تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

”ءتورت قابىلەت“تى امالياتتا ايگىلەپ، ءداۋىر جىرىن جىرلايىق

  شينجياڭ گازەتىنىڭ شولۋشىسى

  كەشە «شينجياڭ گازەتى» ”ايبىندى 70 جىل، كۇرەسكە تولى جاڭا ءداۋىر − تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندەگى زور تەكسەرۋ - زەرتتەۋ“ ايدارىن اشتى، ”ماحمۇت وتباسىنىڭ جاڭعاق ەسەپ - قيسابى“ اتتى العاشقى ماقالادا كەريا اۋدانىنىڭ ەگىنشىسى ماحمۇت مامەترەيىمنىڭ عىلمي جولمەن جاڭعاق وسىرۋگە سۇيەنىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋ، اۋقاتتانۋ جولىنا تۇسكەن اڭگىمەسى جاندى تۇردە باياندالدى. جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋعا قاتىستى ۇگىت - حابارلاردى ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن، شينجياڭ گازەتى جۋىقتا 10 گرۋپپامەن نەشە ون جالپىلىق اقپارات قۇرالىنىڭ تىلشىلەرىن نەگىزگى ساتى ءبىرىنشى شەبىنە ىشكەرىلەي ارالاسۋعا، ناقتى ارالاۋ، سۇحباتتاسۋ بارىسىندا جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 70 جىلدان بەرى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندەگى دامۋ مەن وزگەرىستى جان - جاقتى، ءار قىرىنان كورسەتۋگە، ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماقتاسا كۇرەس جاساعان رۋحاني بەت - بەينەسىن كورسەتۋگە، ءار ۇلت حالقىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز جوعارىلاعان اسەرلى حيكايالاردى اڭگىمەلەۋگە جىبەردى.

  نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي ارالاسۋ بارىسىندا ءجۇرۋ قابىلەتىن كۇشەيتەدى، تۇرمىستى باقىلاۋ بارىسىندا كورۋ قابىلەتىن كۇشەيتەدى، شوگەلدىكپەن ۇيرەنىپ، تەرەڭ وي جۇگىرتۋ بارىسىندا ويلاۋ قابىلەتىن كۇشەيتەدى، ءداۋىردى بەينەلەۋ بارىسىندا جازۋ قابىلەتىن كۇشەيتەدى. وسى رەتكى كولەمدى تىلشىلىك، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ قيمىلى اۆتونوميالى رايونىمىز اقپارات قىزمەتكەرلەرىنىڭ باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ”ءتورت قابىلەت“ تالابىن امالياتتا ايگىلەۋىنىڭ ناقتى ارەكەتى. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ قيمىلىنىڭ قانداي تابىسقا جەتۋى ”ءتورت قابىلەت“تى امالياتتا ايگىلەۋدىڭ تەرەڭدىگى قانداي بولۋىنا بايلانىستى.

  شىعارما سۇيىسپەنشىلىكتەن، سۇيىسپەنشىلىك باستان وتكەن كەشۋلەردەن تۋادى. ءجۇرۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋدە، تەكسەرۋ - زەرتتەۋدى كۇشەيتىپ، قاشاندا جولدا ءجۇرۋ كەرەك. شيراق قيمىلداۋ، توقتاماي ءجۇرۋ − جاقسى ءتىلشى بولۋدىڭ نەگىزگى ونەرى. فان چاڭجياڭ جۇڭگونىڭ كوپ جەرىن ارالاپ، «جۇڭگونىڭ باتىس سولتۇستىك بۇرىشى» جانە «سايشاڭشيڭ» كىتابىن جازدى؛ مۋ چيڭ ءومىر بويى تىلشىلىكتىڭ ءبىرىنشى شەبىندە ءجۇرىپ، ”اۋداندىق پارتكوم شۋجيلەرىنىڭ ونەگەسى − جياۋ يۇيلۋ“ سياقتى ومىرشەڭدىككە جانە تارتىمدىلىققا تولى اقپارات تۋىندىلارىن جازدى. 70 جىل ۇدەرە العا تارتقان شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا وراسان زور وزگەرىس تۋىلدى. اقپارات قىزمەتكەرلەرىندە تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىن ارالاپ شىعاتىن مۇرات بولۋى، نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي ارالاسۋ، ءىس جۇزىندىككە ىشكەرىلەي ارالاسۋ، بۇقارامەن ىشكەرىلەي ارالاسۋ ارقىلى جان - جاقتى تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، العاشقى ماتەريالعا يە بولىپ، وبيەكتيۆ حابارلارمەن، ۇستىندە تۇسىرىلگەن سۋرەت - بەينەلەرمەن قايناعان ءومىردى جانە ءداۋىر وزگەرىسىن ەستەلىككە الۋى، قالىڭ وقىرماندارعا ”بالشىق جابىسقان“، ”شىق تامشىلى“، ”بۋى بۇرقىراعان“ تاماشا اقپاراتتار ۇسىنۋى كەرەك.

  ءومىر كوركەمدىكتەن كەندە ەمەس، تەك سەندە ونى بايقاي بىلەتىن كوز بولۋى كەرەك. كورۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋدە، باقىلاۋ قابىلەتىن، بايقاۋ قابىلەتىن، تۇجىرىمداۋ قابىلەتىن، پارىقتاۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز شىڭداۋ، جاي، قاراپايىم تۇرمىستان ءومىردىڭ كوركەمدىگىن بايقاپ، جاي كوزگە قالىپتى كورىنەتىن وزگەرىستەردەن ءداۋىر تىنىسىن سەزىنۋ كەرەك. قازىر كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ دۋماندى قيمىلدارى تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىنىڭ بارلىق جەرىندە ءجۇرىلىپ جاتىر، بارلىق جەردە ”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“نىڭ اسەرلى اڭگىمەلەرى بار، قالا مەن اۋىلدىڭ بەت - بەينەسى جاڭاردى. اقپارات قىزمەتكەرلەرى قىراعى كوزدەرىمەن وسىناۋ تىڭ وزگەرىستەردى باقىلاۋعا شەبەر بولۋى، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ پارتيانىڭ مەيىرىنە العىس ايتىپ، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسىپ، پارتياعا ىلەسىپ، جاڭا داۋىردە كۇرەس جۇرگىزگەن جاڭا لەپتى بايقاۋعا شەبەر بولۋى، اقپارات تۋىندىلارىنىڭ جىلۋى، سەرپىنى بولۋىنا، ادامدى اسەرلەندىرۋىنە، باۋراۋىنا مۇمكىندىك جاساۋى كەرەك.

  اقپارات قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋدىڭ تەتىگى − تالىقپاي ۇيرەنىپ، تىنباي وي جۇگىرتۋدە. ويلاۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋدە، ”ءتورت تانىم“دى بەرىك ورناتىپ، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىمەن وي - سانانى قارۋلاندىرۋعا تاباندى بولىپ، ۇزدىكسىز جاڭا ءبىلىم يگەرىپ، جاڭا سالالارمەن تانىسىپ، جاڭا كوز ايانى كەڭەيتىپ، نازاريالىق جەتىلىمدى جوعارىلاتىپ، نازاريانى امالياتپەن ۇشتاستىرۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋ كەرەك. يان - انداعى كەزىندە، ماۋ زىدۇڭ جولداس «جاڭا جۇڭحۋا گازەتىنە» ”كوپ ويلانۋ“ دەگەن ارناۋ ءسوز جازىپ بەرىپ، گازەت قىزمەتكەرلەرىن كوبىرەك وي جۇگىرتۋگە، كوبىرەك تالداۋ جاساۋعا ىنتالاندىردى. تەكسەرۋ نەگىزىندە زەرتتەۋ جۇرگىزۋدە، نە ءۇشىن دەگەن سۇراقتى كوبىرەك قويىپ، قالاي ىستەۋ تۋرالى كوبىرەك ويلانىپ، ويلاۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، يدەيانىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىن ارتتىرىپ، قالامنان تۋعان ماقالانىڭ ساپالى، سالماقتى بولۋىنا، تاريحتىڭ سىنىنان وتۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.

  اسقاق مۇراتتى باتىل ارقالاپ، تارتىمدى شىعارما جازۋ كەرەك. ءجۇرۋ قابىلەتى، كورۋ قابىلەتى، ويلاۋ قابىلەتى ەڭ سوڭىندا جازۋ قابىلەتى ارقىلى بەينەلەنەدى. جۇرەككە جەتەتىن ءتىل عانا ساناعا ءسىڭىپ، جۇرەككە ۇيالايدى. جازۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋدە بەينەلەۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ كەرەك، بۇل اقپارات قىزمەتكەرلەرىنىڭ نەگىزگى ساپاسى. اقپارات قىزمەتكەرلەرى ءتىلدى مەڭگەرەتىن، كوزقاراس تۇيىندەيتىن، يدەيا بەينەلەيتىن قابىلەتتى ۇزدىكسىز شىڭداپ، تاراتۋ كۇشىنە، جەتەكتەۋ كۇشىنە، ىقپال كۇشكە، الەۋمەتتىك سەنىمدىلىككە يە اناعۇرلىم كوپ تاڭداۋلى اقپارات تۋىندىلارىن جازۋ كەرەك.

  جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاپ، جاڭا ءداۋىردى جىرلاۋ − پارتيانىڭ اقپارات قىزمەتكەرلەرىنىڭ داڭقتى مىندەتى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءتالىمىن ەستە بەرىك ساقتاپ، ”ءتورت قابىلەت“تى امالياتتا اناعۇرلىم ويداعىداي ايگىلەگەندە عانا، ۇگىت - يدەيا قىزمەتكەرلەرى يدەيانى بىرلىككە كەلتىرىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرۋدىڭ ۇلى بورىشىن ارقالاپ، ىنتىماقتى، جاراسىمدى، گۇلدەنگەن، باي، وركەنيەتتى، العا باسقان، تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشەتىن جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرىپ شىعۋ ءۇشىن بەرىك يدەيالىق كەپىل جانە قۋاتتى رۋحاني كۇش ازىرلەي الادى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.