تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

رەفورمانىڭ تىڭ تابىستارى ارقىلى رەفورمانىڭ جاڭا جاعدايىن اشايىق

− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى قورىتىندىلاۋ ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى يدەيانى بىرلىككە كەلتىرىپ، كۇش - قۋات ۇيىستىردى

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى

  باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى قورىتىندىلاۋ ماجىلىسىندە سويلەگەن ماڭىزدى ءسوزى وسى كەلەلى رەفورمانىڭ تەرەڭ ءمانىن ىشكەرىلەي ءتۇسىندىرىپ، قىمباتتى تاجىريبەلەردى قورىتىندىلاپ، رەفورمانىڭ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋگە، رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدى ىلگەرىلەتۋگە جان - جاقتى ورنالاستىرۋ جاسادى.

  بىرنەشە كۇننەن بەرى، قالىڭ كادرلار مەن بۇقارا ماڭىزدى ءسوزدىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، يدەيانى ونان ارى بىرلىككە كەلتىرىپ، كۇش - قۋاتتى ۇيىستىرىپ، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ تىڭ تابىستارى ارقىلى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ جاڭا جاعدايىن ىلگەرىلەتۋگە بەل بايلادى.

■ ءبىر رەتكى جۇيەلى، جالپى تۇلعالىق، قايتا قۇرىلىمداۋ سيپاتتى وزگەرىس

  تەلەۆيزوردان ءماجىلىستىڭ حابارىن كورگەننەن كەيىن، شاڭحاي قالالىق پارتكوم پارتيا مەكتەبىنىڭ ورىنباسار باستىعى جۋ لياڭگاۋ بارىنشا جەلپىندى.

  ”ءبىز ءارقايسىسىمىز تۇگەلدەي قۇرىلىم رەفورماسىن ءوز باسىمىزدان وتكىزۋشىمىز، كۋاگەرىمىز، مۇنىڭ ’ەڭ قيىن ماسەلەنى شەشۋ، ەڭ بەرىك قورشاۋدى بۇزۋ‘ ەكەندىگىن ابدەن بىلەمىز“، - دەدى جۋ لياڭگاۋ تەبىرەنە، ءبىر قىدىرۋ كورنەكتى جەتىستىكتەر پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ جونىندەگى ستراتەگيالىق شەشىمىنىڭ بۇكىلدەي دۇرىس ەكەندىگىن تولىق دالەلدەدى، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ وسكەلەڭ ساياسي اقىل - پاراساتى مەن باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋىن تولىق ايگىلەدى. ”وسى رەتكى رەفورما بەلگىلى ءبىر جاقتى جاماپ - جاسقاۋ ەمەس، قايتا جالپى جاعدايدى كوزدە ۇستاپ، تۇتاس تۇلعالى ىلگەرىلەتۋ، رەفورمادان كەيىن جان - جاقتى جاقسارىپ جانە جوعارىلاپ، بۇرىن بولىپ كورمەگەن تەرەڭ وزگەرىستەر جۇزەگە استى“.

  جۇڭگو حالىق داشۋەسى الەۋمەتتىك باسقارۋ شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى ياڭ حۇڭشان باس شۋجي شي جينپيڭ ايتقان ”ۇزاق ۋاقىتتان بەرى شەشۋدى ويلاساق تا شەشە الماي كەلگەن قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، تالاي جىل ىڭعايلاستىرۋدى ويلاساق تا ىڭعايلاستىرا الماعان ءتۇزىلىس - مەحانيزمدەردى ىڭعايلاستىردىق“ دەگەن سوزىنەن تەرەڭ اسەر الدى. ونىڭ قاراۋىنشا، پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قۇرىلىم رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن، رەفورمادا قول جەتكەن تاريحي سيپاتتى تابىستاردى، ءسوز جوق، جاڭا ءداۋىر جاعدايىنا قويىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەن تانۋ جانە يگەرۋ كەرەك.

  7 - ايدىڭ 6 - كۇنى سەنبى تاڭەرتەڭ، جياڭسۋ جيڭجياڭ قالالىق پارتكومنىڭ ءماجىلىسحاناسى. ءتۇيىندى ينجەنەريالاردى جوبالاۋ ماجىلىسىنە قاتىناساتىن كادرلار تۇگەلدەي الدىن الا كەلىپ بولدى.

  ”باس شۋجي ’پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىن كۇشەيتۋ ءونىمدى تياناقتاندى‘ دەدى، ءبىز مۇنى ايقىن سەزىندىك. قۇرىلىم رەفورماسىنان كەيىن، پارتيانىڭ باسشىلىق قابىلەتى مەن ۇكىمەتتىڭ اتقارۋ قابىلەتى كورنەكتى كۇشەيىپ، جارلىقتاردىڭ، ءسوز جوق، اتقارىلۋىن، تيىمداردىڭ، ءسوز جوق، ورىندالۋىن شىنايى جۇزەگە اسىردى“، - دەدى قالانىڭ وقۋ - اعارتۋعا جاۋاپتى ءبىر باسشىسى.

  باس شۋجي شي جينپيڭ سوزىندە ورتاعا قويعان ”پارتيا مەن مەملەكەت قۇرىلىمدارىنىڭ مىندەت اتقارۋى اناعۇرلىم ىركىلىسسىز، جوعارى ءونىمدى بولدى“ دەگەن ءسوزى كەڭ كولەمدى ۇندەستىك تۋدىردى.

  جىجياڭ ولكەلىك پارتكوم رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كوميتەتى كەڭسەسىنىڭ ۇنەمىلىك ىستەرگە جاۋاپتى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي يان - ي تىلشىگە ءوزى تۇرعان رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋ كەڭسەسى وسى رەتكى رەفورمادا كوپ ءتۇرلى رەفورما فۋنكتسياسىن بىرىكتىرىپ، ”جىجياڭ ولكەلىك ەڭ كوپ بولعاندا ءبىر رەت بارۋ رەفورماسى كەڭسەسى“ دەگەن جاڭا ماڭدايشالىقتى قوسىپ اسقاندىعىن ايتتى. ”ءىس جۇزىندىك قىزمەتتە، كوپشىلىك قۇرىلىمداردىڭ قاباتتاسۋى، قىزمەت مىندەتى مەن جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ ايقاسۋى سياقتى ماسەلەلەردىڭ كورنەكتى جاقسارعاندىعىن، حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ بەتالىسىنىڭ اناعۇرلىم ايقىندالعاندىعىن شىنايى سەزىندى“، - دەدى لي يان - ي.

■ تەرەڭ سۋ كەشۋدەگى، ءناپاقاعا تيسۋدەگى، دەنەنى الەۋەتتەندىرۋدەگى ءبىر رەتكى وزىندىك توڭكەرىس

  قۇرىلىم رەفورماسى − ءبىر رەتكى وزىندىك توڭكەرىس.

  شاندۇڭ ولكەلىك جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىنىڭ باستىعى لي حۋ بىلاي دەپ قارادى: ”رەفورما ءناپاقاعا تيسەدى، سولاي بولا تۇرسا دا، قالىڭ ورگان كادرلارى تۇتاس تۇلعانى تانىپ، كەلەلى جاعدايدى ويلاستىرىپ، يدەيادا شاشىراماي، قوسىندى بىتىراتپاي، قىزمەتتى ۇزدىكسىز جالعاستىرىپ، ارىندى السىرەتپەدى، نەبارى ءبىر جىلدان استام ۋاقىتتا ءتۇرلى مىندەتتەر ءساتتى ورىندالدى. بۇل پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرگى پارتيانى جاپپاي قاتاڭ جونگە سالۋدان تۋىنداعان تاماشا ساياسي اسەردى تولىق بەينەلەدى، پارتيانىڭ ورتالىقتانعان ءبىر تۇتاس باسشىلىعى مەن ەلىمىزدىڭ سوتسياليستىك ءتۇزىمىنىڭ ساياسي ابزالدىلىعىن تولىق ايگىلەدى“.

  ”ورناتپاي تۇرىپ قيراتپاۋ، الدىمەن ورناتىپ، ونان سوڭ قيراتۋ“− وسى رەتكى قۇرىلىم رەفورماسىنداعى قىمباتتى تاجىريبە. شۇعىل جاعدايلاردى باسقارۋ مينيسترلىگىنە 13 تاراۋ مەن ورىننىڭ قاتىستى فۋنكتسيالارى رەتتەلىپ بىرىكتىرىلدى. وعان قاراستى ءورت ءسوندىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ، قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ مەكەمەسىنىڭ باس ينجەنەرى جوۋ تيان بىلاي دەدى: پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعى مەن عىلمي ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋى − رەفورمانىڭ بەلگىلەنگەن جول كارتاسى، ۋاقىت كەستەسى بويىنشا تارتىپپەن ىلگەرىلەۋىنىڭ، قىزمەتتەردىڭ ورنىقتى ۇشتاسۋىنىڭ ماڭىزدى كەپىلى.

  جۇرت كوڭىلى ورنىقسا، رەفورما ىلگەرىلەيدى، جۇرت كوڭىلى جاي تاپسا، رەفورما ءساتتى بولادى.

  ”باس شۋجي سانالى تۇردە كەلەلى جاعداي اياسىندا ويلانۋ، كەلەلى جاعداي اياسىندا ارەكەت ەتۋ كەرەك دەپ باسا دارىپتەدى“. مەملەكەتتىك سالىق باس مەكەمەسى كۇنميڭ قالاسى پانلۇڭ رايوندىق سالىق مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى چىن پىڭ بىلاي دەدى: ”وسى رەتكى قۇرىلىم رفورماسىندا مەملەكەتتىك سالىق، جەرگىلىكتى سالىق جۇيەسى بىرىكتىرىلىپ، تەڭ جارتىسىنا جۋىق مەڭگەرمە، مەكەمە دارەجەلى قۇرىلىمدار ىقشامدالدى، مەنى قامتىعان 22 مىڭنان استام باسشى كادر ’ءبىرىنشى باسشىدان‘ ’ورىنباسار باسشىعا‘ اينالدى. العاشىنداعى ۇمىتسىزدەنۋدەن ارىلىپ، تەز ارادا جاڭا قىزمەتكە كىرىسىپ كەتتىك، ءبىز جەكە باسىمىزدى ’قيۋ‘ ارقىلى رەفورمانىڭ ’تابىسىنا‘ قول جەتكىزىپ، ساياسي سىننان وتتىك، كەلەشەكتە دە باس شۋجيدىڭ ءۇمىتىن اقتايمىز“.

■ ناتيجەلەردى بەكەمدەۋدىڭ، قاتتى مۇزدى جارۋدىڭ، بولاشاقتى كوزدەۋدىڭ ءبىر رەتكى ۇزاققا سوزىلعان شايقاسى

  جەر - جەردەگى كادرلار مەن بۇقارا مىنالاردى ءبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ءسوزى رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدە تاعى دا ساپارعا شىعۋدىڭ جۇمىلدىرۋ بۇيرىعىن جاريالادى.

  ”ەڭ اۋەلى، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ، ۇعىنۋ ارقىلى پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ رەفورما ويىن ءتۇسىنۋ جانە تانۋ ورەسىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتۋ، دايەكتىلەندىرۋ، تياناقتاندىرۋ سانالىلىعىن، تاباندىلىعىن جوعارىلاتۋ كەرەك“، - دەدى چۇڭچيڭ قالالىق پارتكوم پارتيا مەكتەبى عىلمي سوتسياليزم وقىتۋ جانە زەرتتەۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جياڭ يىڭجوۋ.

  ”قالالىق پارتكوم ۇگىت ءبولىمىن مىسالعا الساق، قاراستى ءبولىم - كەڭسەلەردى ىقشامداپ جانە جاقسارتىپ، قوس باعىتتا تاڭداۋدى، باسەكەلەسىپ قىزمەتكە شىعۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ءىس تىندىرعىسى كەلەتىن، ءىس تىندىرا الاتىن كادرلاردىڭ ءوز دارىن - قابىلەتىن ايگىلەۋىنە ساحنا ازىرلەپ، پارتيانىڭ ۇگىت، مادەنيەت ىستەرىنە ءبىر تۇتاس باسشىلىعىنىڭ اناعۇرلىم جاقسى تياناقتانۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى“. يۇننان چۇيجيڭ قالالىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى جاۋ جىڭفۋ بىلاي دەدى: چۇيجيڭ قۇرىلىم رەفورماسىنىڭ كوپ ءتۇرلى سايكەستى شاراسىن شىعارىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ قاجەتىنە ۇيلەسەدى.

  اسكەري قوسىننان قايتقان اسكەريلەر ىستەرى مينيسترلىگىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنالاردى ءبىلدىردى: اسكەري قوسىننان قايتقان اسكەريلەر ينفورماتسيالاندىرۋ قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، اسكەري قوسىننان قايتقان اسكەريلەردىڭ ءۇمىت - تىلەگىنە ىرىقتىلىقپەن جاۋاپ قايتارىپ، قىزمەت وتەۋدى قامتاماسىزداندىرۋدى جاقسارتىپ، اسكەري قوسىننان قايتقان اسكەريلەردىڭ داڭق سەزىمىن، تابىس سەزىمىن ۇزدىكسىز كۇشەيتەمىز.

  رەفورمانى تياناقتاندىرۋدىڭ تەتىگى ادامدا. باس شۋجي شي جينپيڭ سوزىندە ءىس تىندىرىپ، ناتيجە شىعاراتىن، باتىل جاۋاپكەرشىلىك ارقالايتىن قابىلەت - ونەردى كۇشەيتىپ، جاڭا قۇرىلىم، جاڭا فۋنكتسيا العا قويعان جاڭا تالاپتى ءدال يگەرۋ كەرەك دەپ العا قويدى.

  گۇيجوۋ ولكەسى زۇن - ي قالاسى بوجوۋ رايوندىق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ كەڭسەسى ەكولوگيالىق كوشى - قون ءبولىمىنىڭ 31 جاستاعى قىزمەتكەرى جوۋ يۇڭتاۋ بۇل ءسوزدى ءوزىنىڭ قىزمەت داپتەرىنە ارنايى جازىپ قويدى. وسى ايدا، ول بوجوۋ رايونى پيڭجىڭ گىلاۋ ۇلتتىق اۋىلى ىنتىماق قىستاعىنا بارىپ تۇراتىن بولدى.

  وسى رەتكى قۇرىلىم رەفورماسىندا، بوجوۋ رايونى بۇرىنعى سۋ قويماسى جانە ەكولوگيالىق كوشى - قون مەكەمەسىن تۇتاس تۇلعا بويىنشا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ كەڭسەسىنە قوسىپ، كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ قىزمەتىن جاقسى ىستەۋدى ءتۇزىلىس - مەحانيزم جاعىنان قامتاماسىز ەتتى، كادرلاردىڭ قابىلەتىنە دە تىڭ تالاپتار قويدى.

  ”ىنتىماق قىستاعى بيىل اۋىر كەدەي قىستاق قالپاعىن الىپ تاستاۋدى جوسپارلاپ وتىر، كەلەسى قادامدا كاسىپ سالاسىمەن كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ ارقىلى قايتكەندە تۇتاس قىستاقتىڭ بەت - بەينەسىن وزگەرتىپ، وزىندىك قان جاساۋ مەحانيزمىن تاسقىنداتۋعا بولادى، مەنىڭ ۇيرەنۋگە جانە جوعارىلاتۋعا ءتيىستى تۇستارىم ءالى دە كوپ“، - دەدى جوۋ يۇڭتاۋ.

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 7 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.