تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

«ءۇش بىرىنشىلىك» ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە جەبەدى، جۋجياڭدا تولقىن كوتەرىلىپ، تىڭ ساپار باستالدى

  − گۋاڭدۇڭنىڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىستەگى ماڭىزدى سوزدەرىنىڭ رۋحىن تياناقتاندىرۋى تۋرالى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى شۇي جينپىڭ، يە چيان، جوۋ يىڭ

  -جوعارى ەڭبەكاقىمەن دارىندى ەنگىزىپ، قولايلى ۋاقىتشا تۇرۋ، قونىستانۋ قىزمەت وتەۋىمەن قامداپ، نوپوس، ءوڭىر، ازاماتتىق كۋالىك، وقۋ ماعلۇماتى، كاسىپتىك اتاق شەكتەمەسىن بۇزىپ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ عىلىم - تەحنيكالىق جەتىستىكتەرىنىڭ بازارعا كىرۋىندەگى «شىرماۋدان بوساتىپ»، حالىقارالىق تاۋەكەلشىل قارجى قوسۋ، جاڭالىق اشۋعا قارجى قوسۋ ورتالىعىن قالىپتاستىرىپ، زەرتتەپ اشۋدان كەيىنگى جاردەماقى ارقىلى كاسىپورىنداردىڭ عىلمي زەرتتەۋگە مول قارجى سالۋىن جانداندىردى...ءبىر ءتۇرلى «سان مىڭداعان اعاشتان المۇرت گۇلدەرى جارىسا اشىلعان» جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسى ۇزدىكسىز بەكەمدەلدى.
 

  -بيىل گۋاڭدۇڭ جاساۋ كاسىبىندەگى «مۋ باسىندىق اسەر» ۋنيۆەرسال باعالاۋ جۇيەسىندە ىزدەنىس جاساپ، دۇنيە ءجۇزى دارەجەلى وزىق جاساۋ كاسىبى شوعىرىن قالىپتاستىرىپ، جاساۋ كاسىبىندە جاڭالىق اشاتىن ءبىر توپ شوعىر قۇرماق.

    -قوعامدىق جونگە سالۋ تۇزىلىسىندە جاڭالىق اشۋ ارقىلى بايلىقتى، قىزمەت وتەۋدى، باسقارۋدى نەگىزگى ساتىعا ءتۇسىرىپ، تۇرعىنداردى دالمە - ءدال، ەگجەي - تەگجەيلى قىزمەت وتەۋمەن قامدادى، بارلىق ادام ات سالىساتىن، بارلىق ادام بار كۇشىن جۇمسايتىن، بارلىق ادام يگىلىكتەنەتىن قوعامدىق جونگە سالۋ جاعدايى قالىپتاسۋدا.

  2014 - جىلعى، 2018 - جىلعى مەملەكەتتىك ەكى ءماجىلىس كەزىندە باس شۋجي شي جينپيڭ گۋاڭدۇڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ تالقىسىنا 2 رەت قاتىناسىپ، گۋاڭدۇڭنىڭ «الدىمەن ىستەپ، الدىمەن سىناق ەتۋگە باتىل بولىپ، جۇرەكتىلىكپەن امالياتتان وتكىزۋگە ىزدەنىس جاساۋىن»، «ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەتىن ءتۇزىلىس - مەحانيزم ورناتۋدا، وسىزاماندانعان شارۋاشىلىق جۇيەسىن قۇرۋدا، جاپپاي ەسىك اشۋدىڭ جاڭا جاعدايىن قالىپتاستىرۋدا، بىرگە قۇراتىن، بىرگە جونگە سالاتىن، بىرگە يگىلىكتەنەتىن قوعامدىق جونگە سالۋ جاعدايىن قالىپتاستىرۋدا بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى لەگىندە ءجۇرۋىن» تالاپ ەتتى.

  رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ اتويشىسى، الدىمەن باستالعان جەرى، سىناق رايونى رەتىندە، گۋاڭدۇڭ «دامۋ − ءبىرىنشى مىندەت، دارىندى − ءبىرىنشى بايلىق، جاڭالىق اشۋ − ءبىرىنشى قوزعاۋشى كۇش» ۇستانىمىن بەلسەندىلىكپەن امالياتتا ايگىلەپ، تاڭ بوزىنان ورنىنان تۇرىپ، كۇن - ءتۇن دەمەي ىستەپ، جاڭا باستامادا تاعى جاڭا جاعداي اشتى.

  بازاردان كوز جازباي، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا بيىگىن قالىپتاستىردى

  جاقىن ماڭداعى بانكە بولىمشەسىنەن تيجارات كۋالىگىن الۋدان ادامنىڭ ءجۇزى ارقىلى ەلەكتروندىق قولتاڭبانى تانۋعا، قۇلتەمىر تيجارات كۋالىگىن اۆتوماتتى تاراتۋعا دەيىن، ونان ۋيچات شاعىن باعدارلاماسى ارقىلى «قوجايىن بولۋ» جۇزەگە اسىرىلعانعا دەيىن، «5 كۋالىكتى بىرىكتىرۋدەن» «15 كۋالىكتى بىرىكتىرۋگە» دەيىن... گۋاڭدۇڭنىڭ ساۋدا ىستەرىندەگى تىركەۋگە الۋى بارعان سايىن قولايلىلاندى.

  مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، شىنجىن گۋاڭچي جوعارى دارەجەلى جاراتىلىستىق عىلىمداردى زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى ليۋ روپىڭ بىلاي دەدى: باس شۋجي شي جينپيڭ ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ءتۇزىلىس - مەحانيزمىن ورناتۋ − جۇيەلى ينجەنەريا، ءتۇيىندى كورنەكتىلەندىرىپ، شەشۋشى بۋىندى مىقتاپ يگەرىپ، ساۋدا ىستەرىندەگى تىركەۋگە الۋ سياقتى ساۋدا ورتاسىن جاقسارتۋ كاسىپورىنداردىڭ ەڭ زور قاجەتى دەپ اتاپ كورسەتتى.

  رەفورما ومىرشەڭدىك كۇش بەردى. بۇكىل ەلدەگى 100 ميلليون بازار تۇلعالارىنىڭ اراسىندا گۋاڭدۇڭ شامامەن توعىزدان ءبىرىن ۇستادى، 11 ميلليون ءار ءتۇرلى بازار تۇلعاسى بار، ءار 1000 ادامعا 43 كاسىپورىننان تۋرا كەلەدى؛ الەمدەگى 500 ەگەي كاسىپورىن قاتارىنا كىرگەن 28 حالىقتىق كاسىپورىننىڭ 8ى گۋاڭدۇڭدا.

  جوعارى ەڭبەكاقىمەن دارىندى ەنگىزىپ، قولايلى ۋاقىتشا تۇرۋ، قونىستانۋ قىزمەت وتەۋىمەن قامداپ، نوپوس، ءوڭىر، ازاماتتىق كۋالىك، وقۋ ماعلۇماتى، كاسىپتىك اتاق شەكتەمەسىن بۇزىپ، جوعارى مەكتەپتەردىڭ عىلىم - تەحنيكالىق جەتىستىكتەرىنىڭ بازارعا كىرۋىندەگى «شىرماۋدان بوساتىپ»، حالىقارالىق تاۋەكەلشىل قارجى قوسۋ، جاڭالىق اشۋعا قارجى قوسۋ ورتالىعىن قالىپتاستىرىپ، زەرتتەپ اشۋدان كەيىنگى جاردەماقى ارقىلى كاسىپورىنداردىڭ عىلمي زەرتتەۋگە مول قارجى سالۋىن جانداندىردى... ءبىر ءتۇرلى «سان مىڭداعان اعاشتان المۇرت گۇلدەرى جارىسا اشىلعان» جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسى ۇزدىكسىز بەكەمدەلدى.

  «بۇل ءادىس باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تالابىن تياناقتاندىرىپ، ءتۇزىلىس مەحانيزمىندە جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، جاڭالىق اشۋ فاكتورلارىنىڭ ەركىن اينالىس جاساۋى مەن شوعىرلانۋىن جەبەپ، ساپالى تۇزىممەن، قىزمەت وتەۋمەن، فاكتورمەن قامداپ جانە بازار جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، دامۋ ورتاسىنىڭ باۋراۋ قۋاتى مەن باسەكەلىك قۋاتىن كۇشەيتتى»، - دەدى گۋاڭدۇڭ ولكەلىك ۇكىمەت دامۋدى زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ شارلاۋشىسى لي حۇي - ۋ.

   جاڭالىق اشۋدان جازباي، شارۋاشىلىق جۇيەسىن وسىزامانداندىرۋعا باستادى

  شەتەلدەن ەلگە قايتىپ كەلگەن 80 - جىلداردىڭ تۇلەگى يۋان يۇييۇي اشقان مايپۋ زايشىڭ مەديتسينا عىلىم - تەحنيكا سەرىكتەستىگى ەكپەلى مەديتسينا جابدىقتارى سالاسىنداعى الەمدىك جاڭا كۇشكە اينالدى. 2018 - جىلى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ جاڭادان سايلاعان ۋاكىلى رەتىندە، ول باس شۋجي شي جينپيڭگە كاسىپتە جاڭالىق اشۋ جانە دارىندىلاردى دامىتۋ ۇسىنىسىن قويدى.

  بۇكىل ەلدەگى 1 - ءىرى ەكونوميكالىق ولكە رەتىندە، گۋاڭدۇڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ناقتى ەكونوميكانى دامىتۋعا اناعۇرلىم ءمان بەرىپ، جاڭا ۇرپاق ينفورماتسيا تەحنيكاسى، جوعارى دەڭگەيلى جابدىق جاساۋ، بيولوگيالىق ءدارى - دارمەك سياقتى ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەردى دامىتۋدى ەرەكشە ماڭىزدى ورىنعا قويدى.

  2018 - جىلى گۋاڭدۇڭنىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى قۇنى شامامەن 9 تريلليون 730 ميلليارد يۋان بولىپ، ءۇرتىس 30 جىل بويى بۇكىل ەل بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇردى.

  «كوركىمەن» باۋراپ قالماستان، «سالاۋاتى» دا بارعان سايىن ارتا ءتۇستى. وزىق جاساۋ كاسىبى مەن جوعارى تەحنيكالى جاساۋ كاسىبىنىڭ كولەمدەنگەن ونەركاسىپتەن ۇستاعان ارا سالماعى ٪56.4كە جانە ٪5 .31كە جەتتى. گۋاڭدۇڭ ولكەلىك ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ باستىعى تۋ گاۋكۇن بىلاي دەدى: بيىل گۋاڭدۇڭ جاساۋ كاسىبىندەگى «مۋ باسىندىق اسەر» ۋنيۆەرسال باعالاۋ جۇيەسىندە ىزدەنىس جاساپ، دۇنيە ءجۇزى دارەجەلى وزىق جاساۋ كاسىبى شوعىرىن قالىپتاستىرىپ، جاساۋ كاسىبىندە جاڭالىق اشاتىن ءبىر توپ ورتالىق قۇرماق.

  «عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ەنەرگياسى» ۇزدىكسىز تۋىندادى. گۋاڭدۇڭنىڭ تۇتاس ولكەسىندەگى جوعارى، جاڭا عىلىم - تەحنيكا كاسىپورىندارى 33 مىڭنان اسىپ، تەحنيكامەن ءوزىن قامداۋ مولشەرى جانە عىلىم - تەحنيكا العاباسارلىعىنا ۇلەس قوسۋ مولشەرى جەكە - جەكە ٪72.5كە جانە ٪68كە جەتىپ، وڭىرلىك جاڭالىق اشۋ قابىلەتى بۇكىل ەلدە 1 - ورىندى يەلەدى.

   شىعاناق رايونىن كوزدە ۇستاپ، جاپپاي ەسىك اشۋدىڭ جاڭا جاعدايىن جەدەلدەتتى

  گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونى قۇرىلىسى − باس شۋجي شي جينپيڭ ءوزى جوسپارلاعان، ءوزى ورنالاستىرعان، ءوزى ىلگەرىلەتكەن مەملەكەتتىك ستراتەگيا.

  گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن كوپىرىندە رەسمي كولىك قاتىناۋى مەن گۋاڭجوۋ - شىنجىن - شياڭگاڭ جوعارى قارقىندى تەمىر جولىنىڭ تۇتاس جەلىسىنىڭ اشىلىپ، اينالىسقا تۇسۋىمەن، گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىنداعى ادامدار ءجۇرىس - تۇرىسىنىڭ، زات اينالىسىنىڭ قارقىنى تەزدەپ، جاڭا ورايلار ادام كوڭىلىن جەلپىنتتى.

  ۇلكەن شىعاناق رايونىن ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ ءالى دە تەزدەۋدە. شىنجىن - جۇڭشان ارناسى، حۋمىن ەكىنشى كوپىرى، جۋجياڭ اتىراۋى ءتۇيىنى گۋاڭجوۋ جاڭا اۋەجايى، گۋاڭجوۋ گاڭنان شاگاڭ رايونىنىڭ 4 - مەرزىمدىك ينجەنەرياسى سياقتى ءبىر توپ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىستارى جەدەل ىلگەرىلەۋدە.

  «باس شۋجي شي جينپيڭ نەگىزگى بۋىندى يگەرىپ، قوسالقى بۋىندى جەبەۋ كەرەك دەپ ايتقان ەدى. قازىر گۋاڭدۇڭ تۇتاس ولكە بويىنشا گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونى قۇرىلىسى سىندى <نەگىزگى بۋىندى> مىقتاپ ۇستاپ، تۇتاس ولكەنىڭ ءار جاقتاعى، ءار سالاداعى قىزمەتتەرىن جەبەدى»، - دەدى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، گۋاڭدۇڭ ولكەلىك ادۆوكاتتار قوعامىنىڭ باستىعى شياۋ شىڭفاڭ.

  «اناعۇرلىم كەڭ كوز ايا، اناعۇرلىم جوعارى نىسانا، تالاپ» قويعان گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن سەلبەستىگى دە ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلدى. گۋاڭدۇڭ ولكەلىك دامۋ - رەفورما كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى گى چاڭۋيدىڭ تانىستىرۋىنشا، گۋاڭدۇڭدا گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىنىڭ حالىقارالىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ورتالىعىنىڭ قۇرىلىسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىلۋدە، ول حىتاۋ وڭىرىندەگى شياڭگاڭ - شىنجىن عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ باقشا رايونى، حىڭچين - اۋمىن عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ باقشا رايونى قاتارلىلاردى قامتيدى. جوسپار بويىنشا 1 - ساتىدا نەگىزدى بەكەمدەۋ، 2 - ساتىدا 3 جەردىڭ ەرەجەسىن ۇشتاستىرۋدى نەگىزىنەن قالىپتاستىرۋ، 3 - ساتىدا 2035 - جىلعا بارعاندا حالىقارالىق ماڭداي الدى شىعاناق رايونىن جاپپاي قۇرىپ شىعادى.

  ۇزاق ۋاقىت دايىندالعان، دۇنيە ءجۇزىنىڭ نازارىن اۋدارعان گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىن دامىتۋ جوسپارى جۋىردا شىعارىلىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى ۇلكەن شىعاناق رايونىنىڭ قۇرىلۋىنا جول اشىلدى.

   توعىسۋدى مىقتى يگەرىپ، بىرگە قۇرۋدى، بىرگە جونگە سالۋدى، بىرگە يگىلىكتەنۋدى جەدەلدەتتى

  «سىرتتان كەلگەن ادامداردىڭ قوعامدىق جونگە سالۋعا ات سالىسۋ جولى مەن ءتاسىلى كەڭەيىپ، قوعامدىق جونگە سالۋدا بارلىق ادام ات سالىساتىن، بارلىق ادام جاۋاپكەرشىلىكتى ادا ەتەتىن تاماشا جاعداي جەدەل قالىپتاستى». باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى گۋاڭدۇڭداعى سان مىڭداعان سىرتتان كەلگەن جۇمىسكەرلەردىڭ ءبىر مۇشەسى بولعان مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، جۇڭشان قالاسى شياحۋشىجيا كيىم - كەشەك شەكتى سەرىكتەستىگى قىزمەت وتەۋ ءبولىمىنىڭ باس باقىلاۋشىسى مي شۇەمەيدى ايىرىقشا شابىتتاندىردى.

  بۇگىنگى تاڭدا، مي شۇەمەي سياقتى جەرگىلىكتى ورىندا 27 مىڭ 500 سىرتتان كەلگەن جۇمىسكەر ءنومىر جيناپ، نوپوسقا كىرۋ تولىمدىلىعىنا يە بولدى، 91 مىڭنان ارتىق سىرتتان كەلگەن جۇمىسكەردىڭ پەرزەنتتەرى ءنومىر جيناۋ ارقىلى ۇكىمەت اشقان مەكتەپكە كىرۋ تولىمدىلىعىنا يە بولدى.

  تەك الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدە عانا ەمەس، قوعامدىق جونگە سالۋ تۇزىلىسىندە جاڭالىق اشۋ ارقىلى دا بايلىقتى، قىزمەت كورسەتۋدى، باسقارۋدى نەگىزگى ساتىعا ءتۇسىرىپ، تۇرعىنداردى دالمە - ءدال، ەگجەي - تەگجەيلى قىزمەت وتەۋمەن قامداپ، بارلىق ادام ات سالىساتىن، بارلىق ادام كۇش سالاتىن، بارلىق ادام يگىلىكتەنەتىن قوعامدىق جونگە سالۋ جاعدايى قالىپتاسۋدا.

  رايوندىق، قالاشىق پارتكومنىڭ قولداۋىندا، 2014 - جىلدان بەرى قىستاق جۇمىستارىن قىستاق ءماجىلىسى ارقىلى اقىلداستى. ۇلكەندى - كىشىلى ىستەردىڭ بارلىعىن اقىلداسىپ ءبىتىرىپ، قىستاقتىڭ «بىلىعۋدان» «جونگە سالۋعا» دەيىنگى بۇرىلىستى جۇزەگە اسىرۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.

  «وسىنىڭ ءبارى نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىنىڭ باسشىلىعىنان ايرىلا المايدى، بۇقارا داعدىلانعان ءتاسىل ارقىلى بۇقارانىڭ ماڭىنداعى ماسەلەلەردى ءبىر جايلى ەتىپ، نەگىزگى ساتىنى جونگە سالۋداعى كونە كۇرمەۋلەردى شەشتىك»، - دەدى كەزىندە قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى مىندەتىن اتقارعان مەملەكەتتىك 12 - كەزەكتى حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى شيان رۇنشيا.

  كوكتەمنىڭ اياق الىسىنا ىلەسە، گۋاڭدۇڭداعى كادرلار مەن بۇقارا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، اسقاق جىگەرلەرى ارقىلى گۋاڭدۇڭنىڭ بايتاق دالاسىندا قىزۋ ورلەۋ كوتەرىپ، رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ داۋىرلىك جورىعىنىڭ دابىلىن قاقتى.

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 - ايدىڭ 15 - كۇنى گۋاڭجوۋدان بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.

  • ٴپايزاۋات ”ورىگىنىڭ“ حوش ٴيىسى اڭقىدى جەمىس ەگەتىن ديقاندار ءۇزۋ - تەرۋ قاربالاستىعىنا ءتۇستى
  • كۇيتۇن: كىشكەنتاي ساڭىراۋقۇلاق كۇشتى ”قۋات“ بايقاتتى
  • مىرىش جالاتىلعان قۇبىر ماتەريالدارى ٴوتىمدى بولدى
  • جيىن-تەرىن تىكە تاراتىلىمى: كۇشار ەرىكتى قىزمەت وتەۋ اترەتى وتە كەرەمەت
  • جارىق ەلەكتر، ەنەرگيا ساقتاۋ ەلەكتر ستانسياسى ٴۇستىرتتى جارىقتاندىردى