جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن سالتاناتپەن قۇتتىقتاۋ بايلانىسىمەن، ”مەن جانە مەنىڭ وتانىم“ اتتى بۇقارالىق نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - تاربيە قيمىلى جاپپاي ۇيىمداستىرىلادى، ورىستەتىلەدى
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 19 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. تاياۋدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن سالتاناتپەن قۇتتىقتاۋ بايلانىسىمەن، ”مەن جانە مەنىڭ وتانىم“ اتتى بۇقارالىق نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - تاربيە قيمىلىن جاپپاي ۇيىمداستىرۋ، ورىستەتۋ جونىندەگى حابارلاندىرۋ»دى باسىپ تاراتىپ، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن تويلاۋعا ارنالعان بۇقارالىق نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - تاربيە قيمىلى جونىندە ورنالاستىرۋ جاسادى.
«حابارلاندىرۋ»دا بىلاي دەپ باسا دارىپتەلدى: جۇڭگوشا سوتسياليزم ۇلى تۋىن بيىك ۇستاپ، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، ”ءتورت تانىم“دى كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىم“دى بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋ“دى ورىنداپ، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن سالتاناتپەن تويلاۋدى مىقتاپ ارقاۋ ەتە وتىرىپ، وتانشىلدىقتى وزەك ەتكەن ۇلى ۇلت رۋحىن كۇش سالا اسقاقتاتىپ، بۇكىل ەلدىڭ قالا، اۋىلدارىندا الۋان فورمالى، باي مازمۇندى بۇقارالىق نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - تاربيە قيمىلىن جاپپاي ورىستەتىپ، سالتانات سەزىمىن، قاتىناسۋ سەزىمىن، وسى زامان سەزىمىن كۇشەيتۋگە دەن قويىپ، جۇڭگو حيكايالارىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ حيكايالارىن، جاڭا داۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم حيكايالارىن جاقسى شەرتىپ، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعان 70 جىلدان، اسىرەسە، رەفورما جاسالىپ، ەسىك اشىلعاننان بەرگى شۇعىلالى تاريحي بارىستى، ۇلى تابىستار مەن باعالى تاجىريبەلەردى جان - جاقتى ۇگىتتەپ، كورسەتىپ، پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىندە قول جەتكەن جان - جاقتى، باستاما سيپاتتى تاريحي تابىستاردى، جارىققا شىققان تەرەڭ قاتپارلى، ءتۇبىرلى تاريحي وزگەرىستەردى كورنەكتى تۇردە ۇگىتتەپ، كورسەتىپ، بۇكىل پارتيانى، بۇكىل ارميانى، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىن شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ توڭىرەگىنە ونان ارى تىعىز ىنتىماقتاسىپ، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، ماڭگى كۇرەس جۇرگىزىپ، ءوز قىزمەت ورىندارىندا تاپجىلماي ۇلەس قوسىپ، وتاندى ءسۇيۋ، كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن ءىس جۇزىندىك ارەكەتكە اينالدىرىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ۇلى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا قاجىماي - تالماي كۇرەس جۇرگىزۋگە جىگەرلەندىرۋ جانە جۇمىلدىرۋ كەرەك.
«حابارلاندىرۋ»دا مىنالار العا قويىلدى: ءار ءتۇرلى بۇقارالىق نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - تاربيە قيمىلدارىن جاپپاي ورىستەتۋ كەرەك. ءبىرىنشى، ۇيرەنۋ، ءتول كەشىرمە قيمىلى. ۇيرەنۋ، ءتول كەشىرمە جەلىلەرىن دەن قويا جوبالاپ، العا قويىپ، كادرلار مەن بۇقارانى تاياۋ ماڭدا، قولايىنا قاراي ناقتى تەكسەرۋ، مەملەكەت جاعدايى جونىندە تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، قالا، اۋىلداردىڭ جاڭا كەلبەتىن تاماشالاۋعا، جانىنداعى وزگەرىستەردى كورۋگە جەتەكتەۋ كەرەك. ەكىنشى، نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - لەكسيا قيمىلى. بۇقاراعا ۇگىت - لەكسيا جاساۋ قيمىلىن جاپپاي ۇيىمداستىرىپ، ورىستەتىپ، شىنايى ادام، شىنايى ءىس جانە شىنايى سۇيىسپەنشىلىك، شىنايى سەزىم ارقىلى، قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن وتەپ، كاسىبىن قادىرلەۋ، ارمانعا قۇلاش سەرمەۋ، ارمانعا جەتۋ، كۇرەس جۇرگىزىپ ارماندى ورىنداۋ حيكايالارىن ويداعىداي شەرتۋ كەرەك. ۇلاسپالى تالقى مىنبەرلەرىن وتكىزىپ، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعان 70 جىلدان، اسىرەسە، پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى قاتىستى سالالاردا جارىققا شىققان وراسان زور وزگەرىستەر، قول جەتكەن ۇلى تابىستار توڭىرەگىندە نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - لەكسيا جاساۋ كەرەك. ءۇشىنشى، رەسپۋبليكا حيكايالارىن ايتۋ قيمىلى. ساقا جاۋىنگەرلەردى، ساقا جولداستاردى، ساقا مامانداردى، ساقا وقىتۋشىلاردى، ساقا ەڭبەك ەرلەرىن ءتول كەشىرمەلەرىن اڭگىمەلەپ بەرۋگە جۇمىلدىرۋ، نەگىزگى تاقىرىپتىق كىتاپتاردى وقۋ، نەگىزگى تاقىرىپتىق كينو، تەلە فيلمدەردى كورۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ولەڭ ءمۇشايراسىن جانە ”ءداۋىر جاڭا ادامدارى ايتادى − مەن وتانمەن بىرگە ەسەيدىم“ اتتى دەكلاماتسيا جارىسىن ۇيىمداستىرىپ، قاھارمانداردىڭ ىزگى ىستەرىن جىرلاپ، توڭكەرىستىك رۋحتى اسقاقتاتۋ ءتيىس. ءتورتىنشى، توڭكەرىستىك قۇربانداردى ساعىنىشپەن ەسكە الۋ قيمىلى. قۇرباندار قابىرىن سىپىرۋ، گۇلشارباق قويۋ، ازا ءسوز وقۋ، زاتتارىن قۇرمەتپەن كورۋ جانە قۇربانداردىڭ مۇراتىنا مۇراگەرلىك ەتۋ جونىندە سەرت بەرۋ قيمىلىن شوعىرلى تۇردە ورىستەتۋ، كومپارتيا مۇشەلەرىن، كوممۋنيستىك جاستار وداعى مۇشەلەرىن، پيونەرلەردى پارتياعا، وداققا، پيونەرلەر وتريادىنا كىرگەندە بەرگەن سەرتتى قايتا پىسىقتاۋعا ۇيىمداستىرۋ قاجەت. جاستار مەن ورەندەردى جازدىق دەمالىستا قىزىل نەگىزگى تاقىرىپتىق جازدىق لاگەر، ءتول كەشىرمە لاگەرى سياقتىلارعا قاتىناسىپ، توڭكەرىستىك سۇيىسپەنشىلىكتى سەزىنىپ، قىزىل گەندى جالعاستىرۋعا ۇيىمداستىرۋ كەرەك. بەسىنشى، وزات ۇلگىلەردەن ۇيرەنۋ، ولاردى ۇگىتتەۋ قيمىلى. ”جاڭا جۇڭگوداعى ەڭ ارداقتى كۇرەسكەر“دى باعالاۋ، ماراپاتتاۋ، كادرلار مەن بۇقارانى ىشكەرىلەي ارالاپ حال سۇراۋعا ۇيىمداستىرۋ كەرەك. التىنشى، بىرگە مەملەكەت تۋىن شىعارۋ، بىرگە مەملەكەت ءانىن شىرقاۋ قيمىلى. قازىردەن باستاپ بيىل جىلدىڭ اياعىنا دەيىن، ءار كۇنى تاڭەرتەڭ ساعات 7دە ءار دارەجەلى راديو ستانسيالارى، تەلەۆيزيالار نەگىزگى جيىلىكتە، نەگىزگى ارنادا مەملەكەت ءانىن قويادى. ءار دارەجەلى پارتيا، ۇكىمەت ورگاندارى، حالىقتىق ۇيىمدار، كولەمدى كاسىپورىن، ءىسورىندارى، بۇكىل ەلدىڭ قالا، اۋىلدارىنداعى الەۋمەتتىك اۋماقتار جانە وتانشىلدىق تاربيە بازالارى، ت.ب. مەملەكەت مەرەكەسىنىڭ الدى - ارتىندا سالتاناتتى مەملەكەت تۋىن شىعارۋ سالتىن وتكىزۋى، مەملەكەت مەرەكەسىنىڭ دەمالىسى كەزىندە مەملەكەت تۋىن ءىلۋى كەرەك. تۇرعىندار وتباسىلارىن مەملەكەت تۋىن ىلۋگە شابىتتاندىرۋ ءتيىس. ءار دارەجەلى ءار ءتۇرلى مەكتەپتەر وقۋشىلاردى مەملەكەت تۋىنىڭ، مەملەكەت گەربىنىڭ، مەملەكەت ءانىنىڭ تاريحىن جانە رۋحاني ءمانىن بىلۋگە تاربيەلەۋ كەرەك. جەتىنشى، نەگىزگى تاقىرىپتىق تۋىندى قابىلداۋ، كورسەتۋ قيمىلىن ورىستەتۋ. ”وتانمەن بىرگە ەسەيدىم“ توڭىرەگىندە، نەگىزگى تاقىرىبى ايقىن، ءار ءتۇرلى جانرداعى ءبىر توپ تاڭداۋلى تۋىندىلاردى قابىلداپ، باعالاپ، كورسەتىپ، نەگىزگى اعىمدىق قۇن ۇستانىمىن تاراتۋ قاجەت. سەگىزىنشى، ”وقۋ باستالعان كۇنگى ءبىرىنشى ساباق“ تاربيە قيمىلى. نازاردى ”وتانمەن بىرگە ەسەيدىم“گە شوعىرلاندىرىپ، وتانشىلدىق تاربيەسى مەن توڭكەرىستىك ءداستۇر تاربيەسىن ىشكەرىلەي ورىستەتۋ كەرەك. جاس ءوسپىرىم وقۋشىلارعا باعىتتالعان كوپ مەديا تۋىندىلارىن قابىلداۋ، كورسەتۋ قيمىلىن وتكىزۋ قاجەت. توعىزىنشى، مەرەكەلىك نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلى. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ءداستۇرلى مەرەكەلەرىنىڭ مادەنيەتتىك ءمانىن ىشكەرىلەي جاڭعىرتىپ، وتانشىلدىق نەگىزگى تاقىرىبىن كورنەكتىلەندىرىپ، جاقىن ماڭدا، قولايىنا قاراي شاعىن كولەمدى كوپ ءتۇرلى مەرەكەلىك مادەني قيمىلدار ورىستەتىپ، تاڭداۋلى مەرەكە مادەنيەتىن، ءداستۇرلى كوركەم احىلاقتى جالعاستىرۋ كەرەك. ونىنشى، مەملەكەت قورعانىسى تاربيەسى قيمىلى. ”شۇعىلالى تابىستاردى جىرلاۋ، ارميا مەن حالىق ءبىر تىلەكپەن ارماندى ورىنداۋ“ نەگىزگى تاقىرىبىندا، نەگىزگى ساتىعا ىشكەرىلەي بويلاپ ۇگىت - لەكسيا قيمىلىن ۇيىمداستىرۋ، ورىستەتۋ ءتيىس. مەملەكەت قورعانىسى نەگىزگى تاقىرىبىنداعى ادەبيەت - كوركەمونەر كونسەرتى، ونەر باسەكەسى، اسكەري ىستەر زەرتتەۋى، وقىتۋى، اسكەري لاگەردى اشىق ۇستاۋ، مەملەكەت قورعانىسى تاربيەسىن مەكتەپ اۋلاسىنا جەتكىزۋ سياقتى قيمىلداردى ۇيىمداستىرىپ، ورىستەتىپ، بۇكىل حالىقتىڭ مەملەكەت قورعانىسى كوزقاراسىن كۇشەيتۋ قاجەت. ون ءبىرىنشى، جەلىدەگى نەگىزگى تاقىرىپتىق ۇگىت - تاربيە قيمىلى. ”مەن جانە مەنىڭ وتانىم“ نەگىزگى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتىپ، كەڭەستىك تاقىرىپتاردى ىرىقتىلىقپەن ورنالاستىرىپ، عالامتور قولدانۋشىلار قۋانا قارسى الاتىن ينتەرنەت مادەنيەت ونىمدەرىن دەن قويا جوبالاپ، اشىپ، جەلىدە قۇربانداردى ساعىنا ەسكە الۋ قيمىلى، جەلىدە زەيىن سىناۋ جارىسى سياقتىلاردى ورىستەتىپ، عالامتور قولدانۋشىلاردى قاتىناسۋعا تارتۋ كەرەك. ون ەكىنشى، ءار ءتۇرلى بۇقارالىق مادەنيەت قيمىلى. الاڭ ءبيى كونسەرتى، حور، مۋزيكا قيمىلى سياقتى قيمىلداردى ۇيىمداستىرىپ، ورىستەتىپ، جەر - جەردەگى الەۋمەتتىك اۋماقتاردا كورشىلەر مەرەكەسىن وتكىزۋ، مەيىر باعىشتاپ سەرىك بولۋ، كورشىلەر دوڭگەلەك ۇستەلى، كورشىلەر ارا جۇپ قۇراپ كومەكتەسۋ سياقتى قيمىلداردى ورىستەتۋ، مەملەكەت مەرەكەسىندەگى باقشا سەيىلى قيمىلىن جاپپاي ورىستەتىپ، شاتتىققا تولى، دۋماندى مەرەكەلىك راي قالىپتاستىرۋ كەرەك. ون ءۇشىنشى، قوعامدىق الەۋمەتتىك ورتانى دەن قويا قالىپتاستىرۋ. الەۋمەتتىك يگىلىك ۇگىت تۇعىرى تاراتۋ ينجەنەرياسىن اتقارىپ، الەۋمەتتىك يگىلىك جارناما ۇگىتىن ورىستەتۋ، كوشە شەبىنەن تولىق پايدالانىپ، ۇرانداردى، ۇگىتتىك سۋرەتتەردى جاپسىرىپ، ءىلىپ، كورسەتىپ، كوشەنىڭ وڭ ەنەرگياسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك.
«حابارلاندىرۋ»دا بىلاي دەپ باسا دارىپتەلدى: جەر - جەر، تاراۋلار دۇرىس بەتالىستى يگەرىپ، بۇلجىماستان شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىمەن وسكەلەڭ ءبىر اۋىزدىلىقتى ساقتاپ، ىنتىماق، ورنىقتىلىق ارقىلى سەرپىن بەرۋدى، ۇنامدى جاقتان ۇگىتتەۋدى نەگىز ەتۋگە تاباندى بولۋ قاجەت. يدەيالىق ءمانىن كورنەكتىلەندىرىپ، تابىستاردى جان - جاقتى اڭگىمەلەپ، تاجىريبەلەردى جەتە ءتۇسىندىرىپ، جاعدايدى انىق ايتىپ، بولاشاقتى ايقىن كورسەتىپ، رۋحتى ونان ارى سەرپىلتۋ، جىگەردى جالىنداتۋ كەرەك. بۇقارانى قاتىناسۋعا تارتىپ، نەگىزگى ساتىدا، بۇقارا اراسىندا دابىرا قالىپتاستىرىپ، بۇقارانىڭ نەگىزگى تۇلعالىق سيپاتىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، قالىڭ بۇقارانى ءوز قىزمەتىن تياناق ەتە وتىرىپ ۇلەس قوسۋعا، جاڭا داۋىرگە ەڭبەك ەتىپ ەسە قوسۋعا جەتەكتەۋ كەرەك. مەملەكەت مەرەكەسى مادەنيەتىن جەتىلدىرىپ، مەملەكەت مەرەكەسى التىن اپتالىعىن وتاندى ءسۇيۋ قيمىل اپتالىعىنا اينالدىرۋ كەرەك. ىسكەرلىكتەن، ۇقىپتىلىقتان جازباي، ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، بۇقارانىڭ تابىس سەزىمىن، جەتىستىك سەزىمىن، باقىت سەزىمىن كۇشەيتىپ، ءاربىر قوعامدىق قاۋىمدى دۋماندى مەرەكە شاتتىعىنا بولەۋ كەرەك. ورتالىقتىڭ 8 ءتۇرلى بەلگىلەمەسى مەن ونى اتقارۋدىڭ ەگجەي - تەگجەيلى ەرەجەسىنىڭ رۋحىن قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، فورماشىلدىققا باتىل قارسى تۇرىپ، استا - توك ىسىراپشىلدىقتان باتىل ساقتانىپ، قيمىلدى ۇقىپتى، ۇنەمشىلدىكپەن وتكىزۋگە ءمان بەرىپ، نەگىزگى ساتى مەن بۇقارانىڭ جۇگىن اۋىرلاتپاي، تويلاۋ قيمىلىنان پايدالانعان ساۋدا ورايشىلدىعىنا جانە بۇرىس ستيلدەرگە قاتاڭ تيىم سالۋ، ەرەجەگە قايشىلىق جاساپ ەستەلىك بۇيىمدارىن جاساۋعا، تاراتۋعا جانە قارجى جيناپ سالىق سالۋعا قاتاڭ تيىم سالۋ كەرەك. ۇيىمدىق باسشىلىقتى كۇشەيتىپ، جان - جاقتى ورنالاستىرۋ جاساپ، دەن قويا اتقارىپ، ءىس جۇزىندىك جاعدايمەن تولىق ۇشتاستىرىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەپ، ناقتى ونىمدىلىككە جەتىپ، حاۋىپسىزدىك جاۋاپكەرشىلىگىن قيمىلدىڭ ءار بۋىنىندا تياناقتاندىرىپ، ءتۇرلى قيمىلداردىڭ حاۋىپسىز، ءتارتىپتى تۇردە، شات - شادىمان وتۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك. «حابارلاندىرۋ»دا جەر - جەردىڭ، تاراۋلاردىڭ پايدالانۋى ءۇشىن، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن تويلاۋعا قاتىستى ۇگىت ۇراندارى دا جاريالاندى.
