− لياۋنيڭ «ءۇشتى ىلگەرىلەتۋدى» جاپپاي تياناقتاندىرىپ، گۇلدەنۋ مەن دامۋدىڭ جاڭا جاعدايىن قۇلشىنا اشتى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى ۋاڭ جىنحۇڭ، لي جىڭ
«قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانى ىلگەرىلەتۋ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋ، كادرلار ستيلىندە بۇرىلىس جاساۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك». لياۋنيڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى وراسان زور قىسىمعا ءدوپ كەلگەن ساتتە، 2017 - جىلى 3 - ايدا مەملەكەتتىك 12 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايىنىڭ 5 - ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ لياۋنيڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا قاتىناسىپ، «ءۇشتى ىلگەرىلەتۋ» تالابىن ايقىن العا قويىپ، لياۋنيڭنىڭ گۇلدەنۋى مەن دامۋىنا باعدار كورسەتىپ، سارقىلماس قوزعاۋشى كۇش بەردى.
2 جىلدان بەرى، لياۋنيڭ «ءۇشتى ىلگەرىلەتۋدى» بايىرعى ونەركاسىپ بازاسىنىڭ جاپپاي گۇلدەنۋىنىڭ، شار تاراپتىق گۇلدەنۋىنىڭ التىن كىلتى ەتىپ، قۇرىلىمدى رەتتەدى، رەفورمانى يگەردى، ستيلدە بۇرىلىس جاسادى. 2018 - جىلى لياۋنيڭنىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى قۇنى %5.7 ارتىپ، بۇكىل ولكەنىڭ ەكونوميكاسى ەڭ قيىن كەزەڭنەن ءوتىپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋ، ىلگەرىلەۋ بارىسىندا جاقسارۋداي دامۋ اۋقىمى جارىققا شىقتى.
ەڭ اۋىر جۇكتى ارقالاپ، باتىلدىقپەن دامۋعا ۇمتىلدى
«باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ <ءۇشتى ىلگەرىلەتۋ> جونىندەگى ماڭىزدى نۇسقاۋىن ءوز اۋزىنان ەستىگەنىمدە، كوڭىلىم ەرەكشە تەبىرەندى، مىنە بۇل كاسىپورىننىڭ ءۇمىتى». مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، بىنگاڭ توبىنىڭ باس جوراسى چىن جيجۋاڭ 2 جىلدىڭ الدىنداعى سول كورىنىستى ەسكە العاندا تەبىرەنىسىن باسا المادى. ول: بولات - تەمىر كاسىبى − قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورمانىڭ ءتۇيىندى سالاسى، بىنگاڭ − مەملەكەت مەنشىگىندەگى كونە كاسىپورىن، ءىرى كاسىپورىن، باس شۋجيدىڭ «ءۇشتى ىلگەرىلەتۋ» جونىندەگى نۇسقاۋى − التىن كىلت، ول بىنگاڭنىڭ رەفورما مەن دامۋدىڭ اۋىر جۇگىن ارقالاۋىنا جول سىلتەدى.
ءبىر كەزدە بولات ماتەريالدارىنىڭ باعاسى ۇزدىكسىز تومەندەپ، نەشە ون مىڭ ادامدى باستاعان چىن جيجۋاڭعا اۋىر قىسىم تۇسكەن ەدى، ال قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورما سىندى وسى شارا ونىڭ جولىن اشتى.
وتكەن بىرنەشە جىلدا بىنگاڭ قاتاردان قالعان 10 شاعىن مەشتى ىلگەرىندى - كەيىندى شاعىپ، مەشەۋ وندىرىستىك قۋاتتى جويدى، ال مەملەكەتتىڭ ولشەمگە تولمايتىن بولات ونىمدەرىن باتىل جويۋى دا مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ ساپا باسىمدىعىنىڭ كورنەكتىلەنە تۇسۋىنە مۇمكىندىك بەردى. چىن جيجۋاڭ 2017 - جىلدان باستاپ بىنگاڭنىڭ پايدانى زيانعا اينالدىرىپ، ەڭبەكاقىلارى بىرنەشە رەت وسىرىلگەن ءبىرىنشى شەپتەگى جۇمىسشىلاردىڭ قايراتى تاسقىنداي تۇسكەنىن ايتتى.
ليۋ حۇڭلياڭ دوكتور − بىنگاڭ توبى ەنگىزگەن الدىڭعى قاتارداعى جاڭاشىل دارىندى، ونىڭ ۇجىمعا جەتەكشىلىك ەتىپ زەرتتەپ جاساعان ەرەكشە كۇشتى ىستىقتا تاپتالعان بولاتتىڭ كۇشەمەلىلىگى مەن سوزىلعىشتىعى حالىقاراداعى بولات - تەمىر الپاۋىتتارىنىكىنە قاراعاندا الدەقايدا جوعارى، ساپالى ءونىم بەيچي اۆتوموبيل توبىنىڭ جاڭا ەنەرگيالى اۆتوموبيلدەرىندە توبىمەن قولدانىلا باستادى.
ليۋ حۇڭلياڭ بىلاي دەدى: «عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ − كاسىپورىننىڭ توقتاۋسىز باسەكەلىك قۋاتقا يە بولۋىنىڭ كەپىلى، 2 جىلدان بەرى بىنگاڭدا 24 ءتۇرلى جاڭا ءونىم دۇنيەگە كەلدى». قازىر بىنگاڭ توبىنىڭ جوعارى دەڭگەيلى بولات تاقتالارى ەل ىشىندەگى ايگىلى ءۇي ەلەكتر جابدىقتارى زاۆودتارىن جانە ەلىمىزدە وندىرىلگەن ايگىلى ماركالى اۆتوموبيلدەردى قامداپ وتىر، سونداي - اق مەرسەدەس، BMW، رەناۋلت سياقتى بىرلەسىپ قارجى قوسقان زاۆودتاردىڭ %70كە تاياۋىن قامتيدى.
2 جىلدان بەرى لياۋنيڭ ولكەسى بولات - تەمىر، كومىر سياقتى سالالارداعى قاجەتتەن اسىپ قالعان وندىرىستىك قۋاتتى ازايتۋ نىساناسىن باتىل اتقارىپ، ولكە بويىنشا 300 مىڭ توننادان تومەنگى شاعىن كومىركەندەرىنىڭ ءبارىن جاپتى، توقتاتتى. سونىمەن قاتار بۇكىل ولكەدەگى ءار دارەجەلى ۇكىمەتتەر ءادىس - امالدار قاراستىرىپ، ۇلاسپالى كاسىپ سالالارىن دامىتتى.
فۋشين قالاسىنىڭ حىشي قالاشىعىندا كومىر مول، ەڭ كوپ بولعاندا 13 كومىركەن جۇمىس ىستەگەن كەزدەرى بولعان. قازىر حىشيدا كومىركەن قالعان جوق. كومىركەن جۇمىسشىلارىنىڭ ارى قارايعى كۇنەلتۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن، حىشي قالاشىعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن مىقتى يگەردى، بۇكىل قالاشىقتاعى 7 اكىمشىلىك قىستاقتىڭ ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرى بازاردا ەرەكشە ءوتىمدى بولدى. كومىركەندە جۇمىسشى بولىپ ىستەگەن قىستاق تۇرعىنى گاۋ گۇيچاڭ: قازىر ءجۇزىم ەگەمىن، تاپقان كىرىسىم شاحتاعا ءتۇسىپ كومىر قازعانداعىدان الدەقايدا كوپ، - دەدى.
قيىندىق اتاۋلىدان تايسالماي، العا باستى
مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ «سۋمەن، توكپەن، جىلۋمەن قامداۋىن جانە قوجالىعىن» ءبولۋ، زاۆود باسقارۋىنداعى ۇلكەن كوللەكتيۆ رەفورماسى سياقتى تاريحتان قالعان ماسەلەلەردى شەشۋ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ ارالاس مەنشىك ءتۇزىمى رەفورماسىن اتقارۋ، «تەمىر تۇعىردى»، «تايقازاندى» تالقانداۋ − ەكپىندەي ورگە ۇمتىلعان كەزەڭدە تۇرعان لياۋنيڭدە، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار ءدوپ كەلگەن قيىن تاقىرىپتاردىڭ بارلىعى قيىننىڭ قيىنى ەدى.
لياۋنيڭ ولكەلىك مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىكتى باقىلاۋ - باسقارۋ كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي ۋي بىلاي دەدى: مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ رەفورماسى مەن دامۋىن ىلگەرىلەتۋ تالابىنا ساي، لياۋنيڭ يدەيانى اناعۇرلىم ازات ەتىپ، «كۇتە تۇرۋ، يەك سۇيەۋ، الاقان جايۋدى» تاستاپ، باتىلدىقپەن «اتويلاپ، ىستەپ، بەل بۋىپ»، قانشا ميحىناتتى بولعان سايىن سونشا العا ۇمتىلۋداي جىگەر - سەرپىنمەن رەفورمانى تەرەڭدەتىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردى الۋەتتەندىرىپ، ساپالىلاندىرىپ، زورايتىپ، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ لياۋنيڭنىڭ گۇلدەنۋىندەگى «كوشباسشىعا» جانە نەگىزگى كۇشكە شىن مانىندە اينالۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
زاۆود باسقارۋىنداعى ءىرى كوللەكتيۆ رەفورماسى 100 مىڭداعان بۇقارانىڭ ءتول مۇددەسىنە ساياتىن، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىنداردىڭ رەفورماسى مەن دامۋىندا، ءسوز جوق، وتۋگە ءتيىستى وتكەل، ءبىراق رەفورمانىڭ وزىندىك قۇنى زور بولعاندىقتان، قايتا - قايتا كىدىرتىلىپ كەلگەن ەدى. 2018 - جىلى لياۋنيڭ ولكەسى رەفورمانى باتىلدىقپەن باستادى. قازىر كاسىپورىنداردىڭ سيپاتىن ايىرۋ، رەفورماعا قاتىستى مال - مۇلىكتى ءبىر جاقتى ەتۋ، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ سالاۋاتىن تۇراقتاندىرۋ، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەردى ورنالاستىرۋ سياقتى جوبالاردى شىعاردى.
بيىل 1 - ايدىڭ 4 - كۇنى لياۋنيڭ پورت توبى شەكتى سەرىكتەستىگى قۇرىلدى، قاراستىلىعىنداعى ەل بويىنشا زات قابىلداۋ - جونەلتۋ مولشەرى الدىڭعى وندىقتىڭ ىشىندەگى ەكى ۇلكەن پورت − داليان پورتى مەن يىڭكوۋ پورتى ساۋداگەر شاقىرۋ مەكەمەسى توبى ارقىلى ءبىر تۇتاس شارۋاشىلىق جۇرگىزەتىن بولدى. لياۋنيڭ پورتى توبىنىڭ باسالقاسى دىڭ رىنجيە بىلاي دەدى: جارنا ۇقىعىنىڭ كوپ نەگىزدەنۋىنىڭ تۇزىلىستەگى، مەحانيزمدەگى وزگەرىستەردى اكەلۋىنە بايلانىستى لياۋنيڭنىڭ 1000 كيلومەتردىڭ ۇستىندەگى تەڭىز جاعالاۋىنا تارالعان كوپتەگەن پورتتاردىڭ كاسىپتەرى ەندىگارى قاباتتاسپايتىن، باعانى قاساقانا تومەندەتىپ باسەكەلەسپەيتىن بولدى، كاسىپورىنداردىڭ شارۋاشىلىق ونىمدىلىگىنىڭ زور دارەجەدە ارتۋىنان ءۇمىت بار.
لياۋنيڭ باتىل تۇردە الدىمەن اتقارىپ، الدىمەن سىناق جۇرگىزدى، تيجاراتتىق ءىسورىندارىن كاسىپورىنعا وزگەرتۋ رەفورماسىن الدىمەن اتقاردى، بۇكىل ولكە بويىنشا ولكە دارەجەلى 12 كاسىپورىن توبى مەن قالا دارەجەلى 100 نەشە كاسىپورىن توبى قۇرىلدى، جاڭا ءتۇزىلىس مەحانيزم وسىنىڭ الدىندا «التىن كەسە» ۇستاپ وتىرىپ «قايىر تىلەپ» وتىرعان ورىنداردىڭ بازار شارۋاشىلىعىنىڭ تەڭىزىندە ونەرىن سىناپ كورۋىنە مۇمكىندىك جاسادى. لياۋنيڭ ولكەلىك جياۋتوۋ توبى قۇرىلعان سوڭ، ءوندىرىستى اداقتاپ، مال - مۇلىكتى تەكسەرۋ ارقىلى مال - مۇلىكتىڭ قۇنى زور دارەجەدە ارتىپ، 180 نەشە ميلليارد يۋاننان 240 ميلليارد يۋاننان استامعا ءوستى. ءسويتىپ، كوپتەگەن فينانس قۇرىلىمدارى مەن ستراتەگيالىق قارجى قوسۋشىلاردى سەلبەستىك جاساۋعا باۋرادى.
قيىنشىلىعى ەڭ اۋىر بۇقارانى ويلاپ، پارتيا مەن حالىقتىڭ تىلەگىن توعىستىردى
ءار جىلى قىستاقتا لي جياندى كورگەن سايىن 78 جاستاعى سۇن جيڭجۇي ەرەكشە قۋانىپ، ونىڭ قولىنان ۇستاپ جىبەرگىسى كەلمەيدى. سۇن اجەي ساڭىراۋ - مىلقاۋ بولعاندىقتان ەشتەڭە ايتا الماي، تەك ونىڭ قولىن قىسىپ ۇستاپ تۇرىپ قالادى، مۇنىڭ ءوزى لي جيانعا وزىنە اۋىر جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەلگەنىن سەزىندىردى.
31 جاستاعى لي جيان − لياۋنيڭ ولكەسى لياۋياڭ قالالىق قورشاعان ورتانى قورعاۋ مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرى، 2017 - جىلى دىڭتا قالاسى حۋازى قالاشىعىنىڭ ياڭجايزى قىستاعىنا ءبىرىنشى شۋجي بولىپ تۇسكەن. اجەي مەن ونىڭ جاراستى قارىم - قاتىناسى ونىڭ ءبىرىنشى رەت وتباسىلارىن ارالاپ تەكسەرۋ جۇرگىزۋىنەن باستالدى.
تۋما ساڭىراۋ بولعاندىقتان سۇن جيڭجۇي ەڭ تومەنگى تۇرمىسى قامتاماسىز ەتىلەتىن كەدەي وتباسىلارى قاتارىنا ەنگىزىلدى، ەڭ تومەنگى تۇرمىسى قامتاماسىز ەتىلەتىن وتباسىلارىنا اي سايىن 200 يۋان بەرىلەدى، ال سول قىستاقتاعى تۋما كوزى سوقىر ءبىر قارياعا 325 يۋان بەرىلەدى. «بىردەي مۇگەدەك بولسا دا نە ءۇشىن قامتاماسىزداندىرۋ ۇقسامايدى؟» لي جيان قالاشىقتىڭ حالىق ىستەرى كومەكشىسىنەن ەگجەي - تەگجەيلى سۇراستىرۋ ارقىلى ءىستىڭ ءمان - جايىن بىلەدى. ساياساتتى بىلمەي، سۇن جيڭجۇي مۇگەدەكتىك كۋالىكتى الماعاندىقتان، ءبىرىنشى دارەجەلى مۇگەدەكتەرگە بەرىلەتىن كومەك قاراجاتتى الۋعا قاجەتتى ماڭىزدى كۋالىك كەم بولىپتى. سونىمەن لي جيان دەرەۋ مۇگەدەكتەر بىرلەستىگىمەن سويلەسىپ، حالىق ىستەرى مەكەمەسىنە بارىپ راسمياتتى تولىقتايدى.
مۇگەدەكتىك كۋالىك پەن قوسىپ بەرىلگەن 125 يۋاندىق كومەك قاراجات سۇن اجەيدىڭ قولىنا تيگەندە، اجەي كوزىنە ىستىق جاس الىپ، لي جياننىڭ قولىن ۇستاپ، يشارات جاسادى. قاريانىڭ كەلىنى: ول سىزگە راقىمەت ايتىپ تۇر، - دەدى.
2017 - جىلى مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستەن كەيىن، كادرلار ستيلىنە بۇرىلىس جاساۋ تالابىنىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، لياۋياڭ قالاسى پارتيا مۇشەلەرىنىڭ بۇقارامەن بايلانىس جاساۋ قيمىلىن ورىستەتتى، قالا بويىنشا 65 مىڭ پارتيا مۇشەسى مەن 490 مىڭ وتباسى تۇگەلدەي دالمە - ءدال توعىستى، ءاربىر قاراپايىم پارتيا مۇشەسى 5 وتباسىمەن بايلانىس ورناتتى. لياۋياڭ قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى ۋاڭ فىڭبو بىلاي دەدى: «كادرلار ستيلىنە بۇقارامەن بىرگە وتىرۋ، بىرگە ويلاۋ، بىرگە ىستەۋ ۇستىندە بۇرىلىس جاسالادى. لي جيان كەدەي وتباسىمەن بايلانىس ورناتىپ، سۇن شەشەيدىڭ مۇگەدەكتەر كۋالىگىن تولىقتاپ ءبىتىرىپ، ءار ايدا 125 يۋاندى ارتىق الۋىنا كومەكتەسىپ، پارتيا مەن حالىقتىڭ تىلەگىن تىعىز جالعاستىردى».
2 جىلدان بەرى لياۋنيڭ ولكەسى بۇقارا ەڭ قاجەت ەتكەن، كاسىپورىن ەڭ ءزارۋ بولعان ىستەر توڭىرەگىندە كوپتەگەن شارالاردى بەلگىلەپ، پارتيالى كادرلاردىڭ نەگىزگى ساتىدا ستيلدى شىڭاۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. 2018 - جىلدىڭ باسىندا لياۋنيڭ ولكەلىك پارتكوم ولكە، قالا ورگاندارىنان 12 مىڭ كادردى اۋىل، قالاشىق، قىستاققا 3 جىل ۋاقىتپەن مىندەتكە ءىلىپ ءتۇسىرىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ گۇلدەنۋىنە دەم بەردى.
لياۋنيڭ ولكەلىك دامۋ - رەفورما كوميتەتىنىڭ كادرى ساڭ يىڭ مەن شىنياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى داشۋەسىندە قىزمەت ىستەيتىن كۇيەۋى سۇن چاڭچيڭ ەكەۋى بىردەي كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ەڭ الدىڭعى شەبى سانالعان چاۋياڭ قالاسى حارچين زۇنعار موڭعۇل اۆتونوميالى اۋدانىندا قىستاقتىڭ ءبىرىنشى شۋجيى بولىپ بارۋعا تىزىمدەلدى. ول جەر شىنياڭنان 400 نەشە كيلومەتر شالعايدا، 3 جاستاعى قىزىن قايتۋ كەرەك؟ ەڭ سوڭىندا ولار وتباسىمەن بارۋدى ۇيعاردى. اۋىل - قىستاقتا تۇرعانىنا ءبىر جىلعا تاياعان ساڭ يىڭ: ءبىر ءىستى ىستەيمىن دەيدى ەكەنسىڭ، قيىنشىلىقتىڭ بارلىعى تۇككە تۇرمايدى، - دەدى.
«پارتيا ورتالىق كوميتەتى شىعىس سولتۇستىككە زور ءۇمىت ارتىپ وتىر». پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى باس شۋجي شي جينپيڭ 2013 - جىلى، 2017 - جىلى 2 رەت مەملەكەتتىك ەكى ءماجىلىس كەزىندە لياۋنيڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا قاتىناستى. بىلتىر كۇزدە باس شۋجي شي جينپيڭ شىعىس سولتۇستىككە تاعى دا بارىپ تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، شىنياڭدا شىعىس سولتۇستىكتىڭ گۇلدەنۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اڭگىمە ءماجىلىستى باسقارىپ اشتى ءارى ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، جۇڭگو مۇناي توبى لياۋياڭ مۇناي - حيميا سەرىكتەستىگىنىڭ باس مەڭگەرۋشىسى باي شۋەفىڭ بىلاي دەدى: «بۇل − شىعىس سولتۇستىكتىڭ گۇلدەنۋى مەن دامۋىنا جول كورسەتىپ، بەتالىستى باعامدادى. ءبىز، ءسوز جوق، باس شۋجيدىڭ ىزگى ءۇمىتىن ءىس تىندىرىپ، ناتيجە شىعارۋدىڭ قۇدىرەتتى قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدىرىپ، بايىرعى ونەركاسىپ بازاسىنىڭ جاپپاي گۇلدەنۋىن، شار تاراپتىق گۇلدەنۋىن كۇش سالا ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك».
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 - ايدىڭ 12 - كۇنى شىنياڭنان بەرگەن حابارى)
