تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

بار كۇشتى جۇمساپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن باتىل جۇرگىزەمىز

  − باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىستە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى رايونىمىزدا قىزۋ اڭىس قوزعادى

  «بۇقاراعا اسپانى اشىق، اقشا بۇلتى قالىقتاعان، جۇلدىزى سامسىعان كوركەم كورىنىستى كورسەتەتىن بولامىز»، «بۇقاراعا سۋى تۇنىق، جاعالاۋى مانات اسەم كورىنىستى قايتا كورسەتۋ كەرەك»، «بۇقارانىڭ الاڭسىز تۇتىنۋىنا، الاڭسىز تۇرۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك»، «بۇقارا ءۇشىن بۇلبۇل سايراعان، گۇلدەر جۇپار شاشقان دالا كوركىن ساقتاپ قالۋ كەرەك»... باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىستە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرى دامۋىنىڭ جالپى جاعداي تۇرعىسىندا تۇرىپ، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىندا قول جەتكەن ەلەۋلى جەتىستىكتەردى جان - جاقتى قورىتىندىلاپ، كەزەكتە ءدوپ كەلگەن مىندەتتەرگە، سىن - سايىستارعا عىلمي تالداۋ جاساپ، جاڭا داۋىردە ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋگە ماڭىزدى پرينسيپ بەلگىلەپ، ناقتى ورنالاستىرۋلار جاسادى.

    باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادر - بۇقارا اراسىندا قىزۋ اڭىس قوزعادى. كوپشىلىك مىنالاردى ءبىلدىردى: ءسوز كۇشتى بورىشتىلىقتى، جاۋاپكەرلىكتى ايگىلەدى، حالىق تۇرمىسىنا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك سىڭىرىلگەن، الەمدىك كەڭ كوز اياعا يە ءسوز كورىكتى جۇڭگو قۇرۋدىڭ جورىق جارلىعىن ءتۇسىردى. ءبىز اناعۇرلىم جوعارى ولشەممەن، اناعۇرلىم قاتاڭ تالاپپەن، اناعۇرلىم ناقتى شارالارمەن بار كۇشىمىزدى جۇمساپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن باتىل جۇرگىزەمىز.

ەكولوگيا كوركەيسە، وركەنيەت كوركەيەدى

  باس شۋجي شي جينپيڭ سوزىندە: ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى − جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭگى باياندى دامۋىنا ساياتىن ءتۇبىرلى ۇلى جوسپار. ەكولوگيا كوركەيسە، وركەنيەت كوركەيەدى، ەكولوگيا قۇلدىراسا، وركەنيەت تە قۇلدىرايدى، - دەپ باسا دارىپتەدى.

  اۆتونوميالى رايوندىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ مەڭگەرمەسىنىڭ باس ينجەنەرى، اقپارات مالىمدەمەشىسى ۋىن يۇيبياۋ بىلاي دەدى: باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ءسوزى ءبىزدىڭ مۇنان كەيىنگى ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ قىزمەتىمىزگە تالاپتار قويىپ، باعىت سىلتەپ، ولشەم ازىرلەدى. ءبىز باستان - اياق شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، كورنەكتى ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەلەرىن شەشۋدى حالىق تۇرمىسى قۇرىلىسىندا الدىمەن ويلاستىرىلاتىن سالا ەتىپ، اشىق اسپاندى قورعاۋ شايقاسىن باتىلدىقپەن جۇرگىزىپ، سۋدى تۇنىتۋ، توپىراقتى تازارتۋ ارەكەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، بۇقارانىڭ دەنساۋلىعىنا زيان سالاتىن كورنەكتى قورشاعان ورتا ماسەلەلەرىن ءتۇيىندى شەشىپ، بۇقاراعا تازا سۋ ىشكىزىپ، بۇقارانى ساپ اۋامەن تىنىستاندىرىپ، قورشاعان ورتانىڭ جاقسارۋىنىڭ تابىستارىن سەزىندىرىپ، اسپانى اشىق، جەرى جاسىل، سۋى تۇنىق كورىكتى شينجياڭ قۇرۋعا قۇلشىنامىز.

  «جاسىل دامۋ − جوعارى ساپالى وسىزاماندانعان ەكونوميكا جۇيەسىن ورناتۋدىڭ تابيعي تالابى، لاستانۋ ماسەلەسىن شەشۋدىڭ ءتۇبىرلى شاراسى. كومىر ءوندىرىسى حاۋىپسىزدىگى مەن كاسىپ سالاسىن باسقارۋشى تاراۋ رەتىندە ءبىزدىڭ مىندەتىمىز اۋىر»، - دەدى شينجياڭ كومىركەن حاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ - تەكسەرۋ مەكەمەسى، اۆتونوميالى رايوندىق كومىر ونەركاسىبىن باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكەمە باستىعى ۋ جياچۇن. ول: بيىل ءبىز كومىرشىلىك كاسىبىنىڭ قۇرىلىمىن ونان ارى كەمەلدەندىرىپ، مەشەۋ، حاۋىپسىزدىكتە جانە قورشاعان ورتانى قورعاۋدا ولشەمگە جەتپەگەن ءوندىرىس قۋاتىن ۇزدىكسىز قالدىرىپ، اپات زالالى اۋىر، بايلىعى قۇرىعان، تەحنيكا - جابدىعى مەشەۋ، حاۋىپسىز ءوندىرىس شارت - جاعدايىن ازىرلەمەگەن، كومىر كاسىبىنىڭ ساياساتىنا ۇيلەسپەيتىن ءبىر توپ شاعىن كومىركەندى جاۋىپ، كومىركەندەردىڭ كولەمدەنۋ، شوعىرلانۋ، وسىزاماندانۋ ورەسىن زور مولشەردە جوعارىلاتىپ، كومىر كاسىبىنىڭ تيپىن وزگەرتىپ، دەڭگەيىن جوعارىلاتامىز، - دەدى.

  قاشقار ايماقتىق ورمان شارۋاشىلىعى مەكەمەسىنىڭ باستىعى لي شۋحاي بىلاي دەدى: جاسىل ەكولوگيا ەڭ زور بايلىق، ەڭ زور ابزالدىلىق، ەڭ زور ماركا. ەكولوگيالىق ورتانى كوز قاراشىعىمىزداي قورعاۋىمىز، ەكولوگيالىق ورتاعا ءوز ومىرىمىزگە مامىلە جاساعانداي مامىلە جاساۋىمىز، جاراتىلىستىق ەكولوگيانىڭ كوركەم كورىنىسىن ماڭگى ساقتاپ، دامۋ مەن قورعاۋدىڭ بىرلىگىن، تۇرمىستى بايىتۋ مەن ورتا كوركەمدىگىنىڭ بىرلىگىن جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك.

  ءتىپتى دە كوپ ساپالى ەكولوگيالىق ءونىم ازىرلەيمىز

  باس شۋجي شي جينپيڭ: ءبىز حالىق بۇقاراسىنىڭ ويلاعانىنا، ارمان - تىلەگىنە، كوكەي تەستى ىسىنە بەلسەنە جاۋاپ بەرىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، اناعۇرلىم كوپ ساپالى ەكولوگيالىق ونىمدەر ۇسىنىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ كۇن سايىن ارتقان تاماشا ەكولوگيالىق ورتا قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋىمىز كەرەك، - دەپ باسا دارىپتەدى.

  اۆتونوميالى رايوندىق قازىنا مەڭگەرمەسى ەكونوميكالىق قۇرىلىس باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى جياڭ شو بىلاي دەدى: اۆتونوميالى رايوندىق قازىنا مەڭگەرمەسى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن مۇقيات دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، قازىنا كۇشىن شوعىرلاندىرىپ، قازىنا - سالىق ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن باتىل تىڭعىلىقتى جۇرگىزەدى. اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جاعىنداعى ءتۇرلى ارناۋلى قاراجاتتارىن ۇزدىكسىز ورنىقتى ورنالاستىرىپ، ءتۇيىندى وڭىرلەردەگى اتموسفەرانىڭ، سۋدىڭ، توپىراقتىڭ لاستانۋىنان ساقتانۋ مەن ونى جونگە سالۋعا قولداۋ كورسەتىپ، قورشاعان ورتانى باقىلاۋ - ولشەۋ تورىن ورناتۋعا، قورشاعان ورتاعا قاتىستى باقىلاۋعا، زاڭ اتقارۋ قابىلەتى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋگە قولداۋ كورسەتىپ، ەكولوگيالىق ورتا قۇرىلىسىنداعى ولقىلىقتاردى تولىقتىرادى. ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ قاراجاتى مەن لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ ناتيجەسىن ءوزارا ۇشتاستىراتىن قىزمەت مەحانيزمىن جەدەل ورناتىپ، قارجى ونىمدىلىگىن باعالاۋدى جاپپاي باستاپ، قورشاعان ورتانى وڭاۋ قابىلەتى مەن وڭاۋ ناتيجەسىن ءونىمدى جوعارىلاتادى.

  اقسۋ ايماقتىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى تاڭ رىنجۇن بىلاي دەدى: لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن جاقسى جۇرگىزۋدە، ەڭ ماڭىزدىسى، اشىق اسپاندى قورعاۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ، سۋدى تۇنىتۋ ارەكەتىن كۇش سالا ورىستەتىپ، توپىراقتى تازارتۋ ارەكەتىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ قورشاعان ورتاسىن جاپپاي رەتكە سالىپ، قورشاعان ورتا حاۋىپ - قاتەرىنەن ءونىمدى ساقتانىپ جانە ونى تىزگىندەپ، اقسۋدىڭ نەگىزگى لاستاۋشى زاتتارىن ىعىستىرۋ جالپى مولشەرىن زور دارەجەدە ازايتۋعا، ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ ساپاسىن جالپى تۇلعالىق جاقتان جاقسارتۋعا، جاسىل دامۋ ورەسىن كورنەكتى جوعارىلاتۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.

  قارامايلى قالالىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، مەكەمە باستىعى ۋاڭ شياۋلين بىلاي دەدى: قارامايلى قالاسى ەكولوگيالىق وركەنيەت ءتۇزىلىسى رەفورماسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ قىزمەتىنىڭ باياندى مەحانيزمىن ورناتىپ، قورشاعان ورتانى قورعاۋ ينجەنەرياسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، اسپاننىڭ اشىق، جەردىڭ جاسىل، سۋدىڭ تۇنىق بولۋىنا كەپىلدىك ەتىپ، «13 - بەسجىلدىق» جوبانىڭ سوڭىنا بارعاندا قالا اينالاسىنداعى ەكولوگيالىق شەڭبەردىڭ تاماشا ەكولوگيالىق جاعدايىن قالىپتاستىرۋعا كۇش سالىپ، 2030 - جىلعا بارعاندا قالانىڭ سىرتقى اينالاسىنداعى ءشول دالانىڭ ەكولوگيالىق وسىمدىك جامىلعىسىنان ءبىر ميلليون مۋدان استام جەردى قالپىنا كەلتىرەدى جانە كوركەيتەدى.

  جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋ − باعالى بايلىق

  باس شۋجي شي جينپيڭ: جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋدىڭ ءوزى باعالى بايلىق، جاڭالىق اشا دامۋ، سايكەستى دامۋ، جاسىل دامۋ، اشىق دامۋ، بىرگە يگىلىكتەنەتىن دامۋ ۇستانىمدارىن دايەكتىلەندىرىپ، بايلىقتى ۇنەمدەيتىن جانە قورشاعان ورتانى قورعايتىن كەڭىستىك جۇيەسىن، كاسىپ قۇرىلىمىن، ءوندىرىس ءتاسىلىن، تۇرمىس ءتاسىلىن جەدەل قالىپتاستىرىپ، تابيعي ەكولوگياعا تىنىعىپ، تىڭايىپ الاتىن ۋاقىت جانە كەڭىستىك بەرۋ كەرەك، - دەپ اتاپ كورسەتتى.

  «باس شۋجي شي جينپيڭ قالىڭ حالىق بۇقاراسى ەكولوگيالىق ورتانىڭ ساپاسىن جەدەل كوتەرۋدى ەرەكشە ىقىلاسپەن كۇتىپ وتىر دەپ اتاپ كورسەتتى»، - دەدى ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىستىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى چىن ساي. ول: لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىن بار كۇشپەن تىڭعىلىقتى جۇرگىزىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەتتەگى ولقىلىقتاردى تولىقتىرىپ، كورىكتى ىلەنى تۇلعالايمىز، - دەدى.

  قاشقار ايماقتىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى كۇڭ دىجيان بىلاي دەدى: جاسىل دامۋ − وي جەلىسى، ونان دا ماڭىزدىسى، شىعار جول، ول كوڭىلدى جەلپىندىرۋمەن بىرگە، ارەكەتكە كەلتىرەدى. ءسوزسىز، ۋاقىت كۇتىپ تۇرمايدى دەيتىن رۋحپەن لاستاۋ قاينارىن تەكسەرىپ انىقتاپ، اۋىر مىندەتتى قاتاڭ شارامەن ورىنداپ، بەلگىلەمەگە قايشى ارەكەتتەردى قاتاڭ تەجەۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە، ۇزاققا سوزىلاتىن سوعىس دايىندىعىن دا جاقسى ىستەپ، استە دامىلداپ، تىنىستاپ الايىن دەيتىن ويدا بولماي، ءسوزسىز، باستان - اياق قورشاعان ورتاعا ساياتىن زاڭ اتقارۋدىڭ ەرەكشە قاتاڭ كۇيىن ساقتاپ، كاسىپتەردىڭ تيپىن وزگەرتۋ مەن جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەۋ كەرەك.

  ءۇرىمجى قالاسى تيانشان رايوندىق ورمان شارۋاشىلىعى، باۋ - باقشا باسقارۋ مەكەمەسىنەن فۋ يوۋحاي بىلاي دەدى: ءبىز جاسىل تاۋ، تۇنىق سۋ − باعالى بايلىق دەيتىن دامۋ ۇستانىمىن ەستە بەرىك ساقتاپ، تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايلىم − تىرشىلىك ورتاق تۇلعاسى دەيتىن ەكولوگيالىق ورتا تانىمىن ۇستانىپ، عىلمي جوسپارلاپ، كوپ ءتۇرلى شارانى قاتار جولعا قويىپ، ورمان مەن ءشوپتى بىرگە ءوسىرۋ پرينسيبىنەن جازباي، يان - ارۋونىڭ وڭتۇستىگىندەگى تاقىر تاۋلارعا كوپتەپ ساپالى اعاش ەگىپ، وسى شاعىرماق تاۋدى جاسىل ەكولوگيالىق قالتقى ەتىپ قۇرىپ شىعۋعا بەلدى بەكەم بايلايمىز.

     (تىلشىلەرىمىز ۋاڭ يايۇن، حى حۇڭۋي، ميھىرگۇل ناسىر، جاۋ چۇنحۋا، چىن چياڭۋي، گازەتىمىزدىڭ قاشقارداعى تىلشىلەر پۋنكتىنەن ۋاڭ ۋىنبو، قارامايلىداعى تىلشىلەر پۋنكتىنەن جاڭ ياۋگىڭ، ەرىكتى تىلشىلەر ۋ چيۇڭ، لۇي نا، ۋاڭ كان، ان يان، كوۋ جۇنفىڭ، ما يان، ۋاڭ حۇي)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى