− ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ بريكس ەلدەرى ونەركاسىپ - ساۋدا تالقى مىنبەرىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى تۋرالى (5)
ءادىل دە ادىلەتتى عالامدىق جونگە سالۋ ءار ەلدىڭ ورتاق دامۋىن جۇزەگە اسىرۋداعى قاجەتتى شارت. حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ءادىل دە ادىلەتتى، ۇيلەسىمدى باعىتتا دامۋىن ىلگەرىلەتكەندە عانا، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن دامۋىن قامتاماسىز ەتۋگە بولادى.
وڭتۇستىك افريكانىڭ يوحاننەسبۋرگىندەگى وتكىزىلگەن بريكس ەلدەرى ونەركاسىپ - ساۋدا تالقى مىنبەرىندە ءتوراعا شي جينپيڭ الداعى 10 جىلدىقتا عالامدىق جونگە سالۋ جۇيەسىن ىشكەرىلەي قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جالپى اۋقىمىن دۇرىس يگەرىپ، كوپ جاقتىلىققا تاباندى بولىپ، عالامدىق ەكونوميكانى كەمەلدەندىرۋ» باستاماسىن ايقىن العا قويىپ، بريكس ەلدەرىنىڭ عالامدىق جونگە سالۋ وزگەرىسىنە بەلسەنە ات سالىسۋىنا، جاڭاشا حالىقارالىق قاتىناس ورناتۋىنا ايقىن بەتالىس كورسەتتى، جۇڭگونىڭ قازىر اتقارىلىپ وتىرعان حالىقارالىق جۇيەگە ات سالىسۋشى، ونى قۇرۋشى، وعان ۇلەس قوسۋشى تۇرعىسىنان جاۋاپكەرلىكتى ارقالاۋىن ايگىلەدى.
تاماشا، ورنىقتى سىرتقى ورتا بارلىق ەلدەردىڭ دامۋىنىڭ ماڭىزدى العى شارتى، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر جونىنەن العاندا تىپتەن وسىلاي بولۋعا ءتيىستى. الەمنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋى، ەكونوميكانىڭ عالامدانۋى بۇرالاڭدىلىق بارىسىندا العا باسىپ كەلە جاتقاندىعىن، وڭىرلىك ساياسي قولامتالى تۇيىندەردىڭ تولاستاماعاندىعىن، لاڭكەستىك، قارۋلى قاقتىعىس مۇنارىنىڭ ايىقپاعاندىعىن؛ سىڭار جاقتىلىقتىڭ، قورعانپازدىقتىڭ بارعان سايىن شيەلەنىسكەندىگىن جانە كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىنىڭ اۋىر سوققىعا ۇشىراعاندىعىن كورە ءبىلۋىمىز كەرەك. وسىلاردىڭ ءبارى بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ دامۋ سىرتقى ورتاسىنا تىكە اسەر ەتەدى. قازىرگى تاڭدا عالامدىق جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ بەتالىسى ءار ەلدىڭ، اسىرەسە، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ دامۋ كەڭىستىگىنە قاتىستى، بۇكىل الەمنىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىنە، ورنىقتىلىعىنا قاتىستى.
دۇنيە ءجۇزىنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىنا، وزگەرىسىنە ىلەسە، ادامزات ءدوپ كەلگەن كەلەلى ەل ارالىق سيپاتتى جانە عالامدىق سيپاتتى سىن - سايىستاردىڭ كۇن سايىن كوبەيۋىنە ىلەسە، عالامدىق جونگە سالۋ تۇزىلىسىنە، مەحانيزمىنە سايكەستى رەتتەۋ، رەفورما جۇرگىزۋ − جالپى اۋقىمنىڭ بەتالىسى. ايتسە دە، مۇنداي رەفورما قۇلاتىپ، قايتا باستاۋ ەمەس، تىڭنان كىرىسۋ دە ەمەس، جاڭالىق اشۋ ارقىلى كەمەلدەندىرۋ. بەينە ءتوراعا شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: «قازىرگى حالىقارالىق ءتارتىپ دەرلىكتەي كەمەلدى ەمەس، الايدا ول ەرەجەنى نەگىز، ادىلدىكتى نىشان، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋدى نىسانا ەتسە بولعانى، بەتالدى قاتاردان قالدىرىلمايدى، قۇلاتىپ تاستاپ، قايتا باستاۋعا تىپتەن بولمايدى». بۇل عالامدىق جونگە سالۋ جۇيەسىنىڭ ءادىل دە ادىلەتتى، ۇيلەسىمدى، ءونىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتۋ دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەلدىڭ جالپىلىق قاجەتىنە ۇيلەسەدى.
الداعى 10 جىل بريكس ەلدەرىنىڭ دامۋى شەشۋشى كەزەڭدە تۇراتىن، كەلەلى ورايعا جانە سىن - سايىسقا ءدوپ كەلەتىن 10 جىل. عالامدىق ەكونوميكانى جونگە سالۋ وزگەرىسى بارىسىندا ۇزدىكسىز ات سالىسۋشى، ىلگەرىلەتۋشى، جەتەكتەۋشى بولۋ ءداۋىردىڭ بريكس ەلدەرىنە جۇكتەگەن جاۋاپكەرشىلىگى. قايتكەندە جاۋاپكەرشىلىكتى اتقارىپ، عالامدىق جونگە سالۋدى كەمەلدەندىرۋگە بولادى؟ ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ العا قويعان ۇسىنىسى ماجىلىسكە قاتىناسقان قوناقتاردىڭ وسكەلەڭ شىنايى مويىنداۋىنا يە بولدى: بريكس ەلدەرى كوپ جاقتىلىقتى باتىل اتقارىپ، ءار جاقتى بىرگە بەلگىلەگەن حالىقارالىق ەرەجەلەرگە شىنايى بويسۇنۋعا قۋزاپ، ۇلكەن - كىشى ەلدەردىڭ بۇكىلدەي تەڭدىگىنە تاباندى بولىپ، كوپشىلىكتىڭ ءىسىن اقىلداسىپ ءبىتىرىپ، زورەكەرلىككە جانە ساياسي وكتەمدىككە قارسى تۇرۋ كەرەك؛ ورتاق، جالپىلىق، سەلبەستىك، باياندى حاۋىپسىزدىك كوزقاراسىن دارىپتەپ، وڭىرلىك ساياسي قولامتالى ماسەلەلەردى راقايلاستىرۋعا، شەشۋگە بەلسەنە ات سالىسۋ كەرەك؛ كوپ جاقتى ساۋدا ءتۇزىلىسىن باتىل قولداپ، عالامدىق ەكونوميكانى جونگە سالۋ رەفورماسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ۋاكىلدىك سيپاتى مەن ءسوز بيلىگىن جوعارىلاتۋ كەرەك. مەيلى جاڭالىق اشۋ، ساۋدا، قارجى قوسۋ، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ سياقتى ماسەلەلەر، الدە ينتەرنەت، سىرتقى كەڭستىك، پوليارلىق وڭىرلەر سياقتى جاڭا الاپتار بولسىن، جاڭا ەرەجەلەردى جاساعان كەزدە تۇگەلدەي بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ پىكىرىن جان - جاقتى تىڭداپ، ولاردىڭ مۇددەسى مەن تالابىن اڭىس ەتىپ، ولاردىڭ دامۋ كەڭىستىگىنە كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
ءداۋىر اعىنى ماڭگى تولاستامايدى، ول ءارقانداي ادامنىڭ ەركى بويىنشا وزگەرمەيدى. تاريحتىڭ جالپى اۋقىمىن بەرىك يگەرىپ، ءداۋىردىڭ نەگىزگى تاقىرىبىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، كوپ جاقتىلىققا تاباندى بولىپ، عالامدىق جونگە سالۋدى كەمەلدەندىرەتىن بولسا، بريكس ەلدەرى، ءسوز جوق، ەكىنشى «التىن 10 جىلدىقتىڭ» جارقىن بولاشاعىن رەالدىققا اينالدىرىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتەتىن بولادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 30 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
