تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

ءبىرىنشى دارەجەلى حالىق قاھارمانى چىن دىجۇڭ: تاڭداۋلى بارلاۋشى قاھارمان

چىن دىجۇڭ قۇرباننىڭ سۋرەتى. شينحۋا اگەنتتىگى تاراتقان (شىنياڭداعى امەريكا جيانگەرلىگىنە قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەكتەسكەن قۇرباندار قابىرستانى بەرگەن)

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 - ايدىڭ 22 - كۇنى جيناننان بەرگەن حابارى (ءتىلشى جاڭ جىلۇڭ). لياۋنيڭ ولكەسىندەگى داندۇڭ امەريكا جيانگەرلىگىنە قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەكتەسكەن قۇرباندار قابىرستانىنا جەرلەنگەن امەريكا جيانگەرلىگىنە قارسى تۇرىپ، چاۋشيانعا كومەكتەسۋ بارىسىندا قۇربان بولعان 264 قۇرباننىڭ اراسىنداعى ءبىرىنشى دارەجەلى 2 حالىق قاھارمانى − قابىرستانعا جەرلەنگەن ەڭ جوعارى داڭققا يە قۇرباندار. ونىڭ بىرەۋى شاندۇڭنىڭ لينچۇي دەگەن جەرىنەن كەلگەن تاڭداۋلى بارلاۋشى قاھارمان چىن دىجۇڭ.

  چىن دىجۇڭ، 1924 - جىلى شاندۇڭ ولكەسى لينچۇي اۋدانى لۇڭگاڭ قالاشىعى (قازىرگى شانۋاڭ قالاشىعى) داليۋشۋگوۋ قىستاعىندا ءبىر كەدەي ديقان وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1944 - جىلى چىن دىجۇڭ توڭكەرىسكە قاتىناسقان. ازاتتىق سوعىس كەزىندە جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنا قاتىناسقان.

  1950 - جىلى 6 - ايدا امەريكا جيانگەرلەرى كوپە - كورنەۋ چاۋشيانعا شاپقىنشىلىق سوعىس قوزعادى. چىن دىجۇڭ جۇڭگو حالىق ەرىكتىلەر ارمياسىمەن بىرگە چاۋشيانعا بارىپ، شايقاس جۇرگىزىپ، 229 - تۋاننىڭ بارلاۋشى سانموۋى بولادى. 1951 - جىلى 3 - ايدىڭ 7 - كۇنى امەريكا شاپقىنشى ارمياسىنىڭ 25 - شىسى بەيحانجياڭ وزەنىنەن ءوتىپ، سولتۇستىككە سۇعاناقتىق جاسايدى. چىن دىجۇڭ بۇيرىق بويىنشا جاۋ جاعدايىن ۇعىسىپ، جول بارلايدى. 3 - ايدىڭ 14 - كۇنى چىن دىجۇڭ بارلاۋشىلار بولىمشە اترەتىن باستاپ حانجياڭ وزەنىنىڭ سولتۇستىك جاعالاۋ وڭىرىنە كەلەدى. ول يكەمدىلىكپەن توسقاۋىلداپ سوققىلاۋ، تورۋىلداي سوققىلاۋ، تۇتقيىل شابۋىلداۋ سياقتى تاسىلدەرمەن 2 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىت ىشىندە جاۋدىڭ 100دەن استام ادامىن اتىپ ولتىرەدى، جارالايدى، تۇتقىندايدى، سونداي - اق قولباسشىلاردىڭ سوعىستىق ورنالاستىرۋ جاساۋىن قىرۋار باعالى مالىمەتتەرمەن قامدايدى.

  1951 - جىلى 3 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن بۇرىن رىنساڭليدىڭ سولتۇستىك جاعىندا چىن دىجۇڭ اسكەري ءبولىمدى باستاپ جاۋعا تورۋىلداي شابۋىل جاساپ، جاۋ جاقتان 16 ادامدى جويىپ، ءبىر ادامدى تۇتقىنداۋداي جەڭىسكە قول جەتكىزەدى. 4 - ايدىڭ 10 - كۇنى تۇندە بارلاۋشىلاردى تاعى دا باستاپ حانتانجياڭ وزەنىنەن ءوتىپ، جاۋ 15 كيلومەتر سۇعىنىپ كىرگەن شيتوۋچۋانعا بارىپ، جاۋدىڭ 30 نەشە ادامىن جويىپ، 30 نەشە تانكىسىن جانە 3 جيپ اۆتوموبيلىن قيراتادى.

  وسىدان كەيىن، چىن دىجۇڭ شىنىڭ بارلاۋشىلار 2 - ليانىنىڭ ليانجاڭى بولادى. 4 - ايدىڭ 17 - كۇنى تۇندە چىن دىجۇڭ تۇڭعىش رەت بارلاۋشىلار 2 - ليانىنداعى جولداستاردى باستاپ، شىتيڭلي شوقىسىنداعى جاۋلارعا تۇتقيىل شابۋىل جاساپ، ارت - ارتىنان 3 بەكىنىستى قيراتىپ، جاۋ اسكەرلەرىنەن 50 نەشە ادامدى اتىپ ولتىرەدى جانە جارالايدى.

  چىن دىجۇڭ ءوزىنىڭ بارلاۋشى اسكەرلەرىن باستاپ، ”38 - پاراللەلدىڭ“ وڭتۇستىگىندەگى جاۋدىڭ الدىڭعى شەپ وڭىرىنە ىشكەرىلەي كىرىپ، جاۋ اسكەرلەرىنە شابۋىل جاسايدى جانە ولاردى تۇتقىندايدى. 4 - ايدىڭ 22 - كۇنى تۇتاس شەپ بويىنشا شابۋىل جاسايتىن ءبىر كۇن بولدى، بارلاۋشىلار 2 - ليانى بۇيرىق بويىنشا 230 - تۋانعا سايكەسىپ شابۋىلعا ءوتىپ، گۋليڭشان شوقىسىنداعى جاۋدىڭ بەكىنىسىن قۇرتادى، سونداي - اق وكپەتۇستاعى جاۋدىڭ جاعدايىن بارلاپ انىقتاپ، دوس ارميانىڭ وكپەتۇستاعى حاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتەدى. تۇندە چىن دىجۇڭ بارلاۋشى اسكەرلەردى باستاپ، شاڭشۇيدۇڭنان جولعا شىعىپ، گۋليڭشان شوقىسىنا توتە تارتادى. كوپ وتپەي جاۋلار 17 مۇردەنى تاستاي سالىپ، بەيشارا كۇيدە قالىپ، تۇس - تۇسقا قاشادى، ەرىكتىلەر ارمياسى گۋليڭشان شوقىسىن تارتىپ الادى.

  قاھارمان چىن دىجۇڭ مەن ول باستاعان بارلاۋشى اسكەرلەر جاۋدىڭ اپانىنا ىشكەرىلەي كىرىپ، 5 رەت شايقاسىپ، 5 رەت جەڭىسكە جەتۋدەي شايقاس ۇلگىسىن جاراتتى.

  پيڭ، جين، حۋاي تورۋىلداپ شابۋىلداۋ شايقاسىندا چىن دىجۇڭ بارلاۋشىلاردى باستاپ جاۋدىڭ ءبىر اۆتوكولىگىن قيراتىپ، 7 ادامىن اتىپ ولتىرەدى، ال ەرىكتىلەر ارمياسىنان بىردە - ءبىر ادام شىعىنعا ۇشىرامادى. 1951 - جىلى 6 - ايدىڭ 12 - كۇنى چىن دىجۇڭ اسكەري قوسىندى باستاپ جاۋلارعا تورۋىلداي شابۋىل جاساعان كەزدە، داڭقپەن قۇربان بولادى، سول جىلى 27 جاستا ەدى. ەرىكتىلەر ارمياسىنىڭ باسشىلىق ورگانى چىن دىجۇڭ جولداستىڭ توڭكەرىسكە قوسقان ەلەۋلى ۇلەسىن ەسكە الۋ ءۇشىن، ونى ءبىرىنشى دارەجەلى حالىق قاھارمانى دەپ ەرەكشە تانيدى.

  قاھارمان قۇربان بولعانىمەن، ءبىراق وسكەلەڭ رۋحى كەيىنگى ۇرپاقتاردى ءالى جىگەرلەندىرۋدە. چىن دىجۇڭنىڭ نەمەرە كۇيەۋ بالاسى جاڭ چۋاندۇڭ قازىر داليۋشۋگوۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى. جاڭ چۋاندۇڭ بىلاي دەدى: بۇگىنگى باقىتتى تۇرمىسىمىز سانسىزداعان قۇرباننىڭ ءومىرىنىڭ بوداۋىنا كەلگەن، ءبىز، ءسوزسىز، اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، ۇدەرە العا تارتا بەرۋىمىز كەرەك. ”داليۋشۋگوۋ قىستاعى ولكە تۇراقتاندىرعان كەدەي قىستاق بولاتىن، قازىر كەدەيلىكتەن ارىلدى، ءبىز، ءسوز جوق، كەدەيلىكتەن ارىلۋ تابىسىن ويداعىداي بەكەمدەپ، بۇقارانى بايۋ جولىنا باستاپ، قاھارمانداردى الاڭسىز ەتۋىمىز كەرەك“.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.