قاراقاش اۋدانى لوحمان شيپاحاناسىنىڭ ورىنباسار باستىعى
باراتنياز قۇدابەردى
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسەتىن ولكە، قالالاردىڭ بار كۇشپەن كومەكتەسۋىندە، شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى ىنتىماقتاسا كۇرەسىپ، ءورىس اشا العا ىلگەرىلەدى، تيانشاننىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىندە جويقىن وزگەرىستەر تۋىلدى، مەيلى كيەر كيىم، ىشەر اس، تۇرارجاي، ءجۇرىس - تۇرىس سياقتى زاتتىق تۇرمىسىندا بولسىن، الدە بۇقارانىڭ رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىندا بولسىن، بارلىعىندا كوپتەگەن قۋانارلىق وزگەرىستەر جارىققا شىقتى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىس ورەسى كورنەكتى جوعارىلادى، تۇرمىس ساپاسى ۇزدىكسىز جاقساردى.
ەمدەۋ قىزمەتكەرى رەتىندە، مەن ەمدەۋ جاعىندا وزىمە تەرەڭ اسەر ەتكەن كەيبىر وزگەرىستەردى ايتقىم كەلەدى.
بۇرىن كەيبىر شارۋالاردىڭ قارىن تويدىرۋىنىڭ ءوزى قيىنعا سوعاتىن، اۋىرىپ قالسا، اقشا شىعارىپ اۋرۋ كورسەتىپ، ءدارى - دارمەك ساتىپ الۋى قيىن ەدى، كوپ ساندى شارۋالاردىڭ، اسىرەسە، كەدەي وتباسىلارىنىڭ اۋرۋ ەمدەتەرلىك اقشاسى بولماعاندىقتان، اۋرۋى اسقىنىپ كەتەتىن؛ اسىلىندە ەكونوميكالىق شارت - جاعدايى ءتاۋىر كەيبىر وتباسىلارى دا ناۋقاستانۋدان، ەمدەلۋدەن كەدەيلەسەتىن؛ تاعى بىرەۋلەرى ەمدەۋ نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ كەمەلسىزدىگى، ەمدەۋ شارت - جاعدايىنىڭ مەشەۋلىگى سەبەپتى، ەمدەۋ ناتيجەسى كوڭىلدەگىدەي بولمايتىن.
قازىر ەكونوميكانىڭ ۇزدىكسىز دامۋىنا ساي، ەمدەۋ ورەسى كۇن سايىن جوعارىلادى، پارتيانىڭ حالىققا ءتيىمدى ءتۇرلى ەمدەۋ ساياساتتارى نەگىزگى ساتىدا تياناقتانىپ، تامىر تارتىپ، اۋرۋ كورسەتۋ قيىن بولۋ، اۋرۋ كورسەتۋ قىمبات بولۋ سياقتى ماسەلەلەر زور دارەجەدە جەڭىلدەدى، اۋرۋ سەبەبىنەن كەدەيلەسۋ، اۋرۋ سەبەبىنەن قايتا كەدەيلەسۋ قۇبىلىستارىنىڭ تۋىلۋى ءونىمدى تەجەلدى. قازىر كەدەيلەر اۋرۋ كورسەتكەندە الدىمەن ەمدەلىپ، اقىسىن سوڭىنان تولەۋىنە بولاتىن بولدى، سونداي - اق ازىن - اۋلاق ەمدەۋ قاراجاتىن تاپسىرىپ قانا ەمدەلە الاتىن بولدى، بۇل كەدەي جان سانىنىڭ ەكونوميكالىق اۋىرتپالىعىن كوپ جەڭىلدەتتى. ءاربىر ادام جىلىنا ءبىر رەت دەنساۋلىقتى تەگىن تەكسەرۋدەن يگىلىكتەنە الاتىن بولدى، ەمدەۋ ماماندارى قىستاققا، ۇيگە دەيىن كەلىپ ەمدەۋدەن قىزمەت وتەيدى، وتباسىمەن كەلىسىمگە وتىرعان شيپاگەر مەرزىم سايىن ىقىلاستى قىزمەت وتەپ، بۇقارا ەندىگارى اۋرۋ كورسەتۋدەن قامىقپايتىن بولدى، وسىنىڭ ءبارى پارتيانىڭ حالىققا ءتيىمدى ساياساتتارىنان ايرىلا المايدى، پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ كوڭىل بولۋىنەن، قامقورلىعىنان ايرىلا المايدى، ءبىزدىڭ جۇرەگىمىز العىسقا تولى بولۋعا ءتيىس.
جاقىنعى جىلدارى شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى «ءۇش ءتۇرلى كۇش» وزدەرىنىڭ وتاندى بولشەكتەۋ، ۇلتتار ىنتىماعىن ءبۇلدىرۋ سۇرقيا ماقساتىنا جەتۋ ءۇشىن، «ۇلتتى» جەلەۋ ەتىپ، «ءدىن» تونىن جامىلىپ، ءدىني ۇشقارى يدەيا ۋاعىزداپ، ساندىراق، قاۋەسەت تاراتىپ، زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك دەلولار تۋدىرىپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءومىرىنىڭ، مال - مۇلكىنىڭ حاۋىپسىزدىگىنە اۋىر زيان سالدى. ودان سىرت، كادرلار قوسىنى اراسىنا جاسىرىنعان «ەكىبەتكەيلەر» بار، ولار «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» قولشوقپارى جانە پەردە ارتىنداعى قاراقولى، ايتقانى ءبىر ءتۇرلى، ىستەگەنى تاعى ءبىر ءتۇرلى، ساحنادا ءبىر ءتۇرلى، ساحنادان تۇسكەندە تاعى ءبىر ءتۇرلى، كورىنىستە ءبىر ءتۇرلى، كومەسكىدە ءبىر ءتۇرلى بولىپ، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ اسىن ءىشىپ، كوممۋنيستىك پارتيانىڭ قازانىن شاعىپ، شينجياڭنىڭ قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا اۋىر كەدەرگىلىك جاسادى. ءبىز، ءسوز جوق، «ءۇش ءتۇرلى كۇشپەن»، «ەكىبەتكەيلەرمەن» ولىسپەي - بەرىسپەيتىن كۇرەس جاساپ، وتاننىڭ تۇتاستىعىن، ۇلتتار ىنتىماعى مەن قوعام ورنىقتىلىعىن باتىل قورعاۋىمىز كەرەك.
انامىز ءبىزدى باعىپ - قاققانى ءۇشىن بىزدەن ەشتەڭە تالاپ ەتكەن جوق، ءبىراق ءبىزدىڭ ءاربىرىمىز تۇگەلدەي ەرجەتكەندە انامىزعا وپالى بولۋدى بىلەمىز، بۇل اربىرىمىزگە ورتاق تانىم. پارتيا ءبىزدى باستاپ جاڭا قوعامعا ەنگىزدى، پارتيانىڭ حالىققا ءتيىمدى ساياساتتارىنىڭ ارقاسىندا بۇگىنگى باقىتتى تۇرمىسقا قولىمىز جەتتى، وتان انامىز بىزگە وسىنشاما كوپ نارسە بەرگەنىمەن، ءبىراق بىزدەن ەشقانداي قارىمجى تالاپ ەتكەن جوق، ءبىز دە العىس ايتۋدى بىلۋگە ءتيىسپىز بە، جوق پا؟ ەندى «ءۇش ءتۇرلى كۇشتىڭ» بىزگە نە اكەلگەندىگىنە قاراپ كورەلىكشى؟ ولار بەيكۇنا ادامداردى جانىنان جۇدا ەتتى، كوپتەگەن وتباسىنىڭ توز - توزىن شىعارىپ، كۇيرەتىپ تىندى. سوندىقتان ءبىز، ءسوز جوق، ءسىرا كىمنىڭ ءبىز ءۇشىن شىن جۇرەكتەن باس قاتىراتىندىعىن، كىمگە العىس ايتۋعا ءتيىس ەكەندىگىمىزدى ايقىن ۇعىنۋىمىز كەرەك.
«ءۇش ءتۇرلى كۇش»، «ەكىبەتكەيلەر» الاستالمايىنشا، شينجياڭدا تىنىشتىق بولمايدى. ءبىز باتىلدىقپەن يدەيادا، ساياسيدا، ارەكەتتە شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىمەن وسكەلەڭ ءبىر اۋىزدىلىقتى ساقتاپ، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، اسىرەسە، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ساياسي ءتارتىپ پەن ساياسي قاعيدانى قاتاڭداستىرىپ، بولشەكتەۋشىلىككە قارسى كۇرەس تارتىبىنە قاتاڭ بويسۇنىپ، باس نىسانانى مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، «ءۇش ءتۇرلى كۇشپەن»، «ەكىبەتكەيلەرمەن» سوڭىنا دەيىن كۇرەسىپ، ءار ۇلت اعا - باۋىر، اپەكە - سىڭلىلەرمەن قول ۇستاسا وتىرىپ، شينجياڭنىڭ اناعۇرلىم تاماشا دا شۇعىلالى كەلەشەگىن بىرگە اشايىق.
