− شىڭگىل اۋداندىق پارتكومنىڭ بۇرىنعى ورىنباسار شۋجيى، ساياسي - زاڭ كوميتەتىنىڭ شۋجيى ۋاڭ حۇڭشيڭدى ەسكە العاندا
اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ
جانىمىزداعى ۇلگىلەر
ءتىلشى جاڭ تيڭ، ەرىكتى ءتىلشى ليۋ حۇڭمين
مىنا سۋرەتتە ۋاڭ حۇڭشيڭ ەسىمدى قارا تورى، اتپال ازاماتتىڭ جارقىلداعان ءوڭ - الپەتى كوزگە تۇسەدى، ماڭگى جول ۇستىندە جۇرگەن بەينەسى مەن مۇندالايدى.
بۇل وتانىمىزدىڭ شەكارا ءبىرىنشى شەبىن ومىرىندەي قورعاعان، تەڭىز دەڭگەيىنەن 3000 مەتردەي بيىكتەگى شەكارا لەنياسىندا كۇندىز شىلىڭگىر ىستىقتا شەكارانى شارلاپ تەكسەرىپ، كەشتە ماسەلەنى رەتتەپ، تۇجىرىمداپ، ماسەلەنى شەشىپ، بويىنداعى بار كۇش - قايراتىن دەرلىكتەي سارقا جۇمساعان الگى كىسى ەمەس پە؟ بۇل شىڭگىل اۋدانىنداعى ءاربىر شەكارا تاسىنىڭ كوورديناتاسىنا، ءاربىر شەكارا وتكەلىنىڭ، ساي اۋزىنىڭ ورنىنا، شەكاراداعى ءاربىر مىندەت وتەۋ ءتۇيىنىنىڭ ورنىنا قانىق، جۇرت شىڭگىل اۋدانىنىڭ ”ءتىرى قاريتاسى“ دەپ اتايتىن الگى كىسى ەمەس پە؟
6 - ايدىڭ 11 - كۇنى ۋاڭ حۇڭشيڭ دۇنيەدەن وتكەن 300 - كۇن.
■ حالىق ءۇشىن جۇرەك قانىن سارقىپ، شەكارادا ادالدىق رۋحىن سومدادى
بىلتىر 8 - ايدىڭ 9 - كۇنى، جۇڭگو - موڭعۇليا 46 - شەكارا بەلگىسى، تەڭىز دەڭگەيىنەن 3000 مەتردەي بيىك جەر. ساعات 12دەن 30 مينۋت، ىستىق اپتاپ بايتاق دالانى كۇيدىرىپ تۇردى، شەكارا لەنياسىنداعى ويلى - قىرلى جولدارمەن تەك جاياۋ تارتۋعا تۋرا كەلەدى، ونىڭ ۇستىنە تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىك بولعاندىقتان ادامنىڭ تىنىس الۋى دا قيىنعا سوعادى.
”ۋاڭ شۋجي، قاي جەرىڭىز جايسىزدانىپ تۇر؟“ حالىققا قولايلى ساقشى ىستەرى پۋنكتىنە كىرەردىڭ الدىندا ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ كەۋدەسىن قايتا - قايتا ۇرعىلاپ جاتقانىن كورىپ، بىرگە ەرىپ جۇرگەن چىن جۇنلي جاعدايىن ۇعىسادى، الايدا ۋاڭ حۇڭشيڭ قولىن بۇلعاپ: ەشتەڭە ەتپەيدى، - دەيدى.
حالىققا قولايلى ساقشى ىستەرى پۋنكتىندە سۋ جىلىتقىش سياقتى قۇرىلعىلاردىڭ ورناتىلعاندىعىن كورىپ، ۋاڭ حۇڭشيڭ قۋانا: ”بۇدان بىلاي شەكارا قورعاۋشىلار ىستىق سۋدان پايدالاناتىن بولىپتى!“ دەيدى. ساقشى ىستەرى پۋنكتىنەن شىققاننان سوڭ ول جاڭادان سالىنعان ات قورانى تاعى دا بارىپ كورمەكشى بولادى. اۋلانىڭ ورتاسىنا تاياي بەرگەندە كەنەتتەن ونىڭ دەنەسى ءبىر جاعىنا اۋىپ، سەمەنت جەرگە جىعىلىپ تۇسەدى. ويلى - شۇڭقىرلى تاۋ جولىمەن 3 ساعات دەگەندە ۋاڭ حۇڭشيڭ شىڭگىل اۋداندىق حالىق شيپاحاناسىنا ازەر جەتكىزىلەدى، الايدا قۇتقارۋ ءونىم بەرمەي، ۇكىمەت جۇمىسى ۇستىندە قازا بولادى.
بۇل − ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ شەكارانى شارلاپ تەكسەرگەن ساپارىنىڭ ەڭ سوڭعى كۇنى، وسىنىڭ الدىنداعى 2 جارىم كۇندە ول ءۇرتىس 620 كيلومەتر جول باسقان ەدى.
”ءار جولى شەكاراداعى حالىققا قولايلى ساقشى ىستەرى پۋنكتتەرىنە بارعان سايىن ۋاڭ شۋجي قۇرىلىستىڭ ولشەمگە جەتكەن - جەتپەگەندىگىن، شەكارا قورعاۋشىلاردىڭ ىشەتىن تازا سۋىنىڭ بار - جوقتىعىن تاپتەشتەي تەكسەردى. بىلتىر 8 - ايدىڭ 9 - كۇنى ساعات 12دەن 40 مينۋت وتكەندە، تاعى ءبىر پۋنكتكە قىزمەت تەكسەرۋگە بارا جاتقاندا ۋاڭ شۋجي كوپشىلىكپەن بىرگە سۋرەتكە ءتۇستى. وسى سۋرەتتىڭ ۋاڭ شۋجيدىڭ كوپشىلىكپەن بىرگە تۇسكەن ەڭ سوڭعى سۋرەتى بولارىن كىم ويلاعان“، - دەدى شىڭگىل اۋداندىق پارتكوم ساياسي - زاڭ كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسار شۋجيى ۋاڭ لي - ۋىن سول ءبىر جاعدايدى ەسىنە العاندا شەكسىز قايعىرىپ.
ءىس تۋىلۋدان ءبىر اي بۇرىن، ۋاڭ حۇڭشيڭ جايسىزدانعاندىعىن سەزىنىپ جۇرەدى، شيپاگەر ونى جاقسىلاپ دەمالۋعا ءناسيحاتتاسا دا، حالىققا قولايلى ساقشى ىستەرى پۋنكتىنىڭ تەز ىسكە قوسىلۋىنا، شەكارا قورعاۋشىلاردىڭ قىزمەت شارت - جاعدايىنىڭ اناعۇرلىم جاقسى بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن ول ناۋقاسىن ەمدەتۋدى كەشەۋىلدەتە بەرەدى.
ۋاقىت توقتاپ، ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ ادالدىق رۋحى وسىلايشا وتانىمىزدىڭ شەكاراسىندا قالدى.
■ دۇنيەدەن وتسە دە ”حۇڭشيڭ رۋحىن“ ۇزبەي ەسكە الىپ، ماڭگى جالعاستىرامىز
”بۇرىن مەن جۇمىسقا ءبىرشاما قۇنتسىز بولعاندىعىم سەبەپتى، ۋاڭ شۋجي ماعان جالىقپاستان جەتەكشىلىك ەتەتىن. ونىڭ شوگەل قىزمەت ستيلى ماعان ۇنەمى اسەر ەتىپ كەلدى“، - دەدى شىڭگىل اۋداندىق پارتكوم كەڭسەسىنىڭ كادرى دۇڭ پىڭمەي.
2011 - جىلى ۋاڭ حۇڭشيڭ التاي ايماقتىق ازىق - تۇلىك ، ءدارى - دارمەك باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسىنەن شىڭگىل اۋدانىنا قىزمەت اۋىستىرىپ باردى، كوپشىلىك ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ اسا مۇقيات ادام ەكەندىگىن سەزىندى.
ونىڭ مۇنداي مۇقياتتىلىق رۋحى قىزمەت ستيلىنەن كورىنىپ تۇردى. 2016 - جىل شىڭگىل اۋدانىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتىنىڭ ەڭ قيىن كەزى، اۋداندىق پارتكوم ۋاڭ حۇڭشيڭدى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ قىزمەتىن باسقارۋعا جاۋاپتاندىرۋدى ۇيعاردى. شىڭگىل اۋدانىندا 10 مىڭنان استام كەدەي بار، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتى جاپالى ەدى.
ۋاڭ حۇڭشيڭ قىزمەتكە بار ىنتا - پەيىلىمەن كىرىستى. ول كەدەيلەردى قونىس جاڭالاپ سۇيەمەلدەۋدى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ باستى مىندەتى ەتىپ، ۇزاق ۋاقىت تاۋدا، تۇرمىس شارت - جاعدايى ناشار ورتادا جاساعان كەدەي بۇقارانى قاتىناسى قولايلى، قۇرىلعىلارى تولىق جاڭا مەكەنگە كوشىردى.
”ۋاقىت تىعىز“ دەگەن ءسوزدى ۋاڭ حۇڭشيڭ اۋزىنان تاستامايتىن، قىزمەت ونىڭ بار زەيىن - زەردەسىن جاۋلاپ الدى.
”جۇرتشىلىقتى كوشىرىپ قانا قويماي، قونىسىن جايلى ەتۋ، ولاردى ورنىقتىرۋ كەرەك“. ۋاڭ حۇڭشيڭ قاتىستى تاراۋلاردى بەلسەنە سايكەستىرىپ، شاعىن سومالى سەنىمدى قارىز اقشا بەرۋ ءادىسىن كەمەلدەندىرىپ، وتباسىلاردىڭ جاعدايىنا قاراي شارا قولدانىپ، كەدەي وتباسىلارعا بەرىلەتىن سۇيەمەلدەۋ قارىز اقشاسىن تياناقتاندىردى. سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا، ول كەدەي ەگىنشى - مالشىلاردى بەلسەنە اتتانىسقا كەلتىرىپ، ءتيىمدى ساياساتتاردىڭ قولداۋىنا سۇيەنىپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىنە قوسىلۋعا، جارنا قوسىپ، پايدانى بولىسۋگە جۇمىلدىردى. شىڭگىل اۋداندىق مىڭيۋان بيو - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ قاراماعىنداعى دۇڭحۇي لۇييە ەگىنشىلىك، باعىمشىلىق كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ جەتەكشىلىگىندە ەسەك ءسۇتى كاسىبىن دامىتىپ، جارنا قوسىپ، پايدا ءبولىسۋ فورماسىمەن، ارحيۆ تۇرعىزىلىپ، كارتچكالاندىرىلعان كەدەي وتباسىلارىن جەتەلەدى.
■ قالامشا توپىراققا تامىر تارتتى، ساعىنىش جۇرەكتەردە ۇيالاپ قالدى
”ۋاڭ حۇڭشيڭ شۋجي كوزىنىڭ تىرىسىندە بىزگە امانداسىپ كەلىپ تۇراتىن. مەن ونى ساعىنعاندا سۋرەتىنە قارايمىن، ءبىز ونى قاتتى ساعىندىق“، ۋاڭ حۇڭشيڭدى اۋىزعا العاندا، ول سۇيەمەلدەگەن ارال قالاشىعى شوشا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ناۋرىزبەك قۇسىمانجان قارتتىڭ كوزىنەن جاس تامشىلادى.
بىلتىر وسى ۋاقىتتا ۋاڭ حۇڭشيڭ مەن ناۋرىزبەك اۋلاعا بىرگە جەمىس اعاشىن جانە تەرەك ەككەن ەدى. قازىر سول اعاشتار جاڭا بۇرشىك جارىپ، جاڭا بۇتاقتار ءوسىپ شىقتى. قارتتىڭ وتباسىنداعىلاردىڭ تۇرمىسى كۇن سايىن جاقساردى. ءبىراق ۋاڭ حۇڭشيڭ قايتا كەلىپ وسى ”تۋىس“ىن كورە المادى.
شىڭگىل اۋدانىنىڭ اۋىل - قالاشىقتارىندا ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ كومەگىنە يە بولعان قىستاق تۇرعىندارى بارشىلىق، مەيلى بۇكىل اۋدانداعى بۇقارانىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋدا بولسىن، الدە كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ وبيەكتىلەرىنە كومەكتەسۋدە بولسىن، ول بارلىعىنا جۇرەك قانىن سارقا جۇمسادى.
ۋاڭ حۇڭشيڭدى تۇسىنەتىن ادامداردىڭ ءبارى ونى ىقىلاستى، تۋراشىل جان دەسەدى. ۋاڭ حۇڭشيڭنىڭ بۇرىنعى شوفەرى ماۋ يۇڭبين بىلاي دەدى: ”الدىڭعى جىلى 12 - ايدا ساياسي - زاڭ كوميتەتىنىڭ شۋجيى مىندەتىن اتقارعاننان باستاپ، ول ءار كۇنى تاڭعى ساعات ەكى - ۇشكە دەيىن ۇستەمە جۇمىس ىستەدى، جارتى ايدا ارەڭ ءبىر رەت ۇيىنە قايتىپ تۇردى. ءۇيى مەكەمەدەن اۆتوكولىكپەن بىرنەشە مينۋتتا جەتىپ باراتىن جەردە، قىزى نەبارى 2 جاستا. كەيدە قىزىن قاتتى ساعىنعاندا، ول ۇيىنە بارىپ قىزىن كورىپ، بىرنەشە اۋىز ءتىل قاتىپ ق−ان−ا اسىعىس - ۇسىگىس قىزمەت ورنىنا قايتىپ كەلەدى“.
ۋاڭ حۇڭشيڭ قايتىس بولعاننان كەيىن، ايەلى لي شياۋچيڭ ونىڭ قالعان زاتتارىن جيناستىرعاندا، ونىڭ قالتاسىنان بىرنەشە قاعاز تىلكىمدەرىن تاۋىپ الادى، قاعازعا قىزمەت تۇيىندەرى مەن تالاپتارى جىپىرلاتا جازىلىپتى.
شەكارا وڭىرگە تامىر تارتقان 31 جىلدا ۋاڭ حۇڭشيڭ مەيلى قانداي قىزمەت ورنىندا بولسا دا، جۇرەكتىلىكپەن جاۋاپكەرلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتتى. اسىرەسە، شىڭگىلدە قىزمەت ىستەگەن 7 جىلدا 3 رەت اۋىر مىندەتتى جۇرەكتىلىكپەن ارقالادى ءارى قىزمەت مىندەتىن ءساتتى ورىندادى. پارتياعا ادال، حالىققا بارىن ارناعان، كاسىبىن جاۋاپكەرشىلىكپەن ادا ەتكەن وسى جولداس ءوزى قىزمەت ىستەگەن 31 جىل ارقىلى ادالدىعىن ايگىلەپ، 50 جىلدىق عۇمىرىمەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن قاسيەتىن جازىپ قالدىردى.
بۇگىنگى شىڭگىل اۋدانىندا حالىقتىڭ تۇرمىس دەڭگەيى مەن ساپاسى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، شىڭگىلدەگى حالىق جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ العا باسۋ جولىنا بىرتىندەپ قادام تاستادى، حالىق ونى ۇمىتپايدى ءارى ماڭگى ساعىنا ەسكە الادى...
