− ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ بريكس ەلدەرى ونەركاسىپ - ساۋدا تالقى مىنبەرىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى تۋرالى (3)
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
جاڭالىق اشۋدى مىقتى ۇستاۋدىڭ ءوزى دامۋدى مىقتى ۇستاعاندىق، جاڭالىق اشۋدى جوسپارلاۋدىڭ ءوزى بولاشاقتى جوسپارلاعاندىق.
وڭتۇستىك افريكانىڭ يوحاننەسبۋرگ قالاسىندا وتكىزىلگەن بريكس ەلدەرى ونەركاسىپ - ساۋدا تالقى مىنبەرىندە، ءتوراعا شي جينپيڭ ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، الەم دامۋىنىڭ جالپى بەتالىسىن مىقتى يگەرىپ، بريكس سەلبەستىگىنىڭ بولاشاعىن كوزدەي وتىرىپ، «جاڭالىق اشۋ ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋدەن جازباي، دامۋ ورايىن مىقتى يگەرۋ» دارىپتەمەسىن ايقىن ورتاعا قويىپ، قانداي ورايعا كەز كەلدىك، ورايدى قالاي مىقتى يگەرۋ كەرەك دەيتىن ماڭىزدى تاقىرىپقا ىشكەرىلەي جاۋاپ بەرىپ، بريكس بەس ەلدىڭ، ءتىپتى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ ەكونوميكالىق تۇرلەنۋدىڭ جاڭا سىن - سايىسىنا توتەپ بەرۋى، جاڭالىق اشا دامۋدىڭ جاڭا ورايىن مىقتى يگەرۋى، ەكونوميكالىق ارتۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتۋى ءۇشىن جۇڭگو پاراساتىن ۇسىندى.
عىلىم - تەحنيكا − ءبىرىنشى وندىرگىش كۇش، ول ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋىنا تاۋسىلماس قوزعاۋشى كۇش ازىرلەدى. تاريح مىنانى دالەلدەگەن: توڭكەرۋ سيپاتتى عىلىم - تەحنيكالىق جاڭارۋلار قوعامدىق وندىرگىش كۇشتىڭ بارىنشا ازات بولۋى مەن تۇرمىس دەڭگەيىنىڭ بارىنشا جوعارىلاۋىن جارىققا شىعارىپ، ادامزات تاريحىنىڭ دامۋ بارىسىن تۇبەگەيلى وزگەرتتى. قازىرگى الەمدە، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ تۇتقاسىن كىم ۇستاسا، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ سىندى ىرىقتىلىقتى كىم جاقسى مەڭگەرسە، ۇتىمدى ورايدى سول يەلەپ، باسىمدىققا قول جەتكىزەدى. الداعى 10 جىل − الەم ەكونوميكاسىنىڭ جاڭا - كونە دەمەۋشى قۋاتىنىڭ تۇرلەنۋىندەگى شەشۋشى 10 جىل. جاساندى زەردە، ءىرى ساندى مالىمەت، كۆانتتىق ينفورماتسيا، بيوتەحنيكا سياقتى جاڭا كەزەكتى عىلىم - تەحنيكالىق توڭكەرىس مەن كاسىپ وزگەرىسى كۇش توپتاپ، كوپتەگەن جاڭا كاسىپ سالالارىن، جاڭا كۇيلەر، جاڭا ۇلگىلەر تۋىنداتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋى مەن ادامزاتتىڭ ءوندىرىس، تۇرمىسىنا وراسان زور وزگەرىس اكەلدى. وسى ماڭىزدى ورايدى مىقتى ۇستاپ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى بولاشاققا جەتەكشىلىك ەتكەندە، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ سەكىرمەلى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋىن جەبەۋگە بولادى.
جاعدايدى باعامداي بىلگەن − دانىشپان، جاعدايدى مەڭگەرە بىلگەن − جەڭىمپاز. اشىعىن ايتقاندا، جاڭا كەزەكتى عىلىم - تەحنيكالىق توڭكەرىستىڭ جانە كاسىپ وزگەرىسىنىڭ ۇلى تولقىنىندا، كونەنى تاستاپ، جاڭانى تۇرعىزۋدىڭ كاسىپ وزگەرىسىنە مۇرىندىق بولارى داۋسىز، بۇل بارىس قيىن، تاۋقىمەتتى بولادى. ءبىراق تاريحقا قايىرىلا قاراساق، ادامزات اۋىل شارۋاشىلىعى وركەنيەتىنىڭ، ونەركاسىپ وركەنيەتىنىڭ نەشە مارتە سەكىرىسىن باستان كەشىرگەن، بۇل قوعامدىق وندىرگىش كۇشتىڭ جاپپاي دامۋىن اكەلگەن، وزگەرىستىڭ تولعاعى دا بۇنىمەن قوسا تۋىنداعان. بۇگىنگى تاڭدا، الەم تاعى ءبىر ماڭىزدى تاريحي ساتكە كەلدى. ءتوراعا شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: «تولقىن كەلدى، وعان ىلەسە الماعاندار ارتتا قالىپ، قاتاردان شىعارىلادى». باستالۋ الدىنداعى جاڭا كەزەكتى عىلىم - تەحنيكا توڭكەرىسى مەن كاسىپ وزگەرىسى الدىندا، ورايدى مىقتى ۇستاپ، سىن - سايىستاردى جەڭسە، ءار ەل دامۋدىڭ جاڭا تىنىسىنا، جاڭا ومىرشەڭدىگىنە قول جەتكىزىپ، حالىققا اناعۇرلىم جاقسى تۇرمىس، مول باقىت سيلايدى.
جاڭا عىلىم - تەحنيكا اكەلگەن جاڭا وراي الدىندا، بارلىق ەل تەڭ دامۋ ۇقىعىنا يە. ءبىز ىستەي الاتىن جانە ىستەۋگە ءتيىستى ءىسىمىز ورايدى مىقتى يگەرىپ، جاڭالىق اشۋعا ۇسىنىلىمدى ارتتىرىپ، ەكونوميكانىڭ جاڭا ارتۋ تۇيىندەرىن كۇش سالا قالىپتاستىرىپ، جاڭا - كونە دەمەۋشى قۋاتتىڭ الماسۋىن جۇزەگە اسىرۋ. قۇرىلىمدىق رەفورمانى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، جاڭالىق اشۋعا ءتيىمسىز بارلىق ءتۇزىلىس - مەحانيزم كەدەرگىلەرىن جويىپ، دامۋدىڭ كومەسكى قۋاتى مەن بازاردىڭ ومىرشەڭدىگىن تولىق قاۋلاتۋ كەرەك. الەمدىك كوزايا ورناتىپ، حالىقارالىق جاڭالىق اشۋ اۋىس - كۇيىسى مەن سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، اركىم ءوزىنىڭ سالىستىرمالى باسىمدىعى مەن بايلىق ارتىقشىلىعىن ساۋلەلەندىرىپ، عىلىم - تەحنيكالىق العا باسۋدىڭ اناعۇرلىم كوپ مەملەكەت پەن حالىققا تيىمدىلىك جاساۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك. سونىمەن بىرگە، ينفورماتسيالاندىرۋدىڭ، اۆتوماتتاندىرۋدىڭ، زەردەلىلەندىرۋدىڭ ءداستۇرلى كاسىپتەرگە تۇسىرگەن قىسىمىن لايىقتى شەشىپ، جاڭا كاسىپتەردى جەتىلدىرۋ بارىسىندا جۇمىسقا ورنالاسۋدىڭ جاڭا ورايلارىن جاراتۋ كەرەك. وسىلاي بولعاندا، ءبىز وزگەرىستەن ءساتتى ءوتىپ، اناعۇرلىم ساپالى، اناعۇرلىم يكەمدى، اناعۇرلىم باياندى ارتۋدى جۇزەگە اسىرا الامىز.
تاريحتا عىلىم - تەحنيكا مەملەكەتتىڭ بولاشاعى مەن تاعدىرىنا تاپ بۇگىنگىدەي تەرەڭ ىقپال جاساماعان، حالىقتىڭ تۇرمىسى مەن باقىتىنا تاپ بۇگىنگىدەي تەرەڭ ىقپال جاساماعان. جاڭا كەزەكتى عىلىم - تەحنيكا توڭكەرىسى مەن كاسىپ وزگەرىسىنىڭ تاريحي ورايىن مىقتى ۇستاپ، ەكونوميكانىڭ دامۋ تاسىلىنە بۇرىلىس جاساپ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى جەتەكشىلىك ەتۋدەن جازباي، قوعامدىق وندىرگىش كۇشتى ونان ارى دامىتىپ، قوعامنىڭ جاسامپازدىق قۋاتىن ونان ارى ىسكە قوسساق، ءبىز، ءسوز جوق، قول ۇستاسىپ بىرگە دامىپ، باياندى گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرا الامىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 28 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
