− ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ازيا وركەنيەتتەر تىلدەسۋى جينالىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنداعى ارقاۋ ءسوزى جايلى
حالىق گازەتىنىڭ شولۋشىسى
ءارقانداي ءبىر وركەنيەت اۋىسپالى، اشىق بولادى، بۇل − وركەنيەتتەردىڭ تارالۋى مەن دامۋىنىڭ ماڭىزدى زاڭدىلىقتارىنىڭ ءبىرى. ۇزاق ۋاقىتتىق وزگەرۋ بارىسىندا جۇڭحۋا وركەنيەتى باسقا وركەنيەتتەرمەن اۋىس - ءتۇيىس جاساۋدان مول ءنار الدى ءارى ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋىنا ماڭىزدى ۇلەس قوستى.
”بولاشاقتاعى جۇڭگونىڭ اناعۇرلىم اشىق بەينەدە دۇنيە جۇزىمەن قاۋىشاتىندىعى، اناعۇرلىم ومىرشەڭ كۇشكە يە وركەنيەت تابىستارى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە ۇلەس قوساتىندىعى ءشۇباسىز“. ازيا وركەنيەتتەر تىلدەسۋى جينالىسىنىڭ اشىلۋ سالتىنداعى ارقاۋ سوزىندە، ءتوراعا شي جينپيڭ جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ مۇراگەرلىك ەتۋ، جاڭالىق اشۋ بارىسىندا ۇزدىكسىز دامۋ، جاعدايعا ۇيلەسىپ، وزگەرىسكە توتەپ بەرۋ بارىسىندا ۇزدىكسىز كوتەرىلۋ سىندى تەرەڭ ءمانىن ىشكەرىلەي شەشىپ ءتۇسىندىردى، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ بارلىعىن قابىلداۋ بارىسىندا ۇزاق ۋاقىت بويى جاڭارۋداي ەرەكشەلىگى مەن قاسيەتىن ىشكەرىلەي ەگجەي - تەگجەيلى بايانداپ، وركەنيەتتەردىڭ اۋىس - ءتۇيىسى مەن ءوزارا ۇلگى الۋىن تەرەڭدەتۋگە جۇڭگو تاجىريبەسىن ازىرلەپ، جۇڭگو اقىل - پاراساتىن ۇسىندى، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ازيا وركەنيەتى مەن دۇنيە ءجۇزى وركەنيەتىنە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋداي دارقان پەيىلى مەن سەنىمىن كورسەتتى.
”تۇرلىشە جاقتىڭ كۇشىن توپتاستىرعاندا عانا، ءىستى ىلگەرى باستىرۋعا بولادى“. جۇڭحۋا وركەنيەتى − ازيا وركەنيەتىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، باسقا وركەنيەتتەرمەن ۇزدىكسىز اۋىس - ءتۇيىس جاساۋ، ءوزارا ۇلگى الۋ بارىسىندا قالىپتاسقان اشىق جۇيە. ءتوراعا شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: ”جاقىندارعا قايىرىمدى، كورشىلەرگە ىزگى نيەتتە بولۋ، بارلىق ەلمەن تاتۋ ءوتۋ جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ەجەلدەن بەرگى قارىم - قاتىناس جاساۋ جولى، حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ، حالىققا پايدا جەتكىزۋ، حالىقتى الاڭسىز ەتۋ، حالىقتى اۋقاتتاندىرۋ جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ايقىن قۇن بەتالىسى، كونەنى جويىپ، جاڭانى ورناتۋ، داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەۋ جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ماڭگىلىك رۋحاني قاسيەتى، تابيعات زاڭدىلىعىمەن ۇيلەسۋ، تابيعات پەن ادام ۇندەسۋ جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ىشكى ءومىر ءسۇرۋ ۇستانىمى“. تاريحقا قايىرىلا قاراساق، جۇڭگونىڭ قاعاز جاساۋ تەحنيكاسى، مىلتىق ءدارىسى، باسپا تەحنيكاسى، كومپاس، استرونوميالىق كۇنتىزبەسى، فيلوسوفيالىق يدەياسى، حالىق − نەگىز ۇستانىمى سياقتىلار دۇنيە جۇزىنە تەرەڭ ىقپال جاساپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋ ۇدەرىسىن پارمەندى تۇردە ىلگەرىلەتكەن. بولاشاققا كوز جىبەرسەك، جۇڭگو وركەنيەتىنىڭ ازيا وركەنيەتى مەن دۇنيە ءجۇزى وركەنيەتىنە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋعا قۋاتى جەتەدى ءارى جاۋاپكەرشىلىگى بار.
ازيا وركەنيەتى مەن دۇنيە ءجۇزى وركەنيەتىنە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋ ءۇشىن، دۇرىس جولدان تايماي جاڭالىق اشۋ، داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەۋ كەرەك. جۇڭحۋا ۇلتى − دۇرىس جولدان تايماي جاڭالىق اشاتىن ۇلت. جۇڭحۋا وركەنيەتى 5000 نەشە جىلدىق تاريحي وزگەرىستى باستان وتكەرگەنىمەن، باستان - اياق تامىرلاستىقتى ساقتاپ، مۇراگەرلىك ەتۋ بارىسىندا جاڭالىق اشىپ، جاڭالىق اشۋ بارىسىندا دامىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ەڭ سالماقتى رۋحاني تالپىنىسىن قالىپتاستىردى، ول − جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ توقتاۋسىز تىرشىلىگىنىڭ، دامىپ الەۋەتتەنۋىنىڭ مايەكتى ءنارى. دۇنيە جۇزىنە نازار سالار بولساق، ءاربىر وركەنيەت ءبىر مەملەكەت پەن ۇلتتىڭ رۋحاني تامىرىن ۇلاستىرۋى ءۇشىن، ءبىلىمدى ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاپ، زاماندار بويى ساقتاۋى قاجەت، اسىرەسە، داۋىرمەن بىرگە العا ىلگەرىلەۋى، باتىل جاڭالىق اشۋى ءتىپتى قاجەت. ءداۋىردىڭ تىڭنان العا باسۋى بويىنشا، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ جاسامپازدىقپەن تۇرلەنۋى مەن جاسامپازدىقپەن دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ۋاقىت پەن كەڭىستىكتەن ەندەي وتكەن، ەل اتتاعان، ماڭگىلىك تارتىمدىلىققا يە، وسى زاماندىق قۇنى بار مادەنيەت رۋحىن اسقاقتاتىپ، مۇراجايدا ساقتالعان مادەنيەت مۇرالارىن، بايتاق دالادا جاتقان مۇرالاردى، ەجەلگى كىتاپتاردا جازىلعان جازۋلاردى جانداندىرعاندا عانا، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ دۇنيە جۇزىندەگى ءار ەل حالىقتارى جاراتقان باي، ءار الۋان وركەنيەتپەن بىرگە ادامزاتقا دۇرىس رۋحاني ءجون سىلتەۋىنە جانە قۇدىرەتتى رۋحاني قوزعاۋشى كۇش ازىرلەۋىنە مۇمكىندىك جاساۋعا بولادى.
ازيا وركەنيەتى مەن دۇنيە ءجۇزى وركەنيەتىنە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋ ءۇشىن، اۋىس - ءتۇيىس جاساپ، ءوزارا ۇلگى الۋ، بارلىعىن قابىلداۋ كەرەك. جۇڭحۋا وركەنيەتى ۇزىلمەي جالعاسىپ بۇگىنگە جەتكەندە ەجەلدەن باسقالاردى شەتكە قاقپاعان، قايتا سيىسىمدى بولىپ ءبارىن قامتۋ بارىسىندا ۇزدىكسىز جالعاسىپ دامىدى. تاريحتاعى بۋددا ءدىنىنىڭ شىعىسقا تارالۋىنان، ”ءىسلام ءدىنى مەن رۋجيا مادەنيەتىنىڭ ءسىڭىسىپ توعىسۋى“نان تاياۋ زاماننان بەرگى ”باتىس ءىلىمىنىڭ شىعىسقا كەلۋى“نە، جاڭا مادەنيەت قوزعالىسىنا، ماركسيزم مەن سوتسياليزم يدەياسىنىڭ جۇڭگوعا كىرۋىنە دەيىن، ودان ارى رەفورما جاسالىپ، ەسىك اشىلعاننان بەرى شار تاراپقا ەسىك اشۋعا دەيىن جۇڭحۋا وركەنيەتى باستان - اياق بارلىعىن قابىلداۋ بارىسىندا ۇزاق ۋاقىت بويى جاڭارىپ وتىردى. وركەنيەتتەر اۋىس - ءتۇيىس ارقىلى ارلەنىپ، ءوزارا ۇلگى الۋ ارقىلى بايىپ وتىردى. ادامزات قوعامى جاراتقان ءار ءتۇرلى وركەنيەتتەر جونىندە ءبىز ۇيرەنۋ، ۇلگى الۋ پوزيتسياسىندا بولىپ، ولاردىڭ پايدالى قۇرامدارىن بەلسەندىلىكپەن قابىلداپ، ادامزات جاراتقان بارلىق وركەنيەتتەگى تاڭداۋلى مادەنيەت گەندەرىنىڭ قازىرگى تاڭداعى مادەنيەتپەن ۇيلەسۋىنە، وسى زامانعى قوعاممەن سايكەسۋىنە مۇمكىندىك جاساۋىمىز كەرەك. سونىمەن قاتار ءىس جۇزىندىك جاعدايدى ارقاۋ ەتۋدەن جازباي، ارتىقشىلىقتاردى قابىلداپ ولقىلىقتاردى تولىقتاۋعا، جاقىسدان ۇلگى الۋعا، قاۋىزىن تاستاپ، ءدانىن الۋعا، جالعانىن تاستاپ، شىنىن قابىلداۋعا تاباندى بولعاندا عانا، ۇزدىك وركەنيەت تابىستارىن ۇزدىكسىز جارىققا شىعارىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىن اناعۇرلىم ايشىقتاپ ساۋلە شاشتىرۋعا بولادى.
”كوز جەتكىسىز تەڭىزدە ساپار شەگىپ، جەلكەن جايىپ داۋىلدا شەرۋ تارتتىق“. بۇگىنگى تاڭداعى جۇڭگو جۇڭگونىڭ جۇڭگوسى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار ازيانىڭ جۇڭگوسى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جۇڭگوسى. اناعۇرلىم اشىق بەينەدە دۇنيە جۇزىمەن قاۋىشىپ، اناعۇرلىم ومىرشەڭ كۇشكە يە وركەنيەت تابىستارى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە ۇلەس قوسقاندا عانا، ءبىز، ءسوز جوق، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن، ادامزات تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن بىرگە قۇرۋعا قۇدىرەتتى وڭ ەنەرگيا قوسۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، ءار ەلمەن بىرگە ازيا وركەنيەتى مەن دۇنيە ءجۇزى وركەنيەتىنىڭ كوركەم بولاشاعىن جاراتا الامىز.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 18 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
