قاجىبەك ايدارقان ۇلى
«فۋتبول ءبىزدىڭ ورتاق ءتىلىمىز»
«قۇرمەتتى باسشىلار،جولداستار،جاس دوستار، كوپشىلىك سالەمەتسىزدەر مە!
مەنىڭ اتىم باۋ يىڭ، ۇلتىم داعۇر، ‹تارباعاتايدىڭ كوپ ۇلتتان ىنتىماقتاسقان كاسىپتەن سىرتقى بىرلەسپە فۋتبول قۇراماسىنىڭ› كوماندا باستىعىمىن،مەن كوماندامىزعا ۋاكىل رەتىندە وسىندا ءسوز سويلەپ تۇرعانىما وتە قۋانىشتامىن!
ءبىزدىڭ فۋتبول كوماندامىزدىڭ تولىق اتى وتە شۇبالاڭقى،ادەتتە ايتۋعا،جازۋعا قولايلى ەمەس،سوندىقتان مۇنى قىسقارتۋدىڭ قامىمەن باس قاتىرىپ،كوماندا مۇشەلەرى ورتاق تانىمعا كەلىپ،حانزۋ ءارىپى نەگىزىندە ‹تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى› ‹塔联› دەپ ىقشامداپ الدىق. مۇنىڭ ىشىندەگى تارباعاتاي اتاۋى قازاقشا وسىناۋ ۇلان-قايىر مەكەننىڭ اتاماسى،كوماندا مۇشەلەرى ءار سالادان قۇرالعان كاسىپتەن سىرتقى اۋەسكەر جاستار،ۇلتتارى دا ءار باسقا. تارباعاتاي ەجەلدىڭ ەڭ كۇنىنەن ىنتىماقتىڭ بەسىگى،بەرەكەنىڭ ۇيىعى،ءار ۇلت حالقى تۋىسقانداي بوپ كەتكەن تامىرلاستىعى ۇزىلمەگەن تارلان مەكەن. ال،كوماندامىزداعى مۇشەلەردىڭ قاي ۇلت بولۋى ماڭىزدى ەمەس،ماڭىزدىسى فۋتبول ءبىزدىڭ ورتاق ءتىلىمىز،كوپشىلىكتىڭ بارلىعى ورتاق ماقسات ءۇشىن قۇلشىنادى،سوندىقتان ءبىز كوپشىلىك بولىپ وسى اتتى وسىلاي الۋدى بەكىتكەمىز»،-دەپ باستايدى «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» كوماندا باستىعى باۋ يىڭ تارباعاتاي ايماعىنىڭ 9-كەزەكتى 4-مامىر ۇزدىك جاستار سيلىعى ساحناسىنداعى ءوزىنىڭ اسەر ءسوزىنىڭ ءالقيساسىن.
شاۋەشەك قالاسىندا جاساپ جاتقان تۇرعىنداردىڭ كوبىنىڭ ەۆروپاداعى ايگىلى فۋتبول كومانداسى «مانچەستەردى» بىلمەۋى،ول تۋرالى اسەرلەرى بولماۋى مۇمكىن،ءبىراق،«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى» تۋرالى ايتار بولساڭىز،ءبارى دە بۇل جاعدايعا قانىق ەكەنىن اڭعارتادى.
«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» كوماندا باستىعى داعۇر ۇلتىنىڭ ازاماتى باۋ يىڭنىڭ تانىستىرۋىنا قاراعاندا،بۇل كوماندا حالىق اراسىنداعى دوپ قۇمارلاردىڭ وزدىگىنەن تابيعي بىرىگۋىنەن قۇرالعان،كوماندا مۇشەلەرى حانزۋ، ۇيعۇر،قازاق،حۇيزۋ،سىبە،داعۇر قاتارلى بىرنەشە ۇلتتان قۇرام تاپقان. سوندىقتان دا كوپ ۇلتتى تارباعاتاي ءوڭىرىنىڭ بەرەكەلى قاسيەتىن بويىنا سىڭىرگەن وسى ءبىر كوماندانىڭ اتى «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى» اتالعان.
اعا-باۋىرداي بولعان ازاماتتار
«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى» 2013-جىلى 7- ايدا قۇرىلعان. العاش قۇرىلعاندا كوماندا مۇشەسى 15 ادام بولاتىن،ءار كاسىپ،ءار سالادان كەلىپ باستارى قوسىلعان ولاردى ءبىر كوماندا استىنا توپتاعان،ارينە دوپقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرى ەدى.
«كىشكەنە كۇنىمنەن دوپ دەسە ىشكەن اسىمدى جەرگە قوياتىنمىن،كوپتەگەن جارىستارعا دا قاتىناسقام. ءبىزدىڭ شاۋەشەكتە فۋتبول دەگەنىمىز ءداستۇرلى سپورت تۇرىنە جاتادى دەسەم دە بولادى» دەيدى كىشكەنتايىنان تەڭبىل دوپ قۋىپ،كوگال ۇستىندە كوڭىلى تۇراق تاباتىن باۋ يىڭ. 1995-جىلدان 2004-جىلعا دەيىن شاۋەشەكتە «سانباۋ لوڭقاسىنا» تالاسۋ فۋتبول جارىسى ءار جىلى وزدىرىلىپ كەلگەن،ال،2004-جىلدان كەيىن بۇل جارىس توقتاپ قالادى دا،سودان بەرگى ون جىل ىشىندە مۇنداي كولەمدى،دابىرالى جارىس وتپەيدى. بۇل جاعداي فۋتبول قۇمار باۋ يىڭدى مازاسىز كۇيگە ءتۇسىرىپ،ءۇمىت شامىن السىرەتكەندەي بولادى.
2013-جىلعا كەلگەندە ون شاقتى دوپ قۇمار ازاماتتار ءۇنحات،تەلەفون ارقىلى باس قوسىپ،اقىل قورىتىپ،باۋ يىڭعا كوماندا قۇرۋ ۇسىنىسىن قويادى. باۋ يىڭ بىرنەشە جاقسى دوستارىمەن اقىلداسا كەلە،بۇل ۇسىنىستى ءجون ساناپ،قابىل الادى. ءسويتىپ،الۋان كاسىپتىڭ باسىندا جۇرگەن ءار ۇلت ازاماتتارى تەڭبىل دوپتىڭ توڭىرەگىنە جينالىپ،جاڭا كوماندانىڭ ۋىعىن شانشىپ،شاڭىراعىن كوتەرەدى. وسىدان كەيىن مۇنداي ابزال ىسكە قۋانا قول سوعىپ، قىزىعا قاراعان باسقا كوپتەگەن دوپ قۇمارلار دا كوماندا مۇشەسى بولىپ ىركەس-تىركەس قاتارعا قوسىلا باستايدى دا،بۇل كۇندە كوماندانىڭ مۇشە سانى 60 ادامنان اسسا،كوماندا مۇشەلەرى ءوزارا ورتاق بايلانىس جاسايتىن ءۇنحات توبىنداعى دوپ قۇمار جاستاردىڭ ۇزىن ىرعاسى 230 ادامعا جەتكەن.
بۇل تۋرالى باۋ يىڭ «بۇل ءبىر فۋتبولدىڭ قۇدىرەتى كوپشىلىكتىڭ باسىن قوسقان كوماندا» دەپ تۇجىرىمدايدى. كوماندا العاش قۇرىلعاندا ولار ورتاق تانىمعا كەلىپ،ۇلتتىق عۇرىپ-ادەتكە ءوزارا قۇرمەت ەتۋدى قاتاڭ ءتۇزىم رەتىندە بەلگىلەگەن. كوماندا قۇرىلعاننان بۇگىنگە دەيىن كوپتەگەن فۋتبول قۇمار جاس دوستار ىرىقتى تۇردە تىزىمدەلىپ، كومانداعا كىرىپ،بەلدى مۇشەسىنە اينالدى. ءبىراق ەشقايسىسىنىڭ اراسىندا ۇلتتىق ماسەلە توڭىرەگىندە الا اۋىزدىق تۋىلىپ، اۋا جايىلار ءىس كورىنبەگەن. بەرەكەسى بالداي ۇيىپ،كوڭىلدەرى توعىسىپ،اۋەلى ءار ۇلت حالقىنىڭ وزىنە ءتان ءارقايسى مەرەكەلەرى قارساڭىندا جىگىتتەر دوپ مايدانىندا وتاۋلاپ وتىرا قالىپ،اركىم ءوز ۇيىنەن اكەلگەن ءدامدى-قۇجىرمەن داستارقاندى تولتىرىپ،مەرەكەنى بەرەكەمەن قارسى الۋمەن كەلەدى. قالا بەردى كوماندا مۇشەلەرىنىڭ كەز كەلگەن بىرەۋىنىڭ باسىنا قيىنشىلىق تۇسسە،كوپشىلىك بىرلىكتە اقىل قوسىپ،كومەك كورسەتىپ،ءوز تۋعانىنداي مەيىر تانىتادى.
فۋتبول ارقىلى مەيىر جەتكىزۋ
باۋ يىڭ تىلشىگە «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» كوپشىلىكتىڭ نازارىنا العاش ىلىنگەن كەزى ءبىر مايدان جەڭىس- جەڭىلىستى ماقسات تۇتپاعان جارىس ەكەنىن ايتادى: 2015-جىلى 7-ايدا «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى» كورشى اۋدان قوبىقسارى موڭعۇل اۆتونوميالى اۋدانىنداعى ساۋىر فۋتبولشىلار قوعامىمەن ەكى مايدان دوستىق جارىسىن وتكىزەدى. جارىس بارىسىندا ولار ساۋىر فۋتبولشىلار قوعامىنىڭ ءدال سول كەزدە اققان اۋرۋىنا دۋشار بولعان وسپىرىمگە جىلۋ جيناپ جاتقانىنان حاباردار بولادى دا،«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» بارلىق مۇشەسى ءارى-ءسارى بولماستان جىلۋ اتاۋ قيمىلىنا قاتىناسىپ،سول جەردەگى كادرلار مەن بۇقارانىڭ رازىلىعىن الادى.
وسىدان باستاپ،«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» دوپ تەبۋدەن تىس،ەندىگى ءبىر ماڭىزدى جۇمىسى فۋتبول ارقىلى قايىر-ساحابات باعىشتاۋ،مەيىر جەتكىزۋ بولادى. 2015-جىلى 9-ايدا «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى» مەن تارباعاتاي ايماقتىق وداق كوميتەتى بىرلەسىپ، «مەيىر باعىشتاپ،وقۋعا كومەكتەسۋ فۋتبول جارىسىن» ورىستەتىپ،تۇرمىستا قيىنشىلىعى بار 8 بالاعا جيىنى 4 مىڭ يۋان كومەك قاراجاتىن بەرەدى. بۇدان سىرت،2015-جىلى قاراشا ايىندا وتكىزىلگەن بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ فۋتبول قوعامى ۇيىمداستىرعان مەيىر باعىشتاۋ فۋتبول جارىسىنا بەلسەنە قاتىناسسا؛2016-جىلى «1-ماۋسىم حالىقارالىق بالالار مەرەكەسى» بايلانىسىمەن تارباعاتاي ايماقتىق ەرەكشە تاربيەلەۋ مەكتەبىنە بارىپ،ول جەردەگى اقىل-زەيىنى كەم قىرىق نەشە بالامەن سايكەسىپ،كوگال ۇستىندە رەسمي «دوداعا» ءتۇسىپ،ولاردىڭ فۋتبولعا بولعان اۋەسىن وياتىپ،تۇسىنىكتەرىن تىڭداپ،سەنىمدەرىن شىڭداپ،قۋانىشتارىنا ورتاقتاسىپ قايتادى.
ادەتتە كوماندا مۇشەلەرىنىڭ اراسىندا دا ءوزارا كومەك ەشقاشان ءۇزىلىپ كورگەن ەمەس،بىرەر ىسكە جولىققان قاي- قايسى كوماندا مۇشەسى دە وسىننان وتباسىنداعىداي مەيىر-شاپاعات كورەدى.
ۋ چياڭ 2015-جىل جىل سوڭىندا مايداندا دوپ تەۋىپ ءجۇرىپ ابايسىزدا بىلەگىن جارالاپ الادى،بىرگە جۇرگەن كوماندالاستار دەر كەزىندە اۆتوكولىكپەن شيپاحاناعا جەتكىزىپ،تەكسەرۋدە جانىندا بىرگە ءجۇرىپ كومەكتەسەدى. ول ەمدەلىپ جاتقاندا ءار كەز تەلەفون ۇرىپ، ءۇنحاتتا ءسوز قالدىرىپ،حال-جاعدايىن ۇعىسىپ،كوڭىلىن اۋلاپ تۇرادى. كوماندا مۇشەسى جين شينحۇي 2012-جىلى ىشكەرىدەن شاۋەشەككە قايتىپ كەلىپ، كومانداعا كىرگەن كەزدە،قىزمەتى جوق بولعاندىقتان،ەكونوميكالىق جاقتان قيىنشىلىعى بارىن ەسكەرگەن كوماندالاستارى اقشا قۇراپ،وعان كوماندانىڭ كيىمىن ساتىپ الىپ بەرىپ،ەتەنەلىك تانىتىپ،قاتارلارىنا قوسادى.
«كۇن وتكەن سايىن ءبىزدىڭ كومانداعا كوپتەگەن ادامدار نازار اۋدارۋدا،ءبىز الدا كوماندانىڭ ءتارتىپ بەلگىلەمەسىن ءتىپتى دە كەمەلدەندىرىپ،ەڭ شۇعىلالى باعىتتى بەتكە الىپ دامۋعا قۇلشىنامىز» دەيدى باۋ يىڭ ءسوز اراسىندا. ارينە،ءبىز دە كوپشىلىكتىڭ ورتاق قۇلشىنىپ،ىنتىماق _ كۇش بىرلىگىن تۇتاستىرىپ،شينجياڭ رۋحىنىڭ ناعىز قۇدىرەتىن ايگىلەۋلەرىن ءۇمىت ەتەمىز.
الاۋ جالعاۋ
بيىل 45 جاستاعى زاڭ جاۋحۇي جۇبايى مەن ۇلىن ەرتە كەلىپ،«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنا» مۇشە بولىپ كىرەدى. ول ۇلى ەكەۋى كوگالدا دوپ تەۋىپ،ماشىق جاساعاندا،جۇبايى چيۋ يانجۇن سۋ اكەلىپ، ورامال دايىنداپ تۇرادى.
«جولداسىم سوناۋ بالا جاسىنان دوپ تەبۋدى جاقسى كورەدى،باۋ يىڭ ەكەۋى دە تانىسقانىنا ۇزاق بولعان دوپ قۇمار دوستار. ونىڭ اسەرىندە ءبىز وتباسىمىزبەن دوپ قۇمارعا اينالىپ كەتتىك. بۇل ءوزى ءبىر ءتۇرلى ادامعا دەنساۋلىق سيلايتىن تۇرمىس ءتاسىلى،دارىپتەۋگە تاتيدى. ويتكەنى ورتاق اۋەستىكتىڭ ارقاسىندا،اكە-بالا ورتاسىنداعى قاتىناس ءتىپتى دە قويۋلاسىپ،ءتىل تابىسۋلارىنا پايدالى» دەيدى چيۋ يانجۇن.
«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» دامۋىن كورگەن كوپتەگەن دوپ قۇمارلار باۋ يىڭدى ىزدەپ كەلىپ،كوماندا قۇرۋ، باسقارۋ جاعىنداعى ونىڭ تاجىريبەسىن قابىلداپ،اقىل-كەڭەسىن تىڭداپ، كوماندانىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىسىپ قايتىپ جاتادى. سونىڭ اسەرىندە قازىرگە دەيىن تارباعاتاي ايماعى وڭىرىندە ىلگەرىندى-كەيىندى قۇرىلعان كاسىپتەن سىرتقى دوپ كوماندالارىنىڭ سانى ونعا جەتكەن.
«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» اتاق-داقپىرتى كۇننەن-كۇنگە اسپانداي ءتۇستى. ءبىراق دوپ جاتتىعۋىن جاسايتىن مايدان ماسەلەسى قيىنشىلىق تۋدىرىپ كەلگەن ەدى. بۇل ءىس 2016-جىلعا كەلگەندە شەشىمىن تابادى. قالانىڭ كوشە بويىنداعى شاعىن كولەمدى دەنە تاربيە قۇرىلعىلارى مەن الاڭدارىن قايتالاي جوبالاعانىندا،سول كەزدەگى شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى جوراسى، تارباعاتاي ايماقتىق پارتكومنىڭ شۋجيى ەركىنجان تۇراحۇننىڭ قولداپ-قۋاتتاۋىندا، «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنا» ارناۋلى جاتتىعۋ مايدانىن شىعارىپ بەرەدى. ارناۋلى مايدان يەلىكتەرىنە وتكەن «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى» ودان ارى شابىتتانىپ،تاسقىنداعان جىگەرمەن ماشىق جاساۋعا كىرىسەدى.
«تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» مۇشەسى ۇيعۇر ازاماتى ارشيدىننىڭ اكەسى احات ياسىن الدىڭعى عاسىردىڭ 70-جىلدارىندا شينجياڭ كومانداسىندا ۆاراتور بولىپ تۇرعان،كەيىن تارباعاتاي كومانداسىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى،تارباعاتاي فۋتبول كومانداسىنىڭ ءتوراعاسى بولعان. ونىڭ ويىنشا بولعاندا،تارباعاتاي وڭىرىندە مۇنداي كوماندانىڭ قۇرىلۋى «تيتتەي دە تاڭعالارلىعى جوق ءىس».
«بۇرىنعى تارباعاتاي كومانداسىنىڭ كوماندا مۇشەلەرى دە كوپ ۇلتتان قۇرام تاپقان بولاتىن،الايدا،مايداندا دوپ تەپكەندە تەك ءبىر ماقسات،ءبىر ناتيجە ءۇشىن ىنتىماقتاسىپ،بىرلىكتىڭ تۋىن جىقپاۋعا تىرىساتىن» دەيدى احات ياسىن. مىنە بۇگىن دە سول ءداستۇر،نۇرلى جول جاستار جاعىنان جالعاسىن تاۋىپ،بىرلىكتىڭ الاۋى ۇرپاقتان-ۇرپاققا ۇلاسىپ، ادامنىڭ كوڭىلىن كونشىتىپ،ماقتانىش سەزىمىنە بولەيدى. ونىڭ ويىنشا،ون جاس مولشەرىندەگى بالالاردان ۇيىمداستىرىپ،«تارباعاتاي وسپىرىمدەر فۋتبول قۇراماسىن» قۇرار بولسا، مىنە وسى جەتكىنشەكتەر ەرتەڭ كۇنى «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسىنىڭ» تۇتاتقان ۇلتتار ىنتىماعى الاۋىن وشىرمەي ودان ارى جالعار ەدى.
سىرگە جيار
ادام ومىرگە ءبارىن ءبىلىپ،بولجاپ، ۇلى بولىپ كەلمەيدى،ءتىپتى ۇلىلىققا ۇمتىلۋدىڭ ءوزى ماقساتتى تۇردە جۇرىلەتىن ناۋقان ەمەس. ىزگىلىككە تولى ءىس-ارەكەت،جىلۋلىققا تولى جۇرەك جۇمىسى،تازا كوڭىل كوگىنەن قانات قاققان ءاربىر قيمىلىمىز بەرەكەنىڭ قايماعىن قالىڭداتاتىن قاسيەتتى تىرشىلىك داعدىمىزعا اينالىپ جاتسا،مىنە بۇدان اسقان ۇلىلىق،بۇدان اسقان ۇلگى،ونەگە،بۇدان اسقان ماندىلىك بولماسا كەرەك. ونىڭ كۋاسى جۇڭحۋاداي الىپ وتان اياسىندا جاساپ جاتقان ادامزات ورتاسىنان كوپتەپ تابىلادى،ءتىپتى، وسىناۋ تارباعاتاي دەيتىن قاسيەتتى مەكەننىڭ قۇشاعىندا بەرەكەلى وتانداستىققا،شينجياڭ جاراسىمدىلىعىنا،كوركەم تارباعاتايدىڭ كورىكتى ءمورالىنا نىشان ەتەر قيمىل-حارەكەت ماڭگىلىك قازىناعا اينالىپ،ءبىزدىڭ ءار جۇرەككە ارحيۆ بولىپ ساقتالىپ،جىر بولىپ ۇلاسىپ جاتىر. ونىڭ ءبىر عانا مىسالى ءار ۇلت ۇلاندارىنان قۇرام تاپقان «تارباعاتاي فۋتبول قۇراماسى»،ارينە،بەرەكەلى شينجياڭنىڭ،تارباعاتايدىڭ ءاربىر جىلعاسىندا،قۇت ۇيىعان قۇنارلى توپىراعىندا،باقىتتى ءومىر قۇشاعىندا تىرشىلىك كەشىپ جاتقان ءاربىر تۇرعىننىڭ پەشەنەسىندە ءبىز جىرلار شۇعىلالى داستاننىڭ مايەكتى مازمۇنى سۋ الماس ءمولدىر بۇلاقتاي ءوز ارناسىنان اداسپاي تۇنىپ اعىپ،سۋسىن ەتەر رۋحاني سۋاتتىڭ قاينارىنا نەگىز بولىپ قۇيىلىپ جاتىر.
