تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

ساي چيرۇڭ: چاۋشيانداعى سوعىس مايدانىندا قۇربان بولعان ەرىكتىلەر ارمياسىنىڭ ”باتىر قولباسشىسى“

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 19 - كۇنى حىفەيدەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى باۋ شياۋچيڭ). ءار جىلى كوكتەم مەن جازدىڭ ءولاراسىندا دابيەشان تاۋلى ءوڭىرى كوكەك شوپپەن كومكەرىلىپ جايناپ كەتەدى. دابيەشان تاۋىنىڭ قويناۋىنداعى تاڭجياحۇي قالاشىعىن دا وسى كوكەك ءشوپ كومكەرىپ تۇرادى. بۇل ارا قازىر ايگىلى قىزىل ساياحات كورىنىس ءتۇيىنى. جينجاي اۋدانىنىڭ باتىس سولتۇستىك قاقپاسى اتانعان تاڭجياحۇي قالاشىعى سان رەت حىناننىڭ شىعىس وڭتۇستىگى مەن انحۇيدىڭ باتىس سولتۇستىگىندەگى قىزىل توڭكەرىس اكىميات جانە توڭكەرىستىك قارۋلى اسكەري ىستەر قولباسشىلىق ورتالىعىنا اينالعان. ەرىكتىلەر ارمياسى 12 - جۇن 35 - شىسىنىڭ ورىنباسار شىجاڭى ساي چيرۇڭ ءدال وسى ارادا توڭكەرىس جولىنا قادام قويعان.

  ساي چيرۇڭ، بۇرىنعى اتى ساي حىڭيۇن، انحۇي ولكەسىنىڭ جينجاي اۋدانىنان. 1915 - جىلى 3 - ايدا بۇرىنعى حىنان ولكەسى شاڭچىڭ اۋدانىنىڭ شاڭنان سىداۋحى (قازىرگى جينجاي اۋدانىنىڭ تاڭجياحۇي قالاشىعى) دەگەن جەرىندە شارۋا وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. بالا كەزىندە شاڭچىڭ اۋدان قالاشىعىندا وقىعان. 1932 - جىلى ءوز اۋىلى سىداۋحىدا اۋىلدىق قىزىل قورعاۋشىلار اترەتىن قۇرىپ، اترەت باستىعى مىندەتىن وتەگەن. سول جىلى قىستا چىنان اۋداندىق كوميتەتتىڭ يىڭشافاندا قۇرعان 1 - جول پارتيزان شىسىنا قاتىناسىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى بانجاڭ، پايجاڭ بولعان. 1933 - جىلى 4 - ايدا جۇڭگو جۇمىسشى - ديقان قىزىل ارمياسى 25 - جۇن 75 - شى 223 - تۋان 1 - يىڭىنىڭ يىڭجاڭى بولعان. سول جىلى كۇزدە قىزىل ارميا 223 - تۋانىنىڭ ساياسي كوميسسارى بولعان. قىزىل ارميانىڭ نەگىزگى كۇشى ستراتەگيالىق ورىن اۋىستىرعاننان كەيىن، قىزىل ارميا 75 - شىسىندا بۇيرىق بويىنشا قالىپ، حۋبەي، حىنان، انحۇي توڭكەرىستىك بازاسىندا تاباندىلىقپەن كۇرەس جۇرگىزگەن.

  1933 - جىلى 9 - ايدىڭ سوڭىندا ساي چيرۇڭ قىزىل ارميا 223 - تۋانىن باستاپ، ليۋ - ان اۋدانىنداعى ۇلكەن، كىشى ماديان ارالىعىندا قىزىل ارميا 4 - باعىت ارمياسىنىڭ نەگىزگى كۇشىنىڭ ويىسۋىن قورعاۋ مىندەتىن وتەگەننەن كەيىن، يانزىحى، لوتو - اۋ، يانجيا - اۋ، شينجوۋ، باليۋان سياقتى جەرلەردى باسىپ، 10 - ايدىڭ باس شەنىندە حۇڭاننىڭ وڭتۇستىگىندەگى وڭىرگە بارعان، سودان كەيىن قوسىننىڭ ەرەكشە مىندەت وتەۋ يىڭىمەن بىرگە وسى وڭىردە قيمىل جۇرگىزەدى. 10 - ايدىڭ اياق شەنىندە دىڭجياچياۋدا جاۋدىڭ 13 - شىسىنىڭ ءبىر ليانىن جويادى؛ 10 - ايدىڭ 24 - كۇنى گاۋجياچياۋدا جاۋدىڭ 13 - شى 73 - تۋانىن اۋىر دارەجەدە قىرعىنعا ۇشىراتادى؛ 10 - ايدىڭ 26 - كۇنى گۋانماۋتاڭداعى جاۋدىڭ اماندىق ساقتاۋ 4 - تۋانى مەن حۋبەي ولكەسى 4 - رايونىنداعى (حۇڭان، ماچىڭ، حۋاڭگاڭ، حۋاڭپو، ليشان سىندى 5 اۋداندى قامتيدى) اماندىق ساقتاۋ اترەتىنە سوققى بەرۋ شايقاسىندا، جاۋدىڭ 120 نەشە ادامىن جويىپ جانە جارالاپ، اماندىق ساقتاۋ 4 - تۋانىنىڭ باستىعى لي شۋرۇڭدى جارالايدى. 10 - ايدىڭ اقىرىندا باليۋانداعى كەرتارتپا جەرگىلىكتى جاساقتارعا سوققى بەرۋ بارىسىندا، جاۋدىڭ 300 نەشە ادامىن اتىپ ولتىرەدى، جارالايدى جانە تۇتقىندايدى. ونان كەيىن چيليپيڭگە، ساۋشۋگاڭعا جانە ماچىڭنىڭ سولتۇستىگىندەگى وڭىرلەرگە بارىپ قيمىل جاسايدى. چيليپيڭنىڭ ماڭىندا جاۋدىڭ 80 - شىسىنىڭ ءبىر ءبولىمىن تالقاندايدى. سان رەتكى شايقاستا ساي چيرۇڭ پاراساتتىلىق جانە ەرلىك كورسەتىپ، اقىلدى دا اڭعارلىلىعىمەن، قولباسشىلىق ەتۋ شەبەرلىلىگىمەن ەرجۇرەك تە اقىلدى ”باتىر قولباسشى“ اتانادى.

  1933 - جىلدان باستاپ ساي چيرۇڭ قوسىن باستاپ ىلگەرىندى - كەيىندى حىنان گۋاڭشان اۋدان قالاشىعىنىڭ باتىس وڭتۇستىگىندەگى گوجياحى جويىمپاز شايقاسىنا، حۋبەي حۇڭان چيليپيڭنىڭ سولتۇستىگىندەگى پانجياحى شايقاسىنا، انحۇي جينجياجايدىڭ باتىسىنداعى گىتىڭشان قايتارما شابۋىل جاساۋ شايقاسىنا، حىنان لوشان اۋدان قالاشىعىنىڭ باتىس وڭتۇستىگىندەگى چاڭليڭگاڭ شايقاسىنا، حىنان گۋاڭشان اۋدانىنىڭ شىعىس وڭتۇستىك بولەگىندەگى حۋشانجاي قايتارما شابۋىلعا ءوتۋ شايقاسىنا قاتىناسقان. 1934 - جىلى 11 - ايدا قىزىل ارميا 25 - جۇنىنە ىلەسىپ ۇزاق جورىققا قاتىناسىپ، 1935 - جىلى شانبەيگە بارعان. ونان سوڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى تۇرۋ سوعىسى مەن ازاتتىق سوعىسىنا قاتىناسقان.

  1950 - جىلى امەريكا جيانگەرلىگىنە قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەكتەسۋ سوعىسى بۇرق ەتە تۇسكەننەن كەيىن، ساي چيرۇڭ جۇڭگو حالىق ەرىكتىلەر ارمياسى 12 - جۇنى 35 - شىسىنىڭ ورىنباسار شىجاڭى بولىپ، قوسىندى باستاپ چاۋشيانعا بارىپ شايقاسقا قاتىناسادى. بىرنەشە رەتكى ەلەۋلى شايقاستا ءدۇبىرى جەر جارعان سوعىستىق ەڭبەك كورسەتەدى. 1951 - جىلى 6 - ايداعى ايتۋلى 5 - رەتكى شايقاستا، امەريكا ارمياسى اۋە ابزالدىلىعىنان پايدالانىپ، تانكىنى ءجۇز نەشە ۇشاقپەن قورعاپ، جەر بەتىنەن سۇراپىل شابۋىلعا وتەدى، ساي چيرۇڭ الدىڭعى شەپكە ءوزى بارىپ شايقاسقا قولباسشىلىق ەتۋ بارىسىندا باقىتقا قارسى 36 جاسىندا قۇربان بولادى. كەيىن ونىڭ ومىرىنەن مالىمەتتەرى شىعىس سولتۇستىك ەرىكتىلەر ارمياسى ەسكەرتكىش سارايىنا قويىلادى.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.