تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   كورىكتى مەكەنىمىزدى ويداعىداي قۇرايىق

ۇيعۇر ۇلتىنىڭ تاريحىن دۇرىس تانيىق

  اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ تۇراقتى مۇشەسى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ورىنباسار ءتوراعاسى

  ەركىن تۇنياز

  ەلىمىز ەجەلدەن ءبىر تۇتاس كوپ ۇلتتى مەملەكەت، ءار ۇلت سان مىڭداعان جىل ارالاسۋ، توعىسۋ بارىسىندا ءبىر - بىرىمەن بىتە قايناسىپ، ءبىر - بىرىنە سۇيەنىپ ءومىر سۇرەتىن، تار جول، تايعاق كەشۋلەردەن بىرگە وتەتىن، ىنتىماقتاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەيتىن قاتىناس قالىپتاستىردى. شينجياڭ ەجەلدەن بەرى كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان ءوڭىر، ءار ۇلتتىڭ وزدەرىنىڭ تاريحي ەرەكشەلىگى بار، ونان دا ماڭىزدىسى، جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنىڭ قۇرامداس بولىگى. ۇزاق ۋاقىتتان بەرى، «ءۇش ءتۇرلى كۇش» شينجياڭ وڭىرىندەگى ءار ۇلتتىڭ تاريحىن قۇتىرىنا بۇرمالاپ، «تاريحتا جۇڭگونىڭ سولتۇستىگىندە، باتىس وڭىرىندە تۇرمىس كەشىرگەن بارلىق ۇلتتار تۇگەلدەي تۇرىك ۇلتى» دەگەندى ۋاعىزداپ، شينجياڭداعى ۇلت قاتىناسى «ءبىر - بىرىنە جاۋ كوزبەن قاراعان»، «ءبىر - بىرىنە جورىق جاساعان» جاۋلاسۋ قاتىناسى دەپ جار سالدى، بۇلاردىڭ بارلىعى شينجياڭداعى كوپ ۇلتتىڭ توعىسىپ دامۋىنداي تاريحي شىندىققا مۇلدەم كەرەعار. وسى قاتە يدەيا اعىمىنىڭ ىقپالىندا، كەيبىر ۇيعۇر كادرلاردىڭ، زيالىلاردىڭ، سونداي - اق ءىشىنارا بۇقارانىڭ اراسىندا كۇڭگىرت، قاتە تانىم ورىن تەۋىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمى جاعىندا اۋىتقۋ تۋىلىپ، شينجياڭداعى ءار ۇلتتىڭ جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنىڭ تامىرلاس مۇشەسى ەكەندىگىن تەرىستەپ، وزدەرىن «جۇڭحۋا ۇلتى ەمەسپىز»، «ءبىزدىڭ ۇلتىمىز تۇرىك» دەپ قارادى. بۇل قاتە سوزدەردىڭ ءمانى شينجياڭ وڭىرىندەگى ءار ۇلتتىڭ جۇڭحۋا ۇلتىمەن تامىرلاستىق قاتىناسىن ءۇزىپ تاستاپ، ۇيعۇر ۇلتى قاتارلى از ۇلتتاردى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى شاڭىراعىنان ءبولىپ شىعارۋ قۇر قيالىنا سالىنىپ، شينجياڭدى جۇڭگو قاريتاسىنان ءبولىپ اكەتۋ دامەسىندە بولۋ. اۆتونوميالى رايون باتىل ءۇن قاتىپ، ايقىن پوزيتسيا ءبىلدىرۋ قيمىلىن ورىستەتكەننەن بەرى، ءار ۇلت پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار جابال الدىعا شىعىپ «ءۇش ءتۇرلى كۇشپەن»، «ەكىبەتكەي توپپەن»، «ەكىبەتكەيلەرمەن» باتىل كۇرەسىپ، بارلىق جەردى جاپپاي قامتىعان قۇدىرەتتى كۇش قالىپتاستىردى. بۇل جونىندە ۇيعۇر ۇلتىن قامتىعان بۇكىل شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى، ءسوزسىز، اتتانىسقا كەلىپ، سەرگەك بولىپ، شينجياڭنىڭ تاريحى مەن شينجياڭداعى ءار ۇلتتىڭ تاريحىن دۇرىس تانىپ، جاۋ كۇشتەردىڭ وسەك - اياڭى مەن سۇرقيا نيەتىن جەرىنە جەتە اشكەرەلەپ، ولاردىڭ كەرتارتپا ساياسي دامەسىن تۇبەگەيلى بىت - شىت ەتىپ، ولاردى حالىقتىق شايقاستىڭ تەلەگەي تەڭىزىنە تۇنشىقتىرۋ كەرەك.

  ءبىرىنشى، ۇيعۇر ۇلتى ۇزاق ۋاقىت قونىس اۋدارۋ، ۇلتتاردىڭ توعىسۋى ارقىلى قالىپتاسقان

  جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى ورتا جازىقتاعى ءار ۇلتتىڭ توڭىرەكتەگى كوپتەگەن ۇلىستارمەن ۇزدىكسىز ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋىنىڭ تاريحي بارىسى. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋى ورتا جازىقتاعى دامۋ دەڭگەيى ءبىرشاما جوعارى ءار ۇلتتىڭ توڭىرەكتەگى كوپتەگەن ۇلىستارمەن ۇزدىكسىز ارالاسۋىنىڭ، ىشتەسۋىنىڭ، توعىسۋىنىڭ تاريحي بارىسى، ءار ۇلتتىڭ ءوزارا توعىسۋى تاريحتىڭ ءسوزسىز اۋقىمى. ەرەكشە جاعراپيالىق ورىن سەبەبىنەن، ءارقايسى تاريحي مەزگىلدەردە تۇرلىشە ۇلتتاردىڭ كوپ مولشەردەگى جان سانى شينجياڭ وڭىرىنە كەلىپ - كەتىپ تۇرعان. ۇيعۇرلاردىڭ اتا - بابالارىنىڭ نەگىزگى تۇلعاسى سۇي، تاڭ داۋىرلەرىندەگى موڭعۇل ۇستىرتىندە ارەكەت ەتكەن بايىرعى ۇيعۇرلار (حۇيحىلار回纥人). بۇرىن ۋحۋ (乌护)، ۋحى (乌纥)، يۋانحى (袁纥)، ۋيحى (韦纥)، حۇيحى (回纥) سياقتى كوپ ءتۇرلى يەروگليفتەرمەن اۋدارىلعان. سول كەزدە تۇرىكتەردىڭ ەزگىسى مەن قۇلدانۋىنا قارسى تۇرۋ ءۇشىن، بايىرعى ۇيعۇرلار (حۇيحى回纥) تەلەك (铁勒) تايپاسىنداعى بۇقىت (仆固)، توڭرا (同罗) سياقتى رۋلارمەن بىرلەسىپ، بايىرعى ۇيعۇر (حۇيحى回纥) تايپالىق وداعىن قۇردى. 744 - جىلى بايىرعى ۇيعۇر (حۇيحى回纥) تايپالارىن بىرلىككە كەلتىرگەن اعامان كۇلىك بويلاعا تاڭ پاتشالىعى نام بەردى. 788 - جىلى بايىرعى ۇيعۇر (حۇيحى回纥) بيلەۋشىسى تاڭ پاتشالىعىنا جولداعان ءداتناماسىندا «بايىرعى ۇيعۇر» ءسوزىنىڭ جازىلۋىن «回纥» (حۇيحى) ەمەس، «回鹘» (حۇيحۋ) دەپ وزگەرتۋدى ءوتىنىپ، «ماعىناسى قالىقتاۋى سۇڭقارداي تەز دە يكەمدى دەگەندى بىلدىرەدى» دەدى. 840 - جىلى بايىرعى ۇيعۇر (حۇيحۋ回鹘) قاعاناتى تالقاندالىپ، بايىرعى ۇيعۇرلاردىڭ (حۇيحۋ回鹘) ءبىر بولىگى ىشكى جەرلەرگە قونىس اۋدارىپ، حانزۋلارمەن توعىسۋدان سىرت، قالعاندارى ءۇش تارماققا ءبولىندى: ءبىر تارماعى تۇرپان ويپاتى مەن قازىرگى جەمسارى وڭىرىنە كوشىپ كەلىپ، گاۋچاڭ ۇيعۇر حاندىعىن (高昌回鹘王国) قۇردى؛ ءبىر تارماعى حىشي دالىزىنە كوشىپ، سول جەردەگى ەتنوستارمەن ارالاسىپ، توعىسىپ، يۇعۇر ۇلتىن (裕固族) قالىپتاستىردى؛ ءبىر تارماعى پاميردىڭ باتىسىنا اۋىپ، ورتالىق ازيادان قازىرگى قاشقارعا دەيىنگى وڭىرگە تارالىپ، قارلىق (葛逻禄)، ياعما (样磨) سياقتى تايپالارمەن بىرلەسىپ قاراحان حاندىعىن قۇردى ءارى تۇرپان ويپاتىنداعى حانزۋلارمەن، تارىم ويپاتىنداعى اگنيلىقتارمەن، كۇساندىقتارمەن، ۇدۇندىقتارمەن، شۋلىلىقتارمەن توعىسىپ، تاياۋ زامانداعى ۇيعۇر ۇلتىنىڭ نەگىزگى تۇلعاسىن قۇرادى. يۋان داۋىرىندە ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى حانزۋ تىلىندە ۋي - ۋ - ىر (畏兀儿) دەپ اتالدى. يۋان، ميڭ داۋىرلەرىندە شينجياڭداعى ءار ۇلت ونان ارى توعىسىپ، موڭعۇلدار، اسىرەسە، شاعاتاي ۇلىسىنداعى موڭعۇلدار نەگىزىنەن ۇيعۇرلارمەن (畏兀儿) توعىسا ءبىر تۇلعالانىپ، ۇيعۇرلارعا (畏兀儿) جاڭا قان بولىپ قوسىلدى. 1934 - جىلى شينجياڭ ولكەلىك ۇكىمەت بۇيرىق جاريالاپ،维吾尔دەگەن ءسوزدى حانزۋ تىلىندەگى ولشەمدى اتاۋ رەتىندە ءبىر تۇتاس قولدانۋدى ۇيعاردى، بۇل ءسىز بەن ءبىز ىنتىماعىمىزدى قورعايمىز دەگەن ماعىنانى ءبىلدىرىپ، تۇڭعىش رەت Uyghur اتاۋىنىڭ ءمانىن دۇرىس بەينەلەدى. قالىڭ ۇيعۇر بۇقاراسى جۇڭگو تاريحىن، جۇڭحۋا ۇلتى تاريحىن، ۇيعۇر ۇلتى تاريحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، ۇيعۇر قاتارلى ۇلتتاردىڭ جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنداعى تاريحي توعىسۋ بارىسىن دۇرىس تانىپ، ۇيعۇر ۇلتىنىڭ ۇزاق ۋاقىت قونىس اۋدارىپ، ۇلتتارمەن توعىسۋىنىڭ تاريحي بارىسىن دۇرىس تانىپ، باستان - اياق «بارلىعىمىز جۇڭگولىقپىز»، «ءبىزدىڭ ۇلتىمىز جۇڭحۋا ۇلتى» دەگەندى ەستەرىندە بەرىك ساقتاۋى كەرەك.

  ەكىنشى، تاريحتا ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى مەن تۇرىكتەر قۇلداۋ مەن قۇلدانۋ قاتىناسىندا بولعان

  تاريحي ماتەريالداردا جازىلۋىنشا، تۇرىكتەر 6 - عاسىردىڭ ورتا شەنىندە التاي تاۋى وڭىرىندە شاڭىراق كوتەرگەن كوشپەلى تايپا، ولار 552 - جىلى روۋران قاعاناتىن جويىپ، تۇرىك قاعاناتىن قۇردى. ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى بولعان بايىرعى ۇيعۇرلار ەرتە كەزدە تۇرىكتەردىڭ ۇستەمدىگىندە بولدى. «جاڭا تاڭنامانىڭ» 217 - بۋماسىنىڭ «بايىرعى ۇيعۇرلار بايانىندا» جازىلۋىنشا، سۇي پاتشالىعى داۋىرلەگەن كەزدە، ۇيعۇرلاردىڭ اتا - باباسى بولعان قاڭعالاردىڭ التى تايپاسىنىڭ باسشىلارى باتىس تۇرىك حان شاتىرىنا بارىپ حان الدىندا جۇگىنگەندە، وپاسىزدار دەپ جالا جابىلىپ ايانىشتى ولتىرىلگەن. تۇرىكتەردىڭ ەزگىسى مەن قۇلدانۋىنا قارسىلىق كورسەتۋ ءۇشىن، بايىرعى ۇيعۇرلار تەلەك تايپاسىنداعى بۇقىت، توڭرالارمەن بىرلەسىپ بايىرعى ۇيعۇرلاردىڭ تايپالىق وداعىن ۇيىمداستىرىپ، تاڭ پاتشاسى جاساقتارىنا سايكەسىپ، تۇرىك قاعاناتىن جويدى. ەلىمىزدەگى ەرتە زامانداعى كوشپەندى ەتنوس تۇرىكتەر ءوز قاعاناتىنىڭ جويىلۋىنا بايلانىستى 8 - عاسىردىڭ ورتا، سوڭعى مەزگىلدەرىندە ىدىرادى، سودان باستاپ تۇرىكتەر ەلىمىزدىڭ سولتۇستىگىندە تاريح ساحناسىنان كەتتى. تاريحتا ۇيعۇرلاردىڭ اتا - بابالارى تۇرىكتەرمەن ۇزاق ۋاقىت ۇقساس ءبىر وڭىردە تۇرمىس كەشىرگەنىمەن، ولار تۇرىكتەر ەمەس. تۇرىكتەر مەن ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى قۇلداۋ مەن قۇلدانۋ قاتىناسىندا بولدى، ۇيعۇر ۇلتىنىڭ اتا - بابالارى تاڭ پاتشالىعىنىڭ قولداۋىمەن عانا تۇرىكتەردى جەڭىپ، تۇرىكتەردىڭ ۇستەمدىگىنەن قۇتىلدى. كەيىن كەلە «پانتۇركيزمدى» ۋاعىزدايتىن ءىشىنارا ادامدار كوز بوياۋشىلىق ءادىس قولدانىپ، «ءتىل شوعىرى» مەن «ۇلت» ۇعىمىن قاساقانا شاتاستىرىپ، تۇرىك ءتىل شوعىرىنداعى ۇلتتاردىڭ ءبارىن تۇرىكتەر دەپ اتاعان. ءىس جۇزىندە، ءتىل شوعىرى مەن ۇلت ماندىك ايىرماشىلىققا يە. «تۇرىك ءتىل شوعىرى» تەك ءتىل ءىلىمى ۇعىمى عانا. ول تاياۋ زامانعى ءتىل عالىمدارى جاساعان ءتىلدى تۇرگە ايىرۋ شەجىرە جۇيەسى، مىسالى: حانزۋ - زاڭزۋ ءتىل جۇيەسى، ءۇندى - ەۆروپا ءتىل جۇيەسى، التاي ءتىل جۇيەسى، وڭتۇستىك ازيا ءتىل جۇيەسى، مۇنىڭ ىشىندە التاي ءتىل جۇيەسىندە 3 ءتىل شوعىرى بار، تۇرىك ءتىل شوعىرىنان تىس، تاعى موڭعۇل ءتىل شوعىرى، مانجۋ - تۇڭگۇس ءتىل شوعىرى بار. كەزەكتە ەلىمىزدە تۇرىك ءتىلدى ۇلتتاردان ۇيعۇر، قازاق، قىرعىز، وزبەك، تاتار، ۇيعۇر، سالا، ت.ب بار، بۇل ۇلتتاردىڭ بارلىعىنىڭ ءوز تاريحى جانە مادەنيەت ەرەكشەلىگى بار، ولار استە اتالمىش «تۇرىك ۇلتىنىڭ» قۇرامداس بولىكتەرى ەمەس. تۇرىك ءتىل شوعىرى ءتىلىن قولدانعاندىعى سەبەپتى ولاردى تۇرىكتەر دەپ اتاۋعا بولمايدى. ۇيعۇرلاردى تۇرىكتەردىڭ ۇرپاعى دەۋ تاريحي شىندىققا مۇلدە قايشى. سونىمەن بىرگە، ۇيعۇرلاردىڭ تۇرىكتەرمەن تىپتەن قاتىناسى جوق ەكەندىگىن كورە ءبىلۋ كەرەك. ۇيعۇر ۇلتىنىڭ قالىپتاسۋى ۋاقىت جاعىنان تۇرىك ۇلتىنان الدەقايدا ەرتە بولىپ قالماستان، ولاردا ەشقانداي ناسىلدىك قاتىناس جوق. «پانتۇركيزم» ۇيعۇر ۇلتىن تۇرىك ۇلتىمەن بىرگە اتالمىش «تۇرىك ۇلتى» قاتارىنا قوسۋى اتالمىش «ورتاق ءتىل» تۇرعىسىنان ءتىل شوعىرى مەن ۇلت شەكاراسىن شاتاستىرۋ ەكەندىگى ءشۇباسىز. امالياتتا ونىڭ شيكىلىگى ءون بويىنان مەن مۇندالاپ تۇر، ول لوگيكا جاعىنان دا تابان تىرەپ تۇرا المايدى. قالىڭ ۇيعۇر بۇقاراسى سايتانداردى استە ادام دەپ قاراماۋ كەرەك، استە «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» قولجاۋلىعىنا، بارىمتاسىنا اينالماۋ كەرەك. «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» «ۇيعۇر ۇلتى تۇرىكتەردىڭ ۇرپاعى» دەگەندى ۋاعىزداۋى بۇكىلدەي «پانتۇركيزمنىڭ» جىرتىسىن جىرتقاندىق، بولشەكتەۋشىلىك ءۇشىن قىزمەت ىستەگەندىك بولىپ تابىلادى. ۇيعۇر باۋىرلاستار قىراعى بولىپ، ۇيعۇر ۇلتىنىڭ تاريحىن دۇرىس تانىپ، دۇرىس يدەيالىق كوزقاراس ۇستانىپ، اق پەن قارانى پارىقتاۋ، سىنالاپ كىرۋگە قارسى تۇرۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋ كەرەك.

  ءۇشىنشى، شينجياڭداعى ءار ۇلت جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋى كەرەك

  ۇزاق ۋاقىتتىق تاريحي دامۋ بارىسىندا، ەلىمىزدەگى ءار ۇلت تارالۋ جاعىندا ارالاس قونىستانىپ، مادەنيەت جاعىندا تەگىس قامتىپ، ەكونوميكا جاعىندا ءبىرى - بىرىنە سۇيەنىپ، سۇيىسپەنشىلىك جاقتا ءبىر - بىرىمەن ەتەنە بولىپ، ءبىرى داڭققا بولەنسە، بىرگە داڭققا بولەنەتىن، ءبىرى زيانعا ۇشىراسا، بىرگە زيانعا ۇشىرايتىن جۇڭحۋا ۇلتى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن سومدادى. مەيلى ۇيعۇر ۇلتى، حانزۋ ۇلتى، الدە باسقا ۇلتتار بولسىن، ءبارىمىز تۇگەلدەي جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگىمىز. باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيا 19 - قۇرىلتايىنا جاساعان بايانداماسىندا مىنانى اتاپ كورسەتتى: «جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتىپ، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن كۇشەيتىپ، ءار ۇلتتىڭ اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسۋىن جەبەپ، بىرگە ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساۋ، بىرگە گۇلدەنۋ، دامۋ كەرەك». شينجياڭداعى ءار ۇلت جۇڭحۋا ۇلتى شاڭىراعىنىڭ تامىرلاس مۇشەلەرى، ءار ۇلت ءوز ەرەكشەلىگى مەن ارتىقشىلىعىن ساۋلەلەندىرىپ، ءوزارا سەلبەسۋ بارىسىندا بىرگە دامۋ كەرەك. الەمگە نازار اۋدارساق، قايسى ەل تىنىش، تاتۋ - ءتاتتى بولسا، سول جەردىڭ حالقى شات - شادىمان ءومىر كەشىرگەندىگىن؛ قايسى ەلدە بولشەكتەۋشىلىك، بىلىقپالىق بولسا، سول جەردە حالىق كۇيزەلىسكە ءتۇسىپ، قيىنشىلىققا ۇشىراعاندىعىن؛ قايسى وڭىردە لاڭكەستىك، ۇشقارىلىق ورشىسە، سول جەردە حالىقتىڭ تۇرمىسى اۋىر ازاپقا تۇسكەندىگىن كورۋگە بولادى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان، اسىرەسە، ج ك پ اۆتونوميالى رايوندىق 9 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن تاباندى، باتىل تۇردە دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ءتۇرلى ىستەردە بۇرىن بولماعان وراسان زور ناتيجەگە قول جەتكىزدى، اسىرەسە، ءار ۇلت پارتيا مۇشەلەرىنىڭ، كادرلاردىڭ، بۇقارانىڭ باقىت سەزىمى، تابىس سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كورنەكتى كۇشەيىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق جونىندەگى سەنىمى كورنەكتى نىعايدى. ءبىز بۇگىنگى باقىتتى تۇرمىسقا شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىنىڭ ارقاسىندا جەتكەندىگىمىزدى، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ قالتقىسىز كومەگىنىڭ ارقاسىندا جەتكەندىگىمىزدى، شينجياڭنىڭ وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەن ورنىقتى، جاراسىمدى قوعامدىق دامۋ ورتاسىنىڭ ارقاسىندا جەتكەندىگىمىزدى قاي - قاشان دا ەستە بەرىك ساقتاۋىمىز كەرەك. شينجياڭدا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان ءار ۇلت ازاماتتارى ۇلى وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىن، جۇڭحۋا مادەنيەتىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى شىنايى مويىنداۋدى بەرىك ورناتۋ كەرەك. ءبىز تىعىز ىنتىماقتاسىپ، ۇلتتىق بولشەكتەۋشى ەلەمەنتتەردىڭ جانە ءدىني ۇشقارى ەلەمەنتتەردىڭ ۇلتتار ىنتىماعى مەن قوعام ورنىقتىلىعىن قاساقانا بۇلدىرۋگە ۇرىنعان، ۇيعۇر ۇلتىن جۇڭحۋا ۇلتى ۇلى شاڭىراعىنان ءبولىپ اكەتۋگە ۇرىنعان، شينجياڭدى وتان ۇلى شاڭىراعىنان ءبولىپ اكەتۋگە ۇرىنعان سۇرقيا نيەتىن جەرىنە جەتە اشكەرەلەپ، شىندىقتى جىعا تانىپ، توركىنىن تۇزەتىپ، قاينارىن تازالاپ، ۇيعۇر ۇلتى سياقتى شينجياڭداعى ءار ۇلتتىڭ تاريحىن دۇرىس تانۋىمىز كەرەك. جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن شىنايى بەرىك ورناتىپ، ۇلتتاردىڭ ارالاسۋىن، ىشتەسۋىن، توعىسۋىن كۇشەيتىپ، اعا - باۋىرداي ەتەنە بولىپ، ءوزارا كومەكتەسىپ، بىرگە ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساپ، بىرگە گۇلدەنىپ، دامىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا تىزە قوسا قاجىماي - تالماي كۇرەس جۇرگىزەيىك!

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.