تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

ماركسيزمنىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز اشايىق

  − باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماركس دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 200 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ جينالىسىندا سويلەگەن ءسوزى جونىندە (4)

  نازاريانىڭ ومىرشەڭدىك كۇشى ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋدا، ماركسيزمنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىن ىلگەرىلەتۋ − جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ قاسيەتتى بورىشى.

  «ماركسيزم ارقىلى ءداۋىردى باقىلاۋعا، ءداۋىردى تۇسىنۋگە، داۋىرگە جەتەكشىلىك ەتۋگە تاباندى بولىپ، ماركسيزمنىڭ دامۋىن زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ شىت جاڭا، باي مازمۇندى امالياتى ارقىلى ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك»، «زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ ماركسيزمىنىڭ، 21 - عاسىرداعى ماركسيزمنىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز اشۋىمىز كەرەك». ماركس دۇنيەگە كەلگەندىگىنىڭ 200 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ جينالسىندا باس شۋجي شي جينپيڭ ماركسيزم نازارياسىنا مامىلە جاساۋدىڭ عىلمي پوزيتسياسىن ايقىن ءتۇسىندىرىپ، جاڭا داۋىردە ماركسيزمدى ۇيرەنۋگە جانە امالياتتا ايگىلەۋگە ايقىن جەتەكشىلىك ازىرلەپ، ماركسيزمنىڭ جۇڭگوشالانۋىن، داۋىرلىك، حالىقتىق ءتۇس الۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋگە زور قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.

  ماركسيزم باستان - اياق پارتيامىز بەن مەملەكەتىمىزدىڭ جەتەكشى يدەياسى بولىپ كەلدى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ جاپا - ماشاقاتتى باسىنان كەشىرە وتىرىپ ۇزدىكسىز دامىپ زورايۋىنىڭ ءبىر ماڭىزدى سەبەبى پارتيامىزدىڭ باستان - اياق پارتيانى يدەيالىق جاقتان قۇرۋعا، پارتيانى نازاريالىق جاقتان كۇشەيتۋگە ءمان بەرگەندىگىندە؛ جۇڭگو سىندى بايىرعى شىعىس ەلىنىڭ ادامزات تاريحىندا بۇرىن بولىپ كورمەگەن دامۋ كەرەمەتىن تۋدىرا الۋىنداعى سەبەپ ماركسيزمنىڭ جۇڭگو توڭكەرىسىن، قۇرىلىسىن، رەفورماسىن قۇدىرەتتى يدەيالىق قارۋمەن قامداعاندىعىندا. قازىر رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ مىندەتىنىڭ سالماقتىلىعى، قايشىلىقتاردىڭ، حاۋىپ - قاتەرلەردىڭ، باسەكەلەردىڭ مولدىعى، ەل بيلەۋدىڭ سىن - سىناقتارىنىڭ اۋىرلىعى بۇرىن بولىپ كورمەگەن. باسىمدىقتارعا، ىرىقتىلىقتارعا، بولاشاققا قول جەتكىزۋدە ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەرگە ماركسيزمنەن پايدالانىپ تالداۋ جاساۋ جانە ونى شەشۋ قابىلەتىمىزدى، ءسوز جوق، جوعارىلاتىپ، عىلمي نازاريانىڭ جەتەكشىلىگىنەن پايدالانىپ، ءىرى سايىستارعا توتەپ بەرۋ، ۇلكەن حاۋىپ - قاتەرلەردى تەجەۋ، اۋىر كەدەرگىلەردى جەڭۋ، كەلەلى قايشىلىقتاردى ساباسىنا ءتۇسىرۋ، كەلەلى ماسەلەلەردى شەشۋ قابىلەتىمىزدى ۇزدىكسىز ءوسىرىپ، بولاشاق دامۋدا ءدوپ كەلەتىن ءبىرسىپىرا كەلەلى ماسەلەلەرگە اناعۇرلىم كەڭ كوز ايامەن، اناعۇرلىم الىستى بولجايتىن كورەگەندىكپەن وي جۇگىرتىپ، ماركسيزم سەنىمى مەن كوممۋنيزمدىك مۇراتتى ۇزدىكسىز بەكەمدەۋىمىز كەرەك.

  عىلمي نازارياعا مامىلە جاساۋدا، ءسوز جوق، عىلمي پوزيتسيادا بولۋ كەرەك. ««ماركستىڭ دۇنيە تۋرالى تۇتاس كوزقاراسى − ءدىني قاعيدا ەمەس، قايتا ءادىس». زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ ۇلى قوعامدىق وزگەرىسى ەلىمىز تاريحي مادەنيەتىنىڭ انا تاعانىنىڭ جاي عانا جالعاسۋى ەمەس، ماركسيزم كلاسسيكتەرىنىڭ بولجامىنىڭ جاي كوشىرە سالعان نۇسقاسى ەمەس، باسقا ەلدەردىڭ سوتسياليزم امالياتىنىڭ قايتالانعان نۇسقاسى ەمەس، شەتەلدەردىڭ وسى زامانعى دامۋىنىڭ كوشىرمە نۇسقاسى دا ەمەس. سوتسياليزم ءبىر قالىپتان جازبايتىن، وزگەرمەيتىن ءبىر سىدىرعى جول ەمەس، تەك عىلمي سوتسياليزمنىڭ نەگىزگى پرينسيپتەرىن ءوز ەلىنىڭ ناقتى امالياتىمەن، تاريحىمەن، مادەنيەت داستۇرىمەن، ءداۋىر تالابىمەن تىعىز بىرلەستىرىپ، اماليات بارىسىندا ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساپ، قورىتىندىلاعاندا عانا، ايبىندى جوسپاردى تاماشا رەالدىققا اينالدىرۋعا بولادى.

  جاڭا جاعدايدا ماركسيزمدى ۇيرەنۋ مەن امالياتتا ايگىلەۋدە، جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزمدە تاباندى بولۋدا جانە ونى دامىتۋدا، ءسوزسىز، باس شۋجي شي جينپيڭ باسا دارىپتەگەندەي، ديالەكتيكالىق ماتەرياليزم مەن تاريحي ماتەرياليزمنىڭ دۇنيەگە كوزقاراسى مەن مەتودولوگياسىنا، ماركسيزمدىك تۇرعىعا، كوزقاراسقا، ادىسكە، ماركسيزمنىڭ دۇنيەنىڭ ماتەريالدىق سيپاتى مەن ونىڭ دامۋ زاڭدىلىعى، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋىنىڭ تابيعي سيپاتى، تاريحي سيپاتى جانە ونىڭ قاتىستى زاڭدىلىقتارى، ادامنىڭ ازاتتىعى مەن ەركى، جاپپاي دامۋ زاڭدىلىعى، تانىمنىڭ ءمانى جانە ونىڭ دامۋ زاڭدىلىعى سياقتى قاعيدالارعا، ماركسيزمنىڭ اماليات كوزقاراسىنا، بۇقارالىق كوزقاراسىنا، تاپ كوزقاراسىنا، دامۋ كوزقاراسىنا، قايشىلىق كوزقاراسىنا تاباندى بولىپ جانە ونى قولدانىپ، ماركسيزم سىندى ەرەكشە ونەردى شىنايى جەتىك ۇيرەنۋىمىز، تەرەڭ ۇعىنۋىمىز، جاقسى قولدانۋىمىز كەرەك.

     ماركسيزم اقيقاتتى اقىرلاستىرعان جوق، قايتا اقيقاتقا باراتىن جولدى اشتى. ماركسيزمنىڭ دامۋ تاريحى − ماركس، ەنگەلستەردىڭ، سونداي - اق ولاردىڭ ءىزىن باسۋشىلاردىڭ ۇزدىكسىز تۇردە ءداۋىردىڭ، امالياتتىڭ، تانىمنىڭ دامۋىنا سايكەس دامۋ تاريحى، ادامزات تاريحىنداعى بارلىق تاڭداۋلى يدەيا، مادەنيەت جەتىستىكتەرىن ۇزدىكسىز قابىلداي وتىرىپ ءوزىن بايىتۋ تاريحى. ادامزات جاراتقان بارلىق تاڭداۋلى وركەنيەت جەتىستىكتەرىن كەڭ كوز ايامەن قابىلداۋدان جازباساق، رەفورما بارىسىندا دۇرىستىقتان اۋىتقىماي، جاڭالىق اشۋدان، ءوز شەڭبەرىمىزدەن ۇزدىكسىز اسىپ تۇسۋدەن، ەسىك اشۋ بارىسىندا باسقالاردىڭ ارتىقشىلىعىن كەڭىنەن قابىلداپ، ءوزىمىزدى ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرۋدەن جازباي، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋ زاڭدىلىعىنا، سوتسياليستىك قۇرىلىستىڭ زاڭدىلىعىنا، ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ زاڭدىلىعىنا دەگەن تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتسەك بولعانى، ءسوزسىز، زامانىمىزداعى جۇڭگونىڭ ماركسيزمىنىڭ، 21 - عاسىر ماركسيزمىنىڭ جاڭا ءورىسىن ۇزدىكسىز اشىپ، ماركسيزمنىڭ جۇڭگوشالانۋىنىڭ جاڭا تاراۋلارىن جالعاستىرىپ جازاتىن بولامىز.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.