تاماشا ەكولوگيالىق ورتا − حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىس

　　− كوكجارداعى ءشول دالانى جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسىنان تۇيگەن وي (1)

　　گازەتىمىزدىڭ شولۋشىسى

　　دۇلەي بوران ازىناعان ءشول دالا جاسىل جەلەك جامىلعان ورمان تەڭىزىنە اينالدى. 32 جىلدان بەرى، اقسۋلىقتار قاجىرلىلىقپەن شارۋاشىلىق قۇرىپ، توقتاۋسىز كۇرەس جاساپ، قۇم - توپىراق ويران سالعان شولەيت دالا، قۇبا ءتۇزدىڭ ءبىر ميلليون مۋدان استام جەرىنە اعاش ەگىپ، ورمان ءوسىرىپ، قۇمدى بوران ءوتىن جاسىل ەكولوگيالىق قالتقىعا وزگەرتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسى شات - شادىمان ءومىر كەشكەن كورىكتى مەكەنگە اينالدىردى.

　　جايقالعان اعاشتار جاسىل حيكىمەتتى جازدى؛ سىلدىراپ اققان بۇلاقتار باقىتتى تۇرمىستى ارلەندىردى. كوكجاردىڭ زور وزگەرىسى شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىنىڭ شينجياڭنىڭ بايتاق جەرىندەگى جاندى امالياتى. العان بەتىنەن قايتپايتىن جاسىل دامۋ ءار ۇلت بۇقاراسىنا مول تابىس سەزىمى مەن باقىت سەزىمىن سيلاۋمەن قاتار، «تاماشا ەكولوگيالىق ورتا − حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىس» دەگەن وسى ءبىر ماڭىزدى تۇجىرىمدى دالەلدەدى.

　　ەكولوگيالىق ورتا − پارتيانىڭ بورىشى مەن نەگىزگى ماقساتىنا قاتىستى كەلەلى ساياسي ماسەلە ءارى حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ماڭىزدى قوعامدىق ماسەلە. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىن مىقتاپ ورناتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ويلاعانىنا، ارمان - تىلەگىنە، كوكەي تەستى ىسىنە بەلسەنە جاۋاپ قايتارىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن بارىنشا ىلگەرىلەتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ كۇن سايىن ارتقان تاماشا ەكولوگيالىق ورتا قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىردى. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ سەرپىنىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەسىن شەشىپ، شينجياڭنىڭ اسپانىنىڭ اناعۇرلىم اشىق، تاۋىنىڭ اناعۇرلىم جاسىل، سۋىنىڭ اناعۇرلىم تۇنىق، ورتاسىنىڭ اناعۇرلىم كوركەم بولۋى ءۇشىن تىنباي قۇلشىندى. كوكجار ءشول دالاسىن جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسى − اۆتونوميالى رايونىمىزدىڭ شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن دايەكتىلەندىرۋدەگى ۇلگىسى، كوكجار رۋحىن اسقاقتاتۋدا حالىقتى وزەك ەتۋدەن جازباي، ەكولوگيادان حالىققا تيىمدىلىك جاساۋعا، ەكولوگيا ارقىلى حالىققا پايدا جەتكىزۋگە، ەكولوگيادا حالىقتىڭ قامىن ويلاۋعا تاباندى بولىپ، تاماشا ەكولوگيالىق ورتانىڭ حالىق تۇرمىسىنىڭ جالپىعا ەڭ ءتيىمدى قۇت - ىرىسقا اينالۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.

　　تاماشا ەكولوگيالىق ورتانى حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىسقا اينالدىرۋ ءۇشىن، «تۇنىق سۋ مەن جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق» ۇستانىمىن ادالدىقپەن امالياتتا ايگىلەۋ كەرەك. بۇل ءبىزدىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرۋداعى، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋداعى ءتۇبىرلى ولشەمىمىز. كوكجار ءشول دالاسىن جاسىلداندىرۋ ينجەنەرياسى اقسۋدىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىندا وراسان زور وزگەرىس تۋدىرىپ، باۋراۋ قۋاتى كۇشتى ساياحات نىسانالى جەرىنە اينالدىرۋمەن بىرگە، اقسۋدى بۇكىل ەلىمىزگە اتى ايگىلى ۇلكەن جەمىس باعىنا اينالدىرىپ، ءشول دالانى بۇقارانىڭ «جاسىل بانكەسىنە» وزگەرتتى. بۇل اقسۋلىقتاردىڭ ەكونوميكانى دامىتۋ مەن ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ ديالەكتيكالىق قاتىناسىن دۇرىس شەشۋدەگى سۇبەلى جەتىستىگى، بۇل ادامزات تابيعاتتى قورعاسا، تابيعاتتىڭ دا قايتا اينالىپ ادامزاتقا سي تارتاتىندىعىن قايتالاي دالەلدەدى. ءبىز ەكولوگيالىق ورتانى قۇرباندىققا شالۋمەن ءبىر مەزگىلدىڭ، ءبىر جەردىڭ ەكونوميكاسىن ارتتىراتىن ءادىستى تاستاپ، تاماشا ەكولوگيالىق ورتانى حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋداعى ارتۋ تۇيىنىنە، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنداعى تىرەككە اينالدىرۋىمىز كەرەك.

　　تاماشا ەكولوگيالىق ورتانى حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىسقا اينالدىرۋ ءۇشىن، بۇلجىمايتىن، قايىسپاس قايسارلىققا تولى قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن بارىنشا اسقاقتاتۋ كەرەك. ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ − ەڭبەگى قازىر سىڭەتىن، يگىلىگىن كەيىن كورەتىن ۇلى ءىس، ول وسكەلەڭ رۋحتىڭ تىرەك بولۋىن قاجەت ەتەدى. 32 جىلدان بەرى، اقسۋ ايماعىنداعى ءار دارەجەلى پارتكوم مەن ۇكىمەت حالىق جۇرتشىلىعى ەڭ كوڭىل بولەتىن، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەلەرىن شەشۋدى قاسيەتتى بورىش ساناپ، «ەڭبەكتىڭ ماعان جازىلۋىنىڭ قاجەتى جوق» دەيتىن رۋحپەن «ءبىر جوبانى سوڭىنا دەيىن اتقارىپ، ءبىرىنىڭ ءىزىن ءبىرى باسىپ ىستەدى»؛ سونىمەن قاتار، جەرگىلىكتى ورىندا جيىنى 4 ميلليون ادام -رەتكە تاياۋ كادر مەن بۇقارا پارتيانىڭ ۇندەۋىنە ءۇن قوسىپ، قات - قابات قيىنشىلىقتاردى جەڭىپ، وسى ۇلى ينجەنەرياعا ات سالىستى. «جىلدى جىلعا جالعاپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاپ ىستەپ»، «ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرۋ، ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋ، قاجىرلىلىقپەن شارۋاشىلىق قۇرۋ، قالتقىسىز ۇلەس قوسۋ» سىندى كوكجار رۋحىن سومدادى. باقىتقا كۇرەس جۇرگىزۋ ارقىلى قول جەتەدى. جاپا - ماشاقاتتان تايسالمايتىن، قايسارلىقپەن كۇرەس جۇرگىزەتىن رۋح بولماسا، كوكجار «دۇنيە جۇزىندەگى 500 كوركەم كورىنىستىڭ» ءبىرى دەگەن تاماشا اتاققا دا يە بولماس ەدى. ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋ اياق الىسىندا، مەنەن باسقا كىم بار دەيتىن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ رۋحىن جانىپ، قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزەتىن جىگەر قاسيەتىن شىڭداعاندا عانا، توسقاۋىلداردى تالقانداپ، قيىندىقتاردى جەڭىپ، قامال الىپ، حالىق جۇرتشىلىعى ءۇشىن ءتىپتى دە ساپالى ەكولوگيالىق ءونىم ازىرلەۋگە بولادى.

　　تاماشا ەكولوگيالىق ورتانى حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىسقا اينالدىرۋ ءۇشىن، «ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋ» باقىت سيمفونياسىن اسقاقتاتۋ كەرەك. ادام مەن تابيعات تىرشىلىك ورتاق تۇلعاسى، تابيعاتتى قورعاۋ دەگەنىمىزدىڭ ءوزى ادامزاتتى قورعاۋ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرۋ دەگەنىمىزدىڭ ءوزى ادامزاتقا باقىت جەتكىزۋ. كوكجاردىڭ ورمان وتىرعىزىپ جاسىلداندىرۋدا قول جەتكىزگەن تابىسى اقسۋدا كۇشتى اسەر تۋدىردى، پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، اقسۋدىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىس اياق الىسى ۇزدىكسىز تەزدەدى، «قالانى ورمانمەن كومكەرۋ، وزەن قالانى جارىپ ءوتۋ، ادامدار باۋ - باقشالى ورتادا جاساۋ» اقسۋدىڭ قالا قۇرىلىسىنداعى ماڭىزدى تانىمى، سونداي - اق كوركەم قالا ورتاسىنىڭ ناقتى بەينەلەنۋى. تابيعاتتى قۇرمەتتەۋ، تابيعاتقا ۇيلەسۋ تاسىلىمەن ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋ جانە قورعاۋ ارقىلى تاۋى جاسىل، سۋى ءمولدىر، كورىكتى اۋىل بەينەسى كورىنەتىن كورىكتى شينجياڭ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋعا، ءار ۇلت حالقىنىڭ باقىت سەزىمى مەن تابىس سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋگە بولادى.

　　قورشاعان ورتا دەگەنىمىز حالىق تۇرمىسى، جاسىل تاۋ دەگەنىمىز كوركەمدىك، اشىق اسپان دا باقىت. ءبىز شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، «ءتورت تانىمدى» بەرىك ورناتىپ، «تاماشا ەكولوگيالىق ورتا − حالىق تۇرمىسى ءۇشىن ەڭ كوپ جالپىعا ءتيىمدى قۇت - ىرىس» دەگەندى تۇپكى ماقسات ەتىپ، تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن تالىقپاي ىلگەرىلەتەتىن بولساق، ءسوز جوق، تاماشا ەكولوگيالىق ورتا ارقىلى شينجياڭ قىزمەتىنىڭ باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا كۇش ۇستەي الامىز، ءسوز جوق، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرۋعا ۇلەس قوسا الامىز.