تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

”تەمىر قاپاستاعى اقىن“ حى جيڭپيڭ: تۇرمەنىڭ تۇبىنە تاستاسا دا پەيىلمىز

  حى جيڭپيڭنىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 28 - كۇنى چۇڭچيڭنەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى جوۋ ۋىنتاۋ). ”ۇرپاقتاردى ازاپتان ارىلتۋ ءۇشىن، ءبىز تۇرمەنىڭ تۇبىنە تاستاسا دا پەيىلمىز...“ اۋىزدان - اۋىزعا تارالعان وسى ءبىر وشپەس جىر شۋماعىن توڭكەرىستىك قۇربان حى جيڭپيڭ 1948 - جىلى جازدا چۇڭچيڭدەگى جازىدۇڭ لاگەرىندە جازعان. ”تەمىر قاپاستاعى اقىن“ اتانعان وسى ءبىر توڭكەرىسشى اباقتىعا ءتۇسىپ، گومينداڭ كەرتارتپاشىلارىنىڭ قىسىم جاساۋى مەن الداپ - ارباۋى الدىندا، ولەڭىمەن مۇراتىن ايگىلەپ، توڭكەرىسشىلەردىڭ قايىسپاس قايسارلىقپەن كۇرەسۋ بەكىمى مەن ەرجۇرەك قاھارماندىق جىگەرىن ايگىلەدى.
  حى جيڭپيڭ 1918 - جىلى سىچۋان ولكەسى باشيان اۋدانى دۇڭچيڭ اۋىلىنداعى (قازىرگى چۇڭچيڭ قالاسى بانان رايونى مۋدۇڭ قالاشىعى) ءبىر كەدەي ديقان وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1935 - جىلى بەيپيڭدە 9 - جەلتوقسان جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرىپ، وتاندى حاۋىپتەن قۇتقارۋ قوزعالىسى بۇرق ەتە تۇسكەننەن كەيىن، چۇڭچيڭدەگى ءار سالا بۇعان جابال ءۇن قوستى، باشيان اۋدانىندا ورتا مەكتەپ وقىپ جاتقان حى جيڭپيڭ ”چۇڭچيڭ وقۋشىلارىنىڭ وتاندى قۇتقارۋ بىرلەسكەن قوعامىنىڭ“ قيمىلىنا قاتىناستى. 1937 - جىلى لۋگوۋچياۋ وقيعاسى تۋىلعاننان كەيىن، 19 جاستاعى حى جيڭپيڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرىپ، وتاندى حاۋىپتەن قۇتقارۋ قوزعالىسىندا ەرەكشە كوزگە ءتۇسىپ، چۇڭچيڭ الەۋمەتتىك اۆتوكولىك سەرىكتەستىگىنىڭ ”مەملەكەتتى قۇتقارۋ قوعامىنا“ مۇشە بولىپ قابىلداندى.
  1938 - جىلى كوكتەم مەرەكەسى وتىسىمەن حى جيڭپيڭ ءبىر توپ جاستارمەن بىرگە يان - انعا بارۋ ساپارىنا اتتاندى، جول - جونەكەي تۇسىنبەستىك تۋىلۋ سەبەبىنەن شي - اندا قالىپ قالدى، كەيىن گومينداڭ قوسىنىنا قوسىلىپ، ساياسي باسقارمادا جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ ۇگىت قىزمەتىمەن شۇعىلداندى. 1941 - جىلى ۋاننان وقيعاسىنان كەيىن، حى جيڭپيڭ گومينداڭنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋىنىڭ جالعان، كوممۋنيستىك پارتياعا قارسى تۇرۋىنىڭ شىن ەكەندىگى سىندى ناعىز كەسپىرىنە كوزى جەتكەننەن كەيىن، زىعىردانى قايناپ قوسىندى تاستاپ اۋىلىنا قايتادى. سونىمەن دوسىنىڭ تانىستىرۋىمەن چۇڭچيڭ ەلەكتر سەرىكتەستىگىنە قىزمەتكە تۇرادى.
  1945 - جىلى 2 - ايدا چۇڭچيڭ ەلەكتر سەرىكتەستىگىندە ”حۋ شىحى وقيعاسى“ تۋىلادى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى نانفاڭ مەكەمەسىنىڭ باسشىلارى جۇمىسشى تابىن نەگىز ەتىپ، تۇتاس قالاعا جەتەكشىلىك ەتىپ، ادامدىق ۇقىققا، دەموكراتياعا تالپىنۋداي بۇقارالىق توڭكەرىستىك كۇرەستى قوزعاپ، گومينداڭ كەرتارتپا كۇشتەرىنە پارمەندى سوققى بەرەدى. كۇرەسكە باتىل، بەينەسى كورنەكتى بولعاندىقتان، حى جيڭپيڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولىپ قابىلدانادى.
  1946 - جىلدىڭ الدىڭعى جارتىسىندا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۇڭچيڭ ەلەكتر سەرىكتەستىگى پارتيا ياچەيكاسى قۇرىلىپ، حى جيڭپيڭ ۇيىمداستىرۋ مۇشەسى بولىپ سايلانادى. پارتيا ياچەيكاسى اق رايوننىڭ قىزمەت باعىتىنا ساي، سەرىكتەستىكتەن اشىق، زاڭدى ”جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر يگىلىك كووپەراتيۆىن“ قۇرىپ، قالىڭ جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردى كوز الداعى جاعدايعا سايكەسۋگە ۇيىمداستىرىپ، ىنتىماقتاستىرىپ، اتتانىسقا كەلتىرىپ، بەيبىتشىلىككە تالپىنۋ، ىشكى سوعىسقا قارسى تۇرۋ، دارا بيلەۋشىلىككە قارسى تۇرۋ، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋ كۇرەسىنە قاتىناسادى.
  1948 - جىلى كوكتەمدە بۇكىل ەل جەڭىسكە جەتۋدەي تاماشا جاعداي قارساڭىندا، وپاسىزداردىڭ ساتقىندىعىمەن حى جيڭپيڭ تۇرمەگە ءتۇسىپ، شىبانپوداعى 2 - ۇلگى تۇرمە، جازىدۇڭ لاگەرى سياقتى جەرلەردە قاماۋدا جاتادى. تۇرمەدە ول جان تۇرشىگەرلىك جازاعا تارتىلسا دا، استە باس يمەي، جاۋمەن قايسارلىقپەن كۇرەس جۇرگىزەدى.
  جازىدۇڭ اباقتىسىنىڭ سىرتىنداعى شاعىن اۋلادا ”جەل قاقتىرۋ“ ورايىندا حى جيڭپيڭ تاۋقىمەتتى بىرگە تارتقاندارمەن ءوزارا حابار - وشار الىسىپ تۇرادى. 1948 - جىلى كۇزدە حى جيڭپيڭ تاۋقىمەتتى بىرگە تارتىپ جاتقاندارمەن بىرگە جاعدايعا تالداۋ جاساپ، جەڭىس الدىنداعى شاتتىققا بىرگە شومادى. ول جالىندى توڭكەرىستىك سەزىممەن بىرنەشە كۇننىڭ ىشىندە ءبىر جاپىراق قاعازعا «ۇرپاقتاردى ازاپتان ارىلتۋ ءۇشىن» دەگەن ولەڭىن جازادى. كەيىن اباقتىدا ونىمەن بىرگە جاتقان جوۋ گۋاڭفۋ، حۋ چۇنفۋ قاتارلىلار ولەڭنىڭ اتىن «تۇرمەنىڭ تۇبىندە» دەپ وزگەرتەدى، سونداي - اق وعان مۋزيكا جازىپ، تاۋقىمەتتى بىرگە تارتىپ جاتقاندار اراسىندا اۋىزدان - اۋىزعا تارالىپ، كوپشىلىكتىڭ كۇرەس جىگەرىنە زور شابىت بەرەدى.
  1949 - جىلى 11 - ايدىڭ 27 - كۇنى گومينداڭ كەرتارتپاشىلارى جازىدۇڭدا جان تۇرشىگەرلىك زور قىرعىنداۋ وقيعاسىن تۋدىرادى. حى جيڭپيڭ جان دارمەنىمەن تۇرمەدەن قاشپاقشى بولعاندا، جاۋ جاعىنان تۇرمەدە اتىپ ولتىرىلەدى. توڭكەرىستىك مۇرات جولىندا ول 31 جاستىق قىرشىن ءومىرىن قۇربان ەتەدى.
  قازىر قۇرباننىڭ اۋىلى بانان رايونى مۋدۇڭ قالاشىعىندا تاڭ قالارلىقتاي وزگەرىستەر جارىققا شىقتى. قۇندى تاريحي مادەنيەت بايلىعىنا سۇيەنىپ، مۋدۇڭ قالاشىعى ”اۋىل شارۋاشىلىعى، مادەنيەت، ساياحات“ ىستەرىن توعىستىرىپ دامىتۋدى دارىپتەپ، ”مۋدۇڭ مادەنيەت ساياحاتى“ ماركاسىن ايگىلەدى. جەرگىلىكتى ورىن تاعى حى جيڭپيڭ قاھارماننىڭ ءومىرى جايلى كورمە ورنىن ارنايى اشىپ، توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنان كەلگەن قوناقتارعا قاھارمان تۋرالى حيكايالاردى اڭگىمەلەپ بەرەدى.
جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.