بۇرىنعى تۇرپان ايماقتىق حالىق قۇرىلتايى قىزمەت كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى
ابىلا ءيۇسۇپ
مەن ءپىشان اۋدانىندا تۋدىم، ەس بىلە باستاعاننان تارتىپ، ءۇيىمىز تاۋدا جەر يەسىنىڭ مالىن باقتى. وتباسىمىزداعى 6 جاننىڭ باسپاناسى، جەرى جوق بولاتىن، تەك اكەمنىڭ جەر يەسىنە جالدانعان اشتى ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا كۇنەلتەتىنبىز. جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان كەيىن، ءار ۇلت حالقى ەڭسە كوتەرىپ قوجايىن بولدى، وتباسىمىزدىڭ جاعدايى دا جاقسارا باستادى.
1952 - جىلى ءپىشان اۋدانىنداعى ءبىر باستاۋىش مەكتەپتە وقىتۋشى بولدىم؛ 1955 - جىلى پەداگوگيكا مەكتەبىنە بارىپ ءبىلىم تولىقتاۋ ورايىنا يە بولىپ، مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ اۋداندىق پارتكومعا قىزمەتكە ورنالاستىم؛ 2002 - جىلى داڭقپەن پەنسياعا شىقتىم.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاننان بەرى، اسىرەسە، رەفورما جاساعان، ەسىك اشقان 40 جىلدان بەرى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ دانىشپان باسشىلىعىندا مەملەكەتىمىز كۇن سايىن كوركەيىپ، بايىپ، قۇدىرەتتەنىپ، ءار ۇلت حالقى تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىردى، اۋىلىمىزدا تۋىلعان وراسان زور وزگەرىستى ءوز كوزىممەن كوردىم.
ازاتتىقتىڭ العاشقى كەزىندە، تۇرپاندا ايتارلىقتاي تاس جول جوق ەدى، ەڭ جاقسى جولدىڭ ءوزى شاعىل قيىرشىق جول بولاتىن. ءپىشاننان ۇرىمجىگە قاتىنايتىن كەزەكشى اۆتوكولىك جوق ەدى، تەك بىرنەشە جۇك اۆتوموبيلى بار بولاتىن، جۇك اۆتوموبيلى جوق كەزدە ات ارباعا، ەسەك ارباعا وتىراتىنبىز، سىرتقا شىعۋ وتە قيىن ەدى. كەيىن ءپىشاننان ۇرىمجىگە اپتاسىنا ءبىر رەت كەزەكشى اۆتوكولىك قاتىنايتىن بولدى.
ول كەزدەگى كەزەكشى اۆتوكولىكتەردىڭ ات كۇشى تومەن، قارقىنى باياۋ بولاتىن. ماعان ەڭ تەرەڭ اسەر قالدىرعانى، ءبىر رەت ۇرىمجىگە باراتىن كەزەكشى اۆتوكولىككە وتىرعاندا، ءبىر كەزەڭگە كەلگەندە اۆتوكولىكتەگى بارلىق جولاۋشىلار جەرگە ءتۇسىپ، جاياۋ ءجۇرىپ كەزەڭگە شىققان سوڭ قايتادان اۆتوكولىككە وتىرعان ەدىك. سايعا تۇسكەندە ءتىپتى دە تىك قايقاڭعا كەلدىك، بارلىق جولاۋشىلار اۆتوكولىكتەن ءتۇستى، اۆتوكولىك شەگىنىپ كەتەتىن بولسا، دەرەۋ اۆتوكولىكتىڭ دوڭگەلەگىن تاسپەن تىرەي قويۋ ءۇشىن، جاستار قولىنا ءبىر - ءبىر كەسەك تاس الىپ اۆتوكولىككە ىلەسىپ ءجۇردى. قازىر تۇرپاننىڭ قاتىناس - تاسىمال ىستەرى تەز قارقىنمەن دامىدى، ءار رايوننىڭ، اۋداننىڭ تاس جولى شار تاراپقا تۇتاستى، سىرتقا شىعۋ قۇرالىنان اۆتوكولىكتەن تىس، جۇردەك پويەز جانە ۇشاق بار. ءۇرىمجى قالاسىنا كەز كەلگەن ۋاقىتتا بارۋىڭىزعا بولادى، جۇردەك پويەزبەن ءتىپتى دە تەز باراسىز.
بۇرىنعى كۇندەرى زات وتە تاپشى بولاتىن، تۇرمىس بۇيىمدارىنىڭ بارلىعىن بەلەت بويىنشا ساتىپ الاتىنبىز. بالالارعا كيىم قاجەت بولعاندا، ۇلكەنىنەن قالعانىن ەكىنشىسى كيەتىن، ەكىنشىسىنەن قالعانىن ءۇشىنشىسى كيەتىن. توپىراق ۇيدە تۇراتىنبىز، قالا رايونىندا 2 قاباتتان جوعارى قۇرىلىس نەگىزىنەن جوق بولاتىن. رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ اياق الىسىنىڭ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىسى بارعان سايىن جاقساردى. قازىر بۇقارانىڭ كوجە - قاتىق ءتۇرى مولايىپ، كيىم كيۋدە زاماناۋيلىققا، ايگىلى ماركاعا ويىسا باستادى. قالا رايونىندا بيىك عيماراتتار ەڭسە كوتەرىپ، اۋىل - قىستاقتا بەيقۇت ۇيلەر بارلىق جەردە سالىنىپ، كوپشىلىك توتەنشە باقىتتى تۇرمىسقا كەنەلدى.
قازىر تۇرپاننىڭ جەر - جەرىندە ەكونوميكا قاۋىرت دامىعان، حالىق تۇرمىسى بارىنشا جاقسارعان، قالا مەن اۋىلدا زور وزگەرىس تۋىلعان، ۇلتتار بارىنشا ىنتىماقتاسقان، قوعام ءتىپتى دە جاراسىمدى بولعان جاڭا بەينە جارىققا شىقتى. پارتيانىڭ باسشىلىعى بولماسا، ءبىزدىڭ قازىرگى باقىتتى تۇرمىسىمىز بولماس ەدى. مەن مۇرات - سەنىمدى اناعۇرلىم بەكەمدەپ، ”ءتورت تانىم“دى كۇشەيتىپ، ”ءتورت سەنىم“دى بەكەمدەپ، ”ەكىنى قورعاۋ“دى ورىندايمىن. ۇزدىكسىز ۇلتتار ىنتىماعى مەن قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋدىڭ جاقسى ۇگىتشىسى بولىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن باتىلدىقپەن، تاباندىلىقپەن پارتياعا العىس ايتۋعا، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋعا، پارتياعا ىلەسۋگە تاربيەلەپ، جەتەكتەپ، ءار ۇلت باۋىرلاستارمەن اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىسىپ، ”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“ جانە ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن ۇزدىكسىز ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، كورىكتى مەكەنىمىزدى كوركەيتۋگە كۇش - قۋاتىمدى ارنايمىن.
