تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   ماڭىزدى حۇجاتتار

جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ، مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋعا  تاباندى بولىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ جونىندەگى ءبىرقانشا پىكىرى

  (2019 - جىلى 1 - ايدىڭ 3 - كۇنى)

  بيىل، كەلەر جىلى 2 جىل جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە قول جەتكىزەتىن مەزگىل، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار سالاسىندا، ءسوز جوق، ورىندايتىن كوپتەگەن قاتاڭ مىندەت تۇر. پارتيا ورتالىق كوميتەتى بىلاي دەپ قارادى: ەكونوميكانىڭ باسەڭدەۋ قىسىمى ارتقان، سىرتقى ورتادا تەرەڭ وزگەرىس تۋىلعان كۇردەلى جاعدايدا، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ ەرەكشە ماڭىزعا يە. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار ماسەلەسىن ويداعىداي شەشۋدى بۇكىل پارتيا قىزمەتىنىڭ اسا ماڭىزدى ورنىنا قويۋعا، ءسوزسىز، بۇلجىماي تاباندى بولىپ، يدەيانى ونان ارى بىرلىككە كەلتىرىپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، قىزمەتتى تياناقتاندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ تاماشا جاعدايىن بەكەمدەپ، دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ، شارۋالاردىڭ ورنىقتىرعىشتىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ءتۇرلى حاۋىپ - قاتەرلەرگە، سىن - سايىستارعا ۇتىمدى توتەپ بەرۋدە ىرىقتىلىققا قول جەتكىزىپ، ەكونوميكانىڭ ءۇرتىس، اقاۋسىز دامۋىنا جانە قوعامدىق جالپى جاعدايدىڭ ورنىقتىلىعىنا كەپىلدىك ەتۋگە، ءبىرىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن دەر كەزىندە جۇزەگە اسىرۋعا نەگىز قالاۋ كەرەك.

  اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدە شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، پارتيا 19 - قۇرىلتايىنىڭ جانە 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ەكىنشى، ءۇشىنشى جالپى ماجىلىستەرىنىڭ رۋحىن، سونداي - اق ورتالىقتىڭ ەكونوميكالىق قىزمەت ءماجىلىسىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، «بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ» جالپىلىق ورنالاستىرۋىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ىلگەرىلەتۋدى جانە «ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ» ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن سايكەستى ىلگەرىلەتۋدى تىعىز ارقاۋ ەتىپ، قىزمەتتى ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەتۋ جالپى ارناسىن مىقتاپ يگەرىپ، جوعارى ساپالى دامۋ تالابىن تياناقتاندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋ باس باعىتىنا تاباندى بولىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋدى باس تۇتقا ەتىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىندە، ءسوز جوق، ورىندايتىن قاتاڭ مىندەتىنە تۋرالانىپ، ەل ءىشى - سىرتىنىڭ كۇردەلى جاعداي وزگەرىسىنىڭ اۋىل - قىستاقتىڭ رەفورماسى، دامۋى جونىندە ورتاعا قويعان جاڭا تالابىنا ۇيلەسىپ، ءتۇيىندى يگەرىپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، نەگىزدى كۇشەيتىپ، «بەكەمدەۋدى، كۇشەيتۋدى، جوعارىلاتۋدى، ىركىلىسسىزدەندىرۋدى» ارقاۋ ەتە وتىرىپ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قامداۋ جاعىنداعى قۇرىلىمدىق رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە باتىل قول جەتكىزىپ، اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جاۋىنگەر قورعاندىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، 2020 - جىلعا جەتكەندە ورىنداۋ ۋادە ەتىلگەن اۋىل - قىستاقتىڭ رەفورما، دامۋ نىساناسى مەن مىندەتىن ءساتتى ورىنداۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.

  ءبىرىنشى، كۇش - قۋاتتى ۇيىستىرىپ، دالمە - ءدال شارا اتقارىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شەشۋشى شايقاسىندا شەشۋشى جەڭىسكە جەتۋ 

  (1) كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتىن قاز - قالپىندا ورىنداۋ. بەلگىلەنگەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋ نىساناسىنان جازباي، ساياساتتىق ورنالاستىرۋلاردى تياناقتاندىرىپ، 2020 - جىلعا جەتكەندە قازىرگى اتقارىلعان ولشەمدە اۋىل - قىستاقتاعى كەدەيلەردى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى جۇزەگە اسىرۋعا، كەدەي اۋدانداردىڭ تۇگەلدەي كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋىنا، وڭىرلىك تۇلعالىق كەدەيلىكتى شەشۋگە كەپىلدىك ەتۋ. قازىرگى اتقارىلعان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ولشەمىنە تاباندى بولىپ، «ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ۇشتە قامتاماسىز ەتۋدى» جۇزەگە اسىرۋعا ىقپال كورسەتەتىن كورنەكتى ماسەلەلەردى جالپى بەتتىك ءبىر - بىرلەپ تەكسەرىپ شەشىپ، ولشەمدى كوزسىزدىكپەن جوعارىلاتۋدان، اراندى اشتىرۋدان ساقتانىپ، سيفر ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى، جالعان كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى ادا - كۇدە تيۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى باقىلاۋ - تەكسەرۋدى كۇشەيتۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ونان ارى ناقتىلاندىرىپ، ەڭ قاتاڭ تەكسەرۋدى، باعالاۋدى تياناقتاندىرىپ، دالمە - ءدال جاۋاپقا تارتۋ، ونىمدىلىگىن ۇعىسۋ. شىعىس، باتىس بولىكتەردىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سەلبەستىگىن جانە ورتالىقتاعى ورىنداردىڭ بەلگىلەنگەن تۇيىندە كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋ. پارتيا قۇرىلىسىن يگەرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدى جەبەۋدەن قامال الۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ. ۇدايىلانعان شاقىرىپ الىپ سويلەسۋدى ۇيىمداستىرىپ، ورىستەتىپ، ماسەلە بايقالسا دەر كەزىندە شاقىرىپ الىپ سويلەسۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جونىندە جۇرگىزىلگەن ارناۋلى شارلاۋ تابىسىنان ويداعىداي پايدالانىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ساياسي جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتۋ.

  (2) اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە كۇش سالۋ. اۋىر كەدەي وڭىرلەردىڭ كەدەيلىكتەن دالمە - ءدال ارىلۋىنا تۇساۋ بولعان ءتۇيىندى، قيىن ماسەلەلەردى كوزدەپ، ءتىزىم جاساپ، جاۋاپكەرشىلىكتى بىرتىندەپ ايقىنداپ، ەسەپ - قيساپتى سالىستىرىپ، كۇشىنەن قالدىرۋ. كەلەلى ينجەنەريا قۇرىلىس نىساندارىن ۇزدىكسىز اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە قاراي بەيىمدەپ، ەرەكشە كاسىپ سالاسى ارقىلى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، ەكولوگيالىق جاقتان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، فينانس جاعىنان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، قوعامدىق كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ، كادر - دارىندىلار سياقتى ساياساتتىق شارالاردى اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە قاراي بەيىمدەۋ. ءار دارەجەلى قازىنا «ءۇش رايون، ءۇش وبلىسقا» كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قارجى ۇسىنىلىمىن الدىمەن ارتتىرۋ. «ءۇش رايون، ءۇش وبلىستان» تىسقارى كەدەيلەر سانى كوپ، كەدەيلىكتىڭ تۋىلۋ مولشەرى جوعارى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ قيىندىق دەڭگەيى زور اۋىر كەدەي وڭىرلەرگە قاراتا دا قارجى نىساندارىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ تەبىنىن ارتتىرۋ.

  (3) كورنەكتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشۋ. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدە ۇزاق ءونىمى بار كاسىپ سالاسىن دامىتۋعا باسا ءمان بەرىپ، ءوندىرىس پەن ساتۋدىڭ ءۇزىلىپ قالۋى، حاۋىپ - قاتەردى ازايتۋعا قامتاماسىز ەتۋدىڭ جەتەرسىزدىگى سياقتى ماسەلەلەردى كۇش سالا شەشىپ، كەدەيلەردىڭ ات سالىسۋ سالىستىرماسى مەن تىكە يگىلىككە كەنەلۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ. قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدىڭ سوڭعى شارالارىن كۇشەيتىپ، قونىس جاڭالاۋعا باسا ءمان بەرىپ، سوڭعى سۇيەمەلدەۋگە نەمقۇرايدى قاراۋ ماسەلەسىن كۇش سالا شەشىپ، ءبىر وتباسى قونىس جاڭالاسا، ءبىر وتباسىن كەدەيلىكتەن ورنىقتى ارىلتۋعا كەپىلدىك ەتۋ. كەدەي وڭىرلەردىڭ مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدا وقۋدان قول ءۇزۋدى مەڭگەرىپ، وقۋعا كەپىلدىك ەتۋىن كۇشەيتىپ، كەدەيلىك سەبەبىنەن وقي الماۋدان، وقۋدان قول ۇزۋىنەن ساقتانۋ. نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى، سالماقتى ناۋقاس قامسىزداندىرۋى، ەمدەۋ - قۇتقارۋ سياقتى كوپ ماڭىزدى قامتاماسىز ەتۋ شاراسىن تياناقتاندىرىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋعا قىزمەت وتەۋ تورى تاعانىن بەكەمدەپ، كەدەيلەردىڭ نەگىزگى ەمدەلۋ سۇرانىسىن قامتاماسىز ەتۋ. ەكولوگيالىق جاقتان كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ مەن ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ ءوزارا سايكەسۋىن جەبەۋ. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ مەن ەرىك - جىگەر، اقىل - پاراسات جاعىنان سۇيەمەلدەۋدى ءوزارا ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، كەدەي وڭىرلەردە كاسىپتىك تاربيە مەن شەبەرلىككە باۋلۋدى كۇشەيتىپ، وركەندەتۋ ۇلگىسىندەگى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ مەن قامتاماسىز ەتۋ سيپاتتى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، «ەڭ تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەۋدى» جانە ءىشىنارا كەدەيلەردىڭ كۇتىپ وتىرۋ، يەك سۇيەۋ، الاقان جايۋ ماسەلەسىن كۇش سالا شەشىپ، كەدەي بۇقارانىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشى مەن ءوزىن دامىتۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ. ءبىرىنشى شەپتىڭ دالمە - ءدال كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ كۇشىن شىنايى كۇشەيتىپ، قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنە ۇزدىكتەردى تاڭداۋ، مىقتىلاردى سەپتەۋ. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ كادرلارىنا كوڭىل ءبولىپ، قامقورلىق جاساپ، قىزمەتىن قولداۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ءىس جۇزىندىك قيىنشىلىقتارىن شەشۋىنە كومەكتەسىپ، قامنان ارىلتۋ. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ سالاسىنداعى شىرىكتەسۋ جانە ستيل ماسەلەسىن ارناۋلى جونگە سالۋدى ءۇرتىس ورىستەتىپ، جالعان مالىمدەۋ، الداپ الۋ، قياناتشىلدىقپەن يەمدەنىپ الۋ، باسقاعا ىستەتۋ جانە تۋىس - تۋعاندارىن، دوس - جاراندارىن الدىمەن ەسكەرۋ، جەۋ، الۋ، القىمداۋ، الاقان جايۋ سياقتى ماسەلەلەردى قاتاڭ تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتۋ.

  (4) كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىسىن بەكەمدەۋ جانە كەڭەيتۋ. قامال الۋ مەزگىلىندە كەدەي اۋدان، كەدەي قىستاق، كەدەيلەر كەدەيلىك تىزىمىنەن شەگەرىلگەننەن كەيىن، قاتىستى كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ساياساتىن ورنىقتى ساقتاپ، كەدەيلەردىڭ قايتالاي كەدەيلەسۋىن ازايتۋ جانە تەجەۋ. ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكا بەرىلگەن كەدەي وتباسىلارىنان كىرىس دەڭگەيى ءبىرشاما جوعارى بولعان بۇقارانى ساياساتتىق قولداۋ كەمشىل بولۋ سياقتى جاڭا ماسەلەلەردى اقىلداسىپ شەشۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ بارىسىنداعى تاماشا تاجىريبەلەرگە، تاماشا ادىستەرگە، تاماشا جولدارعا تاباندى بولۋ جانە ونى جالپىلاستىرۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ۇشتاستىرۋدى جاقسى ىستەپ، قالپاعىن الىپ تاستاعاننان كەيىنگى كەدەي اۋدانداردىڭ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋ ارقىلى دامۋ تابىسىن بەكەمدەپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جانە بۇقارانىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ امالياتتىق جاسامپازدىعىن جانە ۇلى رۋحىن قورىتىندىلاۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ نىساناسى مەن مىندەتى 2020 - جىلى ورىندالعاننان كەيىنگى ستراتەگيالىق وي جەلىسىن كۇنى بۇرىن جوسپارلاۋ.

  ەكىنشى، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن ۇتىمدى قامداۋعا كەپىلدىك ەتۋ 

  (1) استىق ءونىمىن ورنىقتىرۋ. استىق ءوندىرىسىن تيتتەي دە بوساڭسىماي ويداعىداي يگەرىپ، استىق ساقتايتىن ورىننىڭ، استىق ساقتاۋ تەحنيكاسىنىڭ ناقتىلانۋىن، تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتىپ، استىق ەگىلەتىن اۋماقتى ءبىر ميلليارد 650 ميلليون مۋ كولەمىندە ورنىقتىرۋعا كەپىلدىك ەتۋ. استىق ءوندىرىسىن قولداۋ ساياسات - شاراسىن ورنىقتىرىپ، كەمەلدەندىرىپ، سورت، تەحنيكا، اپات زيانىن ازايتۋ سياقتى ءونىمدى ورنىقتىرۋ، ءونىمدى ارتتىرۋ جاعىنداعى كومەسكى كۇشتەردى اشىپ، شارۋالاردىڭ استىق ەگۋدەگى نەگىزگى پايداسىن قامتاماسىزداندىرۋ. نەگىزگى استىق ءوندىرىس رايونىنىڭ باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرىپ، نەگىزگى استىق ءوندىرىس رايونىنىڭ مۇددەلىك تولەم مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، استىق وندىرەتىن ءىرى اۋداندارعا سيلىق تولىقتاماسىن بەرۋ ساياساتىن اقاۋسىزداندىرۋ. نەگىزگى ساتۋ رايوندارىنىڭ جانە ءوندىرۋ مەن ساتۋى بىركەلكى رايونداردىڭ ورنىقتى استىق ءوندىرىس جاۋاپكەرشىلىگىن ناقتىلاندىرۋ. ءبىر ميلليارد 800 ميلليون مۋلىق ەگىستىك جەر قىزىل شەگىن قاتاڭ ساقتاپ، تۇراقتى نەگىزگى ەگىنجايدى ەرەكشە قورعاۋ ءتۇزىمىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، تۇراقتى نەگىزگى ەگىنجايدى ءبىر ميلليارد 546 ميلليون مۋدىڭ ۇستىندە ساقتاۋعا كەپىلدىك ەتۋ. وسى زامانعى اۋا رايىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ورناتۋ. استىق حاۋىپسىزدىگى ولكە باستىعى جاۋاپكەرشىلىك ءتۇزىمىن باعالاۋدى كۇشەيتۋ.

  (2) جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسى مىندەتىن ورىنداۋ. استىق ءوندىرىسى قۋاتىن بەكەمدەپ جانە جوعارىلاتىپ، 2020 - جىلعا جەتكەندە 800 ميلليون مۋ جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزىن اشۋعا كەپىلدىك ەتۋ. مەملەكەتتىك جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىسىنىڭ جالپى تۇلعالىق جوسپارىنا وزگەرىس ەنگىزىپ جانە ونى جاساپ، جوسپار ورنالاستىرۋىن، قۇرىلىس ولشەمىن، ۇيىمداستىرىپ اتقارۋدى، تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋدى، باعالاۋدى، سۋرەتكە الىپ، قامباعا ەنگىزۋدى بىرلىككە كەلتىرۋ. قارجىنى بىرىكتىرۋدى كۇشەيتىپ، قارجى قوسۋ، قارجى قۇراۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشىپ، كوپ نەگىزدى قارجى توپتاۋ مەحانيزمىن ورناتۋ. وڭىرلىك تۇتاس تۇلعالى قۇرىلىس جۇرگىزىپ، اتىز، سۋ، ورمان، جول، ەلەكتردى تولىق سەپتەۋدى ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ونىمدىلىكتى سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋدى قادامداس دامىتۋ. استىق وندىرىسىندەگى يقۋاتتىق رايون جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ءوندىرىسىن قورعاۋ رايونىن بەلگىلەۋ مىندەتىن جاپپاي ورىنداپ، جوعارى ولشەمدى ەگىس اتىزى قۇرىلىس نىسانىندا «ەكى رايوندى» الدىمەن ويلاستىرىپ ورنالاستىرۋ. شينجياڭنىڭ ساپالى ماقتا ءوندىرىس بازاسى قۇرىلىسىن قالپىنا كەلتىرۋدى باستاپ، شيكىزاتتىق قانت قۇراعىنىڭ «قوس جوعارى» بازاسى قۇرىلىسىنىڭ كولەمىن بەلگىلەنگەن بارلىق قورعامالى رايونعا كەڭەيتىپ قامتۋ. ەگىس اتىزىنىڭ س−ۋ يگىلىگى قۇرىلىسىن ونان ارى كۇشەيتۋ. ءىرى، ورتاشا سۋارمالى رايونداردا سايكەستى سۋ ۇنەمدەپ وزگەرتىپ سالۋ جانە وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن جالعاستىرىپ جۇرگىزۋ. شىعىس سولتۇستىكتىڭ قارا توپىراقتى جەرىن قورعاۋ تەبىنىن ارتتىرۋ. سولتۇستىك جۇڭگو وڭىرىندەگى جەر استى سۋىن شەكتەن تىس الۋدى كەشەندى جونگە سالۋدى كۇشەيتۋ. اۋىر مەتالمەن لاستانعان ەگىستىك جەردى وڭاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ جانە ەگىس قۇرىلىمىن رەتتەۋ سىناق ءتۇيىنىن ىلگەرىلەتۋ.

  (3) اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قۇرىلىمىن رەتتەپ ساپالىلاندىرۋ. تاپشى جانە جاسىل اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ءوندىرىسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ءونىم مولشەرىن ارتتىرۋدى جەتەكشى ەتۋدەن ساپاسىن جوعارىلاتۋدى جەتەكشى ەتۋگە بۇرىلىس جاساۋىن ىلگەرىلەتۋ. ساپالى استىق ينجەنەرياسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ. اتباس بۇرشاقتى گۇلدەندىرۋ جوسپارىن اتقارىپ، كوپ ءتۇرلى جول ارقىلى ەگىس اۋدانىن كەڭەيتۋ. چاڭجياڭ اعارىنداعى قىشى وندىرىسىنە قولداۋ كورسەتىپ، جاڭا سورتتان، جاڭا تەحنيكادان ۇلگى كورسەتىپ جالپىلاستىرۋدى جانە تۇتاس بارىستىق ماشينالاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ. اعاشتىق ماي شيكىزاتىن بەلسەندىلىكپەن دامىتۋ. ءسۇت كاسىبىن وركەندەتۋ ارەكەتىن اتقارىپ، ساپالى ءسۇت بازاسى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، ورتا، شاعىن ساۋىن سيىر باعىمشىلىق الاڭدارىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، وزگەرتىپ قۇرىپ، بوبەكتەردىڭ سەپتەستىرىلگەن ءسۇت تالقانىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ارەكەتىن اتقارۋ. استىق، ەكونوميكالىق داقىل، جەم قۇرىلىسىن ۇيلەسىمدى رەتتەپ، جاستاي ساقتالاتىن جۇگەرى، جوڭىشقا سياقتى ساپالى جەم - ءشوپ ءوندىرىسىن دامىتۋ. ىشكى قۇرلىقتىق سۋ الابى باعىمشىلىعىنىڭ كولەمىن ۇيلەسىمدى تۇراقتاندىرىپ، تەڭىز بويىندا، كول قامباسىندا شەكتەن تىس ءجيى اۋ جايۋدى، ساندىقتا باعۋدى ازايتىپ، تەڭىز − مۇحيت باعىمشىلىق الاڭى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، شالعاي مۇحيت بالىقشىلىعى كاسىبىن ارناعا ءتۇسىرىپ، تارتىپپەن دامىتۋ. وزەن، كولدەردە جانە تەڭىز بويىندا بالىق اۋلاۋ كۇشەمەلىلىگىن تومەندەتىپ، چاڭجياڭداعى سۋ ورگانيزمدەرى قورعامالى رايوندارىندا اۋلاۋ جۇرگىزۋگە تيىم سالۋدى جاپپاي اتقارۋ. اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ساپا حاۋىپسىزدىگىنە قامتاماسىز ەتۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، باقىلاۋ - باسقارۋ جۇيەسىن، باقىلاۋ - تەكسەرۋ جۇيەسىن، قاينارىن قۋالاپ تابۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ. افريكا شوشقاسى وباسى سياقتى جانۋارلار ىندەتى جاعدايىن باقىلاۋ - تەكسەرۋ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، ساقتانۋ، تىزگىندەۋ شارالارىن قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، كاسىپ حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋ.

  (4) اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالارىندا جەدەل قامال الۋ. دامۋعا جاڭالىق اشۋ ارقىلى دەم بەرۋدى كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالارىنان قامال الۋ ارەكەتىن اتقارىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ستراتەگياسىنداعى عىلم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ كۇشىن جەتىلدىرىپ، بيولوگيالىق ەگىنشىلىك، اۋىر تۇرپاتتى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى، زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىعى، جاسىل ۇسىنىلىم ءونىمى سياقتى سالالاردا دەربەس جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا مەملەكەتتىك ءتۇيىندى تاجىريبەحانا سياقتى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تۇعىرى بازالارىن قۇرىپ، ءوندىرىس وقىتۋ عىلمي زەرتتەۋ تەرەڭدەي توعىسقان تۇعىر قالىپتاستىرىپ، مەملەكەتتىڭ وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ تەحنيكاسى جۇيەسى، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جاڭا وداقتاستىعى، كاسىپتە جاڭالىق اشۋ ورتالىعى، جوعارى، جاڭا عىلىم - تەحنيكالىق كاسىپتەردەن ۇلگى كورسەتۋ رايونى، عىلىم - تەحنيكا باقشا رايونى سياقتى قۇرىلىستاردى كۇشەيتۋ. كاسىپورىنداردىڭ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋداعى تۇلعالىق ورنىن كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋ سيپاتىنا يە كاسىپورىنداردى جەتىلدىرىپ، شارتقا ۇيلەسەتىن كاسىپورىنداردىڭ عىلىم - تەحنيكاداعى جاسامپاز نىسانداردى باستاماشىلىقپەن اتقارۋىنا قولداۋ كورسەتۋ. كۇرىش، ءبيداي، جۇگەرى، اتباس بۇرشاق جانە مال، ءۇي قۇستارىنىڭ سورتىن جاقسارتۋدا بىرلەسىپ قامال الۋدى ۇزدىكسىز ۇيىمداستىرىپ اتقارىپ، تۇقىم تاڭداۋ جانە ساپالى ءشوپ تۇقىمىن جالپىلاستىرۋدى جەدەلدەتۋ. ءالسىز بۋىنداردا اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن زەرتتەپ اشۋعا قولداۋ كورسەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق جابدىق كاسىبىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋىن جەبەپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن ماشينالاندىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىق سالاسىندا ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن جاراتۋدى جانە پايدالانۋدى كۇشەيتۋ. وزىق قولدانىلمالى تەحنيكالاردا شوعىرلى جاڭالىق اشۋدى جانە جالپىلاستىرىپ قولدانۋدى جەدەلدەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىق عىلمي زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىنىڭ كەمەلدى مەنشىك ۇقىعى ءتۇزىمىن ورناتىپ، عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنە عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىنىڭ يەلىك ۇقىعىن بەرىپ، دارىندىلاردى باعالاۋ جانە جىلجىمالىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، قوسىمشا قىزمەت ىستەۋ، قوسىمشا ەڭبەكاقى الۋ، جەتىستىك ۇقىق - مۇددەسىن ءبولۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ.

   (5) ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامتاماسىز ەتۋ ستراتەگياسىن اتقارۋ. جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى جانە جۇيەلى جوسپارلاۋدى كۇشەيتىپ، ەل ىشىندەگى استىق قامتاماسىزدىعى سياقتى ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى قامداۋىن تياناق ەتىپ، حالىقارا جانە ەل ءىشى بازارلارىن، ەكى ءتۇرلى بايلىقتى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ويداعىداي پايدالانىپ، ەل ىشىندەگى ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ قامتاماسىزدىق ورەسىن عىلمي تۇراقتاندىرىپ، قامتاماسىز ەتۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، ەل ءىشىنىڭ حاۋىپسىز قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ. كۇرىشتى، ءبيدايدى، ءسوزسىز، كەپىلدىك ەتەتىن سورت ەتىپ، جۇگەرى ءوندىرىسىن ورنىقتى ۇستاپ، استىق داقىلدارىمەن نەگىزىنەن ءوزىن قامداۋعا، استىقتىڭ شارتسىز حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتۋ. استىق حاۋىپسىزدىگىنە قامتاماسىز ەتۋ جاعىنداعى زاڭ شىعارۋ اياق الىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ. ساپانى جاقسارتىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋ نەگىزىندە، ماقتانىڭ، ماي شيكىزاتىنىڭ، قانت شيكىزاتىنىڭ، تابيعي كاۋچۇكتىڭ ءوندىرىس قۋاتىن بەكەمدەۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى سىرتقا شىعۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ جانە وعان قولداۋ كورسەتىپ، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول» اۋىل شارۋاشىلىق حالىقارالىق سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، ەل ىشىندەگى تاپشى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن يمپورت ەتۋدى ىرىقتىلىقپەن كەڭەيتىپ، كوپ نەگىزدى يمپورت ارناسىن مولايتىپ، ەل اتتاعان ءبىر توپ اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ توبىن جەتىلدىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى شەتەلمەن سەلبەسۋ ورەسىن جوعارىلاتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى اتكەزشىلىككە قارسى تۇرۋ، كەشەندى جونگە سالۋ تەبىنىن ارتتىرۋ.

  ءۇشىنشى، اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىنداعى جانە الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدەگى ولقىلىقتاردى جەدەل تولىقتاۋ 

  (1) اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋدىڭ 3 جىلدىق ارەكەتىن جاقسى ۇستاۋ. جىجياڭنىڭ «1000 قىستاقتا ۇلگى كورسەتۋ، 10 مىڭ قىستاقتى رەتتەۋ - وڭاۋ» ينجەنەرياسىنىڭ تاجىريبەلەرىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، جالپىلاستىرىپ، اۋىل - قىستاق قوقىر - قوقسىعىن، لاس سۋدى جونگە سالۋدى، دارەتحانا توڭكەرىسىن جانە قىستاقتىڭ بەت - بەينەسىن جاقسارتۋدى ءتۇيىن ەتكەن اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋدى جاپپاي باستاپ، 2020 - جىلعا جەتكەندە اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىنىڭ كەزەڭدىك كورنەكتى جاقسارۋىنا كەپىلدىك ەتىپ، اۋىل - قىستاق ورتاسىن نەگىزىنەن تازا، رەتتى، ءتارتىپتى ەتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قورشاعان ورتا جانە سالاماتتىق تانىمىن جالپى بەتتىك كۇشەيتۋ. جەر - جەردى ءىس جۇزىندىكتى تياناق ەتىپ، جەر جاعدايىنا قاراي ءىس ىستەپ، قولايلى، وڭتايلى، ۇزاق ۋاقىت جارامدى رەتتەۋ - جونگە سالۋ ۇلگىسىن ۇيلەسىمدى تاڭداۋعا شابىتتاندىرىپ، تەحنيكالىق قيىن ماسەلەلەردەن شوعىرلى قامال الۋ. جەرگىلىكتى ورىن نەگىز بولاتىن، ورتالىق جاردەماقى بەرەتىن ۇكىمەتتىك ۇسىنىلىم مەحانيزمىن ورناتۋ. ورتالىق قازىنا اۋىل - قىستاق دارەتحانا توڭكەرىسىن تۇتاس قىستاقتا ىلگەرىلەتۋ سياقتىلارعا جاردەماقى بەرۋ، اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋداعى ۇزدىك اۋداندارعا سيلىق بەرۋ. ورتالىقتىڭ مەجە ەسەبىنىڭ ىشىندەگى قارجى قوسۋدان ارناۋلى قاراجات بوساتىپ، اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋعا قولداۋ كورسەتۋ. اۋدان دارەجەلى ورىنداردىڭ بەلگىلەمە بويىنشا قاتىستى قاراجاتتاردى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ بىرىكتىرىپ، اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋعا شوعىرلى پايدالانۋىنا جول قويۋ. قوعامدىق كۇشتەردى بەلسەندىلىكپەن ات سالىسۋعا شابىتتاندىرىپ، اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋدى اۋىل - قىستاق سەيىل - سەرۋەن ساياحاتى سياقتىلارمەن ورگانيكالى ۇشتاستىرۋ. قىستاقتاردى تازارتۋ ارەكەتىن كەڭ كولەمدە قانات جايدىرۋ. كورىكتى، قونىسقا جايلى قىستاق جانە ەڭ كورىكتى اۋلا قۇرۋ قيمىلدارىن ورىستەتۋ. اۋىل - قىستاق قونىس ورتاسىن رەتتەۋ - جونگە سالۋ قىزمەتىن اۋىل - قىستاق ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ دەڭگەيىمەن ۇيلەستىرۋ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ مادەنيەتىمەن جانە سالت - ساناسىمەن سايكەستىرۋ، ناقتى ونىمدىلىككە ءمان بەرىپ، ۇستىرتتىك ىستەۋدەن ساقتانۋ.

  (2) قىستاق نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسى ينجەنەرياسىن اتقارۋ. اۋىل - قىستاقتاردىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگىن بەكەمدەۋ، دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ ينجەنەرياسىن ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ اۋىز سۋ قاينارى كوزىن قورعاۋدى كۇشەيتىپ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ «اۋىز سۋدان تۇتىنۋى قيىنعا ءتۇسۋ» جانە اۋىز سۋ حاۋىپسىز بولماۋ ماسەلەسىن جەدەل شەشۋ. «4 تە جاقسى اۋىل - قىستاق جولى» قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، «جول باستىعى ءتۇزىمى» مەن ۇلگى كورسەتەتىن اۋدانداردىڭ اتقارۋ تەبىنىن كۇشەيتىپ، شارت - جاعدايى بار قۇرىلىمدىق قىستاقتاردىڭ جولىن جاپپاي شىڭالعان جولعا اينالدىرۋ، شارت - جاعدايى بار ايماقتاردا تابيعي قىستاقتارعا دەيىن جەتكىزۋ. قىستاق ىشىندەگى جول قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. اۋىل - قىستاقتاردى ەلەكترلەندىرۋ، گازداندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ ينجەنەرياسىن جاپپاي اتقارىپ، جاڭا كەزەكتى اۋىل - قىستاق ەلەكتر تورابىن جاڭالاۋدى جەدەل ورىنداۋ. اۋدان، اۋىل - قىستاق زات اينالىمى نەگىزدىك قۇرىلعى تورابىن كەمەلدەندىرىپ، ءوندىرىس ورىندارىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ءوز قالپىندا ساقتاۋ، دارەجەگە ءبولىپ قوراپتاۋ قۇرىلعىلارىن ورناتۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ اۋدان، اۋىل جانە شارت - جاعدايى بار قىستاقتاردى زات اينالىمى جونەلتۋ توراپ تۇيىندەرىن قۇرۋعا شابىتتاندىرۋ. كەڭ جولاقتى توراپ جۇيەسىن اۋىل - قىستاقتارعا دەيىن جەتكىزۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، جىلدامدىعىن ارتتىرىپ، اقىسىن تومەندەتۋدى جەبەۋ. اۋىل - قىستاقتاردىڭ قاتەرلى ۇيلەردى وزگەرتىپ سالۋىن جالعاستى ىلگەرىلەتۋ. اۋىل - قىستاق نەگىزگى قۇرىلعى قۇرىلىسىن باسقارۋدىڭ ۇزاق مەزگىلدىك مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، ءار جاقتىڭ باسقارۋ، قورعاۋ جاۋاپكەرشىلىگىن ايقىنداۋ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ باسقارۋ، قورعاۋ قاراجاتىن قازىنالىق مەجە ەسەپكە كىرگىزۋگە شابىتتاندىرۋ.

  (3) اۋىل - قىستاقتاردىڭ الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ. اۋىل - قىستاقتاردىڭ وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ، زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ، مادەنيەت، دەنە تاربيە سياقتى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ دەڭگەيىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، قالا مەن اۋىلدا نەگىزدىك الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ ءبىر كەلكى بولۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ. قالا مەن اۋىلدىڭ مىندەتتى وقۋ - اعارتۋىن ءبىر تۇلعالاندىرا دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاق مىندەتتى وقۋ - اعارتۋى بويىنشا وقۋشىلاردىڭ قورەكتىگىن جاقسارتۋ جوسپارىن ىشكەرىلەي اتقارۋ. ورتا مەكتەپ كەزەڭىندە وقۋ - اعارتۋدى جالپىلاستىرۋدان قامال الۋ جوسپارىن اتقارىپ، اۋىل - قىستاقتاعى وسپىرىمدەردىڭ سالاماتتىعىن جاقسارتۋدى جانە بوبەكتەر تاربيەسىن، مەكتەپ الدى تاربيەسىن كۇشەيتۋ. قىستاق دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيلەرىن ولشەمدەندىرۋ قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، امبەباپ شيپاگەرلىك ارناۋلى شتات جوسپارىن اتقارۋ. قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ نەگىزدىك ەمدەلۋىن قامسىزداندىرۋدىڭ ءبىر تۇتاس ءتۇزىمىن ورناتىپ، كەمەلدەندىرىپ، قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ سالماقتى ناۋقاسىن قامسىزداندىرۋدى ءبىر ۋاقىتتا رەتكە سالۋ. قالا، اۋىل تۇرعىندارىنا نەگىزدىك زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ بويىنشا جاسالاتىن مامىلەنى تۇراقتاندىرۋ جانە نەگىزدىك زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ قاراجاتىن قالىپتى رەتتەۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. قالا، اۋىلدىڭ قوعامدىق قۇتقارۋ جۇيەسىن ءبىر تۇتاس جوبالاپ، ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ءتۇزىمىن، قامقورلىق جاساۋ، ورنالاستىرۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ. اۋىل - قىستاقتاردا نەگىزدىك جالپىلىق سيپاتتى مادەنيەت قىزمەت وتەۋ ورتالىقتارىن سالۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ. اۋىل - قىستاقتارداعى ۇيدە قالعان وسىپىرىمدەرگە، ايەلدەرگە، قارتتارعا كوڭىل ءبولۋ، قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، كوپ ساتىلى اۋىل - قىستاق زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ىستەرىنىڭ دامۋىن قولداپ، اۋىل - قىستاقتارداعى مۇگەدەكتەرگە قىزمەت وتەۋدى كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ، قالا، اۋىل بويىنشا ءبىر تۇتاس جوبالانعان نەگىزدىك الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ قاراجاتى ۇسىنىلىمى مەحانيزمىن ورناتۋدى جەدەلدەتىپ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ نەگىزدىك الەۋمەتتىك قىزمەت كورسەتۋ ولشەمىن كەمەلدەندىرۋ.

  (4) اۋىل - قىستاقتاردىڭ لاستانۋىن جونگە سالۋدى جانە ەكولوگيالىق ورتاسىن قورعاۋدى كۇشەيتۋ. تاۋ، سۋ، ورمان، اتىز، كول، جايلىم جۇيەسىن جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ جاسىل دامۋىن جەبەۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى جاعىنداعى لاستانۋدى جونگە سالۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىق تىڭايتقىشىن، اۋىل شارۋاشىلىق دارىلەرىن پايدالانۋدى تەجەۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، حيميالىق تىڭايتقىش پەن اۋىل شارۋاشىلىق دارىلەرىنەن پايدالانۋدى ازايتۋدى جۇزەگە اسىرۋ. ەكولوگيالىق اينالىمدى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، مال، ءۇي قۇسى قيلارىن، سابان - توپان، اۋىل شارۋاشىلىق سۋلياۋ جارعاعى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىق جاراقسىز زاتتارىن بايلىق قاينارىنا اينالدىرىپ پايدالانۋدى ىلگەرىلەتىپ، مال شارۋاشىلىعىن نەگىز ەتكەن اۋدانداردا قيلاردى، جاراقسىز زاتتاردى بايلىق قاينارىنا اينالدىرىپ پايدالانۋ ارقىلى اۋدان بويىنشا جونگە سالۋدى جاپپاي ەتەك الدىرىپ، اق ءتۇستى بىلعانىشتاردى بار كۇشپەن جونگە سالۋ. اۋىستىرىپ ەگىپ، ەگىستىك جەردى تىڭايتۋ ءتۇزىمى سىناق ءتۇيىنىن كەڭەيتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىندا جاسىل دامۋدى الدىمەن اتقارعان رايون قۇرۋ. اۋىل - قىستاقتاردى جاسىلداندىرۋ، كورىكتەندىرۋ قيمىلىن اتقارىپ، ورمانمەن كومكەرىلگەن اۋىل - قىستاق قۇرىپ، ەجەلگى اعاشتاردى، ايتۋلى اعاش تۇرلەرىن قورعاپ، سازدى جەرلەردىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ ونىمدىلىگىنە قوسىمشا قاراجات بەرىپ، ەگىستىك جەردى سازدى جەرگە قايتارۋ. تابيعي ورماندى جان - جاقتى قورعاۋ. «ءۇش تەرىستىك» وڭىرىندە ويراندالعان ىقتاسىن ورماندى قالپىنا كەلتىرۋ. ەگىستىك جەردىڭ ورنىنا ورمان، ءشوپ ءوسىرىپ، جايلىمدى تىنىقتىرىپ، ءشوپ ءوسىرۋدى ورنىقتى اتقارۋ. جاڭا كەزەكتى جايلىم ەكولوگياسىن قورعاۋعا كومەك قاراجات، سيلىق اقشا بەرۋ ساياساتىن اتقارۋ، وزەن باستىعى ءتۇزىمىن، كول باستىعى ءتۇزىمىن تياناقتاندىرىپ، اۋىل - قىستاق سۋ ورتاسىن جونگە سالۋدى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاق وزەن، كول، سۋ اعارى جاعالاۋى سياقتى سۋ ەكولوگيالىق كەڭىستىگىن قاتاڭ باسقارۋ.

  (5) اۋىل - قىستاق جوباسىنا جەتەكشىلىك ەتۋدى كۇشەيتۋ. جوبالاپ باسقارۋدى اۋىل - قىستاقتى كوركەيتۋدەگى نەگىزدىك سيپاتتى قىزمەت ەتىپ، جوبالاپ باسقارۋدى جاپپاي ەتەك الدىرۋ. اۋداندى بىرلىك ەتىپ، قۇرىلىم قالىپتاستىرعان نەمەسە قۇرىلىمدى قالپىنا كەلتىرگەن قىستاقتاردى جوبالاۋدى مىقتى يگەرىپ، اۋدان دارەجەلى پارتكومدار مەن حالىق ۇكىمەتتەرى اۋىل - قىستاقتاردى جوبالاۋ قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋدى ءبىر تۇتاس جوبالاۋ. الدىمەن جوبالاپ، ارتىنان سالۋ پرينسيبى بويىنشا جەردەن پايدالانۋدى، كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى، تۇرعىندار تۇراعىن سالۋدى، قونىستانۋ ورتاسىن رەتتەۋدى، ەكولوگيانى قورعاۋدى جانە تاريحي مادەنيەتكە مۇراگەرلىك ەتۋدى بىرگە ويلاستىرىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ اۋەلگى بەت - بەينەسىن ساقتاپ قالۋعا باسا ءمان بەرىپ، كوپ ءتۇرلى جوبا بىرىكتىرىلگەن قولدانىلمالى قىستاق جوباسىن جاساۋ، اۋىل - قىستاقتان ءۇي سالۋعا جول قويۋدى باسقارۋدى كۇشەيتۋ.

  ءتورتىنشى، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، زورايتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرۋ ارناسىن كەڭەيتۋ 

  (1) اۋىل - قىستاقتىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگىندەگى كاسىپ سالاسىن جەدەل دامىتۋ. جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي كوپ ءتۇرلى وزىندىك ەرەكشەلىكتەگى اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، «ءبىر قىستاقتا ءبىر ءونىم بولۋدى»، «ءبىر اۋداندا ءبىر كاسىپ بولۋدى» دارىپتەۋ. جەمىس، كوكونىس، شاي، ازىقتىق ساڭىراۋقۇلاق، قارا استىق، بۇرشاق، كارتوپ تەكتەستەر، جۇڭگوشا ءدارى - دارمەك ماتەريالى، وزىندىك ەرەكشەلىكتەگى باعىمشىلىق، ەرەكشە گۇل مايساسى، قالامشا سياقتى كاسىپ سالالارىن بەلسەنە دامىتۋ. وزىندىك ەرەكشەلىكتەگى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ابزال رايونىنان ءبىرسىپىراسىن قۇرۋدى قولداۋ. ۇلتتىق جانە وڭىرلىك ەرەكشەلىكتەگى اۋىل - قىستاق قولونەر - كاسىبىن جاڭالىق اشا دامىتىپ، اۋىل - قىستاقتارداعى شەبەرلەردى بارىنشا بايقاپ، وتباسى قولونەر - كاسىبى ورنىنان، قولونەر ۇيىنەن، اۋىل - قىستاق سەحىنان ءبىرسىپىراسىن قۇرۋ. وزىندىك ەرەكشەلىكتەگى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ساپا ولشەمى جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ جەرلىك بەلگىسى مەن ماركاسىن قورعاۋدى كۇشەيتىپ، «جەرلىك ەرەكشەلىكتەگى»، «اۋىل ەرەكشەلىگىندەگى» ءونىم ماركالارىن ايگىلەۋ.

  (2) وسىزاماندانعان اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن مانەرلەۋ ونەركاسىبىن كۇش سالا دامىتۋ. «استىق ەگۋدەن اس داستارقانىنا دەيىنگى»، «اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ونەر كاسىپ ونىمدەرىنە اينالدىرۋعا دەيىنگى» بارىستى تۇتقا ەتىپ، نەگىزگى ءوندىرىس القاپتارىنىڭ اۋداننىڭ وڭىرلىك جاعدايىنا سۇيەنىپ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن مانەرلەۋ كاسىپ شوعىرىن قالىپتاستىرۋىن قولداپ، كاسىپ تىزبەگىن مۇمكىندىك بار اۋدان وڭىرىنە قالدىرىپ، اۋىل - قىستاقتاردا شيكىزات ساتۋ، قالالاردا مانەرلەۋ جاعدايىن وزگەرتۋ. وتباسى ەگىس الاڭىنا جانە شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆى شارۋاشىلىعىنا ۇيلەسەتىن اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن العاشقى ادىمدا مانەرلەۋدى قولداپ، دامىتىپ، اۋدان كولەمىندە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي مانەرلەۋ كاسىبىن دامىتۋدى قولداپ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن كاسىپ ەتكەن اۋىل - قالاشىقتان جانە مانەرلەۋ قۋاتى مىعىم اۋداننان ءبىر توبىن قالىپتاستىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وندىرەتىن جەر، جيناۋ − جونەلتۋ، ساتۋ، تولايىم ساتۋ بازارى قۇرىلىسىن ءبىر تۇتاس جوبالاپ، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى زات اينالىمى تىرەكتى تورابىن جانە مۇزداتىلعان ونىمدەر زات اينالىمى جۇيەسى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. اۋىل شارۋاشىلىق كاسىپ سالاسىنداعى باستاماشى كاسىپورىندار مەن بىرلەسكەن تۇلعالاردى جەتىلدىرىپ، وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىق ونەركاسىپ باقشاسى، اۋىل - قىستاق كاسىپ سالاسىن توعىستىرا دامىتۋدان ۇلگى كورسەتۋ باقشاسى، اۋىل شارۋاشىلىق كاسىبى سالاسىندا قۋاتتى قالاشىق قۇرۋدى جەبەۋ. اۋىل - قىستاق 1 -، 2 -، 3 - كاسىپ سالاسىن توعىستىرا دامىتۋدىڭ مۇددە بايلانىس مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، شارۋالاردى كاسىپ سالاسى ارتقان قۇن ونىمدىلىگىنەن اناعۇرلىم كوپ يگىلىكتەندىرۋ.

  (3) اۋىل - قىستاقتاردىڭ جاڭاشا قىزمەت وتەۋ كاسىبىن دامىتۋ. قامداۋ - ساۋدا، پوچتا، اۋىل شارۋاشىلىعى قىزمەت وتەۋ سەرىكتەستىكتەرى، شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆى سياقتىلاردىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكالارىن جالپىلاستىرۋ، جەردى مىندەتتەمەلى باسقارۋ، جەر جىرتۋ، تۇقىم سەبۋ ىستەرىن وكىلەتتى جۇرگىزۋ، دەرت - دەربەزدەن ءبىر تۇتاس ساقتانۋ جانە تىزگىندەۋ، كەپتىرۋ، جيناپ ساقتاۋ سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى وندىرىستىك قىزمەتتەرىن ورىستەتۋىن قولداۋ. اۋىل - قىستاقتىڭ بايلىق، ەكولوگيا جانە مادەنيەت باسىمدىقتارىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ قاجەتىنە ۇيلەسەتىن سەيىل - سەرۋەن ساياحاتى، اس - سۋ، جاتىن ورىن، مادەنيەتتى سەزىنۋ، سالاماتتىلىق، كۇتىنۋ، قارتتاردى كۇتىمدەۋ سياقتى كاسىپتەردى دامىتۋ. اۋىل - قىستاق ساياحاتىنىڭ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىستارىن كۇشەيتىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، قاتىناس، ينفورماتسيا، پوچتا سياقتى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ قۇرىلعىلارىن جاقسارتۋ.

  (4) سيفرلى اۋىل - قىستاق ستراتەگياسىن اتقارۋ. «ينتەرنەت + اۋىل شارۋاشىلىعىن» ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ زاتتار ينتەرنەتىنەن ۇلگى كورسەتۋدى جانە ونى پايدالانۋدى كەڭەيتۋ. ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ جالپى كاسىپ تىزبەگى ءىرى ساندى مالىمەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىڭ سيفرلى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق جۇيەسى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. ەلەكتروندىق ساۋدانى اۋىل - قىستاققا كىرگىزۋ بويىنشا امبەباپ ۇلگى كورسەتۋدى ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، «ينتەرنەت +» اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن قىستاقتان شىعارىپ قالاعا اپارۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ. ينفورماتسيانى قىستاقتارعا، وتباسىلارىنا جەتكىزۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، «ينتەرنەت +» قا سۇيەنە وتىرىپ، الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ اۋىل - قىستاققا قاراي كەڭەيۋىن ىلگەرىلەتۋ.

  (5) اۋىل - قىستاقتاعى ەڭبەككۇشتەردىڭ باسقا كاسىپ سالالارىنا ويىسىپ جۇمىسقا ورنالاسۋىن ىلگەرىلەتۋ. اناعۇرلىم بەلسەندى جۇمىسقا ورنالاستىرۋ ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، جۇمىسقا ورنالاسۋ بويىنشا قىزمەت وتەۋدى جانە كاسىپتىك شەبەرلىككە باۋلۋدى كۇشەيتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى ەڭبەككۇشتەردىڭ كوپتەگەن ارنالارمەن باسقا كاسىپ سالالارىنا ويىسىپ جۇمىسقا ورنالاسۋىن جانە كىرىستى ارتتىرۋىن جەبەۋ. اۋدان ەكونوميكاسىن دامىتىپ، زورايتىپ، كاسىپتەردى ءتارتىپتى تۇردە بىرتىندەپ ويىسۋعا جەتەكتەپ، ۇيلەسىمدى كاسىپتەردىڭ شاعىن قالا - قالاشىقتارعا قاراي شوعىرلانىپ دامۋىن قولداۋ، جۇمىسقا قابىلداۋ قابىلەتى كۇشتى اۋىل - قىستاق كاسىپورىندارىن سۇيەمەلدەۋ، دامىتۋ، كاسىپورىنداردىڭ اۋىل - قىستاقتاردا ءوندىرىس سەحتارىن، جۇمىسقا ورنالاستىرۋ بازالارىن قۇرۋىن قولداپ، شارۋالاردىڭ سول جەردىڭ وزىندە، جاقىن ماڭدا جۇمىسقا ورنالاسۋ ورىندارىن كوبەيتۋ. شارۋا جۇمىسكەرلەردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىن ورنىقتىرىپ، ەڭبەكاقىنىڭ دەر كەزىندە تولىعىمەن تاراتىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىنان باسقا كاسىپ سالالارىنا ويىستىرىلعان ادامداردىڭ قالا تۇرعىندارىنا اينالۋىن جەدەلدەتىپ، قالا - قالاشىقتارداعى نەگىزگى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ تۇراقتى تۇراتىن حالىقتى جاپپاي قامتۋىن ىلگەرىلەتۋ.

  (6) اۋىل - قىستاقتىڭ جاڭالىق اشۋىن، شارۋاشىلىق قۇرۋىن قولداۋ. سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەيتىن شارۋا جۇمىسكەرلەردى، جوعارى مەكتەپ تاۋىسقان وقۋشىلاردى، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردى، قالالارداعى ءتۇرلى دارىندىلاردى اۋىلعا قايتىپ، اۋىلعا بارىپ جاڭالىق اشىپ، شارۋاشىلىق قۇرۋعا ىنتالاندىرۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋعا تىرەك بولاتىن ءار ءتۇرلى فورماداعى قىزمەت وتەۋ تۇعىرلارىن ورناتۋدى قولداۋ، اۋىل - قىستاقتىڭ جاڭالىق اشۋىن، شارۋاشىلىق قۇرۋىن قولداۋ، وعان قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ. سالىقتى ازايتىپ، اقىنى تومەندەتۋ ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، جەرگىلىكتى ورىنداردى اۋىل - قىستاقتا جۇمىسقا ورنالاسۋعا، شارۋاشىلىق قۇرۋعا جەتەكتەۋ قورىن تاعايىنداۋعا ىنتالاندىرىپ، جەردەن پايدالانۋ، سەنىمدى قارىز سياقتى قيىنشىلىقتاردى شەشۋدى جەدەلدەتۋ. جاڭالىق اشۋ، شارۋاشىلىق قۇرۋ بويىنشا جەتىلدىرۋ تۇعىرى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، اۋىلعا قايتىپ شارۋاشىلىق قۇرۋ باقشاسىنان ءبىر توبىن قۇرۋدى قولداپ، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردى دامىتۋدى قولداۋ.

  بەسىنشى، اۋىل - قىستاق رەفورماسىن جاپپاي تەرەڭدەتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتۋ 

  (1) اۋىل - قىستاقتىڭ نەگىزگى شارۋاشىلىق ءتۇزىمىن بەكەمدەۋ جانە كەمەلدەندىرۋ. وتباسىلىق شارۋاشىلىقتىڭ نەگىزدىك ورنىنا تاباندى بولىپ، قوس جىكتى شارۋاشىلىق تۇزىلىسىنە جاڭا مازمۇن قوسۋ. وتباسىلىق ەگىس الاڭى جانە شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆى سىندى ەكى ءتۇرلى جاڭاشا اۋىل شارۋاشىلىعى تيجارات تۇلعاسىن ويداعىداي يگەرۋدى كورنەكتىلەندىرىپ، وتباسىلىق ەگىس الاڭدارىن جەتىلدىرۋ جوسپارىن قولعا الىپ، شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىن ارناعا ءتۇسىرۋ، دەڭگەيىن ءوسىرۋ ارەكەتىن ورىستەتىپ، ۇلگى كورسەتەتىن سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرى قۇرىلىسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، وتباسىلىق ەگىس الاڭدارىنىڭ، شارۋالار سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ دامۋىن قولدايتىن ساياسات جۇيەسى مەن باسقارۋ ءتۇزىمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ. شاعىن شارۋا قوجالىقتارىن سۇيەمەلدەۋ مەن وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىن ورگانيكالىق ۇشتاستىرۋ ساياساتىن تياناقتاندىرىپ، «شارۋا وتباسى + سەلبەستىك كووپەراتيۆى»، «شارۋا وتباسى + سەرىكتەستىك» مۇددە بايلانىس مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. ءار ءتۇرلى قوعامدانعان قىزمەت وتەۋ ۇيىمدارىن جەدەل جەتىلدىرىپ، ءاربىر وتباسى ءۇشىن تۇتاس بارىستاعى قوعامدانعان قىزمەت وتەۋدى ازىرلەۋ. جايلىمدى كوتەرمەگە الىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ پىكىرىن جەدەل شىعارۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ سۋ باعاسى امبەباپ رەفورماسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، سۋ ۇنەمدەۋگە شابىتتاندىرۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ. قامداۋ - ساۋدا سەلبەستىك كووپەراتيۆتەرىنىڭ امبەباپ رەفورماسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، قامداۋ - ساۋدا سەلبەستىك كووپەراتيۆى ەرەجەسىن بەلگىلەۋ. كوللەكتيۆ ورمان ۇقىعى ءتۇزىمى جانە مەملەكەت مەنشىگىندەگى ورمان رايونى، ورمان الاڭى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى تىڭ يگەرۋ وڭىرلەرىنىڭ توپتانۋى، ەگىس الاڭدارىنىڭ كاسىپورىندانۋى رەفورماسىن كۇش سالا ىلگەرىلەتۋ.

  (2) اۋىل - قىستاقتىڭ جەر ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ. اۋىل - قىستاقتا جەردى كوتەرمەگە الۋ قاتىناسىنىڭ تۇراقتى بولۋىن ءارى ۇزاق ۋاقىت وزگەرمەۋىن ساقتاپ، سايكەستى ساياساتتاردى زەرتتەپ شىعارىپ، جەر - جەردىڭ جەردى ەكىنشى كەزەكتى كوتەرمەگە الۋدىڭ ۋاقىتى تولعاننان كەيىنگى كوتەرمەگە الۋ ۋاقىتىن ۇزارتۋدىڭ ناقتى ءادىسىن ايقىنداۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، ساياساتتىڭ ورنىقتى جالعاسۋى ارقىلى وتكەلدەن وتۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ. كوللەكتيۆ مەنشىك ۇقىعىن تياناقتاندىرۋ، شارۋا وتباسىلارىنىڭ كوتەرمەگە الۋ ۇقىعىن ورنىقتىرۋ، جەردەن پايدالانىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ۇقىعىن جانداندىرۋ جونىندەگى زاڭ، زاڭ - ەرەجەلەر مەن ساياسات جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋ. جەردى كوتەرمەگە الۋ ۇقىعىن تۇراقتاندىرۋ، تىركەۋ، كۋالىك بەرۋ قىزمەتىن ورىنداۋ نەگىزىندە، «قايتا قايىرىلا قاراپ»، سوڭعى قىزمەتتەردى جاقسى ىستەپ، بۇرىننان قالعان ماسەلەلەردى ۇيلەسىمدى شەشىپ، جەردى كوتەرمەگە الىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ۇقىعى كۋالىگىن شارۋا وتباسىلارىنىڭ قولىنا بەرۋ. جەردى اينالىمعا سالۋدى ارناعا ءتۇسىرىپ باسقارۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ۇيلەسىمدى كولەمدەگى الۋان ءتۇرلى فورماداعى شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، جەردى كوتەرمەگە الىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ۇقىعىن كەپىلگە قويىپ قارجى دايىنداۋعا جول بەرۋ. اۋىل - قىستاق جەر ءتۇزىمىنىڭ ءۇش ءتۇرلى رەفورما سىناق ءتۇيىنىنىڭ تاجىريبەسىن ويداعىداي قورىتىندىلاپ، رەفورما تابىستارىن بەكەمدەۋ. اۋىل - قىستاق جەرىنىڭ كوللەكتيۆ مەنشىگىنە، ونى جەكەشەلەندىرمەۋگە تاباندى بولىپ، اۋىل - قىستاق جەرىن اۋىل شارۋاشىلىعىنا پايدالانۋعا، اۋىل شارۋاشىلىعىنان باسقاعا پايدالانۋدىڭ الدىن الۋعا تاباندى بولىپ، شارۋالاردىڭ جەر ۇقىق - مۇددەسىن قامتاماسىز ەتۋگە، كوتەرمەگە العان جەر مەن تۇرعىن ۇيلىك جەردەن شەگىنىپ شىعۋدى شارۋالاردىڭ قالا نوپوسىنا كىرۋىنىڭ شارتى ەتپەۋگە تاباندى بولىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ جەر ءتۇزىمى رەفورماسىن اناعۇرلىم تەرەڭدەتۋ. قاتىستى زاڭدارعا وزگەرىس ەنگىزۋ نەگىزىندە، سايكەستى تۇزىمدەردى كەمەلدەندىرىپ، اۋىل - قىستاقتا جەردى الۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن جانە اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ تيجاراتتىق قۇرىلىسقا پايدالانىلاتىن جەرلەرىن قالاعا كىرگىزۋ رەفورماسىن جاپپاي جۇرگىزىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ ءبىر تۇتاس قۇرىلىسقا پايدالانىلاتىن جەر بازارىن جەدەل قۇرۋ. تۇرعىن ۇيلىك جەردەن پايدالانۋ ۇقىعىن تۇراقتاندىرۋ، تىركەۋ، كۋالىك بەرۋ قىزمەتىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، 2020 - جىلعا دەيىن نەگىزىنەن ورىنداپ بولۋعا كۇش سالۋ. اۋىل - قىستاقتىڭ تۇرعىن ۇيلىك جەر ءتۇزىمى رەفورماسىن ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، رەفورما سىناق تۇيىندەرىن كەڭەيتىپ، سىناق تۇيىندەرى مازمۇنىن بايىتىپ، تۇزىمدىك جوبالاۋدى كەمەلدەندىرۋ. اۋىل - قىستاقتا تۇرعىن ۇيلىك جەرلەردى باسقارۋدى كۇشەيتۋگە جەتەكشىلىك ەتۋ پىكىرىن جەدەل بەلگىلەۋ. اۋىل - قىستاقتا تۇرعىن ۇيلىك جەردەن پايدالانۋ ەرەجەسىن زەرتتەپ جازۋ. بوس تۇرعان تۇرعىن ۇيلىك جەرلەردى قايتادان اشۋدىڭ سىناق ءتۇيىن قىزمەتىن ورىستەتۋ. اۋدان كولەمىندە بۇكىل وڭىردەگى اۋىل - قىستاقتارداعى بوس جاتقان مەكتەپ ۇيلەرى، زاۆود ۇيلەرى، تاستاندى جەر سياقتىلاردى رەتتەپ جونگە سالۋعا جول بەرىپ، قۇرىلىسقا پايدالانىلاتىن جەرلەردى اۋىل - قىستاقتىڭ جاڭا كاسىپتەرىن، جاڭا كاسىپ فورماتسياسىن جانە اۋىلعا قايتىپ، اۋىلعا بارىپ شارۋاشىلىق قۇرۋدى قولداۋعا ءتۇيىندى تۇردە پايدالانۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلعىلارىنا پايدالانىلاتىن جەردى باسقارۋدى قاتايتىپ، ۇيلەسىمدى قاجەتتى قاناعاتتاندىرۋ. «جىلىجايلى ساراي» ماسەلەسىن رەتتەپ جونگە سالۋ تابىستارىن بەكەمدەۋ. «اۋىل - قىستاقتان الۋ، باستىسى، اۋىل - قىستاققا پايدالانۋ» تالابى بويىنشا جەردى وتكەرمەلەۋ كىرىسىنەن پايدالانۋ كولەمىن رەتتەپ، كەمەلدەندىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا، اۋىل - قىستاققا قارجى قوسۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ قونىس ورتاسىن رەتتەپ جونگە سالۋعا، قىستاقتاردىڭ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىنا جانە جوعارى ولشەمدى اتىز - ارىق قۇرىلىسىنا ءتۇيىندى تۇردە پايدالانۋ. جاڭادان ارتتىرىلعان ەگىستىك جەر كورسەتكىشىن جانە قالا، اۋىلدارداعى قۇرىلىسقا پايدالانىلاتىن جەردىڭ ارتۋى مەن ازايۋىن بايلانىستىرۋدىڭ ىركىندى كورسەتكىشىن ولكەلەر ارا رەتتەپ پايدالانۋدى تىڭعىلىقتى ورىستەتىپ، رەتتەۋدىڭ پايداسىن تۇگەل كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ تابىستارىن بەكەمدەۋگە جانە اۋىل - قىستاقتىڭ گۇلدەنۋىن قولداۋعا پايدالانۋ. جەر باسقارۋ زاڭى، زات ۇقىعى زاڭى سياقتى زاڭدار مەن زاڭ - ەرەجەلەرگە جەدەل وزگەرىس ەنگىزۋ.

  (3) اۋىل - قىستاقتىڭ كوللەكتيۆ مال - مۇلىك ۇقىعى ءتۇزىمى رەفورماسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ. بۇكىل ەل بويىنشا اۋىل - قىستاقتىڭ كوللەكتيۆ مال - مۇلكىن اداقتاۋ، تەكسەرۋدى دەر كەزىندە ورىنداپ، اۋىل - قىستاقتىڭ كوللەكتيۆ مال - مۇلكىن باقىلاۋ - باسقارۋ تۇعىرى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، كوللەكتيۆ مال - مۇلىكتەردى باسقارۋ ءتۇزىمىن ورناتۋ، كەمەلدەندىرۋ. اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدارىنىڭ دەموكراتيالىق كەڭەسۋ نەگىزىندە مۇشەلەردىڭ سالاۋاتىن ويداعىداي تۇراقتاندىرىپ، سىرت جەرگە ۇزاتىلعان قىزدار سياقتى ەرەكشە ادامداردىڭ زاڭدى ۇقىعى مۇددەسىن قورعاۋعا ءمان بەرىپ، اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ تيجاراتتىق مال - مۇلىك جارنا سەلبەستىگى ءتۇزىمى رەفورماسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، سىناق تۇيىندەرىنىڭ كولەمىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋىنە جەتەكشىلىك ەتۋ. بايلىقتى مال - مۇلىككە اينالدىرۋ، قارجىنى جارنا قورىنا اينالدىرۋ، شارۋالاردى جارناگەرگە اينالدىرۋ تاجىريبەسىن قورىتىندىلاۋ، جالپىلاستىرۋ. اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ شارۋاشىلىعىنىڭ مال - مۇلىك ۇقىعى يقۋاتىن كەمەلدەندىرىپ، كوللەكتيۆ مال - مۇلىك جارنا ۇقىعىن كەپىلگە قويىپ قارىز اقشا الۋ ءادىسى جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاساۋ. اۋىل - قىستاقتىڭ كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدىق زاڭىن زەرتتەپ جاساۋ. اۋىل - قىستاقتىڭ مال - مۇلىك ۇقىعىن اينالىمعا سالۋ ايىرباس بازارىن كەمەلدەندىرىپ، اۋىل - قىستاقتاعى ءتۇرلى مال - مۇلىك ۇقىعىن اينالىمعا سالۋ، ايىرباستاۋدىڭ اشىق، جۇيەلى اينالىمعا ءتۇسۋىن ىلگەرىلەتۋ. اۋىل - قىستاق كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدارىنىڭ ەرەكشەلىگىنە ۇيلەسەتىن سالىق كىرىسىندە تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىن زەرتتەپ كەمەلدەندىرۋ.

  (4) اۋىل شارۋاشىلىعىن قولداۋ، قورعاۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ. جالپى مولشەردى ارتتىرۋ، زاپاس قوردى ساپالىلاندىرۋ، ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ پرينسيبى بويىنشا جوعارى ساپالى جاسىل دامۋ بەتالىسىن كۇشەيتىپ، جاڭاشا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ قوسىمشا قاراجات ساياساتى جۇيەسىن جەدەل ورناتۋ. الەمدىك ساۋدا ۇيىمىنىڭ ەرەجەسىنە ۇيلەسۋ، شارۋالاردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىن قولداۋ پرينسيبىنە ساي، اۋىل شارۋاشىلىعىن قولداۋ، قورعاۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ پىكىرىن زەرتتەپ جاساۋدى مىقتى يگەرۋ. «سارى ساندىق» ساياساتىن رەتتەپ جاقسارتىپ، «جاسىل ساندىق» ساياساتىنىڭ پايدالانىلۋ كولەمىن كەڭەيتۋ. بازار مەحانيزمىنىڭ رولىن ءتىپتى جاقسى ساۋلەلەندىرۋ باعىتىنا ساي، كۇرىش پەن ءبيدايدىڭ ەڭ تومەنگى ساتىپ الۋ باعاسى ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ. جۇگەرى مەن اتباس بۇرشاق وندىرۋشىلەرگە قوسىمشا قاراجات بەرۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى سەنىمدى قارىزىنىڭ كەپىلدىك قاراجاتى سالىستىرماسى كومەك قاراجاتى مەن قوسىمشا قاراجاتتىڭ ورنىنا سيلىق بەرۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، كەپىلدىك قۇرىلىمدارىن كاسىپتىك تەكسەرۋدىڭ ناقتى ءادىسىن زەرتتەپ جاساپ، كەپىلدىك كولەمىن جەدەل ۇلعايتۋ. اۋماعىن كەڭەيتۋ، ساپاسىن ءوسىرۋ، ولشەمىن جوعارىلاتۋ تالابىنا ساي، اۋىل شارۋاشىلىعىن قامسىزداندىرۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرۋ. كۇرىشتىڭ، ءبيدايدىڭ، جۇگەرىنىڭ تولىق وزىندىك قۇنىن قامسىزداندىرۋ جانە كىرىسىن قامسىزداندىرۋدىڭ سىناق ءتۇيىن قىزمەتىن ىلگەرىلەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىندا ءىرى اپات بويىنشا قامسىزداندىرۋدىڭ سىناق تۇيىندەرىن جانە «قامسىزداندىرۋ + كەسىكتى بۇيىم» سىناق ءتۇيىنىن كەڭەيتۋ. جەرگىلىكتى باسىمدىققا يە ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن قامسىزداندىرۋ جونىندە قوسىمشا قاراجاتتىڭ ورنىنا سيلىق بەرۋ سىناق ءتۇيىن قىزمەتى جونىندە ىزدەنىس جاساۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىنا، اۋىل - قىستاققا، شارۋالارعا فينانستىق قىزمەت وتەۋدىڭ ءتۇرلى بۋىندارىن اشىپ، اۋدانداعى بانكە كاسىبى فينانس قۇرىلىمدارىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا، اۋىل - قىستاققا، شارۋالارعا قىزمەت وتەۋىنىڭ شابىتتاندىرۋ، تەجەۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا ساياتىن جالپىعا پايدالى قارىز اقشانىڭ ارتۋ جىلدامدىعىنىڭ، جالپى العاندا، ءار ءتۇرلى قارىز اقشانىڭ ورتاشا ارتۋ جىلدامدىعىنان جوعارى بولۋىن ىسكە اسىرۋ. اۋىل - قىستاق ساۋدا بانكەسىنىڭ، اۋىل - قىستاق سەلبەستىك بانكەسىنىڭ، اۋىل - قىستاق سەنىمدى امانات - قارىز كووپەراتيۆىنىڭ بىرتىندەپ تەگىنە قايتىپ، ءوز جەرىندەگى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار ءۇشىن قىزمەت وتەۋىن ىلگەرىلەتۋ. ساۋدا بانكەسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار ءبولىمىنىڭ ناتيجەسىن تەكسەرۋدىڭ جانە ىنتالاندىرۋدىڭ ناقتى ءادىسىن زەرتتەپ جاساۋ. پارىقتى دايىندىق قورى مولشەرى مەن پارىقتى باقىلاۋ - باسقارۋ سياقتى ساياساتتاردان ويداعىداي پايدالانىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار سەنىمدى قارىزىنا كەپىل بولۋعا قىزمەت وتەۋ شارتىن شىن مانىندە تومەندەتىپ، بانكە كاسىپتەرىن، فينانس قۇرىلىمدارىن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جانە كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدى ورتا، ۇزاق مەزگىل بويىنشا سەنىمدى قارىزبەن قولداۋ سەرپىنىن ارتتىرۋعا ىنتالاندىرۋ. ءتۇيىندى سالالارداعى ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ كەسىكتى بۇيىم، كەسىكتى ۇقىق سورتتارىنىڭ بازارعا شىعارىلۋىن قولداۋ.

  التىنشى، اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، اۋىل - قىستاق قوعامىنىڭ جاراسىمدىلىعىن، ورنىقتىلىعىن ساقتاۋ 

  (1) اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ. پارتيا ۇيىمى باسشىلىق ەتەتىن، ءوزىن - ءوزى باسقارۋ، زاڭمەن جونگە سالۋ، مورالمەن جونگە سالۋ بىرلەستىرىلگەن باسشىلىق ءتۇزىلىس پەن قىزمەت مەحانيزمىن ورناتىپ، كەمەلدەندىرىپ، بۇقارانىڭ جونگە سالۋعا ات سالىسۋداعى تۇلعالىق رولىن ساۋلەلەندىرۋ. اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن ءتۇيىندى سىناق ەتۋدى جانە اۋىل - قىستاقتى جونگە سالۋدا ۇلگى كورسەتەتىن قىستاق - قالاشىق قۇرۋدى ورىستەتۋ. ءوزىن - ءوزى باسقاراتىن ۇيىمداردى ارناعا ءتۇسىرۋ، تۇزىمدەندىرۋ قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، قىستاق دارەجەلى اقىلداسۋ - كەڭەسۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، قىستاق دارەجەلى ىستەردى اشىق جاريالاۋدى ىلگەرىلەتىپ، قىستاق دارەجەلى بيلىكتى ءونىمدى باقىلاۋدى كۇشەيتۋ. اۋىل - قىستاقتىڭ قىستاق ەرەجەسىن، حالىق شارتىن جاپپاي جاساۋىنا نەمەسە وعان وزگەرىس ەنگىزۋىنە جەتەكشىلىك ەتۋ. اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتىسىن زاڭمەن جونگە سالۋدى ىلگەرىلەتىپ، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ورناتۋ، اقاۋسىزداندىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى بويىنشا جالپىلىق زاڭ اتقارۋدى كۇشەيتۋ.

  (2) اۋىل - قىستاق رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. شارۋالاردى سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىن امالياتتا ايگىلەۋگە جەتەكتەپ، پارتيانىڭ اۋىل - قىستاقتاعى يدەيالىق شەبىن بەكەمدەۋ. ۇگىت - تاربيەنى كۇشەيتىپ، شارۋا بۇقارانىڭ يدەيالىق قىزمەتىن جاقسى ىستەپ، پارتيانىڭ لۋشيان، باعىتىن جانە اۋىل شارۋاشىلىعىن الۋەتتەندىرۋ، شارۋالارعا تيىمدىلىك جاساۋ، شارۋالاردى اۋقاتتاندىرۋ تۋرالى ساياساتتارىن ۇگىتتەپ، شارۋالاردى پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋعا، پارتياعا العىس ايتۋعا، پارتياعا ىلەسۋگە جەتەكتەۋ. جاڭا داۋىردەگى وركەنيەت امالياتى ورتالىعى قۇرىلىسىن ءتۇيىندى سىناق ەتىپ، اۋدان دارەجەلى توعىسپالى اقپارات قۇرالدارى ورتالىعى قۇرىلىسىن مىقتى يگەرۋ. بۇقارالىق رۋحاني وركەنيەت قيمىلىن تەرەڭدەتىپ، كەڭەيتىپ، اۋىل - قىستاق رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىنان ۇلگى كورسەتۋشى اۋدانداردان، وركەنيەتتى قىستاق - قالاشىقتاردان، ەڭ سۇيىكتى وتباسىلاردان ءبىر توبىن تاڭداپ شىعىپ، ءمورال ۇلگىلەرىن، تيپتەرىن بايقاپ جانە ورناتىپ، ۇلگى كورسەتۋ، جەتەكتەۋ رولىن ساۋلەلەندىرۋ. مادەنيەت زالى، مادەنيەت الاڭى سياقتى قۇرىلعىلاردى سالۋعا قولداۋ كورسەتىپ، ەرەكشە مادەنيەتكە يە قىستاق - قالاشىقتاردى، قىر - قىستاقتاردى جەتىلدىرۋ. اۋىل - قىستاقتاعى كونە سالت، ەسكى داعدىنى وزگەرتۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتىداعى بۇقارالىق ءوزىن - ءوزى باسقارۋ ۇيىمدارىن تەجەۋ سيپاتى كۇشتى شارالار قولدانۋعا جەتەكتەپ جانە ىنتالاندىرىپ، توي - تومالاق، ءولىم - ءجىتىم ىستەرىندەگى جامان ادەتتەر، ەرەكشە قوماقتى قالىڭمال الۋ، وپالىلىق ءداستۇردىڭ توزۋى، قارتايعاندا قاراۋسىز قالۋ سياقتى ناشار قوعامدىق سالتتاردى جونگە سالۋ.

  (3) تىنىش اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ. قارا - سۇرقيا كۇشتەردى الاستاۋ ارناۋلى كۇرەسىن ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى قارا - سۇرقيا كۇشتەرگە قاتاڭ سوققى بەرىپ، «قىستاق زورەكەرلەرى» سياقتى قارا - سۇرقيا كۇشتەردىڭ نەگىزگى ساتى بيلىگىن ءبۇلدىرۋىن تيۋ. جاۋ كۇشتەردىڭ، تەرىس ۋاعىز ۇيىمدارىنىڭ، زاڭسىز ءدىني قيمىلداردىڭ اۋىل - قىستاق وڭىرىنە سىنالاپ كىرۋىنە قاتاڭ سوققى بەرۋ. ءتارتىپ تەكسەرۋ، باقىلاۋ - تەكسەرۋ قىزمەتىنىڭ نەگىزگى ساتىعا كەڭەيۋىن ىلگەرىلەتىپ، شارۋالاردىڭ جانىندا تۋىلعان بۇرىس ستيلدەر مەن شىرىكتەسۋ ماسەلەلەرىن باتىل تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتۋ. قوعام اماندىعىن جاپپاي جونگە سالۋعا باسشىلىق ەتۋ جاۋاپكەرشىلىك ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ، تياناقتاندىرۋ. توركوزدەندىرىپ قىزمەت وتەۋ - باسقارۋدى تەرەڭدەتىپ، كەڭەيتىپ، نەگىزگى ساتى ءبىرىنشى شەبىندەگى تىنىشتىق قۇرىلىسى كۇشتەرىن بىرىكتىرىپ، ساپالىلاندىرىپ، اناعۇرلىم كوپ بايلىقتى، قىزمەت وتەۋدى، باسقارۋدى اۋىل - قىستاقتارعا، الەۋمەتتىك اۋماقتارعا ويىستىرۋ. اۋىل - قىستاقتاعى قاتىناس، ءورت ءسوندىرۋ، الەۋمەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، ازىق - تۇلىك، ءدارى - دارمەك حاۋىپسىزدىگى، گەولوگيالىق اپاتتار سياقتى الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىك وقيعالارى وڭاي تۋىلاتىن سالالارداعى كومەسكى حاۋىپتەردى اداقتاپ تەكسەرۋدى جانە ارنايى جونگە سالۋدى كۇشەيتۋ. اۋىل - قىستاق قوعام اماندىعىن باسقارۋ بويىنشا ساقتانۋ - مەڭگەرۋدىڭ ينفورماتسيالانعان، زەردەلىلەنگەن جۇيەسىن جەدەل ورناتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى «شۋەلياڭ ينجەنەرياسى» قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋ. جاڭا داۋىردەگى «فىڭچياۋ تاجىريبەسىن» دامىتۋعا تاباندى بولىپ، اۋىل - قىستاقتاعى قايشىلىق، داۋ - شارلاردى ءبىر - بىرلەپ اداقتاۋ، تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتۋ، شەشۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ قابىلەتى مەن دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ.

  جەتىنشى، اۋىل - قىستاق پارتيا ياچەيكالارىنىڭ جاۋىنگەرلىك قورعاندىق رولىن ساۋلەلەندىرىپ، اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى ۇيىمدىق قۇرىلىسىن جاپپاي نىعايتۋ

   (1) اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىنىڭ باسشىلىق رولىن كۇشەيتۋ. اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىن ناقتى ۇستاپ، مىعىم ەتىپ قۇرىپ، ۇيىمدىق قۋاتتى جوعارىلاتۋدى ماڭىزدى ءتۇيىن ەتىپ، ساياسي فۋنكتسيانى كورنەكتىلەندىرىپ، اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جۇيە قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋ. تاڭداۋلى ياچەيكالاردى كوبەيتىپ، ورتاداعى ياچەيكالاردىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، كەنجە قالعان ياچەيكالاردى وڭاپ، اۋداندى بىرلىك ەتىپ، ءالسىز، بىتىراڭقى قىستاق پارتيا ۇيىمدارىن «ءبىر قىستاققا ءبىر ساياسات» بويىنشا ءبىر - بىرلەپ وڭاۋ. قىستاق «ەكى كوميتەتىنىڭ» كەزەك اۋىستىرۋىنا ءبىر رەت «قايىرىلا قاراپ»، قىلمىستىق جازا العان، «قىستاق زورەكەرلەرى» بولۋ جانە قارا - سۇرقيا كۇشتەرگە ارالاسۋ سياقتى ماسەلەلەرى بار «ەكى كوميتەت» القا مۇشەلەرىن تازالاپ شىعارىپ تاستاۋ. قىستاق پارتيا ۇيىمدارىنىڭ جەتەكشىلەرىنە جالپىلاي ساپالىلاندىرۋ، دەڭگەيىن كوتەرۋ ارەكەتىن جۇرگىزىپ، القانى تولىقتاپ، مىقتاپ سەپتەۋ. قىستاق پارتيا ۇيىمى شۋجيلەرىن اۋدان دارەجەلى پارتكومدا تىركەۋ - باسقارۋ ءتۇزىمىن جاپپاي تياناقتاندىرۋ. ءبىرىنشى شۋجيدى وكىلەتتى جىبەرۋدىڭ باياندى قىزمەت مەحانيزمىن ورناتىپ، كەدەي قىستاقتارعا، ءالسىز، بىتىراڭقى قىستاقتارعا جانە كوللەكتيۆ شارۋاشىلىعى قۇر قاڭقاعا اينالعان قىستاقتارعا جاپپاي ءبىرىنشى شۋجي جىبەرۋ ءارى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ مىندەتى اۋىر قىستاقتارعا قاراي كەڭەيتۋ. جوعارى مەكتەپ تاۋىسقان ستۋدەنتتەردەن، شارۋا جۇمىسكەرلەردەن، قوسىننان شەگىنگەن اسكەريلەردەن، ورگان - ءىسورىندارىنداعى تاڭداۋلى پارتيا مۇشەلەرىنەن قىستاق پارتيا ۇيىمىنىڭ شۋجيلەرىن باۋلۋ، تاڭداپ ءوسىرۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ. تاڭداۋلى قىستاق پارتيا ۇيىمى شۋجيلەرىنەن اۋىل، قالاشىق باسشى كادرلارىن تاڭداپ ءوسىرۋدىڭ، ەمتيحان الىپ اۋىل، قالاشىقتاعى ۇكىمەت قىزمەتكەرى ەتىپ قابىلداۋدىڭ، اۋىل، قالاشىق ءىسورنى شتاتىنداعى قىزمەتكەر قابىلداۋدىڭ ۇدايىلانعان مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ. قىستاق پارتيا ۇيىمىنىڭ 5 جىلدىق مىندەت مەرزىمى تۋرالى بەلگىلەمەنى تياناقتاندىرىپ، بۇكىل مەملەكەت بويىنشا قىستاق «ەكى كوميتەتىنىڭ» كەزەك اۋىستىرۋىن اۋداندا، اۋىلدا كەزەك اۋىستىرۋمەن ءبىر ۋاقىتتا جۇرگىزۋدى ىلگەرىلەتۋ. اۋىل - قىستاق پارتيا مۇشەلەرى قوسىنىنىڭ قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرىپ، جاس شارۋالاردان، اۋىل - قىستاقتان سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋشىلەردەن پارتياعا مۇشە قابىلداۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ. اۋدان دارەجەلى پارتكوم اۋىلدى مىقتى ۇستاپ، قىستاق ىستەرىن جەبەۋ جونىندەگى جاۋاپكەرشىلىك ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ، اۋداندىق، اۋىلدىق پارتكومدار نەگىزگى ساتى ۇيىمدىق قۇرىلىسىنداعى كورنەكتى ماسەلەلەردى مەرزىمدى ۋاقىتپەن ءبىر - بىرلەپ اداقتاۋ جانە دەر كەزىندە شەشۋ. قىستاق پارتيا ۇيىمدارىنىڭ قىستاق دارەجەلى ءتۇرلى ۇيىمدارعا باسشىلىعىن كۇشەيتىپ جانە جاقسارتىپ، پارتيا ۇيىمى باسشىلىق ەتەتىن قىستاق دارەجەلى ۇيىمدىق جۇيەنى اقاۋسىزداندىرۋ. قىستاق پارتيا ۇيىمى شۋجيلەرىنىڭ زاڭدا بەلگىلەنگەن ءتارتىپ بويىنشا قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى بولۋىن جاپپاي جالپىلاستىرۋ، قىستاق «ەكى كوميتەتى» القا مۇشەلەرىنىڭ ارالاسپالى مىندەت ارقالاۋىن جالپىلاستىرۋ، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى مۇشەلەرى مەن قىستاق تۇرعىندارى ۋاكىلدەرىنىڭ ىشىندەگى پارتيا مۇشەلەرىنىڭ سالىستىرماسىن جوعارىلاتۋ. پارتيا ياچەيكالارىنىڭ قىستاق دارەجەلى كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدارىنا باسشىلىعىن كۇشەيتۋ. «ءتورتتى اقىلداسۋ، ەكىنى اشىق جاريالاۋدى» جاپپاي تياناقتاندىرىپ، قىستاق دارەجەلى ماڭىزدى ىستەردى، ەلەۋلى ماسەلەلەردى قىستاق پارتيا ۇيىمى اقىلداسۋ، تالقىلاۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرۋ.

  (2) قىستاق دارەجەلى ءتۇرلى ۇيىمداردىڭ رولىن ساۋلەلەندىرۋ. قىستاق دارەجەلى ءتۇرلى ۇيىمداردىڭ فۋنكتسيالىق ورنىن اداقتاپ، ءتۇرلى نەگىزگى ساتى ۇيىمدارىنىڭ قاجەتكە قاراي ورنالاسۋىن، مىندەتى بويىنشا جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋىن، ءىس ىستەيتىن ادام بولۋدى، ىستەردى رەتتەيتىن ەرەجە - قاعيدا بولۋدى جۇزەگە اسىرۋ. قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كوميتەتى نەگىزگى ساتىداعى بۇقارالىق ءوزىن - ءوزى باسقارۋ، ۇيىمداستىرۋ فۋنكتسياسىن ويداعىداي اتقارىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءوزىن باسقارۋ، ءوزىن تاربيەلەۋ، ءوز - وزىنە قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ. قىستاق ىستەرىن باقىلاۋ كوميتەتىن جاپپاي قۇرىپ، اقاۋسىزداندىرىپ، قىستاق ىستەرى جونىندە شەشىم قابىلداۋ جانە اشىق جاريالاۋ، مال - مۇلىك باسقارۋ، ينجەنەريا - نىسان قۇرىلىسى، شارۋالارعا ءتيىمدى ساياسات - شارالاردى تياناقتاندىرۋ سياقتى ىستەردەگى باقىلاۋ رولىن ساۋلەلەندىرۋ. كوللەكتيۆ شارۋاشىلىق ۇيىمدارىنىڭ قىزمەت وتەۋ فۋنكتسياسىن كۇشەيتىپ، كوللەكتيۆ مال - مۇلىكتى باسقارۋ، كوللەكتيۆ بايلىقتى ۇيلەسىمدى اشۋ، كوللەكتيۆ مۇشەلەرىنە قىزمەت وتەۋ سياقتى جاقتارداعى رولىن ساۋلەلەندىرۋ. اۋىل - قىستاق قوعامدىق ۇيىمدارىنىڭ شارۋالارعا قىزمەت وتەۋ، جاڭا سالت ورناتۋ سياقتى جاقتارداعى بەلسەندى رولىن ساۋلەلەندىرۋ.

  (3) قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ قىزمەت وتەۋ فۋنكتسياسىن كۇشەيتۋ. قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ قۇرىلىسىنا ءتيىمدى بولۋ، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋگە ءتيىمدى بولۋ پرينسيبى بويىنشا قىستاق دارەجەلى ۇيىمدار وكىلەتتى بىتىرۋگە نەمەسە ۇستىنە الۋعا ۇيلەسەتىن قىزمەت، ىستەردى قىستاق دارەجەلى ۇيىمدارعا تاپسىرۋ، سونداي - اق قاجەتتى قىزمەت شارت - جاعدايىمەن قامتاماسىز ەتۋ. قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ ۇكىمەت قىزمەتىنە سەلبەسۋ ىستەرىن ارناعا ءتۇسىرىپ، قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ قىزمەت جۇگىن كەلسە - كەلمەس اۋىرلاتۋدان ساقتانۋ. اۋىل، قالاشىقتاعى پۋنكت - ورىندار رەفورماسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، اۋىل، قالاشىقتىڭ شارۋالار ءۇشىن قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، اۋىل - قالاشىقتاردىڭ شارۋالارعا قىزمەت وتەيتىن قوسىنى بولۋعا، بايلىعى بولۋعا كەپىلدىك ەتۋ.

  (4) قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ اينالىم قاراجاتىن قامتاماسىز ەتۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ. قازىنالىق ۇسىنىلىمدى نەگىز ەتكەن، قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ تۇراقتى اينالىم قاراجاتىن قامتاماسىز ەتەتىن ءتۇزىمدى اقاۋسىزداندىرىپ، قىستاق كادرلارىنىڭ ەڭبەكاقى - مامىلەسىن جانە قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ ءىس جۇرگىزۋ قاراجاتىن جاپپاي تياناقتاندىرىپ، قالىپتى ءوسۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، قىستاق دارەجەلى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدىڭ اينالىم، كۇتىمدەلۋ سياقتى باسقا دا قاجەتتى شىعىستارىن قامتاماسىز ەتۋ. قىستاق دارەجەلى كوللەكتيۆ شارۋاشىلىقتى دامىتۋدى، الۋەتتەندىرۋدى اۋىل - قىستاق نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىنىڭ باسشىلىق رولىن ساۋلەلەندىرۋدىڭ ماڭىزدى شاراسى ەتىپ، ساياساتتىق سۇيەمەلدەۋ جانە ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتۋ سەرپىنىن ارتتىرىپ، سول جەردىڭ ىڭعايىنا قاراي قىستاق دارەجەلى كوللەكتيۆ شارۋاشىلىقتى دامىتۋ، الۋەتتەندىرۋ، قىستاق دارەجەلى ۇيىمداردىڭ ءوزىن - ءوزى قامتاماسىز ەتۋ جانە شارۋالارعا قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ.

  سەگىزىنشى، پارتيانىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنە باسشىلىعىن كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋ باس باعىتىن تياناقتاندىرۋ 

  (1) بەس دارەجەلى شۋجيلەر اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى يگەرۋدىڭ تۇزىمدىك كەپىلىن كۇشەيتۋ. ورتالىق ءبىر تۇتاس جوسپارلايتىن، ولكە جالپى جاۋاپتى بولاتىن، قالا، اۋدان، اۋىل تياناقتاندىرۋدى يگەرەتىن اۋىل - قىستاق قىزمەت مەحانيزمىن اتقارىپ، بەس دارەجەلى شۋجيلەر اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ جاۋاپكەرشىلىگىن يگەرۋىنىڭ ەگجەي - تەگجەيلى اتقارۋ قاعيداسىن بەلگىلەپ، تياناقتاندىرىپ، قۋزاۋ - تەكسەرۋدى، قىزمەت ناتيجەسىن باعالاۋدى قاتايتۋ. اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ساناعىن باقىلاۋ - تەكسەرۋ قىزمەتىن كۇشەيتۋ. 2019 - جىلى ءارقايسى ولكەلىك (اۆتونوميالى رايوندىق، توتە قاراستى قالالىق) پارتكومدار ءوز جەرىنىڭ ءىس جۇزىندىك جاعدايىمەن ۇشتاستىرىپ، قالا، اۋدان پارتيا، ۇكىمەت باسشىلىق القاسىنىڭ جانە باسشى كادرلاردىڭ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن ىلگەرىلەتۋدەگى ناقتى ناتيجەسىن باعالاۋ پىكىرىن العا قويۋى ءارى قىزمەتىن باعالاۋ ناتيجەسىنىڭ قولدانىلىمىن كۇشەيتۋى كەرەك. جەر - جەر، تاراۋلار جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدا، ءسوز جوق، ورىندايتىن ناقتى مىندەتتەردى سالالاۋدى مىقتى يگەرىپ، قىزمەت شارالارىن كۇشەيتىپ، 2020 - جىلى ءتۇرلى مىندەتتەردى ءساتتى ورىنداۋعا كەپىلدىك ەتۋلەرى كەرەك.

  (2) اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋ ساياساتتىق باعدارىن مىقتاپ ورناتۋ. ءار دارەجەلى پارتكومدار مەن ۇكىمەتتەر، ءسوز جوق، «ءتورتتى الدىمەن ويلاستىرۋدى» تياناقتاندىرۋ تالابىن اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن جاقسى ىستەۋدىڭ ەڭ ماڭىزدى ءىرى ءىسى ساناپ، ارقالاپ، يگەرىپ، ساياسي ناتيجەنى باعالاۋمەن بايلانىستىرىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ساتىلار بويىنشا تياناقتاندىرۋ كەرەك. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنە كادرلار دايىنداۋدى الدىمەن ويلاستىرىپ، تاڭداۋلى كادرلارمەن اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار شەبىن تولىقتىرىپ، سۇرىپتالعان كۇشتەردى نەگىزگى ساتىنىڭ ءبىرىنشى شەبىنە ۇستەمەلەپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنە قانىق كادرلاردى تاڭداپ ءوسىرىپ، جەرگىلىكتى ورىنداردىڭ ءار دارەجەلى پارتيا، ۇكىمەت القاسىن نىعايتۋعا ءمان بەرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن دامىتۋ فاكتورلارىن ورنالاستىرۋدى الدىمەن قاناعاتتاندىرىپ، قالا، اۋىل فاكتورلارىنىڭ ەركىن جىلجۋىنا، تەپە - تەڭ اۋىسۋىنا كەدەرگىلىك جاسايتىن ءتۇزىلىس مەحانيزم قامالىن باتىل تالقانداپ، اۋىل - قىستاق فاكتورلارىنىڭ جالاڭ باعىتتا شىعۋ جاعدايىن وزگەرتىپ، بايلىق فاكتورلارىنىڭ اۋىل - قىستاقتارعا جىلجۋىن ىلگەرىلەتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن قارجى ۇسىنىلىمىمەن قامتاماسىز ەتۋدى الدىمەن ويلاستىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى قازىنامەن قامتاماسىز ەتۋدە الدىمەن ويلاستىرىلاتىن سالا جانە فينانستىق قىزمەت كورسەتۋدە الدىمەن ويلاستىرىلاتىن سالا ەتۋگە تاباندى بولىپ، الەۋمەتتىك قازىنانى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنە اناعۇرلىم زور كۇشپەن بەيىمدەپ، اۋدان كولەمىندەگى جاڭادان قوسىلعان امانات قارىزدى نەگىزىنەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە پايدالانۋ. جەرگىلىكتى ۇكىمەتتەر زايوم قارجىسىن بەلگىلى سالىستىرمادا اۋىل - قىستاقتاردىڭ قونىستانۋ ورتاسىن وڭاۋ، قىستاقتاردىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى سياقتى ءتۇيىندى سالالارعا ورنالاستىرۋ كەرەك. اۋىل - قىستاقتىڭ الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋىن الدىمەن ورنالاستىرىپ، قالا، اۋىل نەگىزدىك الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ ولشەمىنىڭ ءبىر تۇتاس بولۋىن، ءتۇزىمىنىڭ ۇشتاسۋىن ىلگەرىلەتىپ، فورما جاعىنداعى جالپىعا تيىمدىلىكتى ناقتى ءمان جاعىنداعى ادىلدىككە قاراي ويىستىرۋدى ىسكە اسىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋدى جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى كەمەلدەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جەتەكشى پىكىردى جانە ناقتى اتقارۋ ءادىسىن اقىلداسىپ العا قويۋدى مىقتى يگەرۋ.

  (3) اۋىل شارۋاشىلىعىنا قانىق، اۋىل - قىستاقتى سۇيەتىن، شارۋالاردى قادىرلەيتىن اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەت قوسىنىن جەتىلدىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنىڭ كادرلار قوسىنىن جەتىلدىرۋ، ازىرلەۋ، باسقارۋ، ىستەتۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، قامقورلىق جاساۋ، شابىتتاندىرۋ ساياساتىن تياناقتاندىرۋ. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتى كادرلارىن تەكسەرىپ - زەرتتەۋ سالتىن بارىنشا جانداندىرۋعا جەتەكشىلىك ەتىپ، تاربيەلەپ، شىندىققا جۇگىنىپ، ناقتى ىستەۋ رۋحىن دارىپتەپ، بۇقارامەن ەتەنە بايلانىس ورناتىپ، شارۋالارعا سۇيىسپەنشىلىكتى تەرەڭدەتۋ. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جانە اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ قىزمەتى بارىسىنداعى فورماشىلدىقتى، تورەشىلدىكتى باتىل تۇزەتىپ، ءتۇرلى تەكسەرۋ، باعالاۋ، قىزمەت ناتيجەسىن باعالاۋ، قۋزاپ جەتەكشىلىك ەتۋ ىستەرىن اداقتاپ، ارناعا ءتۇسىرىپ، نەگىزگى ساتىنىڭ باعالاۋدى، تەكسەرۋدى قابىلداۋدان دىڭكەلەۋ ماسەلەسىن شىنايى شەشىپ، نەگىزگى ساتى كادرلارىنىڭ زەيىن - زەردەسىن بۇقارا ءۇشىن ناقتى، يگى ىستەر ىستەۋگە شوعىرلاندىرۋ. اۋىل - قىستاق دارىندىلارىن ءار دارەجەلى كادرلاردى تاربيەلەۋ جوسپارىنا ەنگىزۋدى ءتۇيىندى تۇردە قولداۋ. اۋدان كولەمىندەگى دارىندىلاردى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىستەتۋ ءتۇزىمىن جانە اۋىل - قىستاق دارىندىلارىن باعىتتامالى تاربيەلەۋ ءتۇزىمىن ورناتىپ، قىزمەت ورنى شتاتى ارقىلى لايىقتى ءبولۋ، قىزمەت ىستەي ءجۇرىپ الاتىن وقۋ ماعلۇماتى تاربيەسى، كاسىپتىك اتاقتى باعالاۋعا جاڭالىق اشۋ سياقتى كوپ ءتۇرلى تاسىلدەردى قاراستىرىپ، ءتۇرلى دارىندىلاردى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە ات سالىسۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ. كورنەكتى ۇلەس قوسقان ءتۇرلى دارىندىلاردى سيلاۋ جانە ماداقتاۋ. جاڭاشا كاسىپتىك شارۋالاردى باۋلۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ. اۋىل - قىستاق قاجەتىنە باعىتتالعان كاسىپتىك تاربيەلەۋدى بارىنشا دامىتىپ، جوعارى مەكتەپتەردە اۋىل شارۋاشىلىعىنا قاتىستى ماماندىقتاردى اشۋ قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ. اۋىل شارۋاشىلىعىنا قانىق، اۋىل - قىستاقتى سۇيەتىن، شارۋالاردى قادىرلەيتىن اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەت قوسىنىن جەتىلدىرۋ ساياساتتىق پىكىرىن العا قويۋدى مىقتى يگەرۋ.

  (4) شارۋالاردىڭ تۇلعالىق رولىن ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋ. ءتۇزىم قۇرىلىسىن، ساياساتتىق شابىتتاندىرۋدى، تاربيەلەۋدى، جەتەكشىلىك ەتۋدى كۇشەيتىپ، بۇقارانى جۇمىلدىرۋدى، بۇقارانى ۇيىمداستىرۋدى، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جالپى بارىسىمەن توعىستىرىپ، شارۋالاردىڭ تىلەگىنە تولىق قۇرمەت ەتىپ، دەربەس ءوز كۇشىنە سۇيەنۋ، قاجىرلىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن ساۋلەلەندىرىپ، شارۋا بۇقارانىڭ بەلسەندىلىگىن، ىرىقتىلىعىن قاۋلاتۋ جانە ىسكە قوسۋ. ۇكىمەتتىڭ قارجى قوسۋداعى جەتەكشىلىك رولىن ساۋلەلەندىرىپ، حالىق باسقارۋىنداعى كوپ بولىپ كومەكتەسۋ، قارجى قۇراۋ، ەڭبەككۇش قۇراۋ، سيلاۋ ارقىلى تولىقتاۋ، ينجەنەريا ارقىلى كومەكتەسۋ سياقتى فورمالارمەن قىستاق كوللەكتيۆىن جانە شارۋالاردى تىكە پايدا كورۋگە بولاتىن قىستاق نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسىن، سونداي - اق اۋىل - قىستاقتىڭ قونىستانۋ ورتاسىن وڭاۋ جۇمىسىن دەربەس ۇيىمداستىرىپ اتقارۋعا نەمەسە وعان قاتىناسۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ، قولداۋ. قۇرالعان قارجىنى، قۇرالعان ەڭبەككۇشتى ىستەتۋدى باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، شارۋالاردىڭ جۇگىن كوبەيتۋدەن ساقتانۋ. قىستاق قۇرىلىس نىساندارىنىڭ قاراپايىم تەكسەرىپ بەكىتۋ ءادىسىن العا قويىپ، ساۋداگەر شاقىرۋدىڭ، مەردىگەر بولۋدىڭ قولدانىلۋ كولەمىن ارناعا ءتۇسىرىپ جانە كىشىرەيتىپ، ءتىپتى كوپ شارۋانىڭ قاتىناسۋىنا، ونان پايدا كورۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ.

  كەزەكتە اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن جاقسى ىستەۋدىڭ ءمانى زور، مىندەتى جاپالى، تالابى شۇعىل. جوعارىداعى 8 جاقتاعى قىزمەتتەن تىس، پارتيا ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس ورنالاستىرعان باسقا دا قىزمەتتەردى، ءسوز جوق، تاباندىلىقپەن ىستەپ، تياناقتاندىرۋدى قاتاڭ يگەرىپ، ناقتى ونىمدىلىككە جەتۋگە تالپىنۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە تىعىز ىنتىماقتاسىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن جاقسى ىستەۋ جونىندەگى ماڭىزدى بايىمداۋلارىن جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ۇدەرە العا باسىپ، قيىندىقتاردان قامال الىپ، قىزمەتتى تىڭعىلىقتى ىستەپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋگە، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋگە تىڭ ۇلەس قوسايىق!

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 - ايدىڭ 19 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.