تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

ناقتى ىستەپ، جاڭا جاعداي اشىپ، رەفورماعا قايتا اتتانايىق

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ شولۋشىسى

  ۇلى تابىس ۇزبەي كۇرەس جاساۋدان كەلەدى، ۇلاعاتتى ءىس الدىڭعىلاردىڭ ءىزىن باسىپ، بولاشاققا جول اشۋعا مۇقتاج. تاريحتىڭ تىڭ بەلەسىندە، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ رۋحىن اسقاقتاتىپ، يدەيانى قايتالاي ازات ەتىپ، رەفورمانى قايتالاي تەرەڭدەتىپ، قىزمەتتى قايتالاي مىقتى يگەرىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدى دابىرالى ورىستەتىپ، قادامدى جەدەل، ورنىقتى باسىپ، ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتتى. جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىن دۇبىرلەتكەن رەفورما كۇشى جۇڭگوعا تەرەڭدەي وزگەرىس اكەلۋدە، دۇنيە جۇزىنە دە تەرەڭ ىقپال جاساۋدا.

  «جاڭا داۋىردە جاڭا ارىن بولۋ، ونان دا ماڭىزدىسى، جاڭا ءىس تىندىرۋ كەرەك». پارتيا 19 - قۇرىلتايى پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىنىڭ دامۋ جاڭا تالابىن ارقاۋ ەتىپ، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ جونىندە جاڭا ورنالاستىرۋ جاساپ، تەبىنى ءتىپتى دە زور، تالابى ءتىپتى دە جوعارى، مازمۇنى ءتىپتى دە ناقتى 158 ءتۇرلى رەفورما شاراسىن العا قويىپ، بولاشاق 5 جىلداعى رەفورمانىڭ «ءىرى قۇرىلىس چەرتوجىن» جاسادى. جارتى جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ رەفورمانى ىلگەرىلەتۋ بەكىمى اناعۇرلىم بەكەمدەلىپ، مەحانيزمى اناعۇرلىم پارمەندى بولدى، ورتالىقتىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋگە باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسىنىڭ «دارەجەسى» ورتالىقتىڭ رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتى بولىپ جوعارىلاپ، ىلگەرىندى - كەيىندى 5 رەت ءماجىلىس اشىپ، 60 نەشە رەفورما حۇجاتىن قارادى. پارتيا ورتالىق كوميتەتى جالپى جاعداي جانە امالياتتان باستاپ ىسكە كىرىسىپ، ءتۇزىلىس مەحانيزمىنىڭ تەرەڭ قاتپارلى رەفورماسىن ۇزاق بولاشاقتىق تۇرعىدا جوبالاۋمەن بىرگە، كورنەكتى ماسەلەلەرگە نازار شوعىرلاندىرا وتىرىپ باعىتتامالى رەفورما شارالارىن شىعاردى؛ كەزەكتەگى جانە مۇنان بىلايعى ءبىر مەزگىلدەگى رەفورما مىندەتتەرىن ايقىنداۋمەن بىرگە، رەفورمانى تياناقتاندىرۋدى جاۋاپكەرشىلىكتى، مىندەت ءبولىسىن ايقىنداۋ ارقىلى مىقتاپ يگەرىپ، رەفورمانىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلۋىنە قۇدىرەتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.

  جاڭا بەلەستە رەفورمانى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتۋدىڭ مىندەتى بارعان سايىن اۋىرلاپ، قيىندىعى دا بارعان سايىن ارتتى. رەفورمانى ىلگەرىلەتىپ بۇگىنگى كۇنگە جەتكەندە، بەكىم تانىمنان الدەقايدا ماڭىزدى، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ ادىستەن الدەقايدا ماڭىزدى. پارتيا 19 - قۇرىلتايىنان بەرى، رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ رۋحىن اسقاقتاتۋدان باستاپ، جاڭا داۋىردە رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ «ءۇشتى وزگەرتپەۋ» پرينسيبىن تۇراقتاندىرۋعا، ودان ستيل قۇرىلىسىن نىعايتىپ، رەفورمانى قۋزاۋ - تەكسەرۋدى كۇشەيتۋگە دەيىن باس شۋجي شي جينپيڭ ءبىرسىپىرا ماڭىزدى سوزدەرى مەن ءار جولعى تەكسەرىپ - زەرتتەۋ بارىسىندا، رەفورما وي جەلىسىن ىشكەرىلەي جوبالاپ، رەفورما بەكىمىن اشىق جاريالاپ، رەفورما تالابىن العا قويىپ، رەفورمانى سوڭىنا دەيىن جۇرگىزۋدىڭ كۇشتى سيگنالىن تاراتتى. العان بەتتەن قايتپاۋ، ايبىندى جوبانى سوڭىنا دەيىن ورىنداۋ كەرەك. رەفورما جۇرگىزۋ بەكىمىن نىعايتۋ، دامۋ سەنىمىن كۇشەيتۋ، رەفورما بىرىككەن كۇشىن ۇيىستىرۋ ارقىلى جاڭا داۋىردەگى رەفورمانى قيىن وتكەلدەردەن وتكىزىپ، شىرقاۋ شىڭعا شىعاراتىن ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ كۇشىن قوزداتاتىندىعى، ءسوزسىز.

  ەلەۋلى رەفورمانى جەتەكشى ەتىپ، نەگىزگى تۇيىندەردى مىقتاپ يگەرىپ، نەگىزدى بەكەمدەگەندە عانا، تۇيىندەر ارقىلى جالپىنى ىلگەرىلەتىپ، رەفورمانىڭ قادامى تەز، اياق الىسى ورنىقتى بولىپ، اناعۇرلىم الىسقا جەتكىزە الامىز. بيىلدان بەرى، نەگىزگى زاڭعا وزگەرىس ەنگىزىپ، مەملەكەتتى باسقارىپ، ەلدى الاڭسىز ەتەتىن، كاسىپ سالاسىن باياندى وركەندەتەتىن زاڭمەن جونگە سالۋ نەگىزىن بەكەمدەۋدە بولسىن، الدە پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارى رەفورماسىن جاپپاي تەرەڭدەتۋ ارقىلى تەرەڭ قاتپارلى ءتۇزىلىس مەحانيزمى وزگەرىسىن ىلگەرىلەتۋدە نەمەسە حاينان ەكونوميكالىق ەرەكشە رايونىنىڭ رەفورماسى مەن سىرتقا ەسىك اشۋىن ونان ارى ىلگەرىلەتۋدە بولسىن، كوپتەگەن رەفورما جەتىستىكتەرىندە دامۋدىڭ جاڭا جاعدايى جارىققا شىقتى. كەدەيلىكتەن قۇتىلدىرۋدان قامال الۋ شايقاسىندا جەڭىسكە جەتۋدىڭ 3 جىلدىق ارەكەتى جونىندەگى جەتەكشى پىكىردى جاريالاۋ، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قورىن ورتالىقتىڭ رەتكە سالۋ ءتۇزىمىن ورناتۋ، تەكسەرىپ - بەكىتۋ جاعىنداعى قىزمەت كورسەتۋدىڭ حالىققا ءتيىمدى بولۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ سياقتى كوپتەگەن رەفورمالار، دامۋداعى قيىن تۇيىندەرگە جانە حالىق تۇرمىسىنداعى تولعاقتى تۇيىندەرگە تىكەلەي سايىس جاريالاۋ بۇقاراعا اناعۇرلىم مول تابىس سەزىمىن سيلادى. تەرەڭ قاتپارداعى كىناراتتاردى جۇرەكتىلىكپەن الاستاعاندا، مۇددە جاعىنداعى قالىپتاسىپ قالعان بوگەتتەردى تالقانداعاندا، ءتۇزىلىس مەحانيزمىن كەمەلدەندىرگەندە عانا، رەفورما ورتاق تانىمىن قالىپتاستىرۋعا، كاسىپتەردىڭ دامۋ نەگىزىن بەكەمدەۋگە بولادى.

  رەفورما جۇرگىزگەندە تەبىن بولۋى ءارى ناقتى ناتيجە بولۋى كەرەك، مۇنداعى شەشۋشى ءتۇيىن، سايىپ كەلگەندە، شىنايى يگەرۋ، ناقتى ءىس ىستەۋ. بۇل پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدەگى تابىستى تاجىريبە ءارى جاڭا داۋىردە رەفورمانى جوبالاۋ مەن ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى اسىل. اۋىل - قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قونىس ورتاسىن وڭاۋدان كول باستىعى ءتۇزىمىن اتقارۋعا، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ءبىرسىپىرا شارالارىن تياناقتاندىرۋدان ەركىن ساۋدا رايوندارى رەفورماسىن ءۇرتىس تەرەڭدەتۋگە، ورتالىقتىڭ قورشاعان ورتانى باقىلاۋ - تەكسەرۋدە «قايىرىلا قاراۋدى» باستاۋىنان ورتالىقتىڭ رەفورمانى جاپپاي باقىلاپ - تەكسەرۋدى، ارناۋلى تەكسەرۋدى ۇيىمداستىرۋىنا دەيىن جەر - جەر، تاراۋلار پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى رەفورما مىندەتتەرىن بوساڭسىتپاي مىقتاپ يگەرىپ، اشىق - اشكەرە باقىلاۋ جۇرگىزدى ءارى جاڭا رەفورما مىندەتتەرىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، مىقتاپ تياناقتاندىردى. «ورتادا توسىلىپ قالۋدى» تالقانداپ، «سوڭعى ءبىر شاقىرىمدى» تۇتاستىرعاندا عانا، رەفورما شارالارى تىڭعىلىقتى ونىمدىلىككە يە بولىپ، رەفورما جوباسى رەالدىققا اينالادى.

  رەفورما تەك جۇرگىزىلەدى، اياقتامايدى، جاڭا ساپاردا رەفورمانىڭ بولاشاعى ءالى دە نۇرلى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، اناعۇرلىم بەرىك بەكىم، اناعۇرلىم عىلمي شارا، اناعۇرلىم پارمەندى ارەكەت ارقىلى رەفورمانى تەرەڭدەتەتىن بولساق، ءبىز، ءسوز جوق، جاڭا داۋىردەگى رەفورمانىڭ تاماشا جاۋابىن جازىپ شىعا الامىز.

(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 5 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.