− شي جينپيڭنىڭ ساياسي كەڭەستىڭ مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر سالاسىنداعى، قوعامدىق عىلىمدار سالاسىنداعى مۇشەلەرىنە امانداسا بارۋىنا ءارى بىرىككەن گرۋپپا ماجىلىسىنە قاتىناسۋىنا نازار
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى جاڭ شۇيدۇڭ، جاڭ شياۋسۇڭ
”مەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى اتىنان وسىندا وتىرعان ءاربىر مۇشەگە، قالىڭ مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرىنە، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتكەرلەرىنە، قالىڭ ساياسي كەڭەس مۇشەلەرىنە شىنايى سالەم جولدايمىن“.
”باس شۋجيگە راقىمەت!“.
شاتىرلاعان شاپالاق داۋىسى، شات كۇلكى. بەيجيڭدەگى دوستىق قوناق ءۇيىنىڭ دوستىق سارايىنداعى جۇييىڭ زالىندا مىنە وسىنداي اسەرلى كورىنىس قالدى.
3 - ايدىڭ 4 - كۇنى تۇستەن كەيىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى، مەملەكەت ءتوراعاسى، ورتالىق اسكەري ىستەر كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى شي جينپيڭ وسى اراعا ارنايى كەلىپ، مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس 13 - كەزەكتى كوميتەتىنىڭ 2 - ماجىلىسىنە قاتىناسىپ جاتقان مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر سالاسىنىڭ، قوعامدىق عىلىمدار سالاسىنىڭ مۇشەلەرىنە امانداستى ءارى بىرىككەن گرۋپپا ماجىلىسىنە قاتىناستى.
شامدار سامالاداي جارقىراپ تۇرعان جۇييىڭ زالىندا 100 نەشە مۇشە باس قوستى. كوپتەگەن مۇشەلەر ءماجىلىس زالىنا ەرتە كەلىپ الدى.
”باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كوپشىلىككە امانداسا كەلەتىندىگىنەن حابار تاۋىپ، ەرەكشە تەبىرەندىم جانە جىگەرلەندىم، مەن دە وسى بىرنەشە كۇندە ءسوز سويلەۋگە مۇقيات دايىندالدىم، جۇڭگو مادەنيەتىن، جۇڭگو رۋحىن ويداعىداي اسقاقتاتامىن“، - دەدى جۇڭگو مەملەكەتتىك مۇراجايدىڭ باستىعى، مۇشە ۋاڭ چۇنفا.
ساعات 15تە، باس شۋجي شي جينپيڭ ءماجىلىس زالىنا كىردى. مۇشەلەر جابال ورىندارىنان تۇردى، زال شاتىرلاعان شاپالاق ۇنىنە تولدى. باس شۋجي كۇلىمسىرەي كەلىپ، مۇشەلەرمەن ىقىلاسپەن قول الىستى.
مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس 12 - كەزەكتى كوميتەتىنىڭ 1 - ماجىلىسىنەن بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ ءار جىلعى ەكى ءماجىلىس كەزىندە مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ اراسىنا كەلىپ، كوپشىلىككە امانداسىپ، مۇشەلەردىڭ پىكىرىن جانە ۇسىنىسىن تىڭداپ كەلەدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ مۇشەلەرگە بىلاي دەدى: وسى جىلدارى مۇشەلەرمەن ارالاسۋ، پىكىر اۋىستىرۋ بارىسىندا كوپتەگەن دۇرىس تۇسىنىك، تەرەڭ ويدى تىڭداپ، قىرۋار شابىت الىپ، مول جەتىستىككە يە بولدىم، كوپتەگەن ۇسىنىستار ورتالىقتىڭ شەشىمىنە قابىلداندى.
”حالىقتان الشاقتاعان كوركەمونەر تۋىندىلارىن حالىق قابىلدامايدى جانە ۇناتپايدى“؛
”جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى، ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ مازمۇندارىن مۇقيات زەرتتەۋ، قورىتىندىلاۋ، سۇرىپتاۋ كەرەك“؛
”ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلكەن مىندەتىن ارقالايتىن ءداۋىردىڭ جاڭا ادامدارىن باۋلۋ كەرەك“.
... ...
2 ساعاتقا جۋىق اشىلعان بىرىككەن گرۋپپا ءماجىلىسى شىنايى دا دىر - دۋماندى ءوتتى. 8 مۇشە بەلسەنە سوزگە شىعىپ، ادەبيەت - كوركەمونەردىڭ تىڭ بيىككە كوتەرىلۋىن اڭگىمەلەپ، شىعارماشىلىق تابىستارىنىڭ جاڭا ناتيجەلەرىن تىلگە تيەك ەتىپ، جالعاستىرۋدىڭ كوركەمونەر دامۋىنىڭ نەگىزى ەكەندىگىن تالقىلاپ، زاڭمەن جونگە سالۋدىڭ مەملەكەتتىڭ ىرگە تاسى ەكەندىگىن باياندادى، ىقشام ءسوز، تەرەڭ ويمەن نەگىزگى تاقىرىپقا تىكە تارتىپ، بەلسەندىلىكپەن اقىل - كەڭەس بەردى.
باس شۋجي شي جينپيڭ كوپشىلىكتىڭ ءسوزىن مۇقيات تىڭداپ، ءالسىن - ءالى باس يزەپ قۇپتاپ وتىردى.
”8 جولداستىڭ پىكىرى وتە ورىندى، تۇگەلدەي شىن جۇرەكتەن ايتىلعان ءسوز بولدى“. كوپشىلىك سويلەپ بولعاننان كەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەدى: قاتىستى تاراۋلار مۇشەلەردىڭ پىكىرىنە ايرىقشا ءمان بەرىپ، مۇقيات اقىلداسۋى كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭ، ەڭ الدىمەن، وتكەن ءبىر جىلدا ەلىمىزدىڭ قول جەتكىزگەن تابىستارىنا قايىرىلا قارادى، سونداي - اق جاقىنعى جىلداردان بەرى مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتىندە، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتىندە قول جەتكىزگەن كورنەكتى ناتيجەلەردى تۇراقتاندىردى.
ءار ءداۋىردىڭ داۋىرلىك ادەبيەت - كوركەمونەرى، ءار ءداۋىردىڭ داۋىرلىك رۋحى بولادى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر ىستەرىنە، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار ىستەرىنە وسكەلەڭ ءمان بەردى. 2014 - جىلى جانە 2016 - جىلى، باس شۋجي شي جينپيڭ ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتى اڭگىمە ءماجىلىسىن جانە فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتى اڭگىمە ءماجىلىسىن جەكە - جەكە باسقارىپ اشىپ، ”حالىقتى وزەك ەتكەن جاسامپازدىق بەتالىسقا تاباندى بولۋ“دى ورتاعا قويىپ، قالىڭ ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرىن ”ءداۋىردىڭ ايتسا ايتقانداي تاڭداۋلى ادەبيەت - كوركەمونەر تۋىندىلارىن كوپتەپ جاراتۋعا“ شابىتتاندىرىپ، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار سالاسىنان ”جۇڭگوشا سوتسياليزم ۇلى امالياتىمەن ۇشتاستىرا وتىرىپ، جۇڭگوشا فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋدى“ تالاپ ەتتى.
توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن الاستادى، دۇرىس جولدان جازباي، جاڭالىق اشتى؛ ارقاۋ ءتۇزۋ تارتىلىپ، سان الۋان بەينە ايگىلەندى.
شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، قالىڭ مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى، جۇڭگو ايبىنىنداعى ءبىر توپ تاڭداۋلى تۋىندىلاردى جاراتتى؛ قالىڭ فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتكەرلەرى وزىق يدەيانىڭ دارىپتەۋشىسى، ءىلمي زەرتتەۋدىڭ جول اشۋشىلارى، قوعامدىق سالتتىڭ باستاۋشىلارى، پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋىنىڭ مىزعىماس قولداۋشىلارى بولدى.
بارشا گۇل شەشەك اتىپ، كەسەك ناتيجەلەر كوپتەپ قولعا كەلدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بىرنەشە جىلدان بەرى، مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر سالاسى، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار سالاسى تۋ ۇستاۋ، حالىقتىڭ تىلەگىن توعىستىرۋ، جاڭا ادام تاربيەلەۋ، مادەنيەتتى گۇلدەندىرۋ، وبرازدى ايگىلەۋ بورىشىن، مىندەتىن تىعىز ارقاۋ ەتىپ، بەتالىستى ايقىنداپ، باعداردى دۇرىستاپ، ستيلگە بۇرىلىس جاساپ، جاڭا سالت ورناتىپ، سارا تۋىندى جاراتىپ، دارىندى تاربيەلەپ، توركىنىن تۇزەپ، قاينارىن الاستاۋ جاعىندا جاڭا جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋدى ايگىلەپ، دۇرىس جولدان جازباۋدا، جاڭالىق اشۋدا تىڭ ىسكەرلىك كورسەتىپ، ماركسيزمنىڭ جەتەكشى ورنىن اناعۇرلىم بەكەمدەپ، حالىق ءۇشىن تۋىندى جاراتۋ بەتالىسىن اناعۇرلىم ايقىنداپ، مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر تۋىندىلارىن جاراتۋ ساپاسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، جۇڭگوشا فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، كورنەكتى ناتيجەگە قول جەتكىزدى.
بولاشاققا قاراتا، باس شۋجي شي جينپيڭ مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتىن، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتىن اناعۇرلىم جاقسى ىستەۋ ءۇشىن ”تورتكە تاباندى بولۋ“ تالابىن ورتاعا قويدى:
− داۋىرمەن تەڭ قادام باسۋعا تاباندى بولۋ كەرەك؛
− حالىقتى وزەك ەتۋگە تاباندى بولۋ كەرەك؛
− حالىققا سارا تۋىندى ۇسىنۋعا تاباندى بولۋ كەرەك؛
− تاماشا مورالمەن سالتقا جەتەكشىلىك ەتۋگە تاباندى بولۋ كەرەك.
”قازىرگى زامانعى جۇڭگونىڭ ۇلى جاسامپازدىعىنان تۋىندىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبىن بايقاپ، جاڭالىق اشۋ شابىتىن يگەرىپ، ءبىزدىڭ وسى ءداۋىردىڭ تاريحي زور وزگەرىسىن تەرەڭ اڭىس ەتىپ، ءبىزدىڭ وسى ءداۋىردىڭ رۋحاني سۋرەتتەر جيناعىن كەسكىندەپ، ءداۋىر كارتيناسىن، ءداۋىر شەجىرەسىن، ءداۋىر ءمورالىن ايشىقتاۋدى ءۇمىت ەتەمىن“.
بيىل − جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى، باس شۋجي شي جينپيڭ كوپشىلىكتەن پارتيا مەن حالىقتىڭ 70 جىلدان بەرگى كۇرەس جاساۋ امالياتىن تەرەڭ اڭىس ەتىپ، جاڭا جۇڭگونىڭ 70 جىلدىق تاريحي وزگەرىسىندە قامتىلعان ىشكى لوگيكانى تەرەڭدەي ءتۇسىندىرىپ، تاريحي ناتيجەنىڭ استارىنداعى جۇڭگوشا سوتسياليزم جولى، نازارياسى، ءتۇزىمى، مادەنيەتى باسىمدىعىن ايقىن دارىپتەپ، جۇڭگو نازارياسىنان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانىپ جۇڭگونىڭ امالياتىن ءتۇسىندىرىپ، پارتيا مەن حالىقتىڭ ۇزدىكسىز العا باسۋىنا قۇدىرەتتى رۋحاني شابىت بەرۋىن ءۇمىت ەتتى.
سوزىندە باس شۋجي شي جينپيڭ مۇشەلەردىڭ سوزىنە دە باعىتتامالى جاۋاپ قايتاردى −
”ءتورت قابىلەت“تى كۇشەيتۋ − ادەبيەت - كوركەمونەر جاسامپازدىعىنىڭ نەگىزى جايلى ءسوز بولعاندا، ول بىلاي دەدى: ادەبيەت - كوركەمونەر جاسامپازدىعىنا كۇش سالۋ كەرەك، جيناۋ كەرەك، ناقتى مازمۇندارمەن ادامدى اسەرلەندىرۋ كەرەك، شىنايى، ادامدى اسەرلەندىرەتىن ناقتى مازمۇندار ءبىزدىڭ اشۋىمىزدى قاجەت ەتەدى، سەندەر ايتقان تەلەفيلم «تاس الما باياعىسىنداي» دا كوپتەگەن شىنايى، ادامدى اسەرلەندىرەتىن ناقتى مازمۇندار بار.
كەيبىر مۇشەلەر سوزدەرىندە ”ءىشىنارا وقىمىستىلاردا كوزسىزدىكپەن شەتەلگە تابىنۋ، قالپىنشا كوشىرىپ اكەلۋ جايتى ساقتالعان“ ”كەزەكتەگى ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتىنىڭ ءىشىنارا جاقتارىندا ءالى دە جەتەرسىزدىكتەر بار“ دەگەن سياقتى ماسەلەلەردى ورتاعا قويدى، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر جاسامپازدىعىندا، فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار زەرتتەۋىندە، ەڭ الدىمەن، كىم ءۇشىن تۋىندى جاراتۋ، كىم ءۇشىن ءسوز سويلەۋ ماسەلەسىن ايقىنداپ الۋ كەرەك، بۇل ءتۇبىرلى ماسەلە. حالىق − جاسامپازدىقتىڭ قاينار كوزى، تەك حالىققا تەرەڭ تامىر تارتاتىن بولساق، جاسامپازدىق سوندا عانا الساڭ تاۋسىلمايتىن، ىستەتسەڭ سارقىلمايتىن قاينار بۇلاققا يە بولادى. مادەنيەت، ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرى امالياتقا ىشكەرىلەي ارالاسىپ، حالىق تۇرمىسىن زەردەلەپ، حالىقتىڭ جۇرەك ءۇنىن جەتكىزىپ، شىن پەيىلدە، سۇيىسپەنشىلىكتە بولا وتىرىپ، تەر توگە وتىرىپ حالىقتى جازۋ، حالىقتى بەينەلەۋ، حالىقتى جىرلاۋ كەرەك. فيلوسوفيا قوعامدىق عىلىمدار قىزمەتكەرلەرى جۇمىس باسىنا كوبىرەك بارىپ، تەكسەرىپ، زەرتتەپ، جۇرتشىلىقتىڭ تۇرمىس جاعدايىن ۇعىسىپ، بۇقارانىڭ يدەيالىق تىنىسىن يگەرىپ، بۇقارانىڭ قاجەتىن ەسكەرە وتىرىپ قيىندىقتى شەشىپ، كۇماننان ارىلتىپ، قيسىنىن ايتىپ، ءبىلىمىن بۇقارانىڭ جان دۇنيەسىنە جەتكىزۋ كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى اياقتاعاندا، بۇكىل زالدان دۋ قول شاپالاق ءۇنى كوتەرىلدى. ءماجىلىس زالىنان كەتەردە، مۇشەلەر جاپا - تارماعاي كەلىپ باس شۋجيمەن قول الىسىپ قوشتاسىپ، قيماستىق سەزىمدە بولدى...
”باس شۋجيدىڭ بۇگىنگى ماڭىزدى ءسوزى جان - جاقتىلى، جۇيەلى، بۇقاراعا وتە جاناسىمدى بولدى“، - دەدى مۇشە ۋاڭ چۇنفا.
با - ي كينو ستۋدياسىنىڭ رەجيسسەرى، مۇشە چىن لي تەبىرەنگەن كوڭىل كۇيىن باسا الماي: ”باس شۋجي سوزىندە قىزىل گەنگە ءمان بەرۋدى ايتتى، بۇل ادامدى توتەنشە جىگەرلەندىردى، ءبىز وسى جاقتاعى ءتۇيىندى تاقىرىپتاردى كوبىرەك كينوعا ءتۇسىرىپ، باس شۋجي نۇسقاعان باعىتپەن مىزعىماي ءجۇرىپ، وسى ءداۋىردىڭ شىنشىلدىعىن، ىزگىلىگىن، اسەمدىگىن جىرلايمىز“، - دەدى.
”باس شۋجيدىڭ ءسوزى ءبىز ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرىنە بۇدان كەيىنگى جاسامپازدىق وي جەلىسىن جانە قۇلشىنىس بەتالىسىن ايقىن كورسەتىپ بەردى. مەن، ءسوز جوق، حالىق ۇناتاتىن تۋىندىلاردى جاراتامىن“، - دەدى بەيجيڭ حالىق كوركەمونەر تەاترى ارتيستەر ۇيىرمەسىنىڭ باستىعى، مۇشە فىڭ يۋانجىڭ.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 - ايدىڭ 5 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
