ءتىلشى ميھىرگۇل عوپۇر
”مىناۋ كوكونىس ساباقتارىنا قاراشى، قۇرت ءتۇسىپتى، ساپاسىنا زيان جەتسە، باعاسى دا ىقپالعا ۇشىرايدى، شوگەلدىلىكپەن باعىپ - باپتاعانىڭ ءجون“. 5 - ايدىڭ 14 - كۇنى لوپ اۋداندىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ اڭگيا قالاشىعى باقىت قىستاعىندا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ءبىرىنشى شۋجي التىنگۇل تۇرسىنتوقتى قىستاق تۇرعىنى توقتاجى ءماتتوقتىنىڭ كوكونىس اتىزىندا جۇرەلەي وتىرىپ كوكونىستەردىڭ ءوسۋ جاعدايىن تەكسەرىپ جاتىر.
تال تۇستە توبەدەن شانشىلعان كۇن نۇرى ادامنىڭ ءجۇزىن وتتاي قارىپ تۇر، التىنگۇل ورنىنان تۇرىپ قولىنا جابىسقان توپىراقتى قاقتى. ”ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن قايتا كەلىپ تەكسەرەمىن“، - دەدى دە التىنگۇل تاعى ءبىر قىستاق تۇرعىنىنىڭ ۇيىنە قاراي اياڭدادى.
التىنگۇلدىڭ قىستاقتا تۇرعانىنا 3 جىل بولدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ، بۇقارالىق قىزمەت... ءبارى - ءبارىن دە ويىندا ساقتاپ، ارقالاپ كەلەدى. ”مەن ءوسىپ - جەتىلۋ بارىسىمدا مول مەيىر مەن اسەرگە بولەندىم، ءاربىر قىستاق تۇرعىنى تۇگەلدەي مەنىڭ جان اشىر جاقىنىم، مەن دە ولارعا سۇيىسپەنشىلىك باعىشتاۋىم كەرەك“، - دەيدى التىنگۇل.
ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تۇقىمى جۇرەگىندە تامىر تارتتى
التىنگۇل لوپ اۋداندىق سورتتى تۇقىم الاڭىنداعى قاراپايىم وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن، اكەسى سورتتى تۇقىم الاڭىنىڭ تەحنيگى، شەشەسى ەگىنشى ەدى. سورتتى تۇقىم الاڭىندا، ءار ۇلت جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەرى بىرگە قىزمەت ىستەپ، ءار ۇلت بۇقاراسى كورشىلەس وتىراتىن، تاتۋ - ءتاتتى، ىنتىماقتى ۇلكەن شاڭىراق بولاتىن.
ول باستاۋىش مەكتەپتىڭ 6 - جىلدىعىنا شىققان جىلى، اكەسى اۋىر ناۋقاسقا شالدىعىپ، ەمدەلۋدەن ساۋىققانعا دەيىن 3 جىل ۋاقىت كەتەدى، وتباسىنىڭ تۇرمىسى وسى سەبەپتەن قيىنشىلىققا ۇشىرايدى. ”ءبىراق ءبىز ىشەر اس، كيەر كيىمنەن تارىقپادىق، كورشى - قولاڭداردىڭ كومەگىندە وتباسىمىز قيىن كۇندەردى وتكىزىپ جىبەردى“، - دەيدى التىنگۇل وتكەن كۇندەردى ەسكە العاندا تەبىرەنە تولقىپ.
التىنگۇل ورتا مەكتەپ وقىعان كەزدە، وتباسى ءالى دە ەكونوميكالىق قيىنشىلىق قىسپاعىندا ەدى، كلاس جەتەكشىسى چىن چي ۇنەمى ءبىر بۋدا تاماق بەلەتىن ونىڭ قولىنا ۇستاتىپ: ”سەن ءوسىپ كەلە جاتقان بالاسىڭ، تاماقتى جاقسى جەگەنىڭ ءجون، جاقسى ۇيرەنىپ، بولاشاقتا قوعامعا جارامدى ادام بولۋىڭ كەرەك“، - دەيتىن. مۇعالىمنىڭ قامقورلىعى ونى قاتتى اسەرلەندىرىپ، ىقىلاستى ءتالىمى جۇرەگىندە ساقتالىپ قالدى.
”مەن مول مەيىر - ماحابباتقا تولى ورتادا ەرجەتتىم، ءار ۇلت اعاي - اپايلارىمنىڭ سۇيىسپەنشىلىگىنە بولەنىپ ءوستىم، مەندە دە مول مەيىر - ماحاببات بولۋى كەرەك، ۇلتتار ىنتىماعىن قورعاۋدىڭ امالياتتا ايگىلەۋشىسى بولۋىم كەرەك“. وسىناۋ ازعانتاي ىزگى ىستەر ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تۇقىمىن التىنگۇلدىڭ جۇرەگىندە تامىر تارتقىزىپ، بىرتە - بىرتە سايالى بايتەرەككە اينالدىردى. بۇگىنگى كۇندە التىنگۇل ءاربىر ”ۇساق ىستەرى“ ارقىلى جۇرەگىندەگى سۇيىسپەنشىلىكتى قىستاق تۇرعىندارىنا باعىشتاۋدا.
باقىت قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ تۇرمىسىن ءتىپتى دە باقىتتى ەتتى
5 - ايدىڭ 14 - كۇنى تاڭەرتەڭ ەرتە باقىت قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ميھىرگۇل ءماتيازلا ءۇيىنىڭ الدى - ارتىن ايناداي جارقىراتا تازالاپ شىقتى، اۋلاداعى سورەگە جاپ - جاسىل ءجۇزىم ساباقتارى ورمەلەي وسكەن، كوكونىس اتىزىندا جازدىق بايساي جايقالىپ تۇر.
”بۇرىن وتباسىمىزدا ەڭبەككۇش كەمشىل، تۇرمىسىمىز ءۇپى - ءتاپى وتەتىن، التىنگۇل اپەكەمىز ماعان قىزمەت تاۋىپ بەردى ءارى ماعان كوكونىس ەگۋدى ۇيرەتتى، قازىر تۇرمىسىمىز كۇن سايىن جاقسارىپ كەلەدى“، - دەدى ميھىرگۇل قۋانا.
2 جىلدىڭ الدىندا وتباسىلارىن ارالاپ، جاعداي ۇعىسىپ جۇرگەندە، ميھىرگۇلدىڭ جابىرقاڭعى ءجۇزىن، الدەنەنى ايتا الماي قىسىلعان ءتۇرىن كورىپ، التىنگۇل وعان قامقورلىق تانىتا قانداي قيىنشىلىعى بار ەكەنىن سۇرايدى، ميھىرگۇل كوز جاسىن سۇرتە وتىرىپ وتباسىنىڭ جاعدايىن ايتىپ بەرەدى.
التىنگۇل لوپ اۋدانىنداعى ءبىر بالكۇلشە دۇكەنىمەن بايلانىس جاساپ، ميھىرگۇلدى ءبىر جاعىنان، جۇمىس ىستەپ، ءبىر جاعىنان، ۇيرەنۋگە ورنالاستىرادى، ايىنا 1500 يۋان ەڭبەكاقى الادى. قولى بوساي قالسا، ول ميھىرگۇلدى ەرتىپ بازار ارالاپ ادەمى كيىم الىپ بەرەدى، ونىمەن اڭگىمەلەسەدى، بىرتە - بىرتە ميھىرگۇلدىڭ جۇزىنەن كۇلكى ءۇيرىلىپ تۇراتىن بولادى.
قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلۋ سەنىمىن كۇشەيتىپ، كىرىستى ارتتىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلۋ قادامىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن، التىنگۇل قىزمەت اترەتى مەن قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ القاسىن باستاپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءوز اۋلاسىندا ەرەكشە ەگىنشىلىكتى، باعىمشىلىقتى دامىتىپ، اۋلا شارۋاشىلىعىن جانداندىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتەدى، ولاردى سۇيەمەلدەيدى.
”التىنگۇل شۋجي، ءبىزدىڭ ءۇيدىڭ شومىرلارى ساتىلماي تۇر، ەندى قايتەمىن؟“، ”التىنگۇل شۋجي، 13 مۋ جەردەگى سارىمساق اتىزدا تۇرىپ ءشىرىپ كەتەتىن سياقتى، ماعان كومەكتەسىپ ءبىر امالىن تابىڭىزشى!“... قىستاق تۇرعىندارىنىڭ وتباسىنداعى قيىنشىلىق التىنگۇلدىڭ قىزمەتىندەگى ماڭىزدى ءتۇيىن ەدى. سىنىق سۇيەم جەردى دە كىرىستى ارتتىرىپ اۋقاتتانۋدىڭ ”التىن ساندىعىنا“ اينالدىرۋ ءۇشىن، التىنگۇل لوپ اۋداندىق كوكونىس تولايىم ساتۋ بازارى، قامداۋ - ساتۋ كووپەراتيۆى سياقتى ورىندارمەن بايلانىس جاساپ، قىستاق تۇرعىندارىنا كومەكتەسىپ ساۋدالاۋ تۇعىرىن ورناتتى.
اۋلالاردان تىڭ تىرشىلىكتىڭ لەبى ەسەدى. التىنگۇلدىڭ جەتەكشىلگىندە ميھىرگۇل اۋلاسىنا جازدىق بايساي ەكتى، ءار كەزەگىنەن 1000 يۋان پايدا تابادى.
”كوپشىلىكتىڭ باقىتتى كۇلكىسىن كورىپ، ءوزىم ەرەكشە رازى بولامىن، باقىت قىستاعىنىڭ تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسىن ءتىپتى دە باقىتتى ەتۋ مەنىڭ ارمانىم“، - دەيدى التىنگۇل.
سىرلاس اپەكە - سىڭلىلەر
ارەدىكتە التىنگۇل لوپ اۋدانى بۇيا اۋىلدىق سەنترلى باستاۋىش مەكتەبىنىڭ وقىتۋشىسى جاڭ جۇنليننىڭ جاتاعىنا بارىپ اڭگىمەلەسىپ تۇرادى.
2016 - جىلى جاڭ جۇنلين لانجوۋدان لوپ اۋدانىنا كەلىپ، لوپ اۋداندىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىندە تىركەلەتىن كۇنى كۇن باتىپ قاراڭعى تۇسكەن ەدى. ەندى قايتەرىن بىلمەي تۇرعاندا جۇمىستان قايتىپ كەلە جاتقان التىنگۇلگە جولىعادى.
نە قىلارىن بىلمەي تۇرعان بويجەتكەننىڭ جاعدايىن ۇعىسقان سوڭ، التىنگۇل ”ءسىڭلىم، ءجۇر، ءبىزدىڭ ۇيگە قون“، - دەيدى وعان.
جۇرەككە جىلى ءسوز، كۇلىمسىرەگەن مەيىرىمدى ءجۇز جاڭ جۇنلينگە ءوز ۇيىنە كەلگەندەي جىلى شۋاق باعىشتايدى. ءسويتىپ ەكەۋى ءبىرىن - ءبىرى جاقىن تارتىپ، سىرلاس اپەكە - سىڭلىگە اينالادى.
”’1 - ماۋسىم‘ بالالار مەرەكەسى كەلىپ قالدى، مەكتەپتەگى بالالاردى، مۇعالىمداردى ءبىزدىڭ قىستاققا اكەل، ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن وتكىزەيىك“. 5 - ايدىڭ 14 - كۇنى كەشتە التىنگۇل جاڭ جۇنليننىڭ جاتاعىنا كەلىپ ءوز ويىن ايتتى. ”بۇل ويىڭىز وتە جاقسى ەكەن“، - دەدى جاڭ جۇنلين قۋانا.
باقىت قىستاعىندا اپتا سايىن ءار الۋان فورمادا ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلى ءوتىپ تۇرادى. قىستاق تۇرعىنى توحتى قۇربان: قوشقار ءسۇزىستىرۋ، اتەش تالاستىرۋ، ەرلەر مەن ايەلدەردىڭ ۇزاققا جۇگىرۋى سياقتى قىزىقتى قيمىلدار وتە دۋماندى وتەدى، كادرلار بىزبەن بىرگە ءان ايتىپ، ءبي بيلەيدى، ۇيرەنەدى، ەڭبەك ىستەيدى، ارامىز وتە جاقىن“، - دەدى.
