جايلىم شۇرايلانىپ، ەكولوگيالىق ورتا جاقساردى، مالشىلار اۋقاتتاندى
ءتىلشىمىز ليۋ ي 6 - ايدىڭ 17 - كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. ءتىلشىنىڭ اۆتونوميالى رايوندىق مال شارۋاشىلىعى مەڭگەرمەسىنەن ۇعىسۋىنشا، 2017 - جىلى تۇتاس رايونىمىزداعى جايلىمداردىڭ وسىمدىك جامىلعىسىمەن جاپپاي كومكەرىلۋ مولشەرى جانە ءشوپتىڭ بيىكتىگى جەكە - جەكە % 41.48 كە جانە 27.9سانتيمەترگە جەتىپ، جاقىنعى 5 جىلداعى ورتاشا ورەدەن جەكە - جەكە %1.71 جانە 2.42 سانيتمەتر ارتقان. رايونىمىزداعى جايلىمداردىڭ وسىمدىك جامىلعىسىمەن كومكەرىلۋ مولشەرى، ءشوپتىڭ بيىكتىگى جانە ءوسىم مولشەرى مەملەكەت بەلگىلەگەن ەكولوگيالىق ورتانى قالپىنا كەلتىرۋ ناتيجە كورسەتكىشىنە جەتكەن نەمەسە اسىپ تۇسكەن.
2016 - جىلى مەملەكەت جاڭا كەزەكتى جايلىم ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋ بويىنشا جاردەماقى جانە سيلىق اقى بەرۋ مەحانيزمىن (تومەندە قىسقارتىلىپ «جاردەماقى جانە سيلىق اقى بەرۋ مەحانيزمى» دەلىنەدى) ىسكە قوسقاننان بەرى، رايونىمىز جايلىمدا مال باعۋعا تيم سالۋ جانە جايلىم مەن مالدىڭ تەپە - تەڭدىگىن ساقتاۋ سياقتى شارالاردى تياناقتاندىرۋ ارقىلى جايلىمنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن بىرتە - بىرتە جاقسارتا باستادى.
تانىستىرۋعا قاراعاندا، جاڭا كەزەكتى جاردەماقى جانە سيلىق اقى بەرۋ مەحانيزمى اتقارىلعاننان بەرى، مەملەكەت جىلىنا 2 ميلليارد 477 ميلليون 250 مىڭ يۋان قارجى بوساتىپ، ونى رايونىمىزداعى 691 ميلليون مۋ جايلىمندا جايلىمدا مال باعۋعا تيىم سالۋ جاردەماقىسى جانە جايلىم مەن مالدىڭ تەپە - تەڭدىگىن ساقتاۋ سيلىق اقىسى رەتىندە تاراتقان. مۇندا مال باعۋعا تيىم سالىنعان جايلىمنىڭ جالپى كولەمى 150 ميلليون 100 مىڭ مۋعا جەتكەن، بۇنىڭ ىشىندە مال باعۋعا تيىم سالىنعان اۋىر دارەجەدە تۇياق كەستى بولعان جىلى ءشول، ءۇستىرتتى ءشول جانە ءۇستىرتتى جايلىم 145 ميلليون مۋ، مال باعۋعا تيىم سالىنعان ماڭىزدى سۋ قاينارى ساقتالعان ماڭىزدى جەر جانە شىمدى تابيعي قورىق رايونى 5 ميلليون 100 مىڭ مۋ بولىپ، وعان جالپى ءبىر ميلليارد 125 ميلليون جاردەماقى بەرىلگەن؛ جايلىم مەن مالدىڭ تەپە - تەڭدىگىن ساقتاۋ سيلىق اقىسى بەرىلگەن جەردىڭ اۋماعى 540 ميلليون 900 مىڭ مۋ بولىپ، وعان ءبىر ميلليارد 352 ميلليون 250 مىڭ يۋان سيلىق اقى بەرىلگەن.
اۆتونوميالى رايوندىق مال شارۋاشىلىعى مەڭگەرمەسى جايلىم باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى شيۇڭ ليڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: جايلىم شينجياڭنىڭ قۇرلىق ەكولوگيالىق جۇيەسىنىڭ باستى تۇلعاسى جانە ماڭىزدى ەكولوگيالىق قالتقىسى، شينجياڭنىڭ تابيعي جايلىمىنىڭ كولەمى كەڭ، بەينەسى ءتۇرلى، بايلىعى مول، ونىڭ ۇستىنە وڭتۇستىك شينجياڭ مەن سولتۇستىك شينجياڭنىڭ تابيعي شارت - جاعدايى مۇلدە باسقاشا بولعاندىقتان، جەر - جەر جايلىمنان پايدالانۋدا تابيعي زاڭدىلىققا ۇيلەسەتىن، ءوز ەرەكشەلىگىنە يە ماۋسىمىنا قاراي اۋىستىرىپ مال باعۋ ءتاسىلىن جانە مال جايۋ جۇيەسىن قالىپتاستىردى. جاردەماقى جانە سيلىق اقى مەحانيزمىنىڭ ەكولوگيالىق ونىمدىلىگىن جانە ەكونوميكالىق ونىمدىلىگىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ ءۇشىن، رايونىمىز مەملەكەتتىڭ ساياساتىنا نەگىزدەلىپ، شينجياڭنىڭ جايلىم ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋ جاردەماقى جانە سيلىق اقى بەرۋ مەحانيزمى ساياساتىنا جەتەكشىلىك ەتۋ پىكىرىن شىعارىپ، «جوعارعى شەك بەلگىلەۋ»، «تومەنگى شەكتى ساقتاۋ» ساياساتىن ءتۇزىپ شىقتى: تۇتاس رايونىمىز «جوعارعى شەك» ولشەمىن بىرلىككە كەلتىردى، ياعني ءاربىر وتباسىنا بەرىلەتىن قاراجات 90 مىڭ يۋاننان اسپايدى؛ ال «تومەنگى شەك» ولشەمىن ءارقايسى ايماق (وبلىس، قالا) ءوزىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايى، قارجى مولشەرى نەگىزىندە تۇراقتاندىرادى، بۇل جاردەماقى جانە سيلىق اقى ساياساتىنىڭ ءادىل بولۋ، ادىلەتتى بولۋ جانە جالپىعا ءتيىمدى بولۋ پرينسيبىن تولىق ايگىلەدى.
مۇنان سىرت، ۇعىسۋعا قاراعاندا، مەملەكەت 2003 - جىلى جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەرياسىن اتقارعاننان بەرى، رايونىمىز قورا سالۋ، جەم - ءشوپ ەگۋ، تۇياق كەستى بولعان جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ جانە ۋلى - زياندى شوپتەردەن ساقتانۋ جانە جونگە سالۋ سياقتى ينجەنەريا قۇرىلىستارىن ۇزدىكسىز جۇرگىزدى، بۇكىل رايونىمىزداعى 49 اۋدان (قالا) جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ كولەمىنە ەنگىزىلدى. جايلىمدى قالپىنا كەلتىرۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ ارقىلى بۇكىل رايونىمىزدىڭ جايلىم مال شارۋاشىلىق ءوندىرىس ءتاسىلىنىڭ سۋىق ماۋسىمدا قورادا جەمدەپ، جىلى ماۋسىمدا جايىپ باعۋعا قاراي بىرتىندەپ وزگەرۋىن ىلگەرىلەتىپ، جايلىمنىڭ جاعدايى بىرتىندەپ جاقسارىپ، جايلىمنىڭ ەكولوگيالىق ورتا جاعدايى جالپى جاقتان جاقسارۋعا بەت الدى.
جايلىم ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋمەن بىرگە، جاقىنعى جىلداردان بەرى، رايونىمىز جايلىم مال شارۋاشىلىعىنىڭ تيپىن وزگەرتۋدەن ۇلگى كورسەتۋ ينجەنەرياسى جانە جايلىم مال شارۋاشىلىعىن تۇيىندەردە سىناق ەتۋ بويىنشا ورتالىق قازىنادان 940 ميلليون يۋان قارجى سالىپ، 2 ميلليارد يۋانعا جۋىق قوعامدىق قارجىنىڭ قوسىلۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، مال شارۋاشىلىق باعىمشىلىق كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنەن 360تان استامىن قۇرىپ، ەگىنشى - مالشىلار اراسىنداعى ارتىق ەڭبەككۇشتەردى باسقا كاسىپ سالالارىنا ويىستىرىپ جۇمىستاندىرۋدى جەدەلدەتىپ، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ كىرىس ارناسىن كەڭەيتىپ، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ جالپىلىق باسەكەلىك قۋاتىن كۇشەيتتى.
