— وبلىستىق «4 – مامىر» جاستار وردەنىنىڭ يەگەرى قىمبات مۇسا قىزى جونىندە
ەكپىن بايداۋلەت ۇلى
«مەنى پارتيا تاربيەلەدى، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى قاراپايىم پارتيا مۇشەسىمىن. مەن جاستىق كوكتەمىمدى وسى الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىنە ارناعاندىعىمدى ماقتانىش سەزىنەمىن. قاراستى رايوندارداعى ءار ۇلت بۇقاراسىن ءوز تۋىسىمداي كورەمىن. ماعان پارتيا، ۇكىمەت مىندەت جۇكتەدى، مەن وسى مىندەتىمدى جاۋاپكەرلىكپەن اتقارىپ، حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەيمىن، پارتيا 19–قۇرىلتايى رۋحىن ۇيرەنۋ، ۇگىتتەۋ، دايەكتىلەندىرۋ قىزمەتىن ويداعىداي اتقارىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ءار ۇلت بۇقاراسىن ۇلتتار ىنتىماعىن كوزقاراشىعىنداي قورعاپ، الەۋمەتتىك ءار ۇلت تۇرعىندارىن اناردىڭ دانىندەي ۇيىسۋعا باستايمىن ...» مىنە بۇل الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ءار ۇلت بۇقاراسىنا پارتيا 19–قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ۇگىتتەۋ قىزمەتىمەن قاربالاس جۇرگەن كۇيتۇن قالاسى پىڭحۋالي الەۋمەتتىك اۋماق كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىمبات مۋسا قىزىنىڭ تىلشىگە ايتقان العاشقى جۇرەك جاردى ءسوزى، شىنايى سەزىمى. قىمبات مۋسا قىزى 1988–جىلدىڭ تۇلەگى. ول قىزمەتكە قاتىناسقان 9 جىلدى ءبىر كۇنگىدەي وتكىزگەن، باسقالارعا مەيىربان، ءوز قىزمەتىن تىڭعىلىقتى اتقاراتىن الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قاراپايىم كادرى. ول الەۋمەتتىك اۋماق كادرى بولعان كەزدە نەگىزگى ساتى قىزمەتىنىڭ قىر–سىرىنان مۇلدە حابارسىز ەدى. قىزمەت بارىسىندا الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىنىڭ جاپالى دا كۇردەلى ەكەنىن كۇن وتكەن سايىن تۇسىنگەن ول سول جەردەگى تاجىريبەلى كادرلاردان ۇيرەنىپ، ۇيرەنگەن تاجىريبە–ساباقتارىن جيناقتاپ ءوز قىزمەتىن تىڭعىلىقتى دا جوسپارلى ىستەۋدى داعدىسىنا اينالدىرا ءبىلدى. ول تىلشىگە: «الەمەۋتتىك اۋماق قىزمەتى ايتارعا وڭاي بولعانىمەن بۇل قىزمەتتىڭ شارپيتىن كولەمى كەڭ، حالىق تۇرمىسىمەن تىكەلەي قاتىستى جاقتارى كوپ. سوندىقتان دا بۇل ورىنداعى قىزمەتتى ىستەگەندە نازىك بۋىندارعا تالداۋ جاساپ، بۇقارانىڭ ءتول مۇددەسىنە قاتىستى جۇمىستى ءدال ۋاعىندا كوڭىلدەگىدەي ءبىتىرىپ بەرۋىمىز كەرەك. سوندا عانا الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىنەن تيتتەي دە شاشاۋ شىقپايدى. الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىندەگى نازىك بۋىندارعا نەمقۇرايدى قاراساق وندا بىرىنشىدەن، ۇكىمەتتىڭ قىزمەت ونىمدىلىگى السىرەيدى. ەكىنشىدەن، حالىقتىڭ سەنىمدىلىگىنەن ايرىلىپ قالامىز»،–دەدى. ول كاسىبىن ءسۇيىپ ىستەۋمەن بىرگە، ۇلتتار ىنتىماعىن كوز قاراشىعىنداي قورعاپ، ءارقانداي ىستە مايدانى بەرىك، تۋى ايقىن بولدى. قىمبات 2014–جىلدان بەرى گازەت–جۋرنالدارداعى «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» شىنايى كەيىپ–كەسپىرىن اشىپ كورسەتكەن ماقالالاردان سيتات الىپ، ەستەلىك جازىپ ونى ءاربىر وتباسىنا دەيىن بارىپ ۇگىتتەۋمەن بىرگە، ءوز وتباسى مۇشەلەرىن سەرگەك بولىپ، تانىمدى ايقىنداپ، پارتياعا ىلەسۋگە تاربيەلەدى. ول «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە» باتىل ءۇن قاتىپ، ايقىن پوزەتسيا ءبىلدىرىپ، اۋماق تۇرعىندارىنا وتانشىلدىق، ۇلتتار ىنتىماعى تاربيەسىن جۇرگىزۋگە تاباندى بولىپ، ەلىمىزدىڭ حالىق تۇرمىسىنا ءتيىمدى ساياساتىن ءار ءۇلت بۇقاراسىنا مۇقيات ءتۇسىندىرىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تانىمىن ايقىنداپ، قوعامدىق ورنىقتىلىق پەن باياندى تىنىشتىقتى قورعاۋ باس نىساناسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ باقىت كورسەتكىشىن جوعارىلاتۋعا شابىتتاندىردى. ول ۇيىمنىڭ ۇيعارۋى بويىنشا شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى تاريحى جانە ۇلتتار ىنتىماعىنا قاتىستى ماتەريالداردان ساباق دايىنداپ الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىنا لەكسيا جاسادى. الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىنىڭ تۋىستاسۋ قيمىلىن جۇيەلى ورىستەتۋگە جەتەكشىلىك ەتىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى كادرلار مەن بۇقارانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن تەرەڭدەتتى. قىزمەت بارىسىندا كەيبىر ورىن تەپكەن ماسەلەلەردى بايقاعان سوڭ الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىمەن اقىلداسۋ ارقىلى الەۋمەتتىك اۋماققا قاراستى بۇقارانىڭ كەزدەسكەن قيىنشىلىقتارىن ءبىر–بىرلەپ شەشۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىنە جاڭالىق ەنگىزۋدى ورتاعا قويدى. ونىڭ مۇنداي پىكىرىنە بىردەن قوسىلعان الەۋمەتتىك اۋماقتاعى باسقا دا كادرلار قىمباتتىڭ پىكىرىن بىردەن قولدادى، وسىلايشا جۇيەلى ورنالاستىرىلعان، بەرەكە–بىرلىكپەن ورىستەتىلگەن الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتىنىڭ ءونىمى كورنەكتى بولىپ، اۋماق كولەمىندەگى ورىن تەپكەن ءبىر قىدىرۋ ماسەلەلەر بىرتىندەپ شەشىم تاۋىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ القاۋىنا يە بولدى. ول قىزمەت ىستەگەن 9 جىلدان بەرى كۇيتۇن قالالىق پارتكوم، حالىق ۇكىمەتى جاعىنان «ۇزدىك الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەتكەرى»، «ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى ۇزدىك جەكە» بولىپ باعالاندى، 2014–جىلى اۆتونوميالى رايون جاعىنان «ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى ۇزدىك جەكە» بولىپ ماراپاتتالعان ول ۇستەگى جىلى وبلىستىق «4–مامىر» جاستار وردەنىنىڭ يەگەرى بولىپ ماراپاتتالدى.
ول الەۋمەتتىك اۋماققا ەڭ الدىمەن «ينتەرنەت + الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەت وتەۋدى» ءبىر تۇلعالاندىرعان قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ەنگىزدى. ءسويتىپ الەۋمەتتىك اۋماقتاعى بۇقارانىڭ الەۋمەتتىك اۋماقتان ۇزاپ شىقپاي–اق ءتۇرلى جۇمىستارىن بىتىرۋىنە قولايلىلىق جاراتتى. بۇل جونىندە الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ءبىر تۇرعىنى تىلشىگە: «بۇرىن جەر استى قۇبىرى توسىلۋ، جىلۋ جۇيەسىندەگى كىناراتتار، ۇيگە سۋ جايىلۋ سياقتى ىستەردەن كورشىلەر اراسىندا داۋ–شار تۋىلۋمەن بىرگە، كەيبىر جەكە وتباسىلارىنا ەكونوميكالىق زيان سالاتىن. مىنە قازىر الەۋمەتتىك اۋماق قىزمەت وتەۋ ورنى ارقىلى مۇنداي اۋرەشىلىكتەردىڭ الدى الىنۋمەن بىرگە دەركەزىندە ماسەلە شەشىم تاۋىپ، الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىنىڭ جاراسىمدى، تىنىش ورتاسىنا ءتىپتى دە قولايلىقتار اكەلدى»،– دەدى. وسىنداي ەڭبەگىن جاقسى باعالاعان ۇيىم 2015–جىلى ونى چي ميڭلي الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى، الەۋمەتتىك اۋماق كوميتەتىنىڭ جالپى قىزمەتىنە جاۋاپتى قىزمەتكەر ەتىپ جوتكەيدى. الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ءبىر ءىس قىمباتتىڭ ءالى كۇنگە دەيىن ەسىنەن ءبىر كەتپەيدى. 2016–جىلى 7-ايدىڭ 6–كۇنى بولاتىن ءدال سول كۇنى ورازا ايت ەدى. قىمبات قىزمەت ورنىندا تاپجىلماي تۇنىمەن قىزمەت ىستەپ، تۇنگى ساعات بىردە ۇيىنە قايتىپ بارا جاتقان جولدا قولفونى بەزىلدەي جونەلەدى. تەلەفون جالعاپ تۇرعان الەمەۋتتىك اۋماق تۇرعىنى جۋ اعاي ەكەن.
_ سالەمەتسىز بە؟ قىمبات قىزىم.
_ سالەمەتسىز، اعاي!
_ تۇندە تەلەفون ۇرىپ مازالادىم–اۋ! ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ توبەسىنەن سۋ ءوتىپ كەتتى، قايتەرىمدى بىلمەي سەنى ىزدەپ تۇرمىن،– دەدى. مۇنى ەستىگەن قىمبات دەرەۋ ونىڭ ۇيىنە بارىپ جاعدايىن كورگەن سوڭ، رەمونتشىلاردى شاقىرىپ جوندەتەدى، ول ۇيىنە قايتقان كەزدە ساعات شينجياڭ ۋاقىتى 3 تى كورسەتكەن ەدى. مىنە، بۇل ونىڭ كۇندەلىكتى قىزمەت ادەتىنە اينالىپ كەتكەن داعدى، مۇنداي ىستەرگە ەشقاشان قىنجىلىپ كورگەن ەمەس–تى. ول قاي كەزدە، قانداي قاربالاس قىزمەت ىستەسە دە ءوزىنىڭ باسقالارعا كومەكتەسۋى سىندى تاماشا ءمورالىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىپ كەلەدى. ول ورنالاستىرۋ بويىنشا الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارى مەن الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارىنان ۇيىمداسقان اماندىق قورعاۋ، شارلاۋ گرۋپپاسىن قۇرىپ الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ تىنىش تا، جاراسىمدى، ءاربىر وتباسىنىڭ مال–مۇلكىنىڭ جانە تۇرعىنداردىڭ باس اماندىعىنا كەپىلدىك ەتتى.
حالىق ءۇشىن قىزمەت ەتۋدى داڭق ساناعان نەگىزگى ساتى كادرى–قىمباتتىڭ الەۋمەتتىك اۋماقتاعى ءار ۇلت بۇقاراسى ءۇشىن ىستەگەن قىزمەتى اۋماقتاعى ءار ۇلت حالقىنىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالادى، بار قاجىر–قايراتىن الەۋمەتتىڭ اۋماقتىڭ كوركەيىپ–گۇلدەنۋى مەن ءار ءىسىنىڭ ويداعىداي شەشىم تابۋىنا ارناعان قىمباتتى اۋماقتاعى ءار ۇلت بۇقاراسى 2016–جىلى شىلدە دە كۇيتۇن قالاسىنىڭ 9–كەزەكتى حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى بولۋعا كورسەتتى. ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ارمان–تىلەگىن ارقالاعان قىمبات ءار كەزەكتى قۇرىلتايدا ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءتول مۇددەسىنە ساياتىن ۇسىنىس–پىكىر ۇسىندى. حالىقتىڭ قامىن ويلاعان قىمباتتىڭ نەگىزگى ساتى _ الەۋمەتتىك اۋماقتا ءوز رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ءتۇرلى قىزمەتتەردى تىڭعىلىقتى ورىستەتۋىنە ءار ۇلت بۇقاراسى كامىل سەنەدى.
