لو جىنىڭ سۋرەتى (شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان)
لو جى، اسىلگى اتى لو چاڭشىڭ، لو جى 11 جاسىندا كىشى اكەسىنە ىلەسىپ، جيليننىڭ چاڭچۇنىنا بارىپ وقيدى. 1931 - جىلى 18 - قىركۇيەك وقيعاسىنان كەيىن شىعىس سولتۇستىك جاۋ قولىنا كەتەدى، تۇلا بويىن كەك كەرنەگەن بالا لو جى جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ جونىندە بەلسەنە ۇگىت جۇرگىزەدى. 1932 - جىلى 9 - ايدا لو جى قالامىن تاستاپ قارۋ اسىنىپ، سۋ بيڭۋىن باسشىلىق ەتكەن جيليندەگى جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرىپ ءوزىن قورعاۋ ارمياسىنا قاتىناسادى. شىعىس سولتۇستىكتەگى بۇقارالىق وتاندى قۇتقارۋ ارمياسى جەكە - دارا شايقاس جۇرگىزگەندىكتەن، 1932 - جىلى سوۆەت وداعى شەكاراسىنا شەگىنۋگە ءماجبۇر بولادى، لو جى دا ارميا قۇرامىندا ارەكەت جاسايدى.
1933 - جىلدىڭ باسىندا لو جى سوۆەت وداعىنان ديحۋاعا (قازىرگى ءۇرىمجى) كەلىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى شينجياڭ وفيتسەرلەر مەكتەبىنە، شينجياڭ شۋەيۋانىنا ءتۇسىپ وقيدى، سوڭىنان سوۆەت وداعىنا وقۋعا تاڭداپ جىبەرىلەدى. ديحۋادا وقىپ جۇرگەن جانە قىزمەت ىستەگەن كەزىندە، لو جى يۇي شيۋسۇڭ، لين جيلۋ قاتارلى كوممۋنيستەردىڭ باۋلۋى مەن تاربيەلەۋىندە بولىپ، يمپەرياليزمگە قارسى تۇرۋ، وتاندى ءسۇيۋ بۇقارالىق ۇيىمى ”شينجياڭ حالقىنىڭ يمپەرياليزمگە قارسى بىرلەستىگى“ نە قاتىناسىپ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرىپ، وتاندى قۇتقارۋ قيمىلىنا بەلسەنە ات سالىسادى. ول وسى مەزگىلدەردە ”توڭكەرىس نازارياسىن ۇيرەنىپ، بەرىك توڭكەرىستىك سەنىم ورناتىپ، قيان - كەسكى توڭكەرىستىك كۇرەسكە اتتانۋعا دايىندالايىق“، ”توڭكەرىستە، ءسوز جوق، دۇرىس يدەيانى نەگىز ەتكەندە عانا، توڭكەرىس قاتە جۇرىلمەيدى“، ”بارلىق توڭكەرىستىك قىزمەتتىڭ ماقساتى حالىق بۇقاراسىنىڭ زاتتىق تۇرمىس ورەسىن جاقسارتۋدى جانە جوعارىلاتۋدى العى شارت ەتۋى كەرەك، ەگەر توڭكەرىستىڭ ماقساتى وسى ماننەن ايرىلسا، وندا توڭكەرىس بولا المايدى“، - دەيدى.
لو جى شينجياڭ شۋەيۋانىنان وقۋ تاۋىسقاننان كەيىن، العاشىندا مەكتەپتە قالىپ قىزمەت ىستەيدى. كەيىن ولكە قۇرعان قاراپايىم پەداگوگيكا مەكتەپتىڭ ءتالىم - تاربيە مەڭگەرۋشىسى، قوسىمشا ديحۋا يمپەرياليزمگە قارسى بىرلەستىكتىڭ جوراسى سياقتى مىندەتتەردى وتەيدى. لو جى تالاي رەت تۇرمەگە جابىلادى.
1946 - جىلى 3 - ايدا لو جى ديحۋاداعى قۇپيا العاباسار ۇيىم ”شينجياڭ كوممۋنيزمشىلەر وداعى“نا قاتىناسادى. شينجياڭ ولكەلىك بىرلەسكەن ۇكىمەت قۇرىلعاننان كەيىن، لو جى شينجياڭ جۇڭگو - سوۆت وداعى مادەنيەت قوعامىندا قىزمەت ىستەپ، شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنا سوۆەت وداعى سوتسياليزم قۇرىلىسىنىڭ تابىستارىن بەلسەنە تانىستىرىپ، جۇڭگو - سوۆەت وداعى دوستىعىن جەبەۋگە قىرۋار ناقتى قىزمەتتەر ىستەيدى.
شينجياڭ ولكەلىك بىرلەسكەن ۇكىمەت ىدىراعاننان كەيىن، لو جى ديحۋادا قالىپ قۇپيا كۇرەستى جالعاستىرادى، قۇپيا العاباسار ۇيىم ”دەموكراتيالىق توڭكەرىس پارتياسى“ ديحۋا رايوندىق كوميتەتىنە (كۇرەس ۇجىمى) باسشىلىق ەتۋگە جاۋاپتى بولىپ، «كۇرەس» اپتالىق جۋرنالىن شىعارادى. ول ”گىڭ كى“ دەگەن قالام اتپەن «كۇرەس» اپتالىق جۋرنالىنا قىرۋار ماقالا جازىپ، حالىق ازاتتىق ارمياسى سوعىسىنىڭ ىلگەرىلەۋ جاعدايىن كۇش سالا ۇگىتتەپ، ماركسيزم - لەنينيزمدى جانە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ دارىپتەمەسىن ۇگىتتەپ، گومينداڭ كەرتارتپاشىلارىنىڭ قىلمىستارىن اشكەرەلەيدى ءارى ديحۋادا وقۋشىلار قوزعالىسىن ۇيىمداستىرىپ جانە وعان باسشىلىق ەتىپ، شينجياڭنىڭ بەيبىت جولمەن ازات بولۋىن ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن قاجىماي - تالماي قۇلشىنىس جاسايدى.
1949 - جىلى 8 - ايدىڭ 23 - كۇنى ءتوراعا ماۋ زىدۇڭنىڭ ۇسىنىس ەتۋىمەن لو جى قۇلجادان سوۆەت وداعى ارقىلى بەيپيڭگە (قازىرگى بەيجيڭ) جۇڭگو حالىق ساياسي ءماسليحات كەڭەسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەكتى جالپى ماجىلىسىنە قاتىناسۋعا اتتانادى. 8 - ايدىڭ 27 - كۇنى ول وتىرعان ۇشاق سوۆەت وداعىنىڭ سىرتقى بايقال كولى وڭىرىندە اپاتقا ۇشىراپ، لو جى قاتارلى 5 جولداس باقىتقا قارسى قازا تابادى. شينجياڭنىڭ قۇلجا قالاسىندا قۇرباندار ەسكەرتكىشى ورناتىلىپ، ماۋ زىدۇڭ جولداس 5 قۇربانعا ارناپ ەسكەرتكىش جازۋىن جازىپ بەرەدى. بۇگىنگى تاڭدا لو جىنىڭ بايىرعى تۇراعى − گاۋميڭ رايوندىق وتانشىلدىق تاربيە بازاسى 2010 - جىلى 8 - ايدىڭ 13 - كۇنى گاۋميڭ رايوندىق مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ ورنى قاتارىنا ەنگىزىلدى. ياڭحى قالاشىعىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى تانىستىرىپ بىلاي دەدى: كەزەكتە لو جىنىڭ بايىرعى تۇراعىن جوندەۋ قىزمەتى بەلسەنە جۇرىلۋدە، كۇندەلىكتى قورعاۋدان تىس، مادەنيەت مۇرالارىن قالپىنا كەلتىرۋ قابىلەتىن ازىرلەگەن تانىمال جوبالاۋ، جوندەۋ سەرىكتەستىكتەرىن بارىپ بارلاۋ - تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە سان مارتە ۇسىنىس ەتتىك، مەجەمەن 2019 - جىلى 6 - ايدىڭ سوڭىندا جوبالانىپ بولادى. 2020 - جىلى كوكتەم مەرەكەسىنەن بۇرىن ونىڭ ەجەلگى تۇراعىنا كوڭىل بولەتىن قالىڭ قاۋىمعا شىت جاڭا بەينەمەن اشىلادى.
