ءتىلشى جاۋ شييا
تاياۋدا اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ - اعارتۋ مەڭگەرمەسى «اۆتونوميالى رايوننىڭ 2019 - جىلعى ادەتتەگى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەرگە وقۋشى قابىلداۋ قىزمەتى جونىندەگى ۇقتىرۋى»ن باسىپ تاراتىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ 2019 - جىلعى ادەتتەگى ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەرگە وقۋشى قابىلداۋ قىزمەتى جونىندە ورنالاستىرۋ جاساپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ جەر - جەرىنەن مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىندا ەمتيحانعا قاتىناسپاي جاقىن ماڭدا وقۋعا ءتۇسۋ، ورتا مەكتەپكە ءتۇسۋ ەمتيحانىنا قاتىناسۋ، وقۋشى قابىلداۋ ەمتيحانى سياقتى ءتۇرلى جاقتارداعى ءتۇيىندى قىزمەتتەردى ويداعىداي ىستەۋدى تالاپ ەتتى.
وقۋ جاسىنداعى بالالاردىڭ، وسپىرىمدەردىڭ وقۋعا تۇسۋىنە كەپىلدىك ەتۋ
«ۇقتىرۋ»دا مىنالار تالاپ ەتىلدى: جەر - جەر ۇكىمەت باسقارۋىنداعى جانە حالىق يەلىگىندەگى مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ مەكتەپتەرىنە ەمتيحانسىز جاقىن ماڭدا وقۋعا قابىلداۋ ساياساتىن تياناقتى اتقارۋعا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. وقۋ جاسىنداعى بالالار مەن وسپىرىمدەردىڭ دەنساۋلىق سەبەبىنەن وقۋعا كەشىگىپ ءتۇسۋى نەمەسە وقۋدان توقتاۋى قاجەت بولعاندا، ونىڭ اتا - اناسى نەمەسە زاڭدا بەلگىلەنگەن باسقا دا قامقورشىسى ءوتىنىش بەرۋ، جەرگىلىكتى ورىنداعى اۋدان دارەجەلى حالىق ۇكىمەتىنىڭ وقۋ - اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارىنا مالىمدەپ ەستەلىككە الدىرۋ كەرەك.
سونىمەن بىرگە، قونىستانۋ كۋالىگىن باستى سىپات ەتەتىن، اتا - اناسىمەن بىرگە كوشكەن بالالاردىڭ مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ بويىنشا وقۋعا ءتۇسۋ ساياساتىن اقاۋسىزداندىرىپ، كوشىپ كەلگەن جەردەگى ۇكىمەت باسقارۋىنداعى مەكتەپتەردى نەگىز ەتىپ، اتا - اناسىمەن بىرگە كوشىپ كەلگەن بالالاردى وقۋعا قابىلداۋ كەرەك، ۇكىمەت باسقارۋىنداعى مەكتەپتەردە ورىن بولماسا، ۇكىمەت قىزمەت وتەۋدى ساتىپ الۋ تاسىلىمەن حالىق يەلىگىندەگى مەكتەپتەردە وقۋعا ورنالاستىرۋعا بولادى. سونىمەن قاتار، قوعامدىق تاربيە قۇرىلىمدارىنىڭ ”مەملەكەت مادەنيەتى كلاسى“، ”كلاسسيك شىعارمالاردى وقۋ كلاسى“، ”جەكەلىك مەكتەپ“ سياقتى فورمالاردان پايدالانىپ، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدىڭ ورنىن يەلەيتىن زاڭسىز وقىتۋ ارەكەتتەرىن مۇقيات تەكسەرۋ ءارى قاتاڭ ءبىر جاقتى ەتۋ كەرەك. اتا - اناسى نەمەسە زاڭدا بەلگىلەنگەن باسقا دا قامقورشىسى ورىندى سەبەبى بولماي وقۋ جاسىنداعى بالانى، ءوسپىرىمدى مەكتەپكە بەرمەي مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدى قابىلداتپاسا نەمەسە وقۋدان قول ۇزۋىنە سەبەپكەر بولسا، كىناسى اۋىرلارىنىڭ نەمەسە قىلمىس قالىپتاستىرعاندارىنىڭ زاڭ بويىنشا زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى قۋزاستىرىلادى.
مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىندا وقۋعا ەمتيحانسىز قابىلداۋ
«ۇقتىرۋ»دا مىنالار تالاپ ەتىلدى: جەر - جەر ”مەكتەپتەر بولىكتەر بويىنشا وقۋشى قابىلداۋ، وقۋشىلار جاقىن ماڭدا وقۋعا ءتۇسۋ“ جالپى تۇلعالىق نىساناسى بويىنشا مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىندا جاقىن ماڭدا وقۋعا ەمتيحانسىز ءتۇسۋ ساياساتىنىڭ جاپپاي قامتىلۋىنا كەپىلدىك ەتۋ كەرەك.
باستاۋىش مەكتەپكە وقۋعا تۇسكەندە ادەتتە وقۋعا تۇسۋگە تىزىمگە الدىرۋ، ورتالاۋ مەكتەپكە وقۋعا تۇسكەندە ادەتتە تىزىمگە الدىرۋ نەمەسە باعىتتامالى تۇردە تىكەلەي جوعارىلاپ وقۋ جولىمەن وقۋعا ءتۇسۋ ءتاسىلى قولدانىلادى، مىقتىلارى مەن السىزدەرىن ۇشتاستىرۋ پرينسيبى بويىنشا باعىتتامالى تۇردە جوعارىلاپ وقيتىن ورتالاۋ مەكتەپ پەن باستاۋىش مەكتەپتەردى ۇيلەسىمدى سايكەستىرىپ، ءبىلىم الۋ ورايىنىڭ ادىلدىگىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەك. حالىق يەلىگىندەگى مەكتەپتەردىڭ وقۋشى قابىلداۋ قىزمەتىن جەرگىلىكتى ورىننىڭ وقۋ - اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارىنىڭ ءبىر تۇتاس باسقارۋىنا ەنگىزىپ، ولاردى وقۋشى قابىلداۋ كولەمىن ۇيلەسىمدى تۇراقتاندىرۋعا، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىندا وقۋعا ەمتيحانسىز ءتۇسۋ بەلگىلەمەسىنە قاتاڭ بويسۇنۋعا ءارى ۇكىمەت باسقارۋىنداعى مەكتەپتەرمەن قاتار وقۋشى قابىلداۋعا، ءارقانداي فورمادان پايدالانىپ ۇزدىك وقۋشىلاردى كۇنى بۇرىن تاڭداپ الماۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ كەرەك. تىزىمگە الدىرعانداردىڭ سانى وقۋشى قابىلداۋ جوسپارىنان اسىپ كەتكەن مەكتەپتەرگە مەڭزەس، مەكتەپتەردى كومپيۋتەردەن پايدالانىپ، ىقتيمالدىق بويىنشا ورىن بەرۋ تاسىلىمەن وقۋشى قابىلداۋعا جەتەكتەۋ كەرەك.
مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ مەكتەپتەرىنىڭ ەرەكشەلىگى بار وقۋشىلاردى قابىلداۋ كولەمى ۇزدىكسىز ىقشامدالىپ، 2020 - جىلعا جەتكەندە ءتۇرلى ەرەكشەلىگى بار وقۋشىلاردى قابىلداۋ كۇشىنەن قالدىرىلادى. سونىمەن قاتار، مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ مەكتەپتەرىنىڭ ”حالىقارالىق ءبولىم“، ”حالىقارالىق ساباق كلاسى“، ”شەكارا سىرتى كلاسى“ سياقتى اتپەن وقۋشى قابىلداۋىنا بولمايدى.
مۇنان سىرت، وقۋشى قابىلداعان كەزدە رايون كولەمىندەگى ارتىق نورمالى كلاس اشقان مەكتەپتەرگە الدىن الا ەسكەرتۋ بەرىپ، ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەردىڭ ەڭ تومەن جىلدىققا وقۋشى قابىلداعاندا مەملەكەت بەلگىلەگەن ولشەمدى كلاس نورماسى بويىنشا وقۋشى قابىلداۋىنا كەپىلدىك ەتۋ، 56دان كوپ وقۋشىسى بار ارتىق نورمالى كلاستاردىڭ پايدا بولۋىنان باتىل ساقتانۋ كەرەك.
ادەتتەگى ورتا مەكتەپتەردىڭ وقۋشى قابىلداۋ ءىسىن باسقارۋدى ولشەمگە ءتۇسىرۋ
«ۇقتىرۋ»دا سونىمەن قاتار مىنالار تالاپ ەتىلدى: ادەتتەگى ورتا مەكتەپتەردىڭ وقۋشى قابىلداۋ ىستەرىن باسقارۋدى ولشەمگە ءتۇسىرۋ كەرەك، بارلىق مەكتەپ (حالىق يەلىگىندەگى ورتا مەكتەپتەردى دە قامتيدى) بەلگىلەنگەن وقۋشى قابىلداۋ كولەمىنە، وقۋشى قابىلداۋ جوسپارىنا، وقۋشى قابىلداۋ ۋاقىتىنا، وقۋشى قابىلداۋ تاسىلىنە قاتاڭ نەگىزدەلە وتىرىپ، ءبىر تۇتاس وقۋشى قابىلداۋ، ەرەجەگە قيعاشتىق جاساپ، وقۋشىلارعا تالاسۋعا، ۇزدىكتەرىن تاڭداپ وقۋعا قابىلداۋعا، ءوڭىر اتتاپ وقۋشى قابىلداۋعا، جوسپاردان ارتىق وقۋشى قابىلداۋعا جانە الدىن الا وقۋشى قابىلداۋعا قاتاڭ تيىم سالۋ كەرەك.
سونىمەن قاتار، ساپالى ادەتتەگى جوعارى مەكتەپتەردىڭ وقۋشى قابىلداۋ كورسەتكىشىن ورتالاۋ مەكتەپتەرگە ۇلەستىرۋ ساياساتىن كەمەلدەندىرىپ، ساندى ۇلەستىرۋ سالىستىرماسىنىڭ %50تەن تومەن بولماۋىنا كەپىلدىك ەتۋ ءارى اۋىل - قىستاق مەكتەپتەرىندەگى جانە ءالسىز مەكتەپتەردەگى وقۋشىلاردىڭ ساپالى ورتا مەكتەپتەرگە قابىلدانۋ سالىستىرماسىن اناعۇرلىم جوعارىلاتۋ كەرەك.
2019 - جىلدان باستاپ شيڭلين كلاسى، دەنە تاربيە ەرەكشە كلاسى، حۇڭجى كلاسى، جىنجۋ كلاسى سياقتى ەرەكشە تۇردەگى كلاستاردى اشۋ جانە ءوڭىر اتتاپ وقۋشى قابىلداۋ كۇشىنەن قالدىرىلادى، حۇڭجى كلاسىنداعى وقۋشىلارعا، جىنجۋ كلاسىنداعى وقۋشىلارعا قارجىلاي كومەك بەرۋ ساياساتى تەك وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق، وبلىستاعى شەت - شالعاي كەدەي وڭىرلەرمەن عانا شەكتەلەدى، ءوڭىر اتتاپ وقۋشى قابىلداۋعا، شوعىرلى كلاس اشۋعا بولمايدى.
”ونعا قاتاڭ تيىم سالۋ“ ءتارتىبىنىڭ تالابىن تياناقتاندىرۋ
«ۇقتىرۋ»دا مىنالار تالاپ ەتىلدى: ءار دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارى جانە ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر ”ونعا قاتاڭ تيىم سالۋ“ ءتارتىبىنىڭ تالابىن قاتاڭ اتقارۋ كەرەك، ياعني جوسپارسىز، جوسپاردان ارتىق وقۋشى قابىلداۋعا، وقۋشى قابىلداۋ اياقتاعاننان كەيىن مەكتەپتىڭ باسقا مەكتەپ قابىلداعان وقۋشىنى ءوز بەتىمەن وقۋعا قابىلداۋىنا قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ وقۋشىلار قاينارىن تاڭداۋدى ماقسات ەتكەن ءتۇرلى ەمتيحانداردى ءوز بەتىمەن ۇيىمداستىرۋعا نەمەسە قوعامدىق تاربيە قۇرىلىمدارىمەن بىرلەسىپ ۇيىمداستىرۋعا نەمەسە قوعامدىق تاربيە قۇرىلىمدارى ءوز بەتىمەن ۇيىمداستىرعان ءتۇرلى ەمتيحان ناتيجەسىنەن پايدالانۋعا قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ كۇنى بۇرىن وقۋشى قابىلداۋدى ۇيىمداستىرۋعا، ءتۇرىن وزگەرتىپ، ۇزدىك وقۋشىلاردى تاڭداۋعا قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ ۇكىمەت باسقارۋىنداعى مەكتەپتەر مەن حالىق يەلىگىندەگى مەكتەپتەردىڭ ارالاسىپ وقۋشى قابىلداۋىنا، ارالاس كلاس اشۋىنا قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ قوماقتى زاتتىق سيلىق، جالعان ۇگىت سياقتى ورىنسىز تاسىلدەردەن پايدالانىپ وقۋشىلاردى باۋراۋعا قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ ءارقانداي مەكتەپتىڭ وقۋعا تۇسۋمەن ماتاستىرىپ، ”وقۋعا قارجىلاي كومەكتەسۋ قارجىسىن“ الۋىنا نەمەسە ءتۇرىن وزگەرتىپ الۋىنا تيىم سالىنادى؛ مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىنداعى مەكتەپتەردىڭ ءتۇرلى جارىس كۋالىگى، ءپان جارىسى ناتيجەسى نەمەسە دارەجە كۋالىگى سياقتىلاردى وقۋشى قابىلداۋ نەگىزى ەتۋىنە قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ ساتىسىنداعى مەكتەپتەردىڭ ءارقانداي اتپەن ءتۇيىندى كلاس، تەز، باياۋ كلاستاردى اشۋىنا قاتاڭ تيىم سالىنادى؛ ورتالاۋ، ورتا مەكتەپتەردىڭ وقۋشىلاردىڭ ورتا مەكتەپ ەمتيحانى، جوعارى مەكتەپ ەمتيحانى ناتيجەلەرىن قاتارعا تۇرعىزۋىنا، ورتا، جوعارى مەكتەپ ەمتيحانىندا ءبىرىنشى بولعانداردى جانە جوعارىلاپ وقۋ سالىستىرماسىن ۇگىتتەۋىنە قاتاڭ تيىم سالىنادى، وقۋ - اعارتۋ اكىمشىلىك تاراۋلارىنىڭ دا مەكتەپتەردىڭ ورتا، جوعارى مەكتەپ ەمتيحان جاعدايىن قاتارعا تۇرعىزۋىنا، سونداي - اق مەكتەپتەرگە باسقا مەكتەپتەردىڭ ورتا، جوعارى مەكتەپ ناتيجەسىنىڭ ساندى مالىمەتىن بەرۋىنە دە بولمايدى؛ ادام مەن وقۋشىلىقتىڭ ايىرىلۋى، وقۋشىلىقتى ارحيۆىن بوس ساقتاپ قويۋ، وقۋشىلىقتا جالعاندىق ىستەۋ سياقتى جايتتەردىڭ كەزىگۋىنە قاتاڭ تيىم سالىنادى، ەرەجەگە قيعاشتىق جاساپ، ءوڭىر اتتاپ قابىلدانعان وقۋشىلاردىڭ جانە ەرەجەگە قيعاشتىق جاساپ مەكتەپ اۋىستىرعان وقۋشىلاردىڭ وقۋشىلىعىن كوشىرۋگە بولمايدى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، اۆتونوميالى رايوندىق وقۋ - اعارتۋ مەڭگەرمەسى جەر - جەردىڭ وقۋشى قابىلداۋ ساياساتىن تياناقتاندىرۋ جاعدايىن ۋاق - ۋاق باقىلاپ، تەكسەرىپ، كەيبىر مەكتەپتەردىڭ بۇرمالاۋ، تالعام جاساۋ، وزگەرتۋ نەمەسە قۋلىق - سۇمدىق ىستەۋ سياقتى قاتىستى بەلگىلەمەلەرگە قيعاشتىق جاساپ، وقۋشى قابىلداعاندىعىن بايقاعان زامان تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتەدى، بەلگىلى ىقپال نەمەسە اۋىر زارداپ تۋدىرعان مەكتەپتەرگە قاراتا مەكتەپتىڭ جانە قاتىستى ادامداردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن قاتاڭ قۋزاستىرادى ەكەن.
