تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   ۇيرەنۋ   ›   شولۋ

بۇلت جەلكەن عىپ كوك تەڭىزدى مەن دە وتەرمىن قاق ءتىلىپ

− ”بۇگىنگى جۇڭگو“ جەلىلەس شولۋى (5)

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى يۇي جياشين، شىن چىڭ، حى شينرۇڭ

  جۇڭگو مەن امەريكا قۇراما شتاتتارى اراسىندا ەكونوميكا - ساۋدا قاجالىسى ورشىگەن، ساۋدا قورعامپازدىعى اعىنعا قارسى ءورشىپ تۇرعان ساتتە، جۇڭگوعا كۇيە جاعاتىن ەسكىلىكتى اۋەن تاعى كوتەرىلدى.

  ۇلكەن اۋقىمدى بوگەۋگە كەلمەيدى، شىندىققا تالاس جۇرمەيدى.

  قىسىم مەن سىن - سايىس الدىندا، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا 100 ميلليونداعان جۇڭگو حالقى قيىندىقتاردان تايسالماي العا ۇمتىلىپ، ەكپىندەي ىلگەرىلەدى، رەفورمانىڭ قادامى اناعۇرلىم تەبىندى بولىپ، ەسىك ونان ارى ايقارا اشىلا ءتۇستى.

  بۇگىنگى جۇڭگو بوران - شاشىننان، سىن - سىناقتان ءوتىپ تالىقپاي تالپىنىپ، قيىندىقتاردان قامال الۋ بارىسىندا جاڭا جاعداي اشۋدا. 

رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ پارمەندى قوزعاۋشى كۇش بەردى

  ”ءبىز جۇڭگودان كەتۋدى ويلاعان ەمەسپىز، بازار اشۋ، الدە زاۆود قۇرۋ بولسىن، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ جەدەل تۇرلەنىپ جاڭارۋى ءبىزدىڭ دامۋىمىزدىڭ ماڭىزدى قوزعاۋشى كۇشىنە اينالدى“.

  امەريكا قۇراما شتاتتارى دوۋ حيميا سەرىكتەستىگىنىڭ باس اتقارۋشىسى جيم فيتريننىڭ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسىن قابىلداعاندا ايتقان ءسوزى جۇڭگوداعى ءبىرتالاي شەتەل كاسىپورىندارىنىڭ جۇرەك ءۇنىن جەتكىزدى.

  راسىندا وسىلاي، شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندار كەڭ كولەمدى شەگىنگەندى قويىپ، كەرىسىنشە قارجى قوسۋ سەرپىنىن ارتتىرا ءتۇستى.

  تەسلا كەلىپ زاۆود قۇردى، باۋما كەلىپ قارجىسىن مولايتتى، بانكە كارتچكاسى ارقىلى ەسەپ جاباتىن بىرلەسىپ قارجى قوسقان تۇڭعىش قۇرىلىم ىرگە تەپتى، تۇڭعىش شەتەل قارجىلاندىرعان جارناسى مەڭگەرىلگەن اكتسيا سەرىكتەستىگى ىرگە تەپتى... جۇڭگونىڭ دامۋ بولاشاعىنا سەنىم ارتىپ، جۇڭگونىڭ دامۋ ورايىنان تەڭ يگىلىكتەنگەن شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندار كاپيتالىن، دارىندىلارىن، تەحنيكاسىن الىپ كەلۋ تالعامىن جاسادى.

  جۇڭگو مەن امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ ەكونوميكا - ساۋدا قاجالىسى ورشىگەن ساتتە، امەريكا قۇراما شتاتتارىنداعى كەيبىر ساياساتپازدار جات نيەتتەگى ساندىراقتارىنا تاعى باستى: شەتەل قارجىلاندىرعان كاسىپورىندار قاجالىستىڭ ءورشۋى سەبەپتى جۇڭگودان كەتۋى مۇمكىن، جۇڭگو ۇكىمەتى جۇڭگوداعى شەتەل كاسىپورىندارىنىڭ مۇددەسىنە زيان جەتكىزۋى مۇمكىن...

  مۇنداي ساندىراق ءبىرىنشى رەت جارىققا شىعىپ وتىرعانى جوق، قايتا شىندىق ونىڭ بەتىن تاعى جەرگە قاراتتى −

  ساۋدا مينيسترلىگىنىڭ ساندى مالىمەتىندە 2019 - جىلدىڭ الدىڭعى 4 ايىندا، جۇڭگونىڭ ءىس جۇزىندە پايدالانعان شەتەل قارجىسى 305 ميلليارد 240 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ٪6.4 ارتقاندىعى، امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ جۇڭگوعا قوسقان قارجىسى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ٪24.3 ارتقاندىعى كورسەتىلدى. ال «امەريكا قۇراما شتاتتارى كاسىپورىندارى جۇڭگودا اق تىستى كىتابى»ندا تىلشىلىكتى قابىلداعان امەريكا قۇراما شتاتتارى كاسىپورىندارىنىڭ ٪98ىنىڭ جۇڭگو بازارىن ۇزدىكسىز اشاتىندىقتارىن بىلدىرگەندىكتەرى كورسەتىلدى.

  ەل ارالىق ءبىر سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى ايتقانداي، شەتەل ساۋداگەرلەرى ءۇشىن العاندا، اشىق كۇيدى ساقتاعان جۇڭگونىڭ ءوزى ەڭ ۇلكەن باۋراعىش كۇش ەسەپتەلەدى.

  كۇردەلى دە الماعايىپ حالىقارالىق جاعداي الدىندا، جۇڭگو بار زەيىنىمەن، تىڭعىلىقتى تۇردە ەسىكتى ايقارا اشۋ بەينەسىمەن شۋاقتى كۇندى قارسى الۋدا.

  بۇل ەسىك اشۋدىڭ سۇبەلى تابىستارى −

  بىلتىر جەر شارى كولەمىندە قارجى قوسۋ جاپپاي قۇلدىرادى، الايدا جۇڭگونىڭ شەتەل قارجىسىن باۋراۋى كەرىسىنشە ٪3 ارتىپ، جارقىن تۇيىنگە اينالدى؛ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 30 تريلليون يۋاننان اسىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى؛ 90GDP تريلليون يۋاننان استى...

  قورعامپازدىقتىڭ قارسى جەلىندە جۇڭگونى ساتسىزدىكتەردى ەرلىكپەن جەڭىپ، وسىنداي كەسەك ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە جەبەگەن ءسىرا نە نارسە؟ مۇنىڭ جاۋابى: رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى سوڭىنا دەيىن جۇرگىزۋ.

  بۇگىنگى جۇڭگودا، رەفورمانىڭ قادامى اناعۇرلىم تەبىندى بولدى: جاڭا جەكەلىك سالىق زاڭىن اتقارىپ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ قاراجاتىنىڭ مولشەرىن رەتتەپ تومەندەتتى، ارتقان قۇن سالىعىنىڭ مولشەرىن اناعۇرلىم تومەندەتتى؛ ۇكىمەت قۇرىلىمدارىن ىقشامداپ، ۇقىقتى تومەنگە بەرۋ، ۇقىقتى تومەنگە بەرۋ مەن باسقارۋدى ۇشتاستىرۋ، قىزمەت وتەۋدى ساپالىلاندىرۋ رەفورماسىن ىلگەرىلەي جەدەلدەتتى؛ وقۋ - اعارتۋ رەفورماسىن، زەينەتكەرلىك ءتۇزىمى رەفورماسىن، ەمدەۋ رەفورماسىن قاتار ىلگەرىلەتتى...

  بۇگىنگى جۇڭگودا، ەسىك ونان ارى ايقارا اشىلا ءتۇستى: بىلتىر كەدەن باجىسىن بىرنەشە رەت ىرىقتىلىقپەن ٪7.5كە دەيىن تومەندەتتى؛ شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋىنا رۇقسات بەرۋگە بايلانىستى ۇنامسىز ءتىزىمىنىڭ شامامەن تورتتەن ءبىرىن قىسقارتتى؛ جۇڭگوشا ەركىن ساۋدا پورتىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتتى؛ تۇڭعىش كەزەكتى جۇڭگو حالىقارالىق يمپورت كورمەسىن وتكىزىپ، بولاشاقتا يمپورتتى اناعۇرلىم كەڭەيتۋگە ۋادە بەردى؛ شەتەل ساۋداگەرلەرىنىڭ قارجى قوسۋ زاڭىن شىعارىپ، ءتۇزىم ۇلگىسىندە ەسىك اشۋعا اناعۇرلىم ءمان بەردى...

  100 جىلدا بولماعان ءىرى وزگەرىس الدىندا، ءبىز ستراتەگيالىق تاباندىلىقتى ساقتاپ، تاباندى تۇردە رەفورمانى تەرەڭدەتىپ، ەسىكتى ايقارا اشىپ، قىسىمدى قوزعاۋشى كۇشكە اينالدىرىپ، اناعۇرلىم زور اقىل - پاراسات پەن ەرلىك ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋعا قادام تاستادىق.

  جاپا - ماشاقات شىڭدادى، تابىسقا جەتكىزدى.

  تاريحقا قايىرىلىپ قارار بولساق، كەزىندەگى بىرىنشىدەن كەدەي، ەكىنشىدەن اق بولۋدان بۇگىنگى كۇندە مەملەكەت پەن حالىق تۇرمىسىندا ءتۇبىرلى وزگەرىستەر جارىققا شىقتى. سۋعا تۇنشىعىپ، جويقىن تولقىندارعا تاپ بولعان جۇڭگو اقىرى شالقار تەڭىزدە ءجۇزۋدى ۇيرەنىپ، تالاي رەتكى ”قىسىم كۇش سىناعىندا“ ۇزدىكسىز زورايىپ، الەۋەتتەنە ءتۇستى.

  بۇگىنگى اۋقىمعا قاراساق، جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى جاڭا باستاماسىندا، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا سونشالىقتى جاقىنداي تۇسكەن ساتتە، بىزدە اناعۇرلىم باتىل جىگەر مەن سەنىم بار، جاپا - ماشاقات، حاۋىپ - قاتەردەن قورىقپاي، ۇدەرە العا تارتامىز. 

ناقتى يگەرىپ، شىنايى ىستەپ دامۋدى كوزدەدى

  5 - ايدىڭ سوڭىنداعى ءبىر اپتانى باقىلاۋ تەرەزەسى ەتسەك، قازىرگى جۇڭگونىڭ رەفورماسىنىڭ، ەسىك اشۋىنىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىنىڭ جۇلگەسى كورىنەدى −

  5 - ايدىڭ 21 - كۇنى حۋبەي - اۋمىن - پورتۋگال ءتىلدى ەلدەر ءوندىرىس قۋاتى سەلبەستىگى بويىنشا ۇشتاسۋ ءماجىلىسى ۋحاندا وتكىزىلدى، حۋبەي ولكەسىنەن 90 كاسىپورىننىڭ جاۋاپتىسى مەن پورتۋگال ءتىلدى ەلدەر جىبەرگەن ۋاكىلدەر كەزدەستى؛

  5 - ايدىڭ 23 - كۇنى جۇڭگو جيلين - ۇلى بريتانيا ەكونوميكا ساۋدا اۋىس - كۇيىس ءماجىلىسى لوندوندا وتكىزىلىپ، ەكى جاقتىڭ سەلبەستىك اياسىن كەڭەيتتى؛

  5 - ايدىڭ 24 - كۇنى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى حالىقارالىق قارجى قوسۋ ساۋدا كورمەسى اشىلىپ، شەكارا ءىشى - سىرتىنداعى 400دەن استام قۇرىلىم مەن كاسىپورىندى باۋرادى؛

  5 - ايدىڭ 28 - كۇنى 2019 - جىلعى جۇڭگو حالىقارالىق قىزمەت وتەۋ ساۋدا - ساتىق جينالىسى بەيجيڭدە وتكىزىلىپ، ەلىمىزبەن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ سەلبەستىك حۇجاتتارىنا قول قويىسقان مەملەكەتتەردىڭ ٪80كە تاياۋى كورمەگە، جينالىسقا قاتىناستى؛

  ...

  كۇن ارتىنان كۇن زۋلاپ، قىس ىزعارى جوعالدى، شۇعىلاعا مالىنىپ كوكتەم قايتا ورالدى. وسى ناقتى ارەكەتتەر مەن شارالار جۇڭگونىڭ اشىلعان ەسىگىنىڭ ونان ارى ايقارا اشىلۋىنىڭ ەڭ جاقسى قوسالقى سىپاتى ەسەپتەلدى.

  رەفورمانى تەرەڭدەتۋ، ەسىكتى ايقارا اشۋ ارقىلى دامۋ كەڭىستىگى كەڭەيىپ، كوسىلە ءتۇستى −

  شىعىستا چاڭجياڭ التىن سۋ ارناسىمەن تەڭىزگە شىقتى؛ باتىستا جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى ەۆروپاعا تىكە قاتىنادى؛ وڭتۇستىكتە ”قۇرلىق - تەڭىز جاڭا ارناسى“ سينگاپۋر سياقتى شىعىس وڭتۇستىك ازيا ەلدەرىنە تۇتاستى؛ سولتۇستىكتە ”چۇڭچيڭ - مانجۋريا - رەسەي“ كەزەكشى پويەزى رەسەيگە تىكە قاتىنادى... قولايلىلىقتارعا سۇيەنىپ ەسىك اشىپ، بيىل ءبىرىنشى توقساندا چۇڭچيڭنىڭ يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ٪21.9 ارتتى.

  بۇكىل ەلگە كوز تاستاساق، بيىل الدىڭعى 4 ايدا ەلىمىزدىڭ ەۆروپا وداعى، شىعىس وڭتۇستىك ازيا ەلدەرى وداعى، كورەيا، رەسەي سياقتى ەلدەرگە ەكسپورتى جەكە - جەكە ٪14.2، ٪13.4، ٪7.7 جانە ٪9.1 ارتىپ، سىرتقى ساۋدا كاسىپورىندارىنىڭ حالىقارالىق جۇلگەسى اناعۇرلىم كوپ نەگىزدى بولىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بويىنداعى ەلدەردىڭ ەكسپورت - يمپورتىنىڭ ىلگەرىلەتۋ رولى بارعان سايىن كورنەكتىلەندى. چاڭجياڭ اتىراۋى، گۋاڭدۇڭ - شياڭگاڭ - اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونى، شيۇڭ - ان جاڭا رايونى تولىق دايىندالدى، شىعىس سولتۇستىك گۇلدەنىپ، باتىس بولىك قاۋىرت اشىلىپ، ورتا بولىك بوي كوتەرىپ، بىرتىندەپ ىلگەرىلەدى... ەسىكتى ايقارا اشۋ ارقىلى قاۋىرت دامۋدى جەبەدى، بۇرىنعى ىشكى قۇرلىقتىق ىشكى الاپ بۇگىنگى كۇندە ەسىك اشقان الدىڭعى شەپكە اينالدى.

  رەفورمانى تەرەڭدەتۋ، ەسىكتى ايقارا اشۋ ارقىلى جاڭا، كونە قوزعاۋشى كۇش جەدەل اۋىستى −

  ۇشقىشسىز ۇشاق، شوفەرسىز جۇرگىزۋ، جاساندى زەردە، ۇلكەن ساندى مالىمەت، بلوكچەين... جاڭا ءونىم، جاڭا تەحنيكا تولاسسىز جارىققا شىعىپ، جاڭا قوزعاۋشى كۇشتەر جاڭا دامۋدى جەبەگەن جاندى كورىنىستەر باياۋ عانا اشىلدى.

  ساندى مالىمەتتەردە مىنالار كورسەتىلدى: 2018 - جىلى مەملەكەت بويىنشا زەرتتەۋ جانە تاجىريبە جاساۋ، دامۋ قاراجاتى 2 تريلليون يۋانعا تاياۋ بولىپ، ۇسىنىلىم كۇشەمەلىلىگى ٪2.18كە جەتىپ، ەكونوميكالىق سەلبەستىك جانە دامۋ ۇيىمىنداعى مەملەكەتتەردىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن اسىپ ءتۇستى.

  ”رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى تەرەڭدەتۋ، جاڭالىق اشا دامۋدى ىلگەرىلەتۋ سىندى ءبىرسىپىرا شارالاردىڭ جەبەۋىندە، جۇڭگو ەكونوميكاسىندا جاڭا قوزعاۋشى كۇش جارىققا شىقتى“، - دەدى بوستون كەڭەس بەرۋ سەرىكتەستىگىنىڭ الەمدىك ءتوراعاسى حانس - پاۋل بۋركنەر.

  ءبىر ايعا جۋىق ۋاقىت ىشىندە مەملەكەتتىڭ سالىقتى ازايتىپ، اقىنى تومەندەتۋ جونىندە ارت - ارتىنان ورنالاستىرۋ جاساۋىنىڭ 100 ميلليونداعان بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىگى مەن جاڭالىق اشۋ قوزعاۋشى كۇشىن اناعۇرلىم قاۋلاتاتىندىعى داۋسىز.

  رەفورمانى تەرەڭدەتۋ، ەسىكتى ايقارا اشۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋ اۋقىمى تەبىندەدى −

  الما سەرىكتەستىگى ۇلكەن جۇڭحۋا ءوڭىرى باس شتابىن، سانليڭ ساۋدا ىستەرى حيميا بۇيىمدارى ىستەرىنىڭ ازيا ءوڭىرى باس شتابىن، نايك سەرىكتەستىگى سيفرلى قىزمەت ءۇيىن قۇردى... 5 - ايداعى شاڭحاي، دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ايگىلى 27 ەل ارالىق كاسىپورىنعا كۋالىك تاراتۋ سالتى شەتەلدىڭ نازارىن اۋداردى.

  بارعان سايىن ارتقان فاكتور بايلىعىن ورنالاستىرۋ قابىلەتى، ۇزبەي ساپالىلانعان شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى، اناعۇرلىم ايگىلەنگەن تۇزىمدىك اشىق ارتىقشىلىق... ”تەرەڭ“ رەفورمامەن ەكونوميكانىڭ ”ساپا“سىن ءوسىردى، بۇل شاڭحايدىڭ عانا ەمەس، سونداي - اق جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ىشكى جانە سىرتقى سايىستارعا توتەپ بەرۋىنىڭ ”قۇپيا كىلتى“.

  بيىل جىل باسىنان بەرى ميكرولىق تۇلعالىق ومىرشەڭدىكتى كۇشەيتۋدى ءتۇيىن ەتىپ، قاتىستى سالالاردىڭ رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى، ناقتىلاۋدى ىلگەرىلەتتى؛ مەملەكەت مەنشىگىندەگى مال - مۇلىك، مەملەكەت كاسىپورىندارى، قازىنا، سالىق، فينانس، جەر ءتۇزىمى، ۇكىمەت فۋنكتسياسى سياقتى ماڭىزدى سالالارداعى جانە شەشۋشى بۋىندارداعى رەفورمانى جەدەلدەتتى؛ كاسىپ تىزبەگىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋعا كۇش سالىپ، حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ اينالىمىن ىركىلىسسىزدەندىردى...

  رەفورمانى تەرەڭدەتۋدىڭ، ەسىكتى ايقارا اشۋدىڭ ءبىر قىدىرۋ ءىرى، ناقتى شارالارى جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ نەگىزىن اناعۇرلىم ورنىقتىرىپ، ومىرشەڭدىگىن اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، توزىمدىلىگىن اناعۇرلىم بەكەمدەپ، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىن ارتتىرۋدىڭ ”ورنىقتىرعىشى“نا جانە ”قوزعاۋشى كۇش قاينارى“نا اينالدى. 

تەڭىزدەي دارقان قۇشاعى بۇلاقتاردى قۇشادى

  چاڭجياڭ ءدارياسى مەن دۇڭحاي تەڭىزى تۇيىلىسىندەگى شاڭحاي لينگاڭ رايونىنداعى تەسلا ”اسىرە ۇلكەن زاۆودى“ قۇرىلىسى قاۋىرت جۇرگىزىلۋدە. 5 - ايدىڭ سوڭىندا تەسلا ارناۋلى دارىندى قابىلداۋ جينالىسى وسى ارادا وتكىزىلدى.

  جۇڭگونىڭ اۆتوموبيل كاسىبى سالاسىندا شەتەل قارجىسى جارنا سالىستىرماسى شەكتەمەسى بوساڭسىتىلعاننان كەيىنگى تۇڭعىش شەتەل ساۋداگەرلەرى دەربەس قارجىلاندىرعان اۆتوموبيل كاسىپورنى رەتىندە، كەلىسىمگە قول قويۋدان، جەر الۋدان قۇرىلىس باستاعانعا دەيىن، تەسلا نەبارى جارتى جىل ۋاقىت عانا جۇمسادى. تەسلانىڭ باس اتقارۋشىسى مۇسوك تەبىرەنە :”جۇڭگونىڭ دامۋ قارقىنى مەن ءىس ءبىتىرۋ ونىمدىلىگى ادامعا تەرەڭ اسەر بەرەدى“، - دەگەن ەدى.

  قارقىننىڭ جەدەلدەۋى جۇڭگونىڭ ءىس ءبىتىرۋ ونىمدىلىگى عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، جۇڭگونىڭ ەسىك اشۋ قادامى سانالادى.

  شەتەل قارجىسىنىڭ بازارعا كىرۋىن اناعۇرلىم كەڭ سالادا كەڭەيتتى، ءبىلىم مەنشىك ۇقىعىن قورعاۋ جاعىنداعى حالىقارالىق سەلبەستىكتى اناعۇرلىم زور تەبىنمەن كۇشەيتتى، تاۋار جانە قىزمەت وتەۋ يمپورتىن اناعۇرلىم كەڭ كولەمدە مولايتتى، حالىقارالىق ماكرولىق ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ سايكەسۋىن اناعۇرلىم ءونىمدى اتقاردى، سىرتقا ەسىك اشۋ ساياساتىنىڭ دايەكتىلەنۋىنە، تياناقتانۋىنا اناعۇرلىم ءمان بەردى...

  سەنىمدى ۋادە. 2 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىندە جۇڭگو ”سەنىمدىلىگى“ اسا جوعارى بولعان ءبىرسىپىرا سىرتقا ەسىك اشۋ شارالارىن ورتاعا قويىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋ ۇلى مۇراتى مەن رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ تاباندىلىعىن بەينەلەدى.

  ”ەسىك اشۋدى ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ جۇڭگونىڭ باسەكەلىك قۋاتىن جوعارىلاتىپ عانا قالماستان، كوپ جاقتى ساۋدا مەن قارجى قوسۋ جۇيەسىن ورنىقتىرۋعا دا ۇلەس قوسادى“ دەپ باعا بەردى حالىقارالىق ساۋدا ورتالىعىنىڭ اتقارۋشى مەڭگەرۋشىسى گونزالەز.

  بۇل جۇڭگونىڭ ءداۋىردىڭ وزگەرىسىنە سايكەسىپ، سىن - سايىستارعا توتەپ بەرىپ، قيىندىققا قارسى اتتانۋداعى تاباندى تالعامى −

  شەتەل قارجىسىنىڭ بازارعا كىرۋىنە، ”اۋىر سالماقتاعى شەبەرلەردىڭ“ كىرۋىنە رۇقسات ەتۋدى بوساڭسىتۋ بەينە جايىن بالىق اسەرىنە ۇقسايدى، ءتىپتى دە قيان - كەسكى بازار باسەكەسى ەل ىشىندەگى اۆتوموبيل كاسىبى سالاسىن تۇرلەنىپ جاڭالانۋعا قۋزايدى.

  ”ازۋلىمەن الىسۋ“ بارىسىندا دامىدى، الەۋەتتەندى، اۆتوموبيل كاسىبى سالاسىنداعى ءبىر تيپتىك مىسال: 2001 - جىلى ”دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى“نا ەندى عانا كىرگەن كەزدە جۇڭگو ءبىر جىلدا بىرنەشە عانا جاڭا اۆتوموبيل وندىرەتىن، بۇگىنگى كۇندە بۇكىل جەر شارىنداعى ءار 3 اۆتوموبيلدىڭ بىرەۋى جۇڭگودان كەلەدى، بۇل جەر ەرەكشە باسەكەلىك قۋاتقا يە، تولىق بازارلانعان دۇنيە جۇزىندەگى 1 - ۇلكەن اۆتوموبيل بازارى.

  سىن - سىناقتان ءوتۋ ارقىلى قاي - قاشان دا شىت جاڭا تۇلەۋگە بولادى.

  ”داعدارىس بولعان سايىن اناعۇرلىم زور وراي تۋىلۋى مۇمكىن، سىرتقى ورتا ءتيىمدى بولماعان كەزدە، كوكىرەكتى كەڭ ۇستاپ، باتىلدىقپەن زەرتتەپ، جاڭالىق اشىپ، ءورىس اشا العا ىلگەرىلەگەندە، جاڭا ورىسكە اناعۇرلىم وڭاي قادام تاستاۋعا بولادى“. وسى ءبىر ءۇن كوپتەگەن سىرتقى ساۋدا كاسىپورىندارىنىڭ ورتاق تانىمىنا اينالدى.

  بۇل جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىمەن قاۋىشۋداعى، بۇكىل جەر شارىمەن اناعۇرلىم كوپ ورايدان ورتاق يگىلىكتەنۋدەگى ءىرى ەلدىك جاۋاپكەرشىلىگى −

  ”جۇڭگو − ۇلكەن بازار،ءبىز ۇلكەن بازاردى جاقسى كورەمىز“... جۋىرداعى ءبىر حالىقارالىق كەڭەستە ايگىلى قارجى قوسۋشى ۋاررەن بۇففەت ءوزىنىڭ جۇڭگو بازارىنا ءۇمىت ارتاتىندىعىن ايقىن بەينەلەدى ءارى اناعۇرلىم كەڭ كولەمدە قارجى قوسۋ بەكىمىنە كەلدى.

  ءبىر ميلليار 400 ميلليونعا جۋىق جان سانى بار ۇلكەن بازاردا دۇنيە جۇزىندەگى كولەمى ەڭ زور بولعان ورتا كىرىستەگى توپ جاتىر، جان باسىندىق ەل ءىشى ءوندىرىسى جالپى ءونىم قۇنى 10 مىڭ دوللاردان استى، تۇتىنۋ دارەجەسىنىڭ جوعارىلاۋى تەزدەدى، بولاشاقتاعى ون نەشە جىلدا جۇڭگو 24 تريلليون دوللارلىق تاۋار يمپورت ەتەتىن بولادى دەپ مەجەلەنۋدە...

  2 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىنەن بەيجيڭ دۇنيە ءجۇزى باۋ - باقشا كورمەسىنە، ونان ازيا وركەنيەتتەر تىلدەسۋى جينالىسىنا دەيىن، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ جاڭا تۇعىرىن ورناتىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋداي تاماشا ارمان - تىلەك وسى كوكتەمدە شىن ىقىلاسپەن شارىقتادى.

  ”ءبىز اناعۇرلىم اشىق جۇڭگونىڭ دۇنيە جۇزىمەن اناعۇرلىم پايدالى ءوزارا ىقپالداسىپ، اناعۇرلىم العا باسۋعا جانە گۇلدەنىپ - كوركەيۋگە باستايتىن جۇڭگو مەن دۇنيە ءجۇزىن تۇلعالايتىندىعىنا كامىل سەنەمىز“. ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ 2 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىندەگى ءسوزىنىڭ ايبىنى اسقاق، ماڭىزى زور بولدى.

  شالقار تەڭىز ايدىنىندا جەلكەن جايا العا تارتتى.

  رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋدى جەلكەن ەتكەن ”جۇڭگو اتتى“ الىپ كەمەنىڭ، ءسوز جوق، الىستى بەتكە الىپ، ورنىقتى ىلگەرىلەپ، دۇنيە جۇزىمەن قول ۇستاسا اناعۇرلىم تاماشا دامۋ مۇعجيزاسىن جاراتاتىندىعىن تاريح الدە قاشان دالەلدەدى ءارى جالعاستى دالەلدەيدى.

   (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 30 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.