− شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 9 - شى 161 - تۋاننىڭ زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرى، شەكارا قورعاۋشى ۋي دىيوۋ جونىندە
اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ
جانىمىزداعى ۇلگىلەر
ءتىلشى سۇڭ ياۋىن
6 - ايدىڭ 22 - كۇنى ءتىلشى اۆتوكولىكپەن ساربۇلاق ساحاراسىنىڭ قويناۋىنا جەتتى. جالعىز اياق جولدىڭ انا باسىندا ءبىر بولمەلى تام ءۇي كورىنەدى، مىنە بۇل ”شەكارا قورعاۋشى كاريا“ ۋي دىيوۋدىڭ ءۇيى.
ءبىر راديو، ءبىر ءدۇربى، ءبىر قويشى تاياعى، ءبىر سۋ تورسىق − مىنە بۇلار شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى 9 - شى 161 - تۋاننىڭ زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرى، شەكارا قورعاۋشى ۋي دىيوۋدىڭ ءار كۇنى مال باعا ءجۇرىپ شەكارانى شارلاعاندا الىپ جۇرەتىن ”قۇرالدارى“. 55 جىلدان بەرى، ۋي دىيوۋ باستان - اياق اۋەلگى ماقساتتان اينىماي، ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى ءوزىنىڭ ”وتان ءۇشىن شەكارا ءوڭىردى قورعاۋ“ ۋادەسىن ورىندادى.
■ ءبىر توسبەلگى پارتياعا بەرگەن ۋادەسىنىڭ كۋاسى
79 جاستاعى ۋي دىيوۋ كاريانىڭ بەت الپەتىن جىلدار ءىزى ايعىزداسا دا، ءبىراق كيىپ العان ميسايفۋىنىڭ ءار بەرۋىمەن رۋحتى كورىنىپ تۇر. كەۋدەسىنە تاعىپ العان ”شەكارا قورعاۋشى“دەگەن توسبەلگىسى كۇن نۇرىنا شاعىلىسىپ ەرەكشە كوز تارتادى.
”كوڭىلىم تولاتىنى، وتان ءۇشىن شەكارا ءوڭىردى قورعاعان وسى نەشە ون جىلدان بەرى مۇندا وقيعا تۋىلعان جوق“. ۋي دىيوۋ بۇل سوزدەردى ايتقاندا جۇزىنەن ماقتانىش كۇلكىسى ەستى.
1964 - جىلى ۋي دىيوۋ بەيجيڭدە قىزمەت ىستەۋ ورايىنان باز كەشىپ، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ۇندەۋىنە ءۇن قوسىپ، جاۋىنگەر سەرىكتەرىمەن بىرگە شينجياڭ ءوندىرىس - قۇرىلىس بيڭتۋانى اۋىل شارۋاشىلىعى 9 - شى 161 - تۋانى اسكەري 2 - ليانىنا كەلىپ، ساربۇلاق ساحاراسىندا قاراۋىلدا تۇرادى. سول كەزدەن باستاپ، ۋي دىيوۋ ءبىر قولىنا وراق، ءبىر قولىنا تەسە ۇستاپ، تىڭ يگەرىپ، شەكارانى قورعاۋ ءومىرىن باستادى، ەشقاشان تاپجىلعان ەمەس.
ءار كۇنى تاڭەرتەڭ، ۋي دىيوۋ 8 كيلومەترلىك كوش جولىمەن شەكارانى شارلاپ قايتادى. ساربۇلاق ساحاراسىنىڭ جۇڭگو - قازاقستان شەكاراسىندا، ۋي دىيوۋ سول جەردە تۇراتىن شەكارا قورعانىسى ساقشى بولىمشەسىندەگى كوماندير - جاۋىنگەرلەر جاعىنان ”جىلجىمالى قاراۋىل“ اتاندى، ونىڭ ءۇيى دە ”اۋىسپايتىن قاراۋىل ورنى“ اتالدى.
”بۇل توسبەلگى مەنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىم، مەن مەملەكەت قاقپاسىن ورنىمنان تۇرا الماي قالعانعا دەيىن ويداعىداي قورعايمىن، بۇل مەنىڭ پارتيا ۇيىمىنا بەرگەن ۋادەم“، - دەدى ۋي دىيوۋ تىلشىگە.
■ راديودان پارتيانىڭ ءۇنىن ەستيدى
ۋي دىيوۋدىڭ ۇستەلىنە قارا ءتۇستى راديو قويىلىپتى، سىرتىنىڭ سىرى كەتىپ بولىپتى، ءار رەت قوي جايىپ، شەكارا شارلاپ كەلگەننەن كەيىن، ۋي دىيوۋ ونى ىجداعاتپەن ءسۇرتىپ شىعادى.
ونىڭ ەكىنشى قىزى ۋي پيڭ كۇلە سويلەپ تىلشىگە: ”مىنا راديو كونەرىپ كەتكەنىمەن، اكەمنىڭ اسىلى، ۇيىقتاعاننان باسقا ۋاقىتتا اشىق تۇرادى، قايدا بارسا دا الىپ جۇرەدى“، - دەدى.
ۋي دىيوۋ راديونى نەشە جىلدىڭ الدىندا ساتىپ العان، مەيلى قوي باعىپ، شەكارا شارلاعاندا بولسىن، الدە كوكونىس ەگىپ، ونى سۋارعاندا بولسىن، جانىنان تاستامايدى، تەمەكى تارتپايتىن، اراق ىشپەيتىن وسى كاريا جونىنەن العاندا، راديودان حابار تىڭداۋ ونىڭ بىردەن ءبىر اۋەسى.
55 جىلدان بەرى، ۋي دىيوۋ مەن ايەلى ليۋ جيڭحاۋ ەكەۋى نەگىزىنەن جۇرتتان وڭاشا تۇرمىس كەشىرىپ كەلەدى، ولار قالاعا تىم از بارادى، كىشى قىزى نەشە ون كيلومەتر كوش جولىن باسىپ اكەلىپ بەرەتىن كۇرىش، ۇندى تالعاجاۋ قىلىپ، ەسىك الدىنان قازىپ العان قۇدىقتىڭ سور سۋىن ىشەدى، قىستا قار جاۋعان كەزدە جول بىتەلىپ قالادى دا، 6 − 7 اي بويى سىرتقا شىعا المايدى. نەمەرەلەرىن قاتتى ساعىنىپ كەتكەندە عانا، ولاردى شاقىرىپ الىپ، بىرنەشە كۇن قوندىرىپ اتتاندىرادى. ناۋقاستانىپ شيپاحاناعا جاتىپ قالعان كۇننىڭ وزىندە، ۋي دىيوۋ ىشتەي شەكارانى ويلايدى، ناۋقاس جاعدايى جاقسارسا بولعانى، شيپاحانادان شىعامىن دەپ قاسارىسىپ تۇرىپ الادى. ”وسى ارانى قورعاپ تۇرسام عانا، كوڭىلىم جاي تابادى“، - دەيدى ۋي دىيوۋ.
55 جىلدان بەرى، ۋي دىيوۋ ساحارادان كوپ سىرتقا شىعىپ كورمەدى، ءبىراق 35 جىلدىق پارتيا ستاجى بار وسى كاريا پارتيا جارناسىن ءبىر تيىن دا كەمىتپەي تاپسىرىپ كەلەدى، ۇنەمى نەشە ون كيلومەتر جاياۋ جول باسىپ 161 - تۋاننىڭ ۇيىمداستىرۋ بولىمىنە بارىپ پارتيا جارناسىن تاپسىرادى، شەكارا قورعاۋ پۋنكتىندەگى كوماندير - جاۋىنگەرلەرمەن بىرگە ۇيرەنۋگە قاتىناسادى، راديودان پارتيانىڭ ءۇنىن ەستيدى. ”مەملەكەتتىڭ ءىرى ىستەرى ءارقايسىمىزبەن تىعىز بايلانىسىپ جاتىر، پارتيا مۇشەسى بولعاندىعىم ءۇشىن قاي ۋاقىتتا، قاي جەردە بولسام دا، پارتيا مۇشەسى ىستەۋگە ءتيىستى ءىستى ىستەيمىن“، - دەيدى ۋي دىيوۋ.
ساربۇلاق ساحاراسىندا بوران ۇزىلمەيدى، كەيدە توپىراق جاۋادى، ونىڭ ۇستىنە ۇنەمى جاڭبىر سۋىنا شايىلاتىندىقتان، راديو وڭاي بۇزىلىپ قالادى، تىڭ يگەرىپ، شەكارانى قورعاعاننان بەرى، ۋي دىيوۋ 50 نەشە راديونى كەرەكتەن شىعاردى.
وسى 50 نەشە راديو ۋي دىيوۋدىڭ 55 جىل بويى شەكارانى قورعاعانىنىڭ كۋاگەرى.
■ ءبىر قويشى تاياعى شەكارا ءوڭىردى قورعاۋدىڭ اۋەلگى ماقساتىن جالعادى
6 - ايدىڭ 20 - كۇنى ساعات 6 كەزىندە، ۋي دىيوۋ ”قۇرالدارىن“ دايىنداپ، تاياعىن ءۇيىرىپ، 200دەن استام قويىن جايلىمعا قاپتالداتىپ بارا جاتتى، ارا - تۇرا ءدۇربى سالىپ الىس جاقتاردى شولا قارايدى. ”مال باعۋدىڭ ءوزى شەكارا شارلاۋ“، بۇل ءسوزدى ۋي دىيوۋدىڭ تۇرمىسىنىڭ ناعىز كەسكىنى دەۋگە بولادى.
جارتى عاسىردان استام ۋاقىتتان بەرى، كەزىندەگى جاۋىنگەر سەرىكتەرى ارت - ارتىنان قىزمەتتەن بوساپ اتا مەكەندەرىنە قايتىپ كەتتى، ساحاراداعى مالشىلار دا بىرتە - بىرتە شارت - جاعدايى جاقسى وتىرىقتانۋ تۇيىنىنە كوشىپ باردى، ال ۋي دىيوۋ وسىندا قالۋدى تاڭدادى.
بالالارىنىڭ ويىندا ۋي دىيوۋ ءبىر ”قىرىس“ شال، ءوزى دۇرىس دەپ قاراعان ىستەن ەشكىم دە ونى قايتارىپ اكەلە المايدى.
بيڭتۋاننان زەينەتكە شىققان كەزدە، ۋي دىيوۋ مەن ايەلى ەكەۋى ايىنا 5000 يۋانعا جۋىق زەينەتاقى الاتىن، بۇل ەكەۋىنىڭ قالعان عۇمىرىن راقاتتى وتكىزۋىنە ابدەن جەتەر ەدى، وتباسىنداعىلارى ولاردى شاندۇڭعا بارىپ كۇتىنۋگە ءناسيحاتتادى، الايدا ۋي دىيوۋ بۇعان قوسىلمادى، ”سول كەزدە مەن تىڭ يگەرىپ، شەكارانى قورعاۋدى تاڭداعان ەكەنمىن، سوڭىنا دەيىن تاباندى بولۋىم كەرەك، كەتۋىمە بولمايدى“ - دەيدى ۋي دىيوۋ.
ەكى كاريانىڭ قالعان عۇمىرىن راقاتتى وتكىزۋى ءۇشىن، بالالارى شاعانتوعاي اۋدانىنان ءۇي ساتىپ الىپ، ادەمىلەپ اشەكەيلەتكەننەن كەيىن كاريالاردى كوشىرىپ اپارماقشى بولادى، ۋي دىيوۋ بۇعان دا كونبەيدى، بۇل جاڭا ۇيگە قازىرگە دەيىن ءبىر كۇن تۇنەپ كورگەن جوق.
”بۇل مەن جانە جاۋىنگەر سەرىكتەرىم شايقاس جۇرگىزگەن جەر، مەن سوڭىنا دەيىن وسى ارادا تابانداپ تۇرامىن“، - دەيدى ۋي دىيوۋ. ۋي دىيوۋدىڭ مىنەزىن ابدەن بىلەتىن ايەلى بۇعان باس يزەپ ماقۇل بولدى.
قىلشىلداعان جاستان سامايىن اق شالعان كارياعا اينالعانعا دەيىن، ۋي دىيوۋ قولىنان تاياعىن تاستاماي، قورالى قويىن باعىپ، شەكارانى تاپجىلماي قورعاۋدا. جاسى ەگىدەلەگەندىكتەن، دەنساۋلىعى بارعان سايىن سىر بەرىپ، پەرزەنتتەرى قاتتى الاڭداي باستادى. 2017 - جىلى ەكىنشى قىزى ۋي پيڭ كۇيەۋىمەن اقىلداسقاننان كەيىن، شاندۇڭداعى قىزمەتىنەن باس تارتىپ، ساحاراعا قايتىپ كەلىپ قونىستانىپ، اكە - شەشەسىنە قارايلاسۋمەن قاتار، اكەسىنىڭ تاياعىن قولىنا الىپ، اكەسىمەن بىرگە مال باعىپ، شەكارانى شارلاۋدى جالعاستىرۋ بەكىمىنە كەلەدى.
”اكەمنىڭ بۇل ومىرىندە ىستەگەن ءىسى − وتان ءۇشىن شەكارا قورعاۋ بولدى، مەن اكەمنىڭ اۋەلگى ماقساتىن جالعاستىرا بەرمەكشىمىن“. تاياقتى وتكىزىپ الۋ رۋحتى جالعاستىرۋدىڭ سيمۆولى، 2 جىلدان استام ۋاقىت شەكارا قورعاۋ تۇرمىسىندا، ۋي پيڭ كوپتەگەن جاپا - ماشاقاتقا جولىققانىمەن، ءبىراق كەرى شەگىنۋدى جانە تايساپ شىعا بەرۋدى ويىنا دا العان جوق.
بۇگىنگى كۇنى، ۋي پيڭ اكەسىنىڭ ءىزىن باسىپ العا ىلگەرىلەپ كەلەدى، ”اكەمنىڭ قولىنان تاياعىن العاننان كەيىن، اكەمنىڭ ماشاقاتىن شىنايى سەزىندىم، شەكارا قورعاۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن سەزىندىم، اكەممەن بىرگە وتانىمىز شەكاراسىن تاپجىلماي قورعاۋدى ەرەكشە ماقتانىش سەزىنەمىن، اكەم باسىپ وتكەن جولداردى مەن دە باستىم، ونىڭ ۇستىنە سول جولمەن جۇرە بەرەمىن“ دەپ كەسىپ ايتتى ۋي پيڭ.
ۋي دىيوۋ اعاشتى جاقسى كورەدى. ول بىلاي دەدى: اعاش بۇل ارادا ءۇمىت، مەن ساربۇلاق ساحاراسىنا اعاش سياقتى تامىر تارتامىن.
