تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

وتانشىل اسكەر يۇي يۋان: ىستىق قان، ادال رۋحتىڭ اسقاق ايبىنى ماڭگى جاسايدى

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 2 - كۇنى چىڭدۋدان بەرگەن حابارى (ءتىلشى گاۋ جيانجۇن). سىچۋاننىڭ سۇينيڭ قالاسىنداعى قۇرباندار قابىرستاندىعى ايبىندى دا جىم - جىرت تىنىشتىق قۇشاعىنا شومعان، وسى جاسىل ورمان اراسىندا قۇرباندار ەسكەرتكىش سارايى، قۇرباندار قابىرى، سونداي - اق 1721 قۇرباننىڭ ەسكەرتكىشى بار، ولاردىڭ اراسىندا وتانشىل اسكەر يۇي يۋاننىڭ قۇلىپتاسى تۇر. ءار جىلعى چيڭميڭدە، مەملەكەت مەرەكەسىندە قىرۋار قالا تۇرعىندارى كەلىپ ازا ءبىلدىرىپ، قابىر سىپىرىپ، وتانشىلدىق تاربيە قابىلدايدى.

  يۇي يۋان، 1893 - جىلى سىچۋاننىڭ سۇينيڭ دەگەن جەرىندەگى شىحۇڭ اۋدانىنىڭ يۇيجيابا قىستاعىندا تۋعان ، بالا كۇنىنەن وتباسى كەدەي بولدى. اشىق تا باتىل، تۋراشىل يۇي يۋان وبىر ۇلىقتاردىڭ اڭگىر تاياعىنا ۇشىراعاندا كوكىرەگى كەككە تولىپ، قارسىلىق كورسەتىپ، ەرىكسىز سىرتقا قاشىپ، اسكەرگە قاتىناسادى. بۇل ءىس ونىڭ ءومىرىن تۇبەگەيلى وزگەرتەدى.

  يۇي يۋان جاۋجۇرەك تە باتىل، تاكتيكاعا شەبەر بولدى. سىچۋان ارمياسىنىڭ ياڭ سىن بولىمىندەگى كەزىندە ول لۋجوۋ جياڭ - ۋتاڭ 1 - كەزەگىنە ارنايى ۇيرەنۋگە جىبەرىلەدى، وقۋىن تاۋىسقان سوڭ قوسىنعا قايتىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى تۋانجاڭ، لۇيجاڭ، ساياسي ساقشى سىليڭى سياقتى مىندەتتەر وتەيدى، سونداي - اق ”شەبەر قولباسى“ دەگەن اتاعىمەن تانىلادى. سولتۇستىككە جورىق سوعىسى باستالعاندا يۇي يۋان جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەن گومينداڭ پارتياسىنىڭ سەلبەستىگىن قولدايدى، سونداي - اق ياڭ انگۇڭ، ۋ يۇيجاڭ سياقتى ادامداردىڭ ىقپالىندا ماركسيزم يدەياسىن قابىلداي باستايدى. 1926 - جىلى 8 - ايدا جۋ دى ياڭ سىن بولىمىنە بارىپ قىزمەت ورىستەتەدى، وسى كەزدە ەكەۋى قويۋ ارالاسادى، يۇي يۋان وسىدان سوڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولىپ، اتى زاتىنا ساي توڭكەرىسشىگە اينالادى.

  1926 - جىلى ۋانشيان اۋدانىندا جۇڭگو مەن شەتەلدى ءدۇر سىلكىندىرگەن ”5 - قىركۇيەك قاندى ۋاقيعاسى“ تۋىلادى. ۇلى بريتانيا سوعىس كەمەسىنىڭ سۇراپىل زەڭبىرەك وعى الدىندا، يۇي يۋان اسكەرلەرگە باتىل قولباسشىلىق ەتىپ، قايراتتانا قارسى سوققى بەرەدى. شايقاستا ول جەكە باسىنىڭ اماندىعىن قايىرىپ قويىپ، جان قيارلار اترەتىن قۇرىپ، ”جياحى“ اتتى ۇلى بريتانيا سوعىس كەمەسىنە لاپ قويادى، باسى مەن بالتىرى جارالانىپ قان سۋداي اعىپ تۇرسا دا كەرى شەگىنبەي، ەڭ سوڭىندا ۇلى بريتانيا سوعىس كەمەسىنىڭ باستىعى دارليدى جانە قىرۋار اسكەردى اتىپ ولتىرەدى. جاڭ لان ونى ”مينگودان بەرى يمپەرياليزمگە جۇرەكتىلىكپەن قايتارما سوققى بەرگەن تۇڭعىش جۇڭگولىق“ كوماندير دەپ القايدى.

  12 - ءساۋىر كەرى توڭكەرىستىك ساياسي وزگەرىستەن كەيىن، ياڭ سىن جياڭ جيەشىگە ەرىپ توڭكەرىسكە وپاسىزدىق جاساپ، سىلتاۋ تاۋىپ يۇي يۋاننىڭ اسكەري مىندەتىن كۇشىنەن قالدىرادى. 1929 - جىلى جاڭ لاننىڭ تانىستىرۋىمەن يۇي يۋان سىچۋان ارمياسىنىڭ ليۋشياڭ بولىمىنە قوسىلىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى لۇيجاڭ، شىجاڭ، ولكە ورتالىعى ساقشى مەكەمەسىنىڭ باستىعى، پارتيزاندار سىليڭى سياقتى مىندەتتەر وتەيدى. وسى ارالىقتا ول جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ءۇشىن قىرۋار قىزمەت ىستەيدى، 1930 - جىلى ”جياڭجين قارۋلى كوتەرىلىسى“نە قۇپيا قاتىناسادى، سونداي - اق بەلسەنە ءادىس - امال قاراستىرىپ جاسىرىن پارتيا مۇشەلەرى مەن العاباسار قايراتكەرلەردى قۇتقارادى، قورعايدى. 1935 - جىلى يۇي يۋان ورنالاستىرۋ بويىنشا العى شەپكە بارعان كەزىندە، ومىرىنە تونگەن حاۋىپ - قاتەرگە قاراماي، ورنالاستىرۋدى رەتتەۋ، شەپتى اۋىستىرۋ سىلتاۋىمەن قىزىل ارميانىڭ شەكارادان ءوتۋىن ءساتتى قورعايدى.

  1942 - جىلى جاڭ لاننىڭ تانىستىرۋىمەن يۇي يۋان جۇڭگو دەموكراتيالىق ساياسي ۇيىمدار وداعىنا قاتىناسادى. ول ءبىر جاعىنان، ءوزىنىڭ چۋانكاڭ اسكەري - اكىمشىلىك سالاسىنداعى ىقپالىنان پايدالانىپ قىزمەت ورىستەتسە، ءبىر جاعىنان، اتا مەكەنى شىحۇڭدا جۇڭگو دەموكراتيالىق ساياسي ۇيىمدار وداعى ۇيىمىن دامىتادى.

  1947 - جىلى 6 - ايدىڭ 1 - كۇنى ءتۇن ورتاسىندا يۇي يۋان باقىتقا قارسى قولعا تۇسەدى، سونداي - اق چىڭدۋ ساياسي قىلمىسكەرلەر لاگەرىنە − جياڭجۇن جامبىلى تۇرمەسىنە قامالادى. گومينداڭ تىڭشىلارىنىڭ اياۋسىز جازا قولدانىپ، زورلاپ مويىنداتۋى مەن ۇرەيلەندىرىپ شىرعالاۋى الدىندا يۇي يۋان باستان - اياق باس يمەيدى، ادىلەت جولىنان تانبايدى. قاتتى اشۋ كەرنەگەن كەزدە وسى ءبىر قايىسپاس - قايسار جاۋىنگەر ۇستەلدە تۇرعان كەسەنى الىپ تىڭشىعا جىبەرىپ قالىپ، ”مەنى تەرگەيتىن قانداي تولىمدىلىعىڭ بار؟“ دەپ اقىرادى. 1949 - جىلى 12 - ايدىڭ 7 - كۇنى ءتۇن ورتاسىندا يۇي يۋان تۇرمەدەگى 30 نەشە توڭكەرىستىك جاۋىنگەر سەرىكتەرىمەن بىرگە چىڭدۋدىڭ شى ارچياۋ كوپىرىندە ەرلىكپەن قۇربان بولادى، سول جىلى ول 56 جاستا ەدى.

  چىڭدۋ ازات بولعاننان كەيىن، چۋانشيبەي ۋاقىتتىق اسكەري - اكىمشىلىك ىستەر كوميتەتى 1950 - جىلى 1 - ايدىڭ 19 - كۇنى يۇي يۋان قاتارلى شى ارچياۋ كوپىرىندە قۇربان بولعاندارعا ارناپ ايبىندى ازا ءبىلدىرۋ سالتىن وتكىزەدى. 1951 - جىلى 3 - ايدىڭ 5 - كۇنى چۋانشي اكىمشىلىك مەكەمەسى يۇي يۋانعا توڭكەرىستىك قۇربان اتاعىن بەرۋدى بەكىتەدى، سول كۇنى شىحۇڭ اۋدانى دا جينحۋا قالاشىعىندا 5000نان استام ادام قاتىناسقان ”يۇي يۋان قۇربانعا ازا ءبىلدىرۋ جينالىسى“ن اشادى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.