تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

ياڭ بوكاي: قالامدى قارۋ رەتىندە ۇستاپ، توڭكەرىستى ۇگىتتەدى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 1 - كۇنى چىڭدۋدان بەرگەن حابارى (ءتىلشى لي ليكى). اتىز جولدارى اراسىندا، كوگىلدىر كولشىكتەر كورىنەدى. سىچۋان ولكەسى يىڭشان اۋدانى لوشى قالاشىعى لوشى قابىرستاندىعىنداعى قۇرباندار ەسكەرتكىش بولمەسىنە لوشى قالاشىعىنان شىققان باستاپقى كەزدەگى توڭكەرىس اتويشىسى ياڭ بوكايدىڭ ومىرىنە قاتىستى كوپتەگەن سۋرەتتى ماتەريالدار قويىلعان، بۇقارا ءار دايىم وسى اراعا كەلىپ، توڭكەرىسشىل قۇربانعا قۇرمەت ءبىلدىرىپ تۇرادى.

  ياڭ بوكاي، 1894 - جىلى سىچۋان ولكەسى يىڭشان اۋدانى لوشى اۋىلىنىڭ ياڭجيابا دەگەن جەرىندە دۇنيەگە كەلگەن. 1919 - جىلى ۋ يۇيجاڭ جولداستىڭ بايلانىس جاساۋىمەن، ياڭ بوكاي ەمتيحاننان تولىمدى بولىپ ءوتىپ، ىستەي ءجۇرىپ وقۋعا فرانسياعا اتتانادى. 1922 - جىلى ياڭ بوكاي ەۆروپاداعى كوممۋنيستىك جاستار وداعى ۇيىمىنا قاتىناسادى، 1923 - جىلى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى.

  1925 - جىلى 3 - ايدا ياڭ بوكاي شاڭحايعا قايتىپ كەلىپ، بۇقاراعا يمپەرياليزمگە قارسى تۇرىپ، وتاندى ءسۇيۋدى بەلسەنە ۇگىتتەيدى. كەيىن توڭكەرىس اۋقىمىنىڭ قاۋىرت دامۋى سەبەپتى، پارتيا ورتالىق كوميتەتى ياڭ بوكايدى ۋ يۇيجاڭ قاتارلىلاردىڭ جۇڭگو - فرانسيا داشۋەسىن قۇرۋىنا كومەكتەسۋگە سىچۋانعا جىبەرىپ، وقۋ - اعارتۋ ءبولىمىنىڭ باستىعى مىندەتىن اتقارىپ، كۇندەلىكتى قىزمەتتى جالپى بەتتىك ءبىر جاقتى ەتەدى.

  1926 - جىلى 2 - ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۇڭچيڭ ايماقتىق پارتكوم قۇرىلىپ، ياڭ بوكاي وقۋ - اعارتۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى مىندەتىن اتقارادى. سول جىلى كوكتەمدە ياڭ بوكاي يىڭشانداعى اۋىلىنا قايتىپ، ياڭجيابادا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ يىڭشان اۋدانىنداعى تۇڭعىش ۇيىمى − جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى يىڭشان ياچەيكاسىن قۇرادى. 1926 - جىلى 3 - ايدىڭ 2 - كۇنى سىچۋان ولكەسىندەگى كوممۋنيستىك پارتيا باسشىلىق ەتكەن تۇڭعىش اۋداندىق ديقاندار ۇيىمى ياڭ بوكايدىڭ اۋىلىندا قۇرىلادى. 1927 - جىلعا دەيىن يىڭشان اۋدانىنان جيىنى ءبىر اۋداندىق ديقاندار ۇيىمى، 22 رايوندىق ديقاندار ۇيىمى، 64 اۋىلدىق ديقاندار ۇيىمى قۇرىلىپ، مۇشەلەرى 10 مىڭعا تايايدى.

  1927 - جىلى 3 - ايدىڭ 31 - كۇنى ياڭ بوكاي جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى چۇڭچيڭ ايماقتىق پارتكومنىڭ داچياڭبادا اشقان يمپەرياليزمگە قارسى تۇرۋ بۇقارالىق جينالىسىنا قاتىناسادى. جينالىس چۇڭچيڭدە تۇراتىن ميلليتاريستەردىڭ قاندى قىرعىنداۋىنا ۇشىراپ، 1000نان استام ادام اتىپ ولتىرىلەدى نەمەسە جارالانادى، ياڭ بوكايدىڭ باسى جارالانادى. 15 - شىلدە توڭكەرىسكە قارسى ساياسي وزگەرىستەن كەيىن، ياڭ بوكاي مەن رىن بايگى، شا ديڭ شاڭحايعا بارىپ شينكىن كىتاپحاناسىن قۇرىپ، «فيلوسوفيالىق قاعيدا» سياقتى نەشە 10داعان نازاريالىق كىتاپتى اۋدارىپ باسپادان شىعاردى. ول تاعى «20 - عاسىر جۋرنالى»ن شىعارادى ءارى جۋرنالدا ماركسيزمدى ۇگىتتەيتىن نازاريالىق ماقالالار جاريالايدى.

  جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس بۇرق ەتە تۇسكەننەن كەيىن، ياڭ بوكاي سىچۋانعا قايتىپ كەلىپ، مادەنيەت، وقۋ - اعارتۋ سالاسىندا جانە سىچۋان ارمياسىنىڭ جوعارى جىگىندە بىرلىكساپ قىزمەتىمەن اينالىسادى. 1940 - جىلى ول «حۋاشي گازەتى»نە باسماقالا جازا باستايدى، 1942 - جىلى ۇسىنىس بويىنشا باس قالامگەر بولىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى نەشە ءجۇز ماقالا جازادى. جاقىندارىنىڭ قالامىڭدى قانجارداي قاداعانىڭدى قويساڭشى دەپ ايتقان اقىلىنا، ول: ”ماقالا مەنىڭ قارۋىم، ءدۇزى جوق قارۋدىڭ كەرەگى نە؟“، - دەپ جاۋاپ بەرەدى. 1945 - جىلى 5 - ايدا «حۋاشي گازەتى» گومينداڭ ۇكىمەتى جاعىنان توقتاتىلىپ جابىلادى.

  1944 - جىلى ياڭ بوكاي جۇڭگو دەموكراتيالىق وداعىنا قاتىناسادى ءارى دەموكراتيالىق وداق ورتالىق كوميتەتىنىڭ مۇشەسى جانە دەموكراتيالىق وداق سىچۋان ولكەلىك ياچەيكاسى ۇگىت ءبولىمىنىڭ باستىعى بولىپ سايلانادى. 1946 - جىلى 5 - ايدا دەموكراتيالىق وداق ۇيىمداستىرىپ جۇرگىزگەن، جاڭ لان مەكەمە باستىعى بولعان «مينجۇڭ گازەتى» شىعارىلدى، ياڭ بوكاي باس ديرەكتور، قوسىمشا باس قالامگەر مىندەتىن وتەيدى. جوۋ ىنلاي «مينجۇڭ گازەتى»نىڭ تۇڭعىش سانىنا ”دەموكراتيا اتويشىسى“دەگەن ارناۋ ءسوز جازادى. بۇل گازەت دەموكراتيالىق بىرلەسكەن ۇكىمەت قۇرۋ قۋاتتاماسىن بەلسەنە ۇگىتتەپ، جياڭ جيەشىعا، امەريكا قۇراما شتاتتارىنا تۋى ايقىن تۇردە قارسى تۇرادى، گازەت شىعىپ نە بارى 2 جارىم ايدان كەيىن امالسىزدان توقتاتىلادى. ياڭ بوكاي اسىلگى رەداكسيا قىزمەتكەرلەرىنە باسشىلىق ەتىپ «جاستار الەمى»ن جانە «ءداۋىر قولجازباسى»ن شىعارىپ، شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ شولۋلارى مەن باسقا گازەت - جۋرنالدارداعى العاباسار ماقالالاردى كوشىرىپ جاريالاپ وتىردى.

  1947 - جىلى 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى تاڭ سارىدە، گومينداڭ تىڭشىلارى ياڭ بوكايدىڭ تۇرارجايىن تاركىلەيدى ءارى ونى چىڭدۋداعى ساياسي قىلمىسكەرلەر لاگەرى − جياڭجۇن يامىن تۇرمەسىنە قاماپ تاستايدى. تۇرمەدە ياڭ بوكاي جاۋعا استە باس يمەيدى، جاۋ وعان رايىڭنان قايتۋ حاتىن جازساڭ بوساتامىز دەگەن شارت قويعان كەزدە، ول: ”ءبىر ءارىپ تە جازبايمىن، ءدال قازىر اتىپ تاستاساڭدار دا جازبايمىن. ولگەننەن قورىقپايمىن! كىم ولمەيدى بۇل دۇنيەدە؟ ولسەم دە تاتۋعا تۇرارلىقتاي ءولۋىم كەرەك “، - دەپ قاتاڭ تويتارىس جاسايدى.

  1949 - جىلى 12 - ايدىڭ 7 - كۇنى ءتۇن ورتاسىندا، 55 جاستاعى ياڭ بوكاي تۇرمەدە بىرگە جاتقان 30 نەشە سەرىگىمەن بىرگە گومينداڭ تىڭشىلارى جاعىنان چىڭدۋدىڭ تۇڭحۇيمىن قاقپاسى سىرتىنداعى شى ارچياۋعا تىرىدەي كومىلەدى ...

  قازىر قاھارماننىڭ اۋىلى لوشى قالاشىعى ياڭ بوكايدى ەسكە الۋ ءۇشىن لوشى قابىرستانىن سالىپ، ونى تۇتاس اۋداننىڭ وتانشىلدىق تاربيە بازاسىنا اينالدىردى. ءار جولعى چيڭميڭدە، ”4 - مامىر“ كەزىندە، لوشى قابىرستانىنداعى ياڭ بوكاي سياقتى قۇربانداردىڭ قابىرى الدىندا، قاتار - قاتار تىزىلگەن پيونەرلەر، وداق مۇشەلەرى، كادرلار، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر، جاي بۇقارا نەمەسە قابىر سىپىرىپ، ازا ءبىلدىرىپ، نەمەسە سەرت بەرۋ سالتىن وتكىزىپ، نەمەسە پارتياعا، وداققا كىرگەن كەزدەگى سەرتتەرىن قايتا ەسكە ءتۇسىرىپ، يىڭشان حالقىنىڭ جۇرەگىنەن ماڭگى وشپەيتىن توڭكەرىستىك قۇربانداردى ءتۇرلى فورمالارمەن ەسكە تۇسىرەدى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.