تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى جولىندا ەرجۇرەك قۇرباندار شەجىرەسى

”بيىككە ورمەلەگىش“ قاھارمان ياڭ لياندي

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 3 - كۇنى تيانجيننەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى گو فاڭدا). تيانجيننىڭ بەيچىن رايونىنداعى ءبىر اۋلادا اعاشتار ماۋەلەپ، قۇستاردىڭ سايراعان ءۇنى ەمىس - ەمىس ەستىلەدى، اۋلانىڭ قاق ورتاسىنا ءبىر اسكەردىڭ التىن سارى ءتۇستى كەۋدە ءمۇسىنى ورناتىلعان، تومەنگى جاعىنا ”بيىككە ورمەلەگىش قاھارمان ياڭ لياندي“ دەگەن جازۋ ويىلعان.

  ياڭ لياندي 1919 - جىلى تيانجين قالاسى بەيساڭ قالاشىعى بەيساڭ قىستاعىندا دۇنيەگە كەلگەن، 14 جاسىنان باستاپ جۇمىسقا كومەكتەسىپ، جەر ەگىپ، وتباسى قاراجاتىن تولىقتاعان، توكشى، سورەشى سياقتى جۇمىستار ىستەگەن.

  1949 - جىلى 3 - ايدا ياڭ لياندي جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنا قاتىناسىپ، تەمىر جولشى اسكەر بولعان. بەينيڭ جەلىسىندەگى لۋانحى - انشان كوپىرىن قاۋىرت جوندەۋ بارىسىندا ياڭ لياندي ”قۇلاعان بولات تىرەۋلەردىڭ استىنا اعاش دوڭبەكتەرىن قويۋ، كران جابدىعىنىڭ ورنىنا قىسقا بولات رەليستى ىستەتىپ، سۇيەنىشتەردى جىلجىتۋ“ ءادىسىن تاپقىرلاپ، كوپىردىڭ دەر كەزىندە جوندەلۋىنە كەپىلدىك ەتتى.

  1949 - جىلى 8 - ايدا ياڭ لياندي لۇڭحاي تەمىر جولى 8 - كوپىرىن قاۋىرت جوندەۋ قىزمەتىنە قاتىناسادى. بۇل كوپىردىڭ بيىكتىگى 45 مەتر، سول كەزدە ەلىمىزدەگى ەڭ بيىك تەمىر جول كوپىرى سانالاتىن. كوپىر پارتتاپ قيراتىلعاننان كەيىن، قۇرىلىس جۇرگىزۋ قيىندىعى توتەنشە زور بولعاندىعى سەبەپتى، الدىڭعى قۇرىلىس اترەتى ءبىرشاما ۇزاق ۋاقىت جۇمساسا دا جوندەي المايدى.

  ورمەلەپ شىعۋعا كەلمەيتىن كوپىر تىرەۋى الدىندا ياڭ لياندي تەمىر ىلگەكتى سىرىققا بايلاپ ورمەلەۋ ءادىسىن ويلاپ تابادى، ول 18 جاۋىنگەردى باستاپ ەشقانداي حاۋىپسىزدىك قورعانۋ شارالارى جوق جاعدايدا تاۋەكەلشىلدىكپەن بيىككە شىعىپ جۇمىس جۇرگىزەدى.

  باس - اياعى 4 ساعات ۋاقىت جۇمساعاننان كەيىن، 9 - ايدىڭ 4 - كۇنى تۇستەن كەيىن ساعات بىردە، ياڭ لياندي 8 - كوپىردىڭ 2 - تىرەۋىنە ءساتتى شىعادى. ول تاپقىرلاعان ”جالعىز قىرلى بۇلت ساتى“ ارقىلى جۇمىس جۇرگىزۋ ءتاسىلى كوپىردىڭ كۇن ىلگەرى جوندەلۋىنە نەگىز قالايدى. سول جىلى 10 - ايدىڭ 18 - كۇنى، 8 - كوپىردەن پويەز ءساتتى قاتىناپ، مەجەدەگى جوسپاردان 12 كۇن بۇرىن ورىندالادى، ياڭ لياندي ءبىر رەت ەلەۋلى ەڭبەك سىڭىرەدى، سونداي - اق ”بيىككە ورمەلەگىش قاھارمان“ دەگەن اتاققا يە بولادى.

  1950 - جىلى ياڭ لياندي جۇڭگو حالىق ەرىكتىلەر ارمياسىنا قاتىناسىپ، تەمىر جول بيڭتۋانى 1 - شى 1 - تۋان 1 - ليانىنا قوسىلادى، سول جىلى 11 - ايدا چاۋشيانعا بارىپ سوعىسقا قاتىناسادى. يالۋجياڭ، داتۇڭجياڭ، فيليۋجياڭ، لۇڭجينجياڭ، چيڭچۋانجياڭ، بايليڭچۋان سياقتى تەمىر جول كوپىرلەرىن قاۋىرت جوندەۋ مىندەتتەرىنىڭ بارلىعىندا ياڭ لياندي ەڭبەك سىڭىرەدى. 1951 - جىلى 3 - ايدا ياڭ لياندي داڭقپەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا مۇشە بولادى.

  1952 - جىلى 5 - ايدىڭ 15 - كۇنى، ياڭ لياندي چيڭچۋانجياڭ كوپىرىن قاۋىرت جوندەۋ بارىسىندا باسىنا ۋاقىتتى بومبىنىڭ جارقىشاعى ءتيىپ، باقىتقا قارسى ەرلىكپەن قۇربان بولادى، سول كەزدە ول 33 جاستا ەدى.

  ياڭ لياندي قۇربان بولعاننان كەيىن، وعان ”ەڭبەگى ەگەي ەر“، ”1 - دارەجەلى قاھارمان“، ”چاۋشيان دەموكراتيالىق حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قاھارمانى“ سياقتى اتاقتار بەرىلەدى. لۇڭحاي تەمىر جولىنداعى 8 - ءنومىرلى كوپىر ”ياڭ لياندي كوپىرى“ دەپ اتالادى، ول تۇرعان ليان - دۇي ”ياڭ لياندي ليانى“ دەپ اتالادى.

  ياڭ ليانديدىڭ قاھارماندىق ىزگى ىستەرىن ەسكە ءتۇسىرۋ ءۇشىن، 2013 - جىلى تيانجين قالاسى قارجى توپتاپ، ياڭ لياندي قۇرباننىڭ ەسكەرتكىش سارايىن سالىپ، الەۋمەتكە اقىسىز اشادى. ەسكەرتكىش ساراي كوركەمونەر كورمە زالى، ىزگى ىستەر كورمە زالى جانە كوپ مەديالى ستۋديا زالى سياقتى 3 بولىمنەن قۇرالىپ، قىرۋار سۋرەت، ناقتى بۇيىم جانە دىبىس، كەسكىن ماتەريالدارى ارقىلى ياڭ ليانديدىڭ ومىرىندەگى ىزگى ىستەرى مەن كورنەكتى سوعىستىق ەڭبەكتەرىن ايگىلەگەن.

  تيانجين قالاسىنىڭ حىبەي رايونىندا تۇراتىن ياڭ ليانديدىڭ ۇلى ياڭ چاڭليڭ تىلشىگە ءوزى تۇستاستاردان 3 ادامنىڭ جەكە - جەكە تەڭىز، قۇرلىق، اۋە ارمياسىنا قاتىناسۋىنا بالا كەزىنەن اكەسىنىڭ ىزگى ىستەرىنىڭ اسەرىنە ۇشىراعاندىعى سەبەپشى بولعاندىعىن ايتتى، ”تەك عانا اسكەر بولىپ، اكەمنىڭ جەڭىلىسكە مويىنسال بولمايتىن، ماڭگى بيىك شىڭدارعا ورمەلەيتىن رۋحىنا مۇراگەرلىك ەتسەم دەيمىن“. قازىر زەينەتكە شىعىپ بولعان ياڭ چاڭليڭ ياڭ ليانديدىڭ ىزگى ىستەرىن مىندەتتى تۇردە ۇگىتتەۋ - لەكسيالاۋ قىزمەتىمەن ۇزدىكسىز شۇعىلدانىپ كەلەدى. ”قاھارماندار مەن قۇربانداردىڭ رۋحى ماڭگى داۋرەنى وتپەيدى، ءوزىمنىڭ كۇش - قۋاتىما سۇيەنىپ، وسى ىزگى ىستەردىڭ اۋىزدان - اۋىزعا جالعاسۋىن ىلگەرىلەتۋدى ءۇمىت ەتەمىن“، - دەدى ول.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.