− ءار جاق امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ جۇڭگوعا قاراتقان كەدەن باجىسىن ءوسىرۋ شاراسىنا قارسى تۇردى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى
امەريكا قۇراما شتاتتارى جاق تاياۋدا جۇڭگونىڭ امەريكا قۇراما شتاتتارىنا جىبەرەتىن 200 ميلليارد دوللارلىق تاۋارلارىنان ۇستەمەلەپ الىناتىن كەدەن باجىسىن %10 تەن %25كە كوتەردى. امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ءبىر جاقتىلىق ارەكەتىنە مەڭزەس، ءار جاق جاپپاي ”كەدەن باجىسىن ۇستەمەلەپ الۋدىڭ ماسەلەنى شەشۋگە ەش سەپتىگى جوق، امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسىنا زيان جەتكىزىپ قانا قويماي، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنا دا كەرەناۋ ىقپال اكەلەدى“ دەپ قارادى.
امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ مەملەكەتتىك بولشەك ساتۋشى ساۋداگەرلەر بىرلەستىگى، ينفورماتسيا تەحنيكاسى كاسىبى قوعامى، حيميا كوميتەتى، سويا بۇرشاق قوعامى سياقتى كوپتەگەن كاسىپ قوعامى تاياۋدا ىركەس - تىركەس مالىمدەمە جاريالاپ، امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ جۇڭگودان امەريكا قۇراما شتاتتارىنا جىبەرىلەتىن تاۋارلاردان الىناتىن كەدەن باجىسىن ونان ارى جوعارىلاتقانىنا قارسى تۇردى.
امەريكا قۇراما شتاتتارى مەملەكەتتىك بولشەك ساتۋشى ساۋداگەرلەر بىرلەستىگىنىڭ جوعارى دارەجەلى ورىنباسار باستىعى داۆيد فەرەنس بىلاي دەدى: امەريكا قۇراما شتاتتارى ۇكىمەتىنىڭ كەدەن باجىسىن جوعارىلاتۋدى توسىننان جاريالاۋى امەريكا قۇراما شتاتتارى كاسىپورىندارىنىڭ شارۋاشىلىعىنا، اسىرەسە، بايلىقتىڭ شەكتەمەسى سەبەبىنەن كەدەن باجىسى قىسىمىن جەڭىلدەتە المايتىن شاعىن كاسىپورىنداردىڭ تيجاراتىنا اۋىر كەدەرگى كەلتىرەدى.
فەرەنس: ”كەدەن باجىسى − امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ كاسىپورىندارى مەن تۇتىنۋشىلارى تاپسىراتىن باجى، ونى جۇڭگو تاپسىرمايدى“ دەپ باسا دارىپتەدى. نيۋ - يورك فەدەراتسيالىق ساقتىق قور بانكەسى تاياۋدا جاريالاعان ءبىر زەرتتەۋدە امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ بىلتىر بولات، اليۋمين ونىمدەرىنەن جانە جۇڭگو تاۋارلارىنان ۇستەمەلەپ باجى الۋى سەبەبىنەن بىلتىر امەريكا قۇراما شتاتتارىندا تۇتىنۋ باعاسى كورسەتكىشىنىڭ 0.3 پايىزعا كوتەرىلگەنىن كورسەتتى.
فرانسيا اقپارات اگەنتتىگى دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا اقىل - كەڭەس سەرىكتەستىگىنىڭ زەرتتەۋىنەن سيتات كەلتىرىپ بىلاي دەپ حابارلادى: ۇستەمەلەپ الىناتىن باجىنىڭ باجى مولشەرىن %25كە جوعارىلاتۋ امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى ءبىر وتباسىنداعى 4 جاننىڭ جىلدىق شىعىسىنا ورتا ەسەپپەن 767 دوللار قوسىلۋىنا اپارىپ سوقتىرادى ءارى ءبىر ميلليونعا تاياۋ جۇمىستانۋ ورايىنا حاۋىپ توندىرەدى.
رەيتەر اگەنتتىگىنىڭ حابارىنا قاراعاندا، جۇڭگودان امەريكا قۇراما شتاتتارىنا جىبەرىلەتىن 200 ميلليارد دوللارلىق تاۋارلاردىڭ اراسىندا رەتتەۋىش، باعدارلاعىش سياقتىلاردى قامتىعان ساندى مالىمەت جەتكىزۋ جابدىقتارى ەڭ كوپ سالماقتى ۇستاپ، جالپى سوماسى 20 ميلليارد دوللاردان اسادى ەكەن. امەريكا قۇراما شتاتتارى تۇتىنۋ تەحنيكا قوعامىنىڭ ءتوراعاسى گاري شاپيرو: ”تۇتىنۋ عىلىم - تەحنيكا كاسىبى امەريكا قۇراما شتاتتارىندا 18 ميلليون جۇمىس ورنىمەن بايلانىسقان، كەدەن باجىسىن ۇستەمەلەپ الۋدىڭ زاردابى اپات اكەلەدى“، - دەدى.
جۇڭگونىڭ امەريكا قۇراما شتاتتارى سويا بۇرشاعىنىڭ ماڭىزدى تۇتىنۋ بازارى بولۋىنا مەڭزەس، امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى سويا بۇرشاق ەگەتىن ديقاندار دا امەريكا قۇراما شتاتتارى ۇكىمەتىنىڭ ەڭ جاڭا كەدەن باجىسى شاراسىنان ۇمىتسىزدەندى. امەريكا قۇراما شتاتتارى سويا بۇرشاق ەكسپورت قوعامىنىڭ باس اتقارۋشىسى جيم سات بىلاي دەدى: وسى كەدەن باجىلارى، سونداي - اق جۇڭگو جاقتىڭ امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ونىمدەرىنەن الاتىن جازالاۋعا قارسى كەدەن باجىسىن كۇشىنەن قالدىرۋ جونىندە كەلىسىمگە كەلە الماۋ امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ديقاندارىنا تىكەلەي ىقپال جاسايدى، ”ولاردىڭ بازاردىڭ تۇراقسىزدىعىنان جانتالاسقاندارىنا ءبىر جىل بولدى“.
سويا بۇرشاق ەگەتىن ديقاندار عانا ەمەس، باسقا قاراپايىم تۇتىنۋ بۇيىمدارى كاسىبى دە كەدەن باجىسىنىڭ سوققىسىنا ۇشىرايدى. امەريكا قۇراما شتاتتارى برۋكلين ۆەلوسيپەد سەرىكتەستىگىنىڭ قۇرۋشىسى ريان جاگتا مىنانى ءبىلدىردى: كەدەن باجىسىنىڭ %10 ءوسۋىنىڭ ءوزى كاسىپ سالاسىنداعىلارعا ۇلكەن قيىنشىلىق اكەلگەن ەدى، كەدەن باجىسىن %25 ءوسىرۋ بازارعا مولشەرسىز ىقپال تۋدىرادى، كاسىپ سالاسىنىڭ ويىن ەرەجەسىن بۇكىلدەي وزگەرتەدى.
كاسىپ سالاسىنداعى ساندى مالىمەتتەرگە قاراعاندا، امەريكا قۇراما شتاتتارىندا ءار جىلى ساتىلاتىن 18 ميلليون ۆەلوسيپەدتىڭ %90ى جۇڭگودان كەلەدى ەكەن. سونىمەن قاتار امەريكا قۇراما شتاتتارى ءار جىلى جۇڭگودان قۇنى 300 ميلليون دوللاردان اساتىن بولشەكتەردى يمپورت ەتەدى ەكەن. جۇڭگوداي ورنىن باسۋشى قاينار كوزدى تابۋ وتە قيىن، سوندىقتان امەريكا قۇراما شتاتتارى ۇكىمەتىنىڭ ”كەدەن باجىسى وعى“ شىن مانىندە وزىنە تيەدى.
امەريكا قۇراما شتاتتارى اۆتوموبيل زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ زەرتتەۋشىسى كريستين چيچەك بىلاي دەدى: جۇڭگودان يمپورت ەتىلەتىن اۆتوموبيل بولشەكتەرىنەن ۇستەمەلەپ كەدەن باجىسىن الۋ امەريكا قۇراما شتاتتارىندا وندىرىلەتىن اۆتوموبيلدەردىڭ اربىرەۋىنىڭ وزىندىك قۇنىن ورتا ەسەپپەن 190 دوللار شاماسىندا ارتتىرادى، ال ارتقان وزىندىك قۇننىڭ باسىم كوبىن تۇتىنۋشىلار تولەيدى. سونىمەن قاتار اۆتوموبيل زاۆودتارى وزىندىك قۇننىڭ وسۋىنە بايلانىستى ساتۋ باعاسىن جوعارىلاتىپ، ساتىلۋ مولشەرى دە ىقپالعا ۇشىرايدى.
شىنتۋايتىندا، امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ كەدەن باجىسىن ءوسىرۋ شاراسى امەريكا قۇراما شتاتتارى مەن جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسىنا زيان جەتكىزىپ قانا قويماي، جەر شارىندا تىزبەكتى اسەر تۋدىرادى. گەرمانيا ماشينا جابدىقتارىن جاساۋ كاسىبى بىرلەستىگىنىڭ سىرتقى ساۋداعا جاۋاپتىسى ۋلريح اكەرمان بىلاي دەدى: جۇڭگوداعى ساۋدا سەرىكتەرىمىز دە الاڭدايدى، ەۆروپانىڭ ماشينا جابدىق جاساۋ كاسىبى دە امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ كەدەن باجىسىن ءوسىرۋىنىڭ سوققىسىنا ۇشىرايدى.
اۆستراليا 9 - ءنومىر تەلەۆيزياسى دا 5 - ايدىڭ 10 - كۇنگى حابارىندا: ”تاريحي تاجىريبەلەردەن قاراعاندا، ساۋدا شايقاسىندا ەشكىم دە جەڭىسكە جەتپەگەن“ دەلىندى. حاباردا امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ بۇلاي ىستەۋى ەگەر ساۋدا شايقاسىن تۋدىراتىن بولسا، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنا اپات سيپاتىندىق ىقپال تۋدىراتىندىعى ايتىلدى.
(قاتىناسقان تىلشىلەر: حۋ شياۋبيڭ، چىن يۇي، ۋاڭ شينچياۋ)
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 11 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
