شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ شولۋشىسى
كوز جەتكىسىز قۇم تەڭىزىنىڭ الدىندا، ادام قاۋقارسىز كورىنەدى. دەگەنمەن، قۇمدى ءشولدى شۇراتقا اينالدىرۋ ادامنىڭ ۇلىلىعىن تولىق دالەلدەيدى. ىشكى موڭعۇلدىڭ وردوس قالاسى اۋماعىنا ورنالاسقان كوپچى قۇمدى شولىندەگى شۇراتتىڭ قۇمدى تىقسىرعان اڭگىمەسى «سارى ايداعاردى شۇراتقا اينالدىرۋدى سەرت ەتكەن» قايتپاس كۇشتى ايگىلەپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ شولەيتتەنۋدى جونگە سالۋداعى ءبىر ۇلكەن كەرەمەتىن جاراتتى.
شولەيتتەنۋدى جونگە سالۋ − الەمدىك قيىن تاقىرىپ. «بوران ۇرىپ، قۇم ۇيىرگەن ءشول ەكەن، جىلدار بويى ءشوپ شىقپاعان جەر ەكەن». كوپچى ەلىمىزدەگى جەتىنشى ۇلكەن قۇمدى ءشول، كەزىندە جونگە سالۋعا كەلمەيتىن «ءولىم تەڭىزى» سانالعان. جاسىلدى كەڭەيتۋدە، ءار سۇيەم ىلگەرىلەپ، ءبىر قادام العا باسۋ ءۇشىن ادام ايتقىسىز قيىنشىلىقتاردى جەڭۋگە تۋرا كەلدى. رەفورما جاساپ، ەسىك اشقان 40 جىلدان بەرى، اسىرەسە، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، وردوستاعى ءار ۇلت كادر - جۇرتشىلىعى ۇرپاقتار بويى ۇزبەي ەڭبەك ەتىپ، ءبىر جوبانى سوڭىنا دەيىن كەسىكىندەپ، جونگە سالىنعان اۋماقتى 6000 شارشى كيلومەتردەن استامعا جەتكىزدى.
قۇمدى تىزگىندەۋ بارىسىندا قۇمنان ساقتانۋدىڭ، قۇمدى تىزگىندەۋدىڭ ۋاڭ ۋىنبياۋ، ۋاڭ ميڭحاي، ورگىندالا قاتارلى وزاتتارى مەن تيپتەرى كوپتەپ جارىققا شىقتى. ولار تاۋعا تامىر تارتقان قاراعايداي قايسارلىقپەن جانە ناقتى ىسكەرلىكپەن «قۇم باسىپ، ادام شەگىنۋدەن» «شۇراتتىڭ قۇمدى تىقسىرۋىنا» دەيىنگى تاريحي بۇرىلىسىن جۇزەگە اسىرىپ، «ءوزارا قارايلاسىپ، ءبىر - بىرىنە كومەكتەسەتىن، العان بەتىنەن قايتپايتىن، عىلمي جولمەن جاڭالىق اشاتىن، جاسىلداندىرۋ مەن بايۋدى بىرگە كوركەيتەتىن» «كوپچى رۋحىن» سومداپ، قۇمدى ءشولدىڭ تەرەڭ قويناۋىندا جەر - الەمدى وزگەرتكەن رۋحاني ەسكەرتكىش تۇرعىزدى.
قۇمدى تىزگىندەۋ − قامال الۋ شايقاسى ءارى ۇزاققا سوزىلاتىن شايقاس، وعان، ءسوز جوق، عىلمي ءادىس قولدانۋ كەرەك. قۇمدى شولمەن ۇزاق ۋاقىت ايقاسۋ بارىسىندا، وردوستىقتار قايتا - قايتا تاجىريبە جاساپ، قۇمدى تىزگىندەۋدىڭ ۇتىمدى، ەرەكشە ءادىسىن قورىتىندىلاپ شىقتى. ايتالىق، قۇمدى تىزگىندەۋ پاراساتىن شوعىرلاندىرعان «جۇڭگو سيقىر قوبديشاعى» اتانعان ءشوپ كەرەگە قۇم توسقاۋىلى، وزىندىك قۇنى تومەن، ونىمدىلىگى جوعارى «سۋ بۋىمەن ەگۋ ءادىسى»، سەڭ سۋىمەن قۇمدى ءشولدى سۋلاندىرۋ... وردوستىقتار عىلمي جولمەن قۇمدى تىزگىندەۋدە تابيعاتقا قۇرمەت ەتىپ، ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋ جولىن تاۋىپ شىعىپ، وزدەرى ءۇشىن قۇم قاتەرىن جويۋدىڭ ءونىمدى ءادىسىن تابۋمەن بىرگە، ادامزاتتىڭ شولەيتتەنۋدى جونگە سالۋى ءۇشىن پايدالى جۇڭگو تاجىريبەسىن ۇسىندى.
قۇمدى تىزگىندەۋ − جان ساقتاۋ ماسەلەسى عانا ەمەس، دامۋ تاقىرىبى دا سانالادى، ونىڭ تۇپكى ماقساتى قۇمدى وڭىردەگى حالىقتىڭ جاقسى تۇرمىس وتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ. بۇگىنگى كوپچى جونگە سالۋ اۋماعىنا بارساڭىز، جولدار ايقىش - ۇيقىش ايقاسىپ، قۇستار سايراپ، گۇلدەر شەشەك اتقان باۋ - باقشا كورىنىسى كوز الدىڭىزعا كەلەدى. وراسان زور وزگەرىس جەرگىلىكتى ورىننىڭ اماليات بارىسىندا قالىپتاستىرعان «پارتكوم مەن ۇكىمەتتىڭ ساياساتتىق جەتەكتەۋى، كاسىپورىنداردىڭ كاسىپ سالالاندىرىپ قارجى سالۋى، ەگىنشى - مالشىلاردىڭ بازار ۇلگىسىندە قاتىناسۋى، عىلىم - تەحنيكادا ۇزدىكسىز جاڭالىق اشۋ» سىندى 4 جەتەكتى كوپچى قۇمدى ءشولدى جونگە سالۋ ۇلگىسىنىڭ ارقاسى، ول ءار جاقتىڭ بەلسەندىلىگىن، ىرىقتىلىعىن جاپپاي جۇمىلدىردى. كوپچى جاسىل دامۋدى جەتەكشى ەتىپ، كەمەلدى ەكولوگيالىق كاسىپ جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، «تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدىڭ ءوزى باعالى بايلىق» ەكەنىن جاندى ءتۇسىندىرىپ، جۇرتقا قۇمدى شولدەگى دامۋ مۇمكىندىگىن، بايۋ ءۇمىتىن كورسەتتى.
2017 - جىلى 9 - ايدا «قول ۇستاسىپ، شولەيتتەنۋدەن ساقتانىپ جانە ونى تىزگىندەپ، بىرلەسىپ ادامزاتتىڭ باقىتىن كوزدەيىك» تاقىرىبىنداعى «ب م ۇ شولەيتتەنۋدەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ شارتى» 13 - رەتكى شارت جاساسقاندار جينالىسى وردوستا اشىلىپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» شولەيتتەنۋدەن ساقتانۋ جانە ونى تىزگىندەۋ سەلبەستىك مەحانيزمى رەسمي ىسكە قوسىلدى. كوپچى «جاسىل ەسىم كارتچكاسى» ارقىلى قۇمدى شولدەن دۇنيەگە بەت الۋدا، ول، ءسوز جوق، اناعۇرلىم كوپ جاسىل حيكىمەت جاراتۋ، ادامزاتتىڭ باياندى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن جۇڭگو پاراساتى مەن جۇڭگو كۇشىن ارناپ، اناعۇرلىم كوپ ۇلەس قوسادى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 6 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
