تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

وقۋشىلاردىڭ جەتىلۋىنىڭ، ءبىلىمدى بولۋىنىڭ عىلمي، يدەيالىق نەگىزىن بەرىك قالايىق

  − جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەتى جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىستەن بەرگى مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباق قۇرىلىسىنا جالپى شولۋ

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى حۋ حاۋ، شى يۇيسىن

  ادام تاربيەلەۋدىڭ نەگىزى − ونەگە كورسەتىپ، رۋحتى سومداۋ.

  2016 - جىلى 12 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەتى جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىسكە قاتىناسىپ جانە ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنىڭ دامۋى مەن جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەتىنە قاتىستى ءبىرسىپىرا كەلەلى ماسەلەلەرگە تەرەڭدەي جاۋاپ بەردى.

  جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەتى جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىستەن مەملەكەتتىك وقۋ - اعارتۋ ماجىلىسىنە دەيىن، بۇكىل ەلدەگى وقۋ - اعارتۋ شەبى ءماجىلىس رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋدى كەمەلدەندىرىپ، وقۋلىقتاردى جاقسى قۇراستىرىپ، وقىتۋ ادىسىندە جاڭالىق اشىپ، پاندەردى دامىتىپ، قوسىندى زورايتىپ، قۇرىلىمدى كۇشەيتىپ قۇرىپ، مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباق قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز جاقسارتىپ جانە كۇشەيتىپ، وقۋشىلاردىڭ جەتىلۋىنىڭ، ءبىلىمدى بولۋىنىڭ عىلمي، يدەيالىق نەگىزىن اناعۇرلىم بەرىك قالادى.

  جالپى تۇلعالىق جاقتان جوسپارلاپ، جۇيەلى جوبالاپ، يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباق قۇرىلىسىن جالپى بەتتىك ىلگەرىلەتتى

  قانداي ادام تاربيەلەۋ، ادامدى قالاي تاربيەلەۋ، كىم ءۇشىن ادام تاربيەلەۋ − بۇل ەلىمىز وقۋ - اعارتۋ ىستەرىنىڭ دامۋى، ءسوز جوق، جاۋاپ بەرۋگە ءتيىستى ءتۇبىرلى ماسەلە، سونداي - اق قالىڭ وقۋ - اعارتۋ قىزمەتكەرلەرى تەرەڭ ويلانۋعا ءتيىستى داۋىرلىك تاقىرىپ.

  سوتسياليزمنىڭ قۇرىلىسشىلارى مەن ءىزباسارلارىن تاربيەلەۋدى ءتۇبىرلى مىندەت ەتىپ، ”جوعارى مەكتەپتەردە يدەيا، ساياسي ساباق وقىتۋ ساپاسى جىلى“ قيمىلىن باستاپ جۇرگىزدى، جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى وقىتۋشىلار قوسىنىن قۇرۋ ارناۋلى قىزمەتىن ورىستەتتى، جاڭا داۋىردەگى جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ جونىندە ناق مايدان ىلگەرىلەتۋ ءماجىلىسىن اشتى، «جاڭا داۋىردە جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعىن وقىتۋ قىزمەتىنىڭ نەگىزگى تالاپتارى»ن، «وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ جاڭا داۋىردە جوعارى مەكتەپتەردىڭ ”اۋقىم جانە ساياسات“ ساباعى قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ جونىندەگى ءبىرقانشا پىكىرى»ن باسىپ تاراتتى... جوعارى مەكتەپتەردىڭ يدەيالىق - ساياسي قىزمەتى جونىندەگى مەملەكەتتىك ماجىلىستەن بەرى، وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگى جاڭا داۋىردە يدەيا، ساياسي ساباعىن جاقسى وقىتۋدى جالپى تۇلعالىق جاقتان جوسپارلاۋدى شىنايى كۇشەيتىپ، يدەيا، ساياسي ساباعىنىڭ ساپاسى مەن ورەسىنەن قامال الۋ شايقاسىن باستاپ جۇرگىزدى.

  قازىر بۇكىل ەلدە باسىم كوپ سانداعى جوعارى مەكتەپتەر مەكتەپ باسشىلارىنا تىكە قاراستى، دەربەس يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعىن وقىتۋ - زەرتتەۋ 2 - دارەجەلى قۇرىلىمىن قۇردى. 2018 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن، بۇكىل ەلدەگى جوعارى مەكتەپتەردىڭ %85.2ىندە دەربەس 2 - دارەجەلى قۇرىلىم قۇرىلدى، مۇنىڭ ىشىندە تولىق كۋرس جوعارى مەكتەپ 1109 بولىپ، تولىق كۋرس جوعارى مەكتەپتەر جالپى سانىنىڭ %89.5ىن ۇستايدى.

  ساياسات دالمە - ءدال، ناقتى، شارالار، ونىمدىلىك جاقسى بولدى.

  2017 - جىلدان باستاپ، وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگى بۇكىل ەلدەگى مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباق قۇرىلىسى احۋالىنا ىشكەرىلەي تەكسەرۋ - زەرتتەۋ ورىستەتتى. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ احۋالىنان قاراعاندا، مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعىن وقىتۋ جاعدايى تۇلعالىق جاقتان جاقسى بولعان، وقىتۋشىلار كاسىپتى قۇرمەتتەپ، قىزۋ كىرىسكەن، ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋدىڭ ءونىمى كورنەكتى، وقۋشىلاردىڭ رازى بولۋ دارەجەسى جوعارى، تابىس سەزىمى ءبىرشاما كۇشتى بولىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىنىڭ وقۋلىققا كىرۋىن، ساباقحاناعا كىرۋىن، وقۋشىلاردىڭ وي - ساناسىنا كىرۋىن پارمەندى ىلگەرىلەتكەن.

   وقۋلىقتان قامال الىپ، وقىتۋشىلاردان قامال الىپ، ءجون - جوسىقتى كوكەيگە ۇيالاتىپ، اقىل - وي تاربيەسىن الدىڭعى ورىنعا قويدى

  وقۋ - اعارتۋدىڭ ءتۇبىرلى مىندەتى − ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋ، ال وقۋلىق − ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋدەگى ماڭىزدى دانەكەر.

  2017 - جىلى كۇزگى وقۋ ماۋسىمى باستالعان كەزدە، بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىندەگى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ كەزەڭىنىڭ تۇڭعىش جىلدىعىنداعى بالالار وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگى ءبىر تۇتاس قۇراستىرعان ءۇش ساباقتىڭ وقۋلىعىن الدى.

  وقۋلىقتى اشساڭىز، كەيىپكەرلەر تىڭ دا اسەرلى، تەكست مازمۇنى تەرەڭ دە ماعىنالى بولدى، بالالار جۇيەلى ۇيرەنۋ بارىسىندا سەزىنىپ، جەتىلىپ، دۇنيەگە، ومىرگە، قۇنعا دۇرىس كوزقاراس قالىپتاستىردى. قايىرىلا تەكسەرۋ - زەرتتەۋدە كورسەتىلۋىنشە، %92 وقىتۋشى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ كەزەڭىندەگى ءمورال جانە زاڭمەن جونگە سالۋ وقۋلىعىنا رازىلىق بىلدىرگەن، %82 وقۋشى جاڭا وقۋلىقتى جاقسى كورگەن.

  2017 - جىلى مەملەكەتتىك وقۋلىق كوميتەتى قۇرىلدى. قازىر ادەتتەگى ورتا مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي ساباق ولشەمى وزگەرىس ەنگىزىلىپ، باسىلىپ تاراتىلدى، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ كەزەڭىندەگى ءمورال جانە زاڭمەن جونگە سالۋ وقۋلىعى ءارقايسى جىلدىقتارعا ىركەس - تىركەس پايدالانۋعا بەرىلدى، ءبىر تۇتاس قۇراستىرىلعان ورتا مەكتەپتەردىڭ يدەيا، ساياسي وقۋلىعى دا جاقىندا باسۋعا بەرىلەدى. پارتيا 19 - قۇرىلتايى اشىلعاننان كەيىن، ورتالىق كوميتەت ۇگىت ءبولىمى، وقۋ - اعارتۋ مينيسترلىگى جوعارى مەكتەپتەردىڭ تولىق كۋرستارعا جانە اسپيرانتتارعا ارنالعان يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى وقۋلىعىنا جالپى بەتتىك وزگەرىس ەنگىزىپ، جاڭا وقۋلىقتى وقىتاتىن وقىتۋشىلاردى تۇگەلدەي جاڭا وقۋلىقتى جاقسى وقىتۋعا، ودان جاقسى پايدالانۋعا تاربيەلەۋگە ۇيىمداستىردى.

  جوعارى ساپالى وقۋ - اعارتۋ ءىسىن ويداعىداي جۇرگىزۋ جوعارى ساپالى وقىتۋشىلار قوسىنىنان ايرىلا المايدى.

  جۋىق جىلداردان بەرى، يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعىن وتەتىن وقىتۋشىلار قوسىنى ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، جوعارى ساپالى بولۋ، ماماندانۋ وقىتۋشىلاردىڭ «ولشەمى»نە اينالدى. مەملەكەت بويىنشا تىزىمگە الىنعان جوعارى مەكتەپ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعىن ارناۋلى جانە قوسىمشا وتەتىن وقىتۋشىلاردىڭ سانى جەدەل ارتىپ، قوسىن قۇرىلىمى ۇزدىكسىز جاقساردى.

  «مەملەكەت بويىنشا جوعارى مەكتەپ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى وقىتۋشىلارى ينتەرنەتتە ساباققا توپتىق دايىندالۋ تۇعىرى»ن اشۋ، يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى وقىتۋشىلارى ۇلگى كورسەتۋ كۋرسىن اشۋ سياقتى فورمالار ارقىلى ءبىرسىپىرا ورتا جاس، جاس وقىتۋشىلاردىڭ ساياسي ساپاسى، كاسىپتىك قابىلەتى، ادام تاربيەلەۋ دەڭگەيى جوعارىلادى.

  30 مىڭنان استام ستۋدەنتتەن الىنعان سۋالناما %91.8 وقۋشىنىڭ يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى وقىتۋشىلارىن ۇناتاتىندىعىن نەمەسە ءبىرشاما ۇناتاتىندىعىن كورسەتتى.

   ورەلى ونەگە كورسەتىپ، وقىتۋ تاسىلىندە جاڭالىق اشۋدى، ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋدى باستان - اياق دايەكتىلەندىردى

  يدەيا - ساياسي - نازاريا ساباعىن ”وزىنەن باسقا ەشكىم تۇسىنبەيتىندەي ەتىپ وتۋ“گە بولمايدى، ماڭىزدىسى ”بىرتىندەپ اسەر ەتۋ“دە.

  ”ءسىز ءۇمىت ەتكەن جۇڭگوشا ەرەكشەلىكتەگى اۋىل - قىستاق قانداي بولۋى كەرەك؟“، ”ماسەلەن، ءسىزدى ۋاكىل، مۇشە دەيىك، جۇڭگوشا سوتسياليستىك اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ جولىمەن قالاي جۇرسە بولادى؟ كوپشىلىكتىڭ مىندەتتەرىن وتەپ لەبىز ءبىلدىرۋىن ءۇمىت ەتەمىن“. دۇڭبەي داشۋەسىندە، يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعى وقىتۋشىسى ءتۇرلى فورمالارمەن وقۋشىلار نازار اۋداراتىن قوعامدىق تۇيىندەردى، يدەيالىق تۇيتكىلدەر مەن نازاريالىق زارۋلىكتەرىن انىقتاپ، نىسانالى تۇردە دايىندالىپ ساباق ءوتتى.

  مىنبەدە 2 وقىتۋشى ”قالاعا كىرۋدى، الدە اۋىلعا قايتۋدى“ توڭىرەكتەي وتىرىپ شيەلەنىستى تالاس جۇرگىزدى؛ مىنبەنىڭ استىندا، وقۋشىلار ءبىر جاعىنان، دەن قويا تىڭداپ، ءبىر جاعىنان، ”ءۇنحات كومەكشى وقىتۋشىسى“، ”ءۇنحات جىلجىمالى ەكرانى“ ارقىلى ءدال ۋاقىتىندا ءوزارا پىكىر اۋىستىردى. حۋاجۇڭ عىلىم - تەحنيكا داشۋەسىنىڭ يدەيا، ساياسي ساباعى وقۋشىلاردى وي جۇگىرتۋ بارىسىندا جۇڭگوشا سوتسياليزم جولى، نازارياسى، ءتۇزىمى، مادەنيەتى سەنىمىن نىعايتىپ، جۇڭگو جالپى جوباسىن شىنايى مويىنداۋىن كۇشەيتتى.

  چيڭحۋا داشۋەسىنىڭ ”وقۋشىنىڭ اۋەسىنە قاراي وقىتۋ ءادىسى“، جىجياڭ داشۋەسىنىڭ ”جاعداي ۇلگىسىندەگى وقىتۋ ءادىسى“، جياڭشي پەداگوگيكا داشۋەسىنىڭ ”قىزىل گەندى جالعاستىرۋ“ وقىتۋ ءادىسى رەفورماسى... كوپ ءتۇرلى، الۋان فورمالى وقىتۋ جاڭالىعى وقۋشىلاردىڭ دارالىعى مەن ەرەكشەلىگىنە قۇرمەت ەتىپ، وقۋشىلاردىڭ ۇيرەنۋ بەلسەندىلىگىن ءونىمدى جۇمىلدىرىپ، يدەيا، ساياسي - نازاريا ساباعىنىڭ ”ءماندى بولۋى“نا، ونى ”ۇناتىپ تىڭداۋ“عا، وعان ”شىنايى سەنۋ“گە مۇمكىندىك جاسادى، كەيبىر ساباقحانا ”جوقتاما ساباعى“نان ”توردا بازارلى ساباق“قا اينالدى.

  ءتىل - جازۋ، ءداستۇرلى مادەنيەت، تاريح، جاعراپيا ساۋاتى سياقتىلارمەن ۇشتاستىرىپ، بالالاردى بەلسەنە ورگە ۇمتىلاتىن دۇنيە كوزقاراسىن، ءومىر كوزقاراسىن جانە قۇن كوزقاراسىن ورناتۋعا جەتەكشىلىك ەتتى؛ عىلمي رۋح، عىلمي پوزيتسيا سياقتى جاقتاردان باۋلۋعا باسا ءمان بەرىپ، وقۋشىلاردى باتىلدىقپەن جاڭالىق اشۋ، شىندىققا جۇگىنۋ، ناقتى بولۋ يدەيالىق قاسيەتىن قالىپتاستىرۋعا جەبەدى؛ مۋزيكا، دەنە تاربيە، اسەمونەر، كوركەمونەر سياقتى جاقتاردان تاربيەلەۋدى كۇشەيتىپ، ەستەتيكالىق قىزىعۋشىلىعىن جوعارىلاتتى، جىگەرىن، كىسىلىگىن شىڭادى؛ تۇرمىس شەبەرلىگىن، ەڭبەك ادەتىن جانە سەلبەسۋ، اۋىس - ءتۇيىس جاساۋ قابىلەتى دەڭگەيىن جوعارىلاتتى... جەر - جەردەگى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر ءمورال تاربيەسى مازمۇنىن اشالاپ، ءاربىر ساباقتا وتىلەتىن وقىتۋ مازمۇندارىنا تياناقتاندىرىپ، وقۋ، وقىتۋ جالپى بارىسىنا ءسىڭىردى.

  گۇلدى تامىرىنا دەيىن سۋار، ادام تاربيەلەۋدە جۇرەككە دەيىن جەتكىز.

  ونەگە كورسەتىپ ادام تاربيەلەۋدى ءتۇبىرلى مىندەت ەتۋدەن جازباي، احىلاق، اقىل - وي، دەنە، ەستەتيكا، ەڭبەك جاعىنان جان - جاقتى جەتىلگەن سوتسياليزمنىڭ قۇرۋشىلارى مەن ءىزباسارلارىن كۇش سالا باۋلىساق، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانى ۇرپاقتان - ۇرپاققا ۇلاسقان كۇرەس بارىسىندا رەالدىققا اينالادى.

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 3 - ايدىڭ 17 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.