”ءبىرىنشى وتكەل“دەن اسىپ، ۇزاق جورىق باستالعان جەر جاڭا بەينەگە ەندى

　　6 - ايدىڭ 11 - كۇنى ”تىلشىلەردىڭ ۇزاق جورىقتى قايتالاي ءجۇرۋى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تىلشىلىك قيمىلىنىڭ باستالۋ سالتى جياڭشيدىڭ يۇيدۋىندا وتكىزىلدى. وسى كۇنى ورتالىق كوميتەت ۇگىت ءبولىمى جياڭشيدىڭ يۇيدۋىندا، رۇيجينىندە جانە فۋجياننىڭ چاڭتيڭىندە، نيڭحۋاسىندا ”ايبىندى 70 جىل كۇرەسكە تولى جاڭا ءداۋىر − تىلشىلەردىڭ ۇزاق جورىقتى قايتالاي ءجۇرۋى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تىلشىلىك قيمىلىنىڭ باستالۋ سالتىن وتكىزدى. بۇكىل ەلىمىزدەگى 30 نەشە اقپارات قۇرالىنان كەلگەن 500 نەشە اقپارات ءتىلشىسى باستالۋ سالتىنا قاتىناستى. سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جوۋ مي تۇسىرگەن

　　بۇل كوپىر ۇزاق جورىققا اتتانعانداردى بۋىرقانعان دۇلەي تولقىنداردان اسىرىپ، جەڭىستىڭ جاعالاۋىنا باستايدى.

　　بۇل كوپىر قيىندىق پەن داڭىقتىڭ كۋاسى، حالىق تىلەگىنىڭ، پارتيا تىلەگىنىڭ تىعىز بايلانىستى ەكەندىگىنىڭ سيموۆلى.

　　6 - ايدىڭ 11 - كۇنى، جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ ”تىلشىلەردىڭ ۇزاق جورىقتى قايتالاي ءجۇرۋى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تىلشىلىك قيمىلى قىزىل ارميانىڭ ۇزاق جورىققا جينالىپ اتتانعان جەرى − جياڭشيدىڭ يۇيدۋىنان باستالدى.

　　يۇيدۋ وزەنى جىلىپ اعىپ جاتىر، كەزىندە ورتالىق قىزىل ارمياسىنىڭ نەگىزگى كۇشى جولعا شىققان وتكەلدىڭ جانىندا، قالقىما كوپىر 85 جىلدىڭ الدىنداعى قان كەشىپ، وتقا ورانعان تاريحتى ءۇنسىز عانا اڭگىمەلەپ، ”يۇيدۋ حالقى شىنىمەن جاقسى، سوۆەتتىك رايونداعى حالىقتار تۋىستاس“ دەگەن قىزعىلىقتى اڭگىمەنى جەتكىزىپ تۇرعانداي.

كوپىرلەر تۇتاستى

　　يۇيدۋ اۋدانى گۇڭجياڭ قالاشىعى جيانگو جولىنداعى ەسىك تاقتايى جوق ءبىر ەسكى ءۇي قازىر ساياحاتشىلار اتاعىنا جىعىلىپ كەلىپ، ۇزاق جورىقتى سەزىنەتىن جەرگە اينالدى. كىجيا كونە ۇيىندە ”ەكى كوزدى، ءۇش بولمە“ تولىق ساقتالعان، ايتسەدە ەسىكتەن كىرەتىن جەردە ەسىك تاقتايى جوق. بۇل قىزىل ارميانىڭ ۇرپاعى ليۋ گۋاڭپەيدىڭ اتا - باباسىنان قالعان ءۇي.

　　بالا كۇنىندە ليۋ گۋاڭپەي: ”ۇيىمىزدە نەگە ەسىك جوق؟“، - دەپ سۇراعاندا، شەشەسى وعان: ”ەسىك تاقتايىن ۇلى اكەڭ قىزىل ارميانىڭ كوپىر سالۋىنا بەرگەن“، - دەپ جاۋاپ بەرەتىن.

　　كوپىر − قىزىل ارميانىڭ تاعدىرىن بەلگىلەدى.

　　1934 - جىلى 10 - ايدا، يۇيدۋ وزەنىنىڭ سولتۇستىك جاعاسىنا ورتالىق قىزىل ارمياسىنىڭ نەگىزگى كۇشى 5 جۇنتۋانداعى، سونداي - اق ورتالىق كوميتەت، اسكەري ىستەر كوميتەتى ورگانىنداعى جانە توتە قاراستى قوسىنداعى 86 مىڭنان ارتىق ادام جينالدى. وسى كەزدە ماڭايدا جاۋ ارمياسىنىڭ قالىڭ قولى قورشاي قۋعىنداپ، توسقاۋىلداپ، قىسپاققا العان بولاتىن.

　　كوپىر − ارميا مەن حالىقتىڭ بالداي ءتاتتى تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگىن بەينەلەيدى.

　　قىزىل ارميا ۇزاق جورىققا اتتانعاندا، بۇقارا ىرىقتىلىقپەن ەسىك تاقتايىن، توسەك تاقتايىن، اۋەلى، تابىتىن، ۇيىندەگى كەرەككە جارايتىن اعاش ماتەريالدارىنىڭ ءبارىن قالقىما كوپىر جاساۋعا اكەلىپ بەردى. 8 نەگىزگى وتكەل، 5 قالقىما كوپىر ارقىلى قىزىل ارميا يۇيدۋ وزەنىنەن ءوتىپ، ۇزاق جورىققا اتتاندى.

　　سونىمەن يۇيدۋ وزەنى ”ۇزاق جورىقتىڭ ءبىرىنشى وتكەلى“ دەگەن ۇمىتىلماس اتاققا يە بولدى.

　　85 جىل قاس قاققانشا وتە شىقتى. ”ۇزاق جورىقتاعى ءبىرىنشى وتكەل“دىڭ جانىندا ورتالىق قىزىل ارميانىڭ ۇزاق جورىققا اتتانۋ ەسكەرتكىشى ەڭسە كوتەرىپ، سوۆەتتىك رايونداعى ارميا مەن حالىقتىڭ ءبىر نيەتتە بولا وتىرىپ، قاندى شايقاس جۇرگىزگەن داڭقتى شاقتارىن اڭگىمەلەۋدە.

　　كوپىر − يۇيدۋدىڭ ۇلى وزگەرىسىنە كۋا.

　　”قازىر وتكەلدىڭ بارىنە كوپىر سالىندى“. 5 قالقىما كوپىردىڭ ورنىنا 35 ۇلكەن كوپىر سالىندى، 2017 - جىلى سالىنىپ بىتكەن زىشان گۇڭجياڭ كوپىرى ەڭ جاڭا كوپىر... 1996 - جىلى قىزمەتكە قاتىناسقان يۇيدۋ اۋداندىق قاتىناس مەكەمەسىنىڭ كادرى ديڭ شىرۇڭ يۇيدۋ وزەنىندەگى كوپىرلەردى انىق بىلەدى.

　　”قىستاعىمىزداعى كوكونىستەر مەيلى سولتۇستىكتە نانچاڭعا، نە وڭتۇستىكتە گۋاڭدۇڭعا جەتكىزىلسىن، 100 كيلومەتر جولدى از باسادى“. كوپىردەن 10 كيلومەترگە جەتەر - جەتپەس قاشىقتىقتاعى يۇيدۋ اۋدانى زىشان سەلەن قۇرامى مول كوكونىس كاسىپ باقشاسىندا وسىزاماندانعان ولشەمدى كوكونىس جىلىجايلارى قاز - قاتار تىزىلگەن، زىشان قالاشىعى تانتۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ليۋ ليانيۇننىڭ وسى كوپىرگە تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىگى بار، قىستاقتا ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان 109 كەدەي وتباسى بار، ولاردىڭ ءبارى كوكونىس كاسىبىنە ارالاستى.

　　قىزىل توپىراقتىڭ وزگەرۋىنە كوپىر بىردەن - ءبىر كۋاگەر ەمەس. 85 جىلدىڭ الدىنداعى ءبىر كۇنى كەشتە، رۇيجيننىڭ يەپيڭىنەن 10 كيلومەترگە جەتەر - جەتپەس قاشىقتىقتاعى حۋاڭشا قىستاعى − حۋاۋ تابيعي قىستاعىندا 17 جاس تولارساقتان قان كەشەتىن ساپارعا اتتاندى. جولعا شىعۋدان بۇرىن، ولار 17 قاراعاي وتىرعىزىپ، وتباسىنداعىلارمەن ”قاراعايدى كورگەندە ادامدى كورگەندەي بولۋ“عا ۋادەلەستى. قازىر قىستاققا بارساڭىز، قاراعاي كورىك بەرىپ، اق داۋالدى قارا كوك توبەلى كىجيا ۇيلەرى بوي كوتەرگەن، بىرنەشە ۇرپاق ادام تۇرعان الاسا دا توزىعى جەتكەن، جەل ازىناپ، تامشى سورعالايتىن توپىراق حۋاۋلاردىڭ ورنىنا ”ساۋلەتتى ۇيلەر“ سالىنعان.

　　”شاجۋبا، شاجۋبا، قولجاۋلىق جۋاتىن سۋ جوق“. 80 نەشە جىلدىڭ الدىندا، ماۋ زىدۇڭ جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ اۋىز سۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن، قىزىل ارميا جاۋىنگەرلەرىن باستاپ ءبىر قۇدىق قازدى، شاجۋبالىقتار سونىمەن تازا قۇدىق سۋىن ءىشتى. بۇقارا بۇل قۇدىققا ”قىزىل قۇدىق“ دەپ ات قويدى.

　　”سۋ ىشكەندە قۇدىق قازۋشىنى ۇمىتپا“ دەگەن اڭگىمە جاڭا جۇڭگوداعى بىرنەشە ۇرپاق ادامعا ابدەن تانىس. 80 نەشە جىلدان كەيىن، ”رەسپۋبليكانىڭ بەسىگى“ رۇيجين قالاسى اۋەلگى ماقساتىن وزگەرتپەي، بۇقارا كوڭىل بولەتىن ”ۇساق ىستەر“دەن باستاپ ىستەپ، اۋىل - قىستاقتاعى حاۋىپسىز اۋىز سۋ ينجەنەرياسىن كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋدەگى، وركەندەتۋدەگى نەگىزدىك قىزمەت رەتىندە مىقتاپ يگەرىپ، قالا مەن اۋىلدى سۋمەن قامداۋدى ءبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانىن اتقارىپ، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىنىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىن %100 شەشۋگە كەپىلدىك ەتتى.

　　اۋىل - قىستاقتاعى قاتەرلى 695 مىڭ 200 توپىراق ءۇيدى وزگەرتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى 5 ميلليون 460 مىڭ ادامنىڭ حاۋىپسىز اۋىز سۋ ماسەلەسىن ءبىر جايلى ەتىپ، تاۋلى وڭىردەگى 3 ميلليونعا جۋىق بۇقارانىڭ ەلەكتر جەتكىزىلمەۋ جانە ۇزاق ۋاقىت ”ەلەكتر كەرنەۋى تومەن بولۋ“ ماسەلەسىن شەشتى... ۇزاق ۋاقىتتان بەرى گاننان سوۆەتتىك رايونىن مازالاعان تۇرعىن ءۇي قيىنشىلىعى، اۋىز سۋ قيىنشىلىعى، ەلەكتردەن پايدالانۋ قيىنشىلىعى، جول ءجۇرۋ قيىنشىلىعى، وقۋ قيىنشىلىعى، اۋرۋ كورسەتۋ قيىنشىلىعى سياقتى ماسەلەلەر بىرتىندەپ شەشىم تاۋىپ كەلدى.

　　”وزەننەن وتەتىن كوپىردەن تارتىپ، گاننان سياقتى بۇرىنعى ورتالىق سوۆەتتىك رايونىنىڭ گۇلدەنۋىن، دامۋىن قولدايتىن قاتىستى ساياساتتاردىڭ العا قويىلۋىنا، ۇلكەنى ستراتەگيالىق ورنىن تۇراقتاندىرۋدان، كاسىپتى دامىتۋدان، نەگىزدىك قۇرىلعىدان تارتىپ، كىشكەنەسى قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرعىن ۇيىنە، بۇقارانىڭ اۋىز سۋىنا، بالالاردىڭ وقۋىنا دەيىن... مۇنداعى ارقاۋ بۇقارانىڭ تۇرمىسىن بارعان سايىن جاقسارتۋ“. ورتالىق سوۆەتتىك رايونى تاريحىنىڭ مامانى ليڭ بۋجيدىڭ قاراۋىنشا، بۇل كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەلەرىنىڭ بۇلجىماس اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشى.

جۇرەكتەر توعىستى

　　”شي شۋجي“دىڭ فاميلياسى شي ەمەس، ءشۇي.

　　”ول كوپشىلىككە وتە كوپ ىستەردى ىستەپ بەردى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ قۋانىشتى ءىسى بولسا تۇگەلدەي وعان ايتقىسى كەلىپ تۇرادى، ونىڭ ۇستىنە، كىجيا ديالەكتىندە’ءشۇي‘ مەن ’شي‘ ۇندەس بولعاندىقتان، كوپشىلىك ونى’شي شۋجي‘ دەپ اتاۋعا ادەتتەنىپ كەتتى“. كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە اۋىلعا تۇسكەن 2 جىلدا، جياڭشي جاراتىلىستىق عىلىمدار داشۋەسىنەن شيڭگو اۋدانى چۇڭشيان اۋىلى چۇڭ - ي قىستاعىنا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە تۇسكەن ءبىرىنشى شۋجي ءشۇي ليشين جاڭا ەسىمگە يە بولدى.

　　وسى سياقتى ”جاناما ەسىم“ قويىلعاندار از ەمەس: جاراتىلىستىق بايلىق مينيسترلىگىنىڭ ”80 - جىلداردان كەيىن تۋىلعان“ كادرى لي جاۋ - ي بۇرىن گانشيان رايونى ۋيۇن قالاشىعى شياتان قىستاعىنىڭ ءبىرىنشى شۋجيى بولىپ تۇرعاندا، قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ قۇدىق قازىپ، ءتاتتى جاپىراقتى كۇرەڭكەي شارۋاشىلىعىن دامىتىپ، ”قۇدىق قازۋشى شۋجي“ اتانعان؛ جياڭشي ولكەسى قارجى قوسۋ توبىنان رۇيجين يەپيڭ اۋىلى داشىڭ قىستاعىنا تۇسكەن ءبىرىنشى شۋجي ليۋ حۋانيىڭ، بەستە قامسىزداندىرىلاتىن، ەڭ تومەنگى تۇرمىسى قامتاماسىزداندىرلاتىن، سونداي - اق باسپاناسىز كەدەي وتباسىلارىنا ”ارمانداعى قونىس“ سالىپ بەرىپ، ”قارسى الۋعا يە بولعان شۋجي“ اتانعان بولاتىن...

　　گاننان − ۇزاق جورىقتىڭ باستالعان جەرى ءارى سوۆەتتىك رايون كادرلارىنىڭ تاماشا ستيلى باستاۋ العان جەر. مەيىرلەنە ايتىلعان ءاربىر جاناما ەسىمنىڭ استارىندا، كادرلار مەن بۇقارانىڭ جۇرەكتەرىن توعىستىرعان ”جۇرەكتەردى جالعاعان كوپىرلەر“ تۇرعانى انىق.

　　وسىنداي قويۋ سۇيىسپەنشىلىكتىڭ قۇپيا شيفرى، سول كەزدە قىزىل ارميا 1 - جۇنتۋان 2 - شى 4 - تۋاننىڭ ساياسي كوميسسارى ياڭ چىڭ - ۋ گەنەرالدىڭ «قوش بول، يۇيدۋ وزەنى» دەگەن شىعارماسىندا جازىلعان: ”وسىنداعى اۋىلداستار ءبىزدى سىرتقا تەپكەن جوق، ءتىپتى، ءبىزدى جاقىندارىنان دا ارتىق كورىپ، كيىم - كەشەكتەرىمىزدى جاماپ بەرىپ، بىزگە ءشوپ شاقاي توقۋدى ۇيرەتتى، مەرەكە - مەيرامدا جان اشىر - جاقىندارىن كۇتىپ العانىنداي، ءيىسى مۇرىندى جاراتىن ءتاتتى كارتوپ، قىزىل كۇرىش جانە ءدامى ءتىل ۇيىرەتىن قۋىرماشتارىن اۋزىمىزعا توسەدى...“.

　　وسىنداي قويۋ سۇيىسپەنشىلىكتىڭ قۇپيا شيفرى، 80 نەشە جىلدىڭ الدىنداعى حالىق اندەرىندە جازىلعان: ”سوۆەتتىك رايون كادرلارىنىڭ ستيلى تاماشا، قىزمەت ىستەگەندە ازىقتارىن الا جۇرەدى...“، جاپالى توڭكەرىس جىلدارىندا، پارتيالى كادرلار جۇمىسشى - ديقان بۇقاراسىمەن بىرگە ”باردى ءبولىپ جەپ، جوققا قاناعات ەتتى“، كوپتەگەن سوۆەتتىك رايون كادرلارى ءوز ازىقتارىن الا ءجۇرىپ قىزمەت ىستەپ، بار ىقىلاسىن حالىققا ارناعان، پاك - كىرشىكسىز ستيلى بۇقارانىڭ شىن جۇرەكتەن قولداۋىنا يە بولدى.

　　85 جىلدان كەيىن، ”سوۆەتتىك رايون كادرلارىنىڭ تاماشا ستيلى“نىڭ جاڭا داستانى قايتا جازىلدى. گانجوۋ قالاسىنداعى 3509 اكىمشىلىك قىستاقتىڭ (الەۋمەتتىك اۋماق) بارىندە قىستاقتا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجي جانە قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى بار، 85 مىڭ 900 كادر 290 مىڭ 400 كەدەي وتباسىمەن جۇپ قۇراپ، جۇپ قۇراپ كەدەي وتباسىلارىن سۇيەمەلدەۋمەن بۇكىلدەي قامتۋدى جۇزەگە اسىردى.

　　85 جىلدىڭ الدىندا بايىرعى رايون حالقى توڭكەرىستى قولداۋ ءۇشىن، وتباسىلارىنداعى جاستاردى ارت - ارتىنان سوعىس مايدانىنا اتتاندىردى، يۇيدۋ وزەنىنەن ەندەي وتكەن 86 مىڭنان استام قىزىل ارميانىڭ 50 مىڭنان استام ادامى گانناندىق بولاتىن.

　　سۋ ىشكەن قۇدىعىڭا تۇكىرمە، اۋەلگى ماقساتتان اۋىتقىما. سوۆەتتىك رايونىنىڭ دامۋى ءۇشىن، بۇگىنگى كۇندە ورتالىقتىڭ 42 مەملەكەت ورگانى مەن قاتىستى ورىندارى گاننانعا باعىتتامالى كومەك كورسەتىپ، 3 توپتاعى 121 تاڭداۋلى كادر گانناننىڭ ءارقايسى اۋداندارىندا (قالا، رايون)، گانجوۋ ەكونوميكالىق اشۋ رايونىندا ءمانساپقا ءىلىنىپ، سۇيەمەلدەۋگە ىشكەرىلەي ارالاسۋدا.

　　ءمانساپقا ءىلۋ مەرزىمى تولعاندا، ءوزى تۇرعان قىستاق تا تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلادى، جۇڭگو گازەتىنەن ءمانساپقا ءىلىنىپ حۇيچاڭ اۋدانى جۋلان اۋىلى داشيبا قىستاعىنا بارىپ ءبىرىنشى شۋجي بولعان فىڭ زۇڭۋي كەرىسىنشە تاعى ءبىر جىل قىستاقتا قالىپ، ءسوز جوق، تۇڭعيىق گۇلى ءدالىزىن سالىپ بولىپ، جىلىجايدا كوكونىس ءوسىرۋ بازاسى بازارىن ورنىقتىرعاننان كەيىن ءبىراق قايتۋدى ۇيعاردى.

　　كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ”جاڭا جورىعى“نا ءدوپ كەلگەندە، ۇزاق جورىقتىڭ باستالعان جەرىنە كەلگەن كادرلار شىن نيەتتەرىمەن كۇش جالعاي ءبىلدى.

تاعى اتتاندى

　　2019 - جىلى گانجوۋدان اتتانعان 100 - كەزەكتى جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى، 2018 - جىلى اتتانعان 100 - كەزەكتى پويەزبەن سالىستىرعاندا تۋپ - تۋرا 7 اي ىلگەرى اتتاندى.

　　گانجوۋ كەدەنىنىڭ ساناعىندا كورسەتىلۋىنشە، بيىل 1 - توقساندا، گانجوۋ كەدەنى جالپى باقىلاپ - باسقارىپ وتكىزگەن جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى (گانجوۋ) 72 كەزەككە، ولشەمدى تيەۋىش قوراپ 6356عا، تاۋار قۇنى ءبىر ميلليارد 243 ميلليون يۋانعا جەتىپ، بىلتىرعى سايكەس مەزگىلىمەن سالىستىرعاندا جەكە - جەكە %200، %227 ، %192 ارتىپ، جۇڭگو - ەۆروپا كەزەكشى پويەزى (گانجوۋ) ”ءساتتى باستاما“عا قول جەتكىزگەن.

　　كەزەكشى پويەزدەردى اتتاندىراتىن گانجوۋ پورتى بۇكىل مەملەكەتتە اۋدان دارەجەلى قالاداعى ءبىرىنشى ىشكى قۇرىلىقتىق وتكەل. 2016 - جىلى كەزەكشى پويەز قاتىناعاننان كەيىن، نانكاڭ مەن ەۆروپانىڭ جۇك تاسىمالىنا جۇمسايتىن ۋاقىتى بۇرىنعى 45 كۇننەن 15 كۇنگە قىسقاردى. تەڭىزگە جاقىن ەمەس، جاعالاۋعا ورنالاسپاعان، اعاش ماتەريالدار بايلىعى تاپشى گانجوۋدىڭ نانكاڭى، ”بۇكىل الەمنەن ساتىپ الۋ، بۇكىل الەمگە ساتىپ بەرۋ“گە سۇيەنىپ، نەشە 100 ميلليارد يۋان قۇنعا يە ءۇي جيھازدارى كاسىپورىن شوعىرىن ”جوقتان بارلىققا“ كەلتىردى.

　　”گاننان سوۆەتتىك رايونى تەگىننەن جاڭالىق اشۋدىڭ بەسىگى، كەزىندەگى اكىمياتتار، وقۋ - اعارتۋ ءتۇزىمى، ءوندىرىس سەلبەستىك كووپەراتيۆتىك ءتۇزىمى دەگەندەردىڭ بارلىعى اق قاعازدىڭ ۇستىنە قۇرىلعان بولاتىن“، - دەيدى ليڭ بۋجي.

　　تاريحقا قايىرىلا قاراۋ، ءتىپتى دە ويداعىداي العا ىلگەرىلەۋ ءۇشىن بولماق.

　　گانجوۋ پورتىنىڭ قۇرىلۋى − گانجوۋ قالاسىنىڭ تىڭ جورىقتا باتىل ويلاپ، جۇرەكتىلىكپەن ىستەگەندىگىنىڭ جان تەبىرەنتەرلىك ناعىز كەسكىنى دەۋگە بولادى. سيرەك جەر مەتالدارى، ۆولفرام بايلىق ابزالدىلىعىنا سۇيەنىپ، ”جۇڭگو سيرەك جەر مەتالدارى اڭعارى“ن جوبالاپ قۇردى؛ ونەركاسىپ ابزالدىلىعىن تياناق ەتىپ، ”جياڭشي - گۋاڭدۇڭ جوعارى جىلدامدىقتى تەمىر جولى“ جاعالاۋىنداعى ەلەكتروندىق ينفورماتسيا كاسىپ بەلدەۋىن كۇش سالا قۇردى؛ مەملەكەتتىڭ ونەركاسىپ بەتالىسىنا ىلەسە، جاڭا ەنەرگيالى اۆتوكولىك، بيولوگيالىق ەمدەۋ جانە ءدارى - دارمەك سياقتى ستراتەگيالىق جاڭادان گۇلدەنگەن كاسىپتەر گانناننىڭ كەڭ - بايتاق جەرىندە تىڭنان قوسىلدى.

　　2012 - جىلى 6 - ايدا، «مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ گاننان قاتارلى بۇرىنعى ورتالىق سوۆەتتىك رايونداردى گۇلدەندىرۋگە، دامىتۋعا قاتىستى بىرنەشە پىكىرى» شىعارىلىپ اتقارىلدى، گاننان سوۆەتتىك رايونىن گۇلدەندىرۋ، دامىتۋ مەملەكەتتىك ستراتەگيا دارەجەسىنە كوتەرىلدى.

　　بۇكىل مەملەكەتتىك تۇڭعىش توپتاعى وسىزاماندانعان زات اينالىمىندا جاڭالىق اشۋ، دامىتۋ سىناق ءتۇيىنى قالاسى تىزىمىنە ەنىپ، مەملەكەتتىك كەدەيلەردى ساياحات ارقىلى سۇيەمەلدەۋ سىناق ءوڭىرى قۇرىلىسىندا جاڭالىق اشىپ، كەدەيلەردى ساياحات ارقىلى سۇيەمەلدەيتىن 100 ءتۇيىندى قالاشىق قۇردى... الدىمەن اتقارىپ، الدىمەن سىناق جۇرگىزىپ، جاڭالىق اشۋ جونىندە ىزدەنگەن گانجوۋ قالاسىندا جالپى مەملەكەت، ولكە دارەجەلى ورىندار بەكىتكەن ماڭىزدى تۇعىر 220عا جەتىپ، بۇكىل مەملەكەتتە مەملەكەت، ولكە دارەجەلى ورىندار بەكىتكەن ماڭىزدى تۇعىر ەڭ كوپ بولعان رايون، قالالاردىڭ بىرىنە اينالدى.

　　قىزىل توپىراقتى جەردە شىت جاڭا وزگەرىستەر، تىڭ تىنىستار تولاسسىز تۋىلۋدا.

　　بۇرىن قات - قابات قورعاندار مەن تاۋلاردىڭ قورشاۋىندا جاتقان ۇزاق جورىقتىڭ باستالعان جەرى قازىرگى كۇندە ساتسىزدىكتەن سارا جول اشىپ، قارىشتاپ دامۋدىڭ ”تەز جولى“نا ءتۇستى: 2011 - جىلدان 2018 - جىلعا دەيىن، وڭىرلىك ءوندىرىستىڭ جالپى قۇنىنىڭ جىلدىق ورتاشا ارتۋ مولشەرى %10 بولىپ، 2018 - جىلى بۇكىل قالانىڭ وڭىرلىك ءوندىرىس جالپى قۇنى، قازىنالىق جالپى كىرىسى، تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان قارجى قاتارلى 10 ءتۇرلى كورسەتكىشتىڭ ارتۋ مولشەرى جياڭشي ولكەسى بويىنشا ءبىرىنشى بولدى.

　　باسىپ وتكەن جولداردىڭ ازاپ - توزابى مول بولعانىمەن، اقىرى جەڭىس تۇعىرىنان كورىندى.

　　حالىقتىڭ باقىتىن كوزدەپ، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىن كوكسەپ، ۇزاق جورىق رۋحىن ايگىلەدى، قىزىل گەنگە مۇراگەرلىك ەتىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ ۇزاق جورىق جولىندا، گانناننىڭ كەڭ - بايتاق دالاسى قايراتتانا العا ۇمتىلۋدا.

　　(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 11 - كۇنى نانچاڭنان بەرگەن حابارى)