اۆتونوميالى رايوندىق ءادىليا مەڭگەرمەسى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەڭگەرمە باستىعى
ءانۋار سەيىت
كۇردەلى دە قاتاڭ «ءۇش مەزگىل قاباتتاسقان» لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ كۇرەسى جاعدايى الدىندا، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن جاپپاي دايەكتىلەندىردى، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدى بارلىعىن باسىپ تۇسەتىن ساياسي مىندەت، تايشان تاۋىنان دا سالماقتى ساياسي جاۋاپكەرشىلىك دەپ ءبىلىپ، لاڭكەستىككە قارسى تۇرىپ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋدىڭ «كەشەندى شارالارىن» اتقاردى، شينجياڭدا ءۇرتىس 22 اي زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولارى تۋىلمادى، تۇتاس رايونىمىزداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ شينجياڭ پاراعىن جازۋعا تىلەكتەرىن توعىستىرىپ، كۇش ۇيىستىردى. بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋداعى ولىسپەي - بەرىسپەيتىن وسى كۇرەستە، مەن، ءسوز جوق، ساقتىق دابىلىن قاعىپ، اناعۇرلىم جوعارى ساياسي دەڭگەيدە تۇرىپ، ساياسي تۇرعىمدا تاباندى بولىپ، كۇرەس جۇرگىزۋ سەنىمىمدى بەكەمدەپ، وتاننىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتار ىنتىماعىن، قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋدىڭ ءبىرىنشى شەبىندە باتىلدىقپەن، تاباندىلىقپەن اتويلاپ الدا جۇرەمىن.
كۇرەس جۇرگىزۋ تانىمىمدى جوعارىلاتىپ، بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنىڭ جاعدايىن تولىق تانىپ جەتەمىن. 20 - عاسىردىڭ 90 - جىلدارىنان بەرى، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى «ءۇش ءتۇرلى كۇش» «ۇلتتى»، «ءدىندى» جەلەۋ ەتىپ، «جيحاد جولىندا شەيت بولعاندار ءجانناتقا كىرەدى» دەپ جۇرتتى ازعىرىپ، سىنالاپ كىرۋ مەن ءبۇلدىرۋدى ۇزدىكسىز ۇدەتىپ، ءبىرسىپىرا زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولارىن تۋدىرۋعا جەلىكتىرىپ جانە ۇيىمداستىرىپ، شينجياڭنىڭ قوعامدىق جاراسىمدىلىعى مەن ورنىقتىلىعىنا اۋىر زيان سالدى. زورلىقتى كۇش لاڭكەستىگى، ءدىني ۇشقارىلىق جانە ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىك − ادامزات وركەنيەتىنىڭ قاس جاۋى، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ورتاق جاۋى.
مەن ۇزاق ۋاقىت وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ نەگىزگى ساتىسىندا قىزمەت ىستەدىم، بىلتىر اۆتونوميالى رايوندىق ءادىليا مەڭگەرمەسىنە كەلىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن، مەن مىنا ماسەلە جايلى ءارۋاق تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدىم، تەرەڭ تولعاندىم: «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» بۇقارانىڭ قاراپايىم سۇيىسپەنشىلىگىنەن پايدالانىپ ءدىني اپتىقپالىققا جەلىكتىرۋ، بۇقارانى الجاستىرۋ، ازعىرۋ دامەسى نەلىكتەن بەلگىلى دارەجەدە جۇزەگە استى؟ «شەكارا سىرتىندا تۇقىمى، شەكارا ىشىندە توپىراعى، توراپتا بازارى بولۋ» قاراپايىم ماسەلە ەمەس. مۇنىڭ سەبەبى كوپ جاقتىلى، الايدا مەن مىنا ەكى ءتۇرلى سەبەپكە، ءسوزسىز، ايىرىقشا ءمان بەرۋ كەرەك دەپ قارايمىن:
ءبىرىنشى، «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە» قارسى باتىل كۇرەس جۇرگىزۋدەگى بورىشتىلىق سەزىم مەن جاۋاپكەرشىلىك سەزىمنىڭ كەمشىل بولۋى، «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» كەرتارتپالىعى، زيانداۋى، ءبۇلدىرۋى جونىندەگى تانىمنىڭ تاياز بولۋى ءىشىنارا پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلاردىڭ كۇرەس جۇرگىزۋدى قالاماۋىن، كۇرەس جۇرگىزۋگە باتىلدىق ەتە الماۋىن، كۇرەس جۇرگىزگىسى كەلمەۋىن، مۇرات - سەنىمنەن بەزۋىن، ساياسي جاۋاپكەرشىلىكتەن بەزۋىن كەلتىرىپ شىعاردى. ءىس جۇزىندە، ۇلتقا ساياتىن ماسەلەگە، دىنگە ساياتىن ماسەلەگە جولىققاندا، ءىشىنارا كادرلار ات ءۇستى ىستەپ، دۇرىس - قاتەسىمەن ساناسپاي، دۇرىس - بۇرىسىن تەكتەمەي، باسقارۋدى ويلاماي، باسقارۋدى قالاماي، باسقارۋعا باتىلدىق ەتە الماي، «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» سىنالاپ كىرۋىنە جانە بۇلدىرۋىنە جاسىل شىراق جاقتى. زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولاردى جاۋلار دەن قويا جوسپارلاعان ءارى ول ءبىزدىڭ نەمقۇرايدى قاراۋىمىزدان، ەلەپ - ەسكەرمەۋىمىزدەن، سوققى بەرۋىمىزدىڭ كۇشتى بولماۋىنان، جاۋاپكەرشىلىكتى قايىرىپ تاستاۋىمىزدان كەلىپ شىققان. ءبىز ءاربىر كادر بۇل جونىندە تەرەڭ تولعانىپ، وزىمىزگە ءبىزدىڭ «ءتورت تانىمىمىز» تياناقتاندى ما، جوق پا؟ ءبىزدىڭ «ءتورت سەنىمىمىز» بەكەمدەلدى مە، جوق پا؟ ءبىزدىڭ «بەستى شىنايى مويىنداۋىمىز» بەرىك ورنادى ما، جوق پا؟ دەگەن سۇراۋ قويۋىمىز كەرەك. شينجياڭنىڭ بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىنىڭ تاجىريبەلەرى مەن تاريح بىزگە وتاننىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋ سياقتى ۇلكەن دۇرىس پەن ۇلكەن بۇرىس ماسەلەسى الدىندا، قول قۋسىرىپ قاراپ تۇراتىندار بولماۋى كەرەكتىگىن، ادىلەت جولىندا كۇرەس جۇرگىزبەيتىندەر سۇرقيا كۇشتەرمەن بىرگە قۇرىپ - جوعالاتىندىعىن ۇعىندىردى.
ەكىنشى، ءدوپ كەلىپ وتىرعان كۇردەلى رەالدىقتى تاريحي جانە رەال تۇرعىدان جىعا تانۋىمىز كەرەك. ۇزاق ۋاقىتتان بەرى، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى «ءۇش ءتۇرلى كۇش» شينجياڭدى وتانىمىزدىڭ قۇشاعىنان ءبولىپ اكەتۋ سۇرقيا ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن، ءدىني ۇشقارى يدەيانى جانە ءپانىسلاميزم، پانتۇركيزم يدەياسىن تاراتىپ، شينجياڭنىڭ «ءتورت تاريحىن» بۇرمالاپ، ۇلتتىق وشپەندىلىككە جەلىكتىرىپ، ۇلتتىق بولشەكتەۋشىلىككە جەلىكتىرىپ، وتاندى بولشەكتەۋگە جەلىكتىرىپ، «حانزۋلارعا قارسى تۇرۋعا، حانزۋلاردى قاقپايلاۋعا» جەلىكتىرىپ، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ تالاي جىلدان بەرگى «بەستى شىنايى مويىنداۋداعى» ۇگىت - تاربيەسىنىڭ جەتىستىكتەرىنە سوقتىعىپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ يدەيالىق نەگىزىنە تىكەلەي زيان جەتكىزدى. ءبىز، ءسوز جوق، ايقىن تۋ ۇستاي وتىرىپ، الدىعا شىعىپ، ماسەلەگە دۇرىس قاراپ، ىقپالىن جويىپ، ۋىتىن تازالاپ، كوڭىل تۇكپىرىندەگى داقتى جانە قاراڭعىلىقتى تۇبەگەيلى تازارتىپ، جۇرت تىلەگىنە تالاساتىن، بۇقاراعا تالاساتىن، شەپكە تالاساتىن بولشەكتەۋشىلىككە قارسى قاتاڭ كۇرەسكە باتىلدىقپەن ات سالىسۋىمىز كەرەك.
شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنە ابسوليۋتتى ادال بولامىن. شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ جانە 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتتىڭ ەكىنشى، ءۇشىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، ۇگىتتەپ، دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، «ءتورت تانىمدى» اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، «ءتورت سەنىمدى» بەكەمدەپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇيتقىسى، بۇكىل پارتيانىڭ ۇيتقىسى ورنىن باتىل قورعاپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەدەلى مەن ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعىن باتىل قورعاپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن باتىلدىقپەن، تاباندىلىقپەن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، شينجياڭنىڭ قوعامدىق جالپى جاعدايىنىڭ ۇدايى ورنىقتى، ۇزاق ۋاقىت ورنىقتى، جاپپاي ورنىقتى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىن.
باس نىسانانى تاباندىلىقپەن، باتىلدىقپەن دايەكتىلەندىرەمىن، تياناقتاندىرامىن. «ءۇش ءتۇرلى كۇشكە» تاباندىلىقپەن، باتىلدىقپەن سوققى بەرىپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىنىڭ، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىنىڭ تەرەڭ تامىر تارتۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىن. قاي - قاشان دا نازارىمدى باس نىساناعا شوعىرلاندىرىپ، باس نىسانانى تياناقتاندرىپ، ءوز جاۋاپكەرشىلىگىمدى ءبىلىپ، ءوز جاۋاپكەرشىلىگىمدى ارقالاپ، ءوز جاۋاپكەرشىلىگىمدى ادا ەتىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىنىڭ جۇزەگە اسۋىنا ءادىليا اكىمشىلىك قىزمەت وتەۋ جاقتان كەپىلدىك ازىرلەيمىن.
يدەولوگيا سالاسىندا بولشەكتەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ كۇرەسىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، پارتيا قۇرىلىسىن كۇشەيتەمىن. پارتيانىڭ ساياسي قۇرىلىسىن، ءسوز جوق، ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، ءادىليا اكىمشىلىك قوسىن قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، مۇقيات پارىقتاپ، دۇرىس پەن بۇرىستى ايقىن ايىرىپ، تۇتاس رايونىمىزدىڭ ءادىليا اكىمشىلىك جۇيەسىندە ءسوزى مەن ارەكەتى ءبىر جەردەن شىقپايتىن، ءىشى مەن سىرتى بىردەي بولماعان «ەكىبەتكەيلەردى» باتىلدىقپەن تۇبەگەيلى الاستاپ، تاماشا ساياسي ەكولوگيا قالىپتاستىرامىن.
