تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

باگاڭ رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ يگىلىگىنە كەنەلدى

  ءتىلشىمىز ۋاڭ يۇڭفي

  «داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەگەن باگاڭ قازىرگى تاڭدا تاعى جۇڭگونىڭ كاپيتال بازارىنىڭ ۇلكەن اعىنىن قۋدى. بۇل تاڭداۋلى ءداستۇرى بار مەملەكەت مەنشىگىندەگى كونە كاسىپورىننىڭ تاعى دا تىڭنان تۇلەپ، ءونىم تيجاراتىنان باستاپ كاپيتال اينالىمىنا دەيىنگى ۇلى سەكىرىستى جۇزەگە اسىرىپ، تاعى ءبىر رەت ءداۋىردىڭ الدىڭعى لەگىنە ۇمتىلعاندىعىن كورسەتەدى». 2002 - جىلى 11 - ايدىڭ 2 - كۇنى «شينجياڭ گازەتىندە» جاريالانعان «باگاڭ جۇڭگونىڭ كاپيتال اعىنىنا قوسىلدى» دەگەن ادەبي حاباردا مىنە وسىلاي جازىلدى. بازارعا ءتۇسۋ − شينجياڭنىڭ وزىندە تولىسقان، زورايعان باۋگاڭ توبى شينجياڭ باگاڭ بولات - تەمىر شەكتى جاۋاپكەرلىك سەرىكتەستىگىنىڭ 21 - عاسىرعا اياق باسقاننان كەيىن «رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ» يدەياسى ارقىلى دامۋداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدەگى ءبىر رەتكى شەشۋشى سىناعى ەدى.

  شىنىن قۋعاندا، باگاڭ تاريحىنا قايىرىلا قاراساق، ءار رەتكى قامال بۇزۋدا جانە ورلەۋدە تۇگەلدەي رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋدىڭ پايداسىنا كەنەلىپ كەلەدى.

  1958 - جىلدان رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى كەزىنە دەيىن باگاڭنىڭ ءوندىرىس - تيجاراتى ورنىقسىز بولىپ، العا باسپاي كەلگەن - دى. 1989 - جىلى 9 - ايدىڭ 11 - كۇنى «شينجياڭ گازەتىندە» جاريالانعان «ونەركاسىپ كاسىپورىندارىندا رەفورما جاساۋدىڭ 10 جىلىندا قانشالىق وزگەرىس تۋىلدى؟ بۇگىنگى باگاڭعا نازار سالىڭىز» دەگەن ماقالادا: «باگاڭ ىلگەرى اۆتونوميالى رايونعا اتى ايگىلى زيان تارتۋشى ءىرى كاسىپورىن بولاتىن، 1979 - جىلدىڭ الدىنداعى زيان تارتۋ تاريحىندا جالپى تازا زيانى 110 ميلليون يۋان دەپ انىق» جازىلعان.

  جول قايدا؟ پارتيا 11 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءۇشىنشى جالپى ماجىلىسىنەن باستاپ، بايتاق جۇڭگو دالاسىندا رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ كوكتەم سامالى ەستى. وسىدان باستاپ باگاڭ ۇدەمەلى دامۋ، ۇتىمدى اينالىس جولىنا ءتۇستى.

  1985 - جىلى باگاڭ ۇسىنىلىم مەن ءونىمدى جالپى كوتەرمەگە بەرۋ ءتۇزىمىن اتقاردى. «بۇل جوسپارلى شارۋاشىلىقتان بازار شارۋاشىلىعىنا ءوتۋ بولىپ، كاسىپورىنداردىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن قوزعادى، كاسىپورىنداردىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى»، - دەدى باۋگاڭ توبى شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، باسالقا شياۋ گودۇڭ تىلشىگە. بۇل ساياساتتىڭ جەبەۋىندە، باگاڭ 1988 - جىلى مەملەكەت بويىنشا 500 ەڭ ۇلكەن ونەركاسىپ كاسىپورىندارى قاتارىنا قوسىلدى. رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدىڭ 10 جىلعى ناتيجەسىنە قايىرىلا قاراعاندا، «ونەركاسىپ كاسىپورىندارىندا رەفورما جاساۋدىڭ 10 جىلىندا قانشالىق وزگەرىس تۋىلدى؟ بۇگىنگى باگاڭعا نازار سالىڭىز» دەگەن ماقالادا بىلاي دەپ جازىلدى: «رەفورما <جەتىلدىرۋ ءدارىسى> سياقتى، شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر باس زاۆودى سىندى وسى كونە كاسىپورىننىڭ اۋدەمدە ەرەكشە كەڭەيۋىنە مۇمكىندىك جاسادى؛ بۇگىنگى باگاڭ 10 جىلدىڭ الدىنداعى ءۇش باگاڭعا بارابار. ءونىم مولشەرى مەن ونەركاسىپ جالپى ءونىم قۇنى تۇگەلدەي 1978 - جىلدىڭ 3 ەسەسىنەن اسىپ، ەلىمىزدىڭ ورتا تيپتى بولات - تەمىر بىرلەسپە كاسىپورىندار قاتارىنا قوسىلۋ تىلەگىن جۇزەگە اسىردى».

  ايتسەدە، تاماشا جاعداي ۇزاققا بارمادى. 1993 - جىلى اۆتونوميالى رايوننىڭ قازىناسى تاپشى بولىپ، باگاڭعا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىن كۇشىنەن قالدىرعاندىقتان، باگاڭ تاعى ءبىر رەت قيىن جاعدايعا كىرىپتار بولادى. قيىنشىلىق الدىندا، باگاڭنىڭ باسشىلىق القاسى توپتىق اقىلداسىپ، كاسىپورىننىڭ «كونە جۇيەنى جاقسارتىپ، كومەسكى كۇشتى ىشكەرىلەي قاراستىرۋ، جاڭا جۇيەنى جوعارى باستامادا جوبالاۋ» دەگەن دامۋ وي جەلىسىن تۇراقتاندىردى. باگاڭ سول كەزدە دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ وزىق شاعىن تيپتى تاياقشا بولات شىڭاعىش ءوندىرىس جەلىسىن جانە 70 توننالىق اسقىن يقۋاتتى تۇراقتى توك دوعالىق وشاق ءوندىرىس جەلىسىن ەنگىزدى. باگاڭنىڭ تۇلعالىق جابدىقتالۋ دەڭگەيى وسىمەن ەل ىشىندەگى وزىق قاتارعا قوسىلدى. 1998 - جىلى باگاڭ ءبىر ميلليون توننا بولات ءوندىرۋ نىساناسىن 2 جىل بۇرىن جۇزەگە اسىرىپ، سول جىلى پايدا سالىعى 168 ميلليون يۋان بولىپ، اۆتونوميالى رايونعا پايدا سالىعىن تاپسىرعان ەڭ ۇلكەن كاسىپورىنعا اينالدى.

  كاسىپورىننىڭ تيجارات مەحانيزمىنە اناعۇرلىم بۇرىلىس جاساۋ ءۇشىن، باگاڭ 2000 - جىلى 8 - ايدىڭ 1 - كۇنى شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىن قۇرىپ، «مال - مۇلىك ۇقىعى انىق، مىندەت جاۋاپكەرشىلىگى ايقىن، ۇكىمەت پەن كاسىپورىن بولىنگەن، باسقارۋى عىلمي» وسى زامانعى كاسىپورىن ءتۇزىمىن ورناتتى. 2000 - جىلى 8 - ايدىڭ 2 - كۇنى «شينجياڭ گازەتىندە» «شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرىلدى» دەگەن حابار جاريالاندى. وسى زامانعى كاسىپورىن ءتۇزىمىنىڭ ءساتتى اينالىمى باگاڭنىڭ قايتا تۇلەۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. 2002 - جىلى 8 - ايدىڭ 16 - كۇنى «1 - تامىز بولات - تەمىر» جارناسى شاڭحاي اكتسيا ساۋدا ورنىندا ءساتتى تۇردە جارنا بازارىنا شىقتى. سول جىلى شينجياڭ 1 - تامىز بولات - تەمىر جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى كاپيتال بازارىنان 900 ميلليون يۋاننان استام اقشا جيىپ، دامۋدا قارجى تاپشى بولۋ ماسەلەسىن شەشتى. «شينجياڭ گازەتىندە» جاريالانعان «باگاڭ جۇڭگونىڭ كاپيتال اعىمىنا قوسىلدى» دەگەن ادەبي حاباردا: «1 - تامىز بولات - تەمىر جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جارنا بازارىنا ءساتتى شىعۋى باگاڭعا جاڭا دامۋ ورايىن الا كەلدى، وسىمەن كاسىپورىن جوعارى قارقىندى دامۋدىڭ تەز ارناسىنا ءتۇستى» دەلىندى.

  2004 - جىلى، باگاڭ بولات تاقتا ينجەنەرياسىنىڭ قۇرىلىسى ءبىتىپ، وندىرىسكە بەرىلىپ، شينجياڭنىڭ تاقتاي ماتەريال جاساي المايتىن تاريحىن اياقتاتتى. 2006 - جىلى، باگاڭ ساتىلىم كىرىسىن 10 ميلليارد 200 ميلليون يۋانعا جەتكىزىپ، ءبىر ميلليارد 100 ميلليون يۋان سالىق تاپسىرىپ، شينجياڭدا ساتىلىم كىرىسى 10 ميلليارد يۋاننان اسقان العاشقى كاسىپورىنعا اينالدى.

  2007 - جىلى 4 - ايدا، جارناسى بازارعا سالىنعان باگاڭ تاعى دا ماڭىزدى دامۋ ورايىنا ءدوپ كەلدى. سول كەزدەگى جۇڭگونىڭ بولات - تەمىر سالاسىنداعى سەركەسى − باۋگاڭ توبى 3 ميلليارد يۋان قارجى ۇستەمەلەپ، باگاڭدى قايتا قۇرىپ، باگاڭ باۋگاڭ توبى جارناسىن مەڭگەرەتىن بولىمشە سەرىكتەستىككە اينالدى. 2007 - جىلى 1 - ايدىڭ 17 - كۇنگى «شينجياڭ گازەتىندە» جاريالانعان «باۋگاڭ توبى 3 ميلليارد يۋان قارجى ۇستەمەلەپ، باگاڭدى قايتا قۇردى» دەگەن حاباردا بىلاي دەپ جازىلدى: «باۋگاڭ توبى 3 ميلليارد يۋان قارجى ۇستەمەلەپ، باگاڭ توبىن قايتا قۇرىپ، جۇڭگونىڭ شىعىس - باتىس بولات - تەمىر ونەركاسىبىنىڭ بىرىگۋىن جۇزەگە اسىرىپ، باگاڭ باۋگاڭ توبىنىڭ شينجياڭداعى ءبىر بولىگىنە رەسمي اينالدى».

  باۋگاڭنىڭ باگاڭدى قايتا قۇرۋى سىندى وتكەن ءىستى ەسكە العاندا، شياۋ گودۇڭ بىلاي دەيدى: «باۋگاڭ ەلىمىزدىڭ بولات تاقتاي ماتەريالدارىن وندىرەتىن سەركە كاسىپورنى، باۋگاڭ باگاڭدى قايتا قۇرعان سوڭ، باۋگاڭ دارىندى، تەحنيكا، بازار اشۋ سياقتى جاقتاردان بىزگە جان - جاقتى قولداۋ كورسەتىپ، ءبىزدىڭ ءونىم قۇرىلىمىن تۇرلەندىرۋدى جەدەل جۇزەگە اسىرۋىمىزعا مۇمكىندىك جاسادى. باۋگاڭ توبىنىڭ زور قولداۋىندا، باگاڭ دامۋدىڭ جەدەل ريتىمىنە قادام تاستاپ، باگاڭنىڭ وزىندەگى بولات ءوندىرىسى 2006 - جىلعى 3 ميلليون 600 مىڭ توننادان دامىپ، قازىر 8 ميلليون تونناعا تايادى».

  2014 - جىلدان بەرى، بولات - تەمىردە قاجەتتەن اسىپ قالعان وندىرىستىك قۋاتتى ازايتۋ جاعدايىنا جانە شينجياڭ بولات - تەمىر وندىرىستىك قۋاتىنىڭ قاجەتتەن ورەسكەل اسىپ قالۋى سىندى بازار جاعدايىنا مەڭزەس، باگاڭ تاعى ءبىر رەت قۇلدىراۋ جاعدايىنا ۇشىرادى. «ەڭ مۇشكىل كەزدە، ءار توننا بولات ماتەريالىنىڭ پايداسى تەك 1.6 يۋان عانا بولدى، باس زاۆودتاعى 8 ميلليون توننالىق وندىرىستىك قۋاتتىڭ تورتتەن ءبىرى عانا ىسكە قوسىلىپ، باگاڭ كوركەيۋ - قۇلدىراۋ سىناعىنا ءدوپ كەلدى» -، دەيدى شياۋ گودۇڭ. قاتاڭ سىن - سايىس الدىندا، اۆتونوميالى رايون باگاڭدى سۇيەمەلدەۋ تۋرالى ەرەكشە شارا شىعارىپ، باۋگاڭ توبى باگاڭعا قارجىلىق قولداۋ كورسەتتى، باگاڭ دا ىرىقتى تۇردە كاسىپورىننىڭ ىشكى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، قوس جەتەكپەن ءجۇرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋعا تاباندى بولدى.

  بولات - تەمىر نەگىزگى كاسىبىندە باگاڭ بازاردى بەتالىس ەتۋدى ونان ارى كورنەكتىلەندىرىپ، تاقتاي ماتەريالدارى، ءپىشىندى ماتەريالدار سياقتى ونىمدەردىڭ سالىستىرماسىن جوعارىلاتىپ، ونىمدەردىڭ جاڭالانۋى مەن تۇرلەنۋىن جەدەل ىلگەرىلەتتى. 2018 - جىلى 1 - ايدىڭ 22 - كۇنى «شينجياڭ گازەتىندە» جاريالانعان «قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانى تەرەڭدەتۋدە تىڭ ىسكەرلىك كورسەتتى» دەگەن ادەبي حاباردا بىلاي دەپ جازىلدى: «شياۋ گودۇڭ مىنانى ءبىلدىردى: ۇكىمەتتىڭ ساياسات جانە مەحانيزم بەلگىلەۋى بارلىق كاسىپورىن ءۇشىن تەڭ وراي، مۇنداعى شەشۋشى ءتۇيىن، كاسىپورىن دامۋ ورايىن يگەرۋگە شەبەر بولۋى، دامۋ ستراتەگياسىن رەتتەۋى كەرەك».

  كوپ نەگىزدى دامۋدا، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىندەگى وزەكتى رايوننىڭ جاعراپيالىق باسىمدىعى مەن وزىندىك ارتىقشىلىعىنان پايدالانىپ، باگاڭ ءوندىرىس پەن قالا بىرگە توعىسۋ بولىگى، حالىقارالىق ينجەنەريا بولىگى، مادەنيەت - سپورت - ساياحات بولىگى، ونەركاسىپتىك جۇمىس جۇرگىزۋ، جاسىل جەر - سۋ، وسى زامانعى زات تاسىمال 6 ۇلكەن كاسىپ ەكولوگياسى جۇيەسىن ورنالاستىردى. «حالىقارالىق زات تاسىمال ساۋداسىن الىپ ايتار بولساق، 3 جىلدىڭ الدىندا، ءبىزدىڭ حالىقارالىق زات تاسىمال ساۋدامىز تەك ءبىر ميلليارد يۋان عانا بولاتىن، بيىل 1 - ايدان 7 - ايعا دەيىن 2 ميلليارد 300 ميلليون يۋانعا جەتتى، جىل سوڭىنا دەيىن 5 ميلليارد يۋاندىق نىساناعا، 2020 - جىلعا دەيىن 10 ميلليارد يۋاندىق نىساناعا جەتۋگە قۇلشىنىپ، ءار جىلى ەسەلەپ ارتۋدى جۇزەگە اسىرماقپىز»، - دەيدى شياۋ گودۇڭ.

  2017 - جىلى، باگاڭ ءۇرتىس 3 جىل زيان شەگۋ جاعدايىن اياقتاتىپ، جالپى پايدا سوماسىن ءبىر ميلليارد 20 ميلليون يۋانعا جەتكىزدى. 2018 - جىلدىڭ الدىڭعى جارتىسىندا جالپى پايدانى 364 ميلليون يۋانعا جەتكىزدى. «كوپ نەگىزدىك كاسىپ سالاسىن دامىتۋ ارقىلى، باگاڭنىڭ نەگىزگى كاسىبىن ىقشامداۋدى جۇزەگە اسىرۋمەن بىرگە، باگاڭنىڭ حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ قابىلەتىن دە جوعارىلاتىپ، ەكى الىپ، بيگە شىقتىق»، - دەيدى شياۋ گودۇڭ.

  باگاڭنىڭ 40 جىلدىق رەفورما، دامۋ امالياتىنا قايىرىلا قاراعاندا، شياۋ گودۇڭ تولعانا بىلاي دەدى: «رەفورما مەن دامۋ ماڭگى جالعاسادى، توقتامايدى. قوعامدىق ورتانىڭ وزگەرىسىنە مەڭزەس، كاسىپورىن، ءسوز جوق، بازاردى بەتالىس ەتۋگە تاباندى بولۋى، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋعا تاباندى بولۋى، داۋىرمەن بىرگە العا باسۋى كەرەك، سوندا عانا جوعارى ساپالى دامۋدى جۇزەگە اسىرا الادى».

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • وسى كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى تۇڭعىش رەت نەگىزگى قوناق ولكەلەردى بەلگىلەدى
  • تاپسىرىس ونىمدەردى جەدەل ءوندىرىپ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتتى
  • جىلدىق مىندەتتى ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتتى
  • شينجياڭ جۇڭتاي توبى دۇنيە جۇزىندەگى 500 قۋاتتى كاسىپورىن قاتارىنا ءوتتى
  • جەل - جارىق ەنەرگياسى ءوزارا تولىقتىردى