− وزەكتى رايون قۇرىلىسىنا شولۋ (4)
ءتىلشى گاۋ فاڭ
9 - ايدىڭ 10 - كۇنى كەشتە ورتالىق وپەراسىنىڭ ءانشىسى گىڭ جى شينجياڭ داشۋەدەگى وقىتۋشى - وقۋشىلارمەن بىرگە تامىلجىتا ءان شىرقادى. سول كۇنى وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگى، مادەنيەت، ساياحات مينيسترلىگى، قازىنا مينيسترلىگى ۇيىمداستىرعان، اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ - اعارتۋ مەڭگەرمەسى ۇستىنە الىپ وتكىزگەن 2018 - جىلعى ورتالىق وپەراسىنىڭ «تارتىمدى كوركەمونەردى مەكتەپكە ەنگىزۋ» كونسەرت قيمىلى شينجياڭ داشۋەسىندە باستالدى.
جۇڭگو - شەتەل اقپارات قۇرالدارىنىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونىنا بارۋ تاقىرىبىنداعى تىلشىلىك قيمىلى 8 - ايدىڭ 24 - كۇنىنەن 31 - كۇنىنە دەيىن جۇڭگونىڭ شينجياڭىندا ورىستەتىلدى. تىلشىلىك ۇيىرمەسىنىڭ مۇشەسى، پاكيستان «كۇندەلىكتى پوچتا گازەتىنىڭ» جاۋاپتى رەداكتورى ماكتون بابار تەبىرەنە: «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» ەكونوميكانى دامىتۋ باستاماسى عانا ەمەس، حالىق تىلەگىن تۇتاستىرۋ باستاماسى دا بولدى، - دەدى.
«مەملەكەتتەردىڭ دوستىعى حالىقتىڭ بەرەكەسىنەن، حالىقتىڭ بەرەكەسى كوڭىلدىڭ تۇتاسۋىنان». 5 جىلدان بەرى رايونىمىز «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى» بىرگە قۇرۋدىڭ تاريحي ورايىن مىقتاپ يگەرىپ، مەملەكەتتىڭ رەفورمانى تەرەڭدەتۋىنە ەڭبەك ءسىڭىرىپ، ەسىك اشۋ جالپى جاعدايىن كەڭەيتىپ، جىبەك جولى بويىنداعى مەملەكەتتەرمەن جانە رايوندارمەن كەڭ كولەمدە گۋمانيتارلىق، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ اۋىس - كۇيىسىن جانە سەلبەستىگىن ورىستەتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعىن قۇلشىنا قۇرىپ، توعىسىپ ءوزارا ونەگە الۋدىڭ حالىق تىلەگى كوپىرىن سالدى.
مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋدىڭ ايبىندى جوباسىن جوعارى دەڭگەيدە جوبالادى
باس شۋجي شي جينپيڭ: گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس تە «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى مازمۇنى، - دەپ اتاپ كورسەتتى. «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى» شىن مانىندە قۇرىپ شىعۋدا، ءسوزسىز، جىبەك جولى بويىنداعى مەملەكەتتەردىڭ حالىقتارى اراسىندا ءوزارا قاستەرلەيتىن، ءوزارا تۇسىنىسەتىن، ءوزارا قۇرمەتتەيتىن گۋمانيتارلىق جاعداي قالىپتاستىرۋ كەرەك.
وسى نىسانانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايون «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعى (مادەنيەت، دەنە تاربيە ءبولىمى) قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرى»، «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعى (وقۋ - اعارتۋ ءبولىمى) قۇرىلىس جوباسى (2016 - جىلدان 2020 - جىلعا دەيىن)» جانە «جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعى (عىلىم - تەحنيكا ورتالىعى) قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ جونىندە» سياقتى ءبىر قىدىرۋ جوسپارلاردى ىركەس - تىركەس شىعارىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعىنىڭ ايبىندى جوباسىن سىزدى.
«شينجياڭ 8 مەملەكەتپەن ىرگەلەس جاتادى، ورتا ازياداعى ەلدەرمەن جاعراپياسى قارايلاس، گۋمانيتارلىق جاعى جاقىن، <ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول> قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعىن قۇرۋدىڭ ەرەكشە باسىمدىعىنا يە»، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى ليۋ جىمين.
− حالىقارالىق ىقپال كۇشكە يە ءبىر توپ جىبەك جولى مادەنيەتىنىڭ اۋىس - كۇيىس ماركاسىن جانە الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ تەكشەسىن قالىپتاستىرۋ؛ شينجياڭنىڭ ەرەكشەلىگىن كورنەكتىلەندىرىپ، مادەنيەت كاسىبى دامۋىنىڭ شوعىرلى اۋماعىن قالىپتاستىرۋ؛ شينجياڭنىڭ مادەنيەت بايلىعىنداعى ءىرى رايوننان مادەنيەتتى دامىتۋداعى ءىرى رايونعا وزگەرۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدى جەدەلدەتۋ.
− عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ مەملەكەت دارەجەلى ءبىر توپ ماڭىزدى تەكشەسىن قۇرىپ، ورتا ازيا - باتىس ازيا وڭىرلەرىندەگى جاڭالىق اشۋ وشاعىن قالىپتاستىرىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋشى دارىندىلار بازاسىن قۇرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى بويىنداعى مەملەكەتتەرمەن عىلىم - تەحنيكا سەلبەستىگىن جان - جاقتى تەرەڭدەتىپ، كورنەكتى ۇيىستىرۋ قۋاتى مەن ىقپال قۋاتىنا يە حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكا سەلبەستىك تەكشەسى مەن بازاسىن قالىپتاستىرۋ.
− حالىقارالىق دارىندى باۋلۋ ينجەنەرياسى، جۇڭگونىڭ شينجياڭىنا شەتەلدەن كەلىپ وقۋ ينجەنەرياسى سياقتى 6 ءتۇيىندى ينجەنەريالاردى اتقارىپ، شينجياڭدى حالىقارالانعان دارىندى باۋلۋ بازاسى، جۇڭگوعا شەتەلدەن كەلىپ وقۋ بازاسى، ءپان قۇرىلىسى جانە عىلمي زەرتتەۋ بازاسى، جۇڭحۋا مادەنيەتىن تاراتۋ بازاسى ەتىپ قۇرىپ شىعۋ.
وسى 3 جوسپاردا سۋرەتتەلگەن كوركەم كورىنىس بويىنشا، شينجياڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولداعى» مادەنيەت اۋىس - كۇيىسى ءتۇيىنىن، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جانە سەلبەستىك جاساۋ وشاعىن بار كۇشپەن قالىپتاستىردى.
دانەكەردى جاڭالاپ، اۋىس - كۇيىستى كەڭەيتتى
وركەنيەتتەر ءبىر - ءبىرىنىڭ ارتىقشىلىقتارىن قابىلداۋمەن تارتىمدى، يدەيا ءوزارا اۋىس - كۇيىس ارقىلى وسەدى، مادەنيەت قامتىمدىلىق ارقىلى گۇلدەنەدى. «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» − ساۋدا جولى، اسىرەسە، دوستىق جولى؛ زاتتىق وركەنيەت شەڭبەرى، اسىرەسە، رۋحاني وركەنيەت شەڭبەرى. تيانشان شىڭدارى مەن ەۆرو - ازيا جوتاسىندا «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» دۇنيە ءجۇزىنىڭ شينجياڭعا نازار اۋدارۋىنا شىت جاڭا تۇرعى ازىرلەدى ءارى شينجياڭنىڭ قولايلى ساتتە سامعاۋىنا، مادەنيەت تاسىلىمەن دۇنيە جۇزىمەن قاۋىشۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسىن تياناقتاندىرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعىن قۇرۋ ارمانىن كوركەم رەالدىققا اينالدىرۋ ءۇشىن، ورتالىقتىڭ كۇش سالا قولداۋىندا رايونىمىز اۋىس - كۇيىس، سەلبەستىكتىڭ كورمە تۇعىرىن بەلسەنە قالىپتاستىرىپ جانە جاڭالاپ، سىرتپەن اۋىس - كۇيىستى ۇزدىكسىز كەڭەيتتى...
جۇڭگو شينجياڭ حالىقارالىق ۇلتتىق ءبي فەستيۆالى، جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىنىڭ «جۇڭگو، شەتەل مادەنيەتىن كورسەتۋ اپتالىعى»، جۇڭگو شينجياڭ حالىقارالىق كوركەمونەر قوس جىل كورمەسى، شينجياڭ جىبەك جولى مادەنيەت جاسامپازدىعى كاسىبى كورمەسى، 13 - كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى... جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقى مادەنيەت اۋىس - كۇيىس قيمىلى مەن سەلبەستىك تۇعىرى «ۇلتتارى تاتۋ، كوركەمونەرى گۇلدەنگەن، مادەنيەتى اشىق» شينجياڭنىڭ وبرازىن حالىقاراعا ايگىلەدى.
«مادەنيەت اۋىس - كۇيىسى حالىق تىلەگى ينجەنەرياسى، مادەنيەتتى سىرتقا شىعارۋدى كۇشەيتۋ ءار ەل حالىقتارىنىڭ ءوزارا سەنىمدى ارتتىرۋىنا، سۇيىسپەنشىلىكتى تەرەڭدەتۋىنە، سول ارقىلى <حالىقتار تىلەگىنىڭ جالعاسۋىن> جۇزەگە اسىرۋعا ءتيىمدى. شينجياڭ وزىندىك باسىمدىعىنان تولىق پايدالانىپ، شينجياڭنىڭ وزگەشە مادەنيەت ماركاسى ارقىلى جۇڭگو حيكاياسىن ويداعىداي شەرتۋى كەرەك»، - دەدى جازۋشى اكبار ءماجيت ۇلى.
عىلىم - تەحنيكا مينيسترلىگىمەن، جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىمەن، شىنجىن قالاسىمەن سەلبەسىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ سىناق رايونى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدى باستادى؛ جۇڭگو − ورتا ازيا ەلدەرى داشۋە باستىقتارىنىڭ تالقى مىنبەرى سياقتى وقۋ - اعارتۋ اۋىس - كۇيىسى قيمىلىن وتكىزدى؛ «جۇڭگونىڭ شينجياڭىندا وقۋ» جوسپارىن اتقارۋدى ىلگەرىلەتتى... عىلىم - تەحنيكا مەن وقۋ - اعارتۋ سالاسىندا نىق قاداممەن ىلگەرىلەتىلگەن نىساندار مەن تۇعىرلار شينجياڭنىڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكا مادەنيەت سەلبەستىگىنىڭ تۇعىرى مەن بازاسىنا اينالۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدا.
سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، بىرگە قۇرىپ، بىرگە يگىلىكتەندى
عىلىم - تەحنيكا مەن وقۋ - اعارتۋ − كەلەشەكتەگى قوعامدىق دامۋدى ىسكە اسىراتىن ماڭىزدى كۇش. «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسىنىڭ ۇلكەن جاعدايىندا، شينجياڭ عىلىم - تەحنيكا مەن وقۋ - اعارتۋ سالالارىندا حالىقارالىق اشىق سەلبەستىك سەرپىنىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، سىرتقا شىعارىپ، سىرتتان ەنگىزىپ، جىبەك جولى بويىنداعى ەلدەر جانە رايون حالىقتارىمەن عىلىم - تەحنيكا مەن وقۋ - اعارتۋدىڭ حالىققا جەتكىزگەن باقىتىنان بىرگە يگىلىكتەنىپ، وڭىرلىك ەكونوميكا - ساۋدانىڭ دامۋىن جانە قوعامنىڭ العا باسۋىن پارمەندى تۇردە ىلگەرىلەتتى.
ادەتتەگى ۋسارىمساقتى ادامداردىڭ كوبى قۋىرماش قۋىرۋعا پايدالانىلاتىن دامدەندىرگىش دەپ بىلەدى، ءبىراق عىلىم - تەحنيكالىق جاڭاشا جولمەن ايىرىپ الىنىپ قايتا جاسالعان سوڭ، جۇرەك، مي قان تامىرلارى اۋرۋلارىن ەمدەيتىن جاڭا دارىگە اينالدى. وسىنداي كەرەمەت ونەرلەر ءۇرىمجى جوعارى جاڭا تەحنيكا كاسىپتەرىن اشۋ رايونىنداعى (جاڭا قالا رايونى) شينجياڭ ايلىشين ءدارى - دارمەك كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىندە ءار كۇنى جارىققا شىعىپ جاتادى. وسى ارادا وندىرىلگەن ۋسارىمساقتان ايىرىپ الىنعان جاڭا ونىمدەر بازارعا شىعارىلدى ءارى باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانىنداعى ەگىمشىلىك وتباسىلارىنىڭ كەمەلدى ۋسارىمساق كاسىپ تىزبەگىن قالىپتاستىرۋىنا باستاماشىلىق ەتتى. بۇل − شينجياڭنىڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدە ىستەگەن قىرۋار جۇمىستارىنىڭ اراسىندا جاڭالىق اشا دامۋ سىناق رايونىندا جەتىلگەن كوپتەگەن عىلىم - تەحنيكا كاسىپورىندارىنىڭ ىقشام كورىنىسى.
اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا مەڭگەرمەسىنىڭ ساناعى بويىنشا، قازىر شينجياڭنىڭ جاڭالىق اشا دامۋ سىناق رايونى 126 ەلەۋلى جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ نىسانىن ورنالاستىرعان، مەجەمەن بۇعان جالپى 174 ميلليارد 600 ميلليون يۋان قارجى سالىنباق؛ 40 ەلەۋلى تەحنيكالىق سەلبەستىك نىسانىنا قول قويىلىپ، سوماسى 21 ميلليارد 100 ميلليون يۋانعا جەتكەن. جۇڭگو - ورتا ازيا عىلىم - تەحنيكا سەلبەستىك ورتالىعى، جۇڭگو - تاجىكستان اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكاسىنان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسى، ءۇرىمجى ورتا ازيا ۇلتتىق ءدارى - دارمەكتەرى جاڭالىق ەنگىزىپ ءدارى - دارمەك زەرتتەۋ - اشۋ حالىقارالىق سەلبەستىك بازاسى، قارامايلى جۇڭگو - ۇلى بريتانيا بىرلەسكەن زەردەلى جاساۋ، جاڭالىق اشۋ ورتالىعى، شىحىزى جۇڭگو - نيدەرلاند حالىقارالىق تۇقىم جەتىلدىرۋ سەلبەستىك بازاسى سياقتى ءبىر توپ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكا سەلبەستىك تۇعىرى قۇرىلىسى ورنىقتى ىلگەرىلگەن.
سونىمەن بىرگە، حالىقارالانعان عىلىم - تەحنيكالىق كۋرستاردىڭ شينجياڭنىڭ عىلمي زەرتتەۋ ورىندارى مەن جوعارى مەكتەپ - تەحنيكۋمداردا وتكىزىلۋى ۇنەمىلىك جاعدايعا اينالىپ، كۋرس مازمۇندارى مەديتسينا، فوتوۆولت كاسىبى، ەنەرگيا اشۋ، مال شارۋاشىلىعىندا جاڭالىق اشۋ سياقتى كوپتەگەن سالالاردى قامتىدى.
شينجياڭ پەداگوگيكالىق داشۋەسى حالىقارالىق اۋىس - كۇيىس شۋەيۋانىنان وقۋ تاۋىسقان شەتەلدىك ستۋدەنت نۇرزات ەلىنە قايتپاي جاتىپ، قىرعىزستانداعى جۇڭگونىڭ مەملەكەت اتتاعان ءىرى كاسىپورنىمەن جۇمىسقا تۇرۋ كەلىسىم - شارتىن جاساسىپ، اۋدارماشى بولدى.
نۇرزات «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» قۇرىلىسىنىڭ يگىلىگىن كورۋشى. ەلىمىز ۇكىمەتىنىڭ وقۋ سيلىق اقشاسىنىڭ ارقاسىندا، ونىڭ وقۋ اقىسى مەن جاتاق اقىسى كەشىرىلۋمەن بىرگە، وعان اي سايىن 3000 يۋان تۇرمىس قاراجاتى بەرىلدى. شينجياڭدا نۇرزات سياقتى ورتا ازيالىق ستۋدەنتتەر كوپ، ولاردىڭ ورتاق ەرەكشەلىگى: وقۋ تاۋىسىپ، جۇمىسقا تۇرعان سوڭ، بولاشاعى ءبىرشاما جاقسى بولادى.
«ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» باستاماسى ورتاعا قويىلعاننان بەرى، شينجياڭداعى جوعارى مەكتەپتەردىڭ سىرتقى وقۋ - اعارتۋ سەرپىنى ۇزدىكسىز ارتىپ، مەملەكەتتىڭ وقۋ - اعارتۋ تالقى مىنبەرىن جانە داشۋە باستىقتارىنىڭ تالقى مىنبەرىن مەرزىمدى تۇردە وتكىزىپ، جوعارى مەكتەپتەردە جۇڭگوعا كەلگەن شەتەلدىك ستۋدەنتتەردىڭ ۇلگى كورسەتۋ بازاسى سياقتىلاردى قۇرىپ، حالىقارالانعان دارىندى تاربيەلەۋدىڭ ماڭىزدى بازاسىن قۇرۋعا دەم بەردى. قازىر، شينجياڭ «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» بويىنداعى مەملەكەتتەردىڭ، اسىرەسە، ورتا ازيا مەملەكەتتەرى جاستارىنىڭ جۇڭگوعا كەلىپ وقۋداعى باستى نىسانالى جەرىنە اينالدى.
