىپ شىعۋىمىز كەرەك!
جولداستار!
جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى − ماركسيزممەن قارۋلانعان ساياسي پارتيا، ماركسيزم − جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ مۇرات - سەنىمىنىڭ جانى. 1938 - جىلى ماۋ زىدۇڭ جولداس: «ەگەر پارتيامىزدا ماركسيزمدى شالا - شارپى ەمەس، شىن مانىندە جۇيەلى ۇيرەنگەن 100 دە 200 جولداس بولسا، وندا پارتيامىزدىڭ جاۋىنگەرلىك قۋاتى اناعۇرلىم وسەر ەدى» دەپ اتاپ كورسەتكەن بولاتىن.
پارتيانىڭ كۇرەس جاساۋ بارىستارىنان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ قيىن - قىستاۋ جاعدايلاردى باستان كەشىرە ءجۇرىپ ۇزدىكسىز دامىپ، نىعايۋىنداعى وتە ماڭىزدى ءبىر سەبەپتىڭ پارتيامىزدىڭ پارتيانى يدەيالىق جاقتان قۇرۋعا، پارتيانى نازاريالىق جاقتان كۇشەيتۋگە باستان - اياق ءمان بەرىپ، بۇكىل پارتيانىڭ بىرلىككە كەلگەن يدەيانى، بەرىك ەرىك - جىگەردى، سايكەسكەن ارەكەتتى، كۇشتى جاۋىنگەرلىك قۋاتتى باستان - اياق ساقتاۋىنا مۇمكىندىك جاساعاندىعىندا ەكەنىن بايقاي الامىز.
قازىر رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ مىندەتىنىڭ سالماقتىلىعى، قايشىلىقتاردىڭ، حاۋىپ - قاتەرلەردىڭ، باسەكەلەردىڭ مولدىعى، مەملەكەتتى جونگە سالىپ، ەل بيلەۋدىڭ سىن - سىناقتارىنىڭ اۋىرلىعى بۇرىن بولىپ كورمەگەن. ءبىز باسىمدىقتارعا، ىرىقتىلىقتارعا، بولاشاققا قول جەتكىزۋدە، ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەرگە ماركسيزمنەن پايدالانىپ تالداۋ جاساۋ جانە ونى شەشۋ قابىلەتىمىزدى، ءسوز جوق، جوعارىلاتىپ، عىلمي نازاريانىڭ جەتەكشىلىگىنەن پايدالانىپ، ءىرى سايىستارعا توتەپ بەرۋ، ۇلكەن حاۋىپ - قاتەرلەردەن ساقتانۋ، اۋىر كەدەرگىلەردى جەڭۋ، كەلەلى قايشىلىقتاردى جونىنە ءتۇسىرۋ، كەلەلى ماسەلەلەردى شەشۋ قابىلەتىمىزدى ۇزدىكسىز ءوسىرىپ، بولاشاق دامۋدا ءدوپ كەلەتىن ءبىرسىپىرا كەلەلى ماسەلەلەرگە اناعۇرلىم كەڭ كوز ايامەن، اناعۇرلىم الىستى بولجايتىن كورەگەندىكپەن وي جۇگىرتىپ، ماركسيزمدىك سەنىم مەن كوممۋنيزمدىك مۇراتتى ۇزدىكسىز بەكەمدەۋىمىز كەرەك.
«كوممۋنيستىك پارتيانىڭ جارناماسىنىڭ» جاريالانعانىنا قازىرگە دەيىن 170 جىل بولدى، ادامزات قوعامىندا جەر مەن كوكتەي وزگەرىستەر تۋىلدى، الايدا ماركسيزم بايانداعان جالپىلىق قاعيدالار، جالپىلاي ايتقاندا، اۋەلگىسىندەي مۇلدە دۇرىس. ءبىز ديالەكتيكالىق ماتەرياليزم مەن تاريحي ماتەرياليزمنىڭ دۇنيەگە كوزقاراسى مەن مەتودولوگياسىنا، ماركسيزمدىك تۇرعىعا، كوزقاراسقا، ادىسكە، ماركسيزمنىڭ دۇنيەنىڭ ماتەريالىق سيپاتى مەن ونىڭ دامۋ زاڭدىلىعى، ادامزات قوعامى دامۋىنىڭ تابيعي سيپاتى، تاريحي سيپاتى جانە ونىڭ قاتىستى زاڭدىلىقتارى، ادامنىڭ ازاتتىعى مەن ەركى، جاپپاي دامۋ زاڭدىلىعى، تانىمنىڭ ءمانى جانە ونىڭ دامۋ زاڭدىلىعى سياقتى قاعيدالارىنا، ماركسيزمنىڭ اماليات كوزقاراسىنا، بۇقارا كوزقاراسىنا، تاپ كوزقاراسىنا، دامۋ كوزقاراسىنا، قايشىلىق كوزقاراسىنا تاباندى بولىپ جانە ونى قولدانىپ، ماركسيزم سىندى ەرەكشە ونەردى شىنايى جەتىك ۇيرەنۋىمىز، تەرەڭ ۇعىنۋىمىز، جاقسى قولدانۋىمىز كەرەك.
بۇكىل پارتياداعى جولداستار، اسىرەسە، ءار دارەجەلى پارتيالى كادرلار ماركسيزم، لەنينيزمدى اناعۇرلىم سانالى، اناعۇرلىم قۇلشىنا ۇيرەنۋى، ماۋ زىدۇڭ يدەياسىن، دىڭ شياۋپيڭ نازارياسىن، «ۇشكە ۋاكىلدىك ەتۋ» ماڭىزدى يدەياسىن، عىلمي دامۋ كوزقاراسىن ۇيرەنۋى، جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ۇيرەنۋى كەرەك. ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، ۇزبەي ۇيرەنىپ، قۇلشىنا ۇيرەنىپ، ماسەلەنى بويلاي ۇيرەنىپ، ماسەلەنى نىسانا ەتە ۇيرەنىپ، ءىس جۇزىندىكپەن بىرلەستىرە ۇيرەنىپ، عىلمي يدەيا مەن نازاريانى دۇنيەنى تانۋدىڭ، دۇنيەنى وزگەرتۋدىڭ كۇشتى ماتەريالدىق قۋاتىنا اناعۇرلىم جاقسى اينالدىرۋ كەرەك. كوممۋنيستەر ماركسيزم كلاسسيك شىعارمالارىن وقۋدى، ماركسيزم قاعيدالارىن ءتۇسىنۋدى تۇرمىس ادەتىنە، رۋحاني تالپىنىسىنا اينالدىرىپ، كلاسسيك شىعارمالار ارقىلى دۇرىس سالتتى جەتىلدىرىپ، يدەياسىن نارلەندىرىپ، وي ءورىسىن كەڭەيتىپ، امالياتقا جەتەكشىلىك ەتۋى كەرەك.
عىلمي نازارياعا مامىلە جاساۋدا، ءسوز جوق، عىلمي پوزيتسيا بولۋ كەرەك. ەنگەلس تەرەڭ تولعانىپ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتكەن: «ماركستىڭ دۇنيە تۋرالى تۇتاس كوزقاراسى − شاريعات ەمەس، قايتا ءادىس. ول دايار دوگمامەن ەمەس، قايتا ىلگەرىلەي زەرتتەۋدىڭ شىعار تۇيىندەرىمەن جانە مۇنداي زەرتتەۋگە قولدانىلاتىن ادىسپەن قامتاماسىز ەتەدى». ەنگەلس تاعى دا «ءبىزدىڭ نازاريامىز تاريحتىڭ تۋىندىسى، ول تۇرلىشە داۋىرلەردە بۇكىلدەي ۇقسامايتىن فورمادا بولادى، سونىمەن بىرگە، بۇكىلدەي ۇقسامايتىن مازمۇندا بولادى» دەپ اتاپ كورسەتكەن. عىلمي سوتسياليزمنىڭ نەگىزگى پرينسيبىنەن ايرىلۋعا بولمايدى، ايرىلادى ەكەنبىز، وندا سوتسياليزم بولماي قالادى. سونىمەن بىرگە، عىلمي سوتسياليزم دە مۇلدە وزگەرمەيتىن دوگما ەمەس. مەن وتكەندە بىلاي دەگەن ەدىم: زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ ۇلى قوعامدىق وزگەرىسى ەلىمىز تاريحي مادەنيەتىنىڭ جاي جالعاسقان العاشقى نۇسقاسى دا، ماركسيزم كلاسسيكالىق شىعارماشىلارىنىڭ جاي كوشىرمە نۇسقاسى دا ەمەس، باسقا ەلدەردىڭ سوتسياليزم امالياتىنىڭ قايتالانعان نۇسقاسى ەمەس، شەتەلدەردىڭ وسى زامانعى دامۋىنىڭ كوشىرمە نۇسقاسى دا ەمەس. سوتسياليزم ءبىر قالىپتان جازبايتىن، وزگەرمەيتىن ءبىر سىدىرعى جول ەمەس، تەك عىلمي سوتسياليزمنىڭ نەگىزگى پرينسيپتەرىن ءوز ەلىنىڭ ناقتى امالياتىمەن، تاريحىمەن، مادەنيەت داستۇرىمەن، ءداۋىر تالابىمەن تىعىز بىرلەستىرىپ، اماليات بارىسىندا ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساپ، قورىتىندىلاعاندا عانا، ايبىندى جوسپاردى تاماشا رەالدىققا اينالدىرۋعا بولادى.
نازاريانىڭ ومىرشەڭدىك قۋاتى ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋدا، ماركسيزمنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىن ىلگەرىلەتۋ − جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ قاسيەتتى بورىشى. ءبىز ماركسيزم ارقىلى ءداۋىردى باقىلاۋعا، ءداۋىردى تۇسىنۋگە، داۋىرگە جەتەكشىلىك ەتۋگە تاباندى بولىپ، ماركسيزمنىڭ دامۋىن زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ شىت جاڭا، باي مازمۇندى امالياتى ارقىلى ىلگەرىلەتىپ، ادامزات جاراتقان بارلىق تاڭداۋلى وركەنيەت جەتىستىكتەرىن كەڭ وي ورىسپەن قابىلداپ، رەفورما بارىسىندا دۇرىستىقتى ساقتاپ، جاڭالىققا ۇمتىلۋعا، ءوز شەڭبەرىنەن شارىقتاپ شىعۋعا تاباندى بولىپ، ەسىك اشۋ بارىسىندا كوپتىڭ ارتىقشىلىقتارىن كەڭىنەن قابىلداپ، ءوزىمىزدى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋ زاڭدىلىعى، سوتسياليستىك قۇرىلىس زاڭدىلىعى، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعى جونىندەگى تانىمدى تولاسسىز تەرەڭدەتىپ، وسى زامانعى جۇڭگو ماركسيزمىنىڭ، 21 - عاسىرداعى ماركسيزمنىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز اشايىق!
جولداستار!
بۇگىن ءبىز ادامزات تاريحىنداعى ەڭ ۇلى ويشىلعا قۇرمەت ەتۋ ءۇشىن، سونداي - اق ماركسيزمنىڭ عىلمي اقيقاتى جونىندەگى بەرىك سەنىمىمىزدى ايگىلەۋ ءۇشىن، ماركستى ەسكە الىپ وتىرمىز.
ەنگەلس بىلاي دەگەن: «تەك ماتەرياليزمدىك كوزقاراسىمىزدى ىشكەرىلەي ساۋلەلەندىرسەك ءارى ونى وسى زامانعا قولدانساق، قۇدىرەتتى، بارلىق داۋىرلەردەگى ەڭ قۇدىرەتتى توڭكەرىستىك كەلەشەك ءبىزدىڭ كوز الدىمىزدان كورىنىس بەرەتىن بولادى». ءبىز العا باسۋ جولىمىزدا ماركسيزمنىڭ ۇلى تۋىن ۇزدىكسىز بيىك جەلبىرەتىپ، ماركس، ەنگەلس بولجاعان ادامزات قوعامىنىڭ كوركەم بولاشاعىن جۇڭگونىڭ ۇلان - بايتاق جەرىندە جالىندى بەينەمەن جارىققا شىعارايىق !
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 4 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
