تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

نيڭشياداعى ءار ۇلت، ءار سالا اۆتونوميالى رايون قۇرىلعاندىعىنىڭ 60 جىلدىعىن سالتاناتپەن قۇتتىقتادى

ج ك پ ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس،مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى تەلەگرامما جولداپ قۇتتىقتادى

ۋاڭ ياڭ جينالىسقا قاتىناستى ءارى ءسوز سويلەدى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 20 - كۇنى يىنچۋاننان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر زوۋ ۋي، رۇڭ چيحان، لو جىڭگۋاڭ). سان - ساناقسىز زور وزگەرىستەردى باستان كەشكەن 60 جىلدا نيڭشيانىڭ بايتاق دالاسى شىت جاڭا بەينەگە ەندى. 9 - ايدىڭ 20 - كۇنى تۇستەن كەيىن نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونى قۇرىلعاندىعىنىڭ 60 جىلدىعىن تويلاۋ جينالىسى حىلانشان دەنە تاربيە الاڭىندا سالتاناتپەن وتكىزىلدى. ج ك پ ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى قۇتتىقتاۋ تەلەگرامماسىن جولدادى. ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ ءتوراعاسى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى ۋاڭ ياڭ قۇتتىقتاۋ جينالىسىنا قاتىناستى ءارى ءسوز سويلەدى.

  بۇگىنگى يىنچۋاندا كۇزدىڭ كوركى كوز تارتىپ، قىزىل تۋلار جەلبىرەپ، بارلىق جەردەن مەرەكەنىڭ قىزۋ لەبى ەسىپ تۇر. حىلانشان دەنە تاربيە الاڭى شاتتىققا تولدى، ارتقى كورىنىس اۋماعىنىڭ ءدال ورتاسىندا تۇرعان باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ «كورىكتى جاڭا نيڭشيا قۇرىپ، ۇلى جۇڭگو ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرايىق» دەگەن ارناۋ ءسوزى مەن ۇلكەن ارىپتەرمەن جازىلعان «شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسى ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، رۋحتى جەلپىندىرىپ، ناقتى ىستەپ، نيڭشيانى گۇلدەندىرىپ، ەكونوميكاسى گۇلدەنگەن، ۇلتتارى ىنتىماقتى، قورشاعان ورتاسى كورىكتى، حالقى باي، بۇكىل ەلمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا كەپىلدىك ەتۋ نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كۇرەس جاسايىق!» دەگەن ۇران ەرەكشە كوزگە تۇسەدى. نەگىزگى كورىنىس ءار قىرىنان، كوپ تۇرعىدان، تۇتاس كوز ايامەن نيڭشيانىڭ «ەكى تاۋ، ءبىر وزەنىن» جانە «سايشاڭ جياڭنانداعى عاجايىپ نيڭشيانى» كورسەتىپتى، ەكى جاعىندا «1958»، «2018» دەگەن سيفرلار تۇر. ءتوراعالار مىنبەسىنىڭ جوعارى جاعىنا جينالىس گەربى، جينالىس بەلگىسى ءىلىنىپتى. ءار ۇلت، ءار سالا كادر، بۇقاراسىنىڭ شامامەن 21 مىڭ ۋاكىلى وسى اراعا جينالىپ، وسى سالتاناتتى كۇندەردى بىرگە قۇتتىقتادى.

  تۇستەن كەيىن ساعات 3 مولشەرىندە، نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ ءتوراعاسى شيان حۇي جينالىستىڭ باستالعاندىعىن جاريالادى. اسقاقتاعان مەملەكەت ءانى اۋەنىنە ىلەسە بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋ باياۋ جوعارى كوتەرىلدى.

  ج ك پ ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ مۇشەسى، مەملەكەتتىك كەڭەستىك ورىنباسار زۇڭليى، ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى سۇن چۇنلان ج ك پ ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونى قۇرىلعاندىعىنىڭ 60 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جونىندەگى تەلەگراممالارىن وقىدى.

  دۋ قول شاپالاق ءۇنى ىشىندە، ۋاڭ ياڭ ىستىق ىقىلاستى ءسوز سويلەدى. ول بىلاي دەدى: التىن كۇزدىڭ قوڭىر سامالى ەسىپ، جەمىس - جيدەكتىڭ حوش ءيىسى شار تاراپقا تارالعان تاماشا مەزگىلدە، پارتيا ورتالىق كوميتەتى مەن باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كەلەلى تاپسىرماسىن الىپ، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ اق تىلەگىن الىپ، كورىكتى يىنچۋانعا كەلىپ، نيڭشيانىڭ ءار ۇلت حالقىمەن بىرگە اۆتونوميالى رايون قۇرىلعاندىعىنىڭ 60 جىلدىعىن تويلاعاندىعىما توتەنشە قۋانىشتىمىن. مەن ج ك پ ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايى تۇراقتى كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتى اتىنان اۆتونوميالى رايوندى قىزۋ قۇتتىقتايمىن، نيڭشياداعى 6 ميلليون 800 مىڭ ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنە مەرەكەلىك سالەم جولدايمىن.

  ۋاڭ ياڭ بىلاي دەدى: نيڭشيا − وتانىمىزدىڭ باتىس بولەگىندەگى ىرىستى ولكە. نەشە مىڭداعان جىلداردان بەرى ءار ۇلت حالقى وسى ارادا ءوسىپ - ءونىپ، ءوزارا توعىسىپ، كورىكتى دە شۇرايلى سايشاڭ جياڭناندى بىرگە قۇرىپ، بارلىعىن قۇشاعىنا سيدىرعان شۇعىلالى مادەنيەتتى بىرگە جاراتتى. 1958 - جىلى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شىنايى قامقورلىعى مەن پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىنىڭ نۇر - شۇعىلاسىندا نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونىنىڭ قۇرىلعاندىعى جاريالانىپ، «رايون بەلگىلەپ، اۆتونوميا بولىپ نيڭشيانى گۇلدەندىرۋ»، «بۇگىنگى ىنتىماق تاريحتا بولماعان» جاڭا زامانعا قادام تاستادى. 60 جىلدان بەرى نيڭشيانىڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋى زور سەكىرىس جاساپ، حالىقتىڭ تۇرمىسى ەرەكشە جاقسارىپ، ەكولوگيالىق ورتادا كورنەكتى وزگەرىستەر تۋىلىپ، قوعامنىڭ جالپى جاعدايى جاراسىمدى، ورنىقتى بولدى. اسىرەسە، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا اۆتونوميالى رايون ەكپىندەي العا ىلگەرىلەپ، قامال الىپ، قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ جانە وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىندا تىڭ تاريحي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، دامۋ ساپاسى ەڭ جوعارى، قالا - اۋىل بەينەسىنىڭ وزگەرىسى ەڭ زور، ءار ۇلت بۇقاراسى كەنەلگەن ناقتى تيىمدىلىكتەر ەڭ مول مەزگىلگە ءوتتى. باس شۋجي شي جينپيڭ 2016 - جىلى نيڭشياعا ارنايى كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ىنتىماعىنا، العا باسۋىنا وسكەلەڭ ءمان بەرەتىندىگىن جانە ءار ۇلت بۇقاراسىنا شىنايى كوڭىل بولەتىندىگىن ايگىلەدى.

  ۋاڭ ياڭ بىلاي دەدى: اۆتونوميالى رايون قۇرىلعان 60 جىلداعى شۇعىلالى جەتىستىكتەر پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىنىڭ ناتيجەسى، نيڭشياداعى ءار ۇلت كادر، بۇقاراسىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋىنىڭ ناتيجەسى، بۇكىل ەل حالقىنىڭ زور كۇشپەن قولداۋ كورسەتكەندىگىنىڭ ناتيجەسى. اۆتونوميالى رايوننىڭ قارىشتاپ دامۋىن ءوز باسىنان كەشىرگەن بارلىق كادر، بۇقارانىڭ، نيڭشيانىڭ رەفورماسىنا، دامۋىنا كوڭىل بولگەن، قولداۋ كورسەتكەن بارلىق ءار سالا قايراتكەرلەرىنىڭ وسى ءۇشىن قۋاناتىن جانە ماقتانىش ەتەتىن ءجونى بار.

  ۋاڭ ياڭ مىنالاردى اتاپ كورسەتتى: قازىر جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ءوتتى، ۇزاق ۋاقىت جاپا - ماشاقاتتى باستان كەشكەن جۇڭحۋا ۇلتى ەڭسە كوتەرۋدەن، بايۋدان قۇدىرەتتەنۋگە دەيىنگى ۇلى شارىقتاۋدى قارسى الدى. نيڭشيانىڭ وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسى دا جاڭا تاريحي باستامادا تۇر. ءبىز شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسى مەن پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، «ءتورت تانىمدى» كۇشەيتىپ، «ءتورت سەنىمدى» بەكەمدەپ، ءداۋىردىڭ ءۇنىن تىڭداپ، حالىقتىڭ ۇمىتىنە ۇيلەسىپ، ەكونوميكانىڭ گۇلدەنۋىن، ۇلتتاردىڭ ىنتىماعىن، قورشاعان ورتانىڭ كوركەمدىگىن، حالىقتىڭ بايۋىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرىپ، نيڭشيانىڭ بۇكىل ەلمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋىنا كەپىلدىك ەتۋىمىز كەرەك.

  ۋاڭ ياڭ مىنالاردى باسا دارىپتەدى: نيڭشيا باستان - اياق پارتيانىڭ باسشىلىعىنا تاباندى بولۋى، باستان - اياق جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىنا تاباندى بولۋى، باستان - اياق وتاننىڭ تۇتاستىعىن قورعاۋعا تاباندى بولۋى، باستان - اياق ءار ۇلتتىڭ تۇگەلدەي تەپە - تەڭدىگىنە تاباندى بولۋى، باستان - اياق ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونوميا تۇزىمىندە تاباندى بولۋى جانە ونى كەمەلدەندىرۋى، باستان - اياق ۇلتتاردىڭ تىزە قوسا ىنتىماقتاسىپ كۇرەس جاساۋىنا، بىرگە گۇلدەنىپ دامۋىنا تاباندى بولۋى، باستان - اياق جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا يدەياسىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەۋگە تاباندى بولۋى، باستان - اياق مەملەكەتتى زاڭمەن جونگە سالۋعا تاباندى بولۋى كەرەك.

  ۋاڭ ياڭ سوڭىندا بىلاي دەدى: وتكەنگە قايىرىلا قاراساق، نيڭشيا ەرەكشە شۇعىلالى بارىستى باستان كەشىردى. كەلەشەككە كوز جىبەرسەك، نيڭشيانىڭ رەفورما جاساۋ، دامۋ جولى بارعان سايىن كەڭەيەدى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە اناعۇرلىم تىعىز ىنتىماقتاسىپ، «جەتپەسەك ۇلى قورعانعا ەمەسپىز ەر» دەيتىن توڭكەرىس رۋحىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ «سوتسياليزم ءىس تىندىرۋدان كەلەدى» دەگەن ۇندەۋىنە بەلسەندىلىكپەن ءۇن قوسىپ، ءبىر نيەتپەن جۇمىلىپ، جابىلا شارا قاراستىرىپ، جۇمىلا كۇش شىعارىپ، «كورىكتى جاڭا نيڭشيا قۇرىپ، ۇلى جۇڭگو ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرۋ» ءۇشىن قۇلشىنا كۇرەس جاسايىق!

  نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى شى تايفىڭ جينالىستا ءسوز سويلەدى. ول بىلاي دەدى: ورتالىقتىڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى مەن تاماشا تىلەگىن الا كەلدى. ءبىز، ءسوزسىز، «ءتورت تانىمدى» كۇشەيتىپ، «ءتورت سەنىمدى» بەكەمدەپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسى مەن پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ۇيتقىلىق ورنىن باتىل قورعاپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلى مەن ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن باتىل قورعاپ، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، رۋحتى جەلپىندىرىپ، ناقتى ىستەپ، نيڭشيانى گۇلدەندىرىپ، ەكونوميكاسى گۇلدەنگەن، ۇلتتارى ىنتىماقتى، قورشاعان ورتاسى كورىكتى، حالقى باي بولۋ، بۇكىل ەلمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا كەپىلدىك ەتۋ نىساناسىن قۇلشىنا جۇزەگە اسىرىپ، كورىكتى جاڭا نيڭشيا قۇرىپ، ۇلى جۇڭگو ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن قۇلشىنا كۇرەس جاساۋىمىز كەرەك.

  بۇقارا ۋاكىلدەرى جاۋ نايشياڭ، ما حۇيچين دە جينالىستا ءسوز سويلەدى.

  وسىدان كەيىن، «سايشاڭ پەرزەنتتەرىنىڭ جۇرەگى پارتيا دەپ سوعادى» اتىنداعى بۇقارالىق ادەبيەت - كوركەمونەر كونسەرتى باستالدى. 5 قۇرمەت قاراۋىلى تورتكىل قوسىنى مەن 5 ايماق - قالا تورتكىل قوسىنى كەزەگىمەن الاڭعا كەلدى، تاقىرىپتىق كونسەرت «حۋاڭحى رۋحى. رۋحقا مۇراگەرلىك ەتۋ»، «جىبەك جولى سالتاناتى. اشىق دامۋ»، «فۋجيان مەن نيڭشيا سەلبەستىگى. شار تاراپتىڭ كومەگى»، «سايشاڭ جياڭنان. كورىكتى نيڭشيا»، «ۇلتتار ىنتىماعى. باقىتتى مەكەن»، «ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن جاڭا ءداۋىر. جۇڭگو ارمانىن بىرگە جۇزەگە اسىرۋ» سىندى 6 تاراۋعا ءبولىندى. ەڭ سوڭىندا بۇكىل الاڭدا «وتاندى جىرلايمىز» ءانى اسقاق داۋىسپەن ورىندالىپ، وتاننىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋىن، نيڭشيانىڭ كەلەشەگىنىڭ ءتىپتى دە تاماشا بولۋىن تىلەدى. ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىقتارى يوۋ چۋان، ساۋ جيانميڭ، باتىر، مياۋحۋا جانە ورتالىق ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ بارلىق مۇشەلەرى، سونداي - اق نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىلارى جينالىسقا قاتىناستى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.