تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ەل ءىشى حابارى

پارتيانىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشىن باستان − اياق ەستە بەرىك ساقتادى

− باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ىشكى موڭعۇلدا قىزمەت تەكسەرگەندىگى ءارى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىنىڭ ورىستەتىلۋىنە جەتەكشىلىك ەتكەندىگى تۋرالى

حالىق گازەتىنىڭ ءتىلشىسى دۋ شاڭزى، شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ شياۋسۇڭ

  ءبىرىنشى توپتاعى ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ىشكەرىلەي ورىستەتىلۋدە. 7 - ايدىڭ 15 - كۇنىنەن 16 - كۇنىنە دەيىن، باس شۋجي شي جينپيڭ ىشكى موڭعۇلعا بارىپ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى جانە ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن ورىستەتۋ جاعدايى جونىندە قىزمەت تەكسەردى، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى.

  7 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستە، باس شۋجي شي جينپيڭ اۆتونوميالى رايوندىق جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىنە بارىپ، ءبىرىنشى شەپكە ىشكەرىلەي ەنىپ تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىنىڭ ورىستەتىلۋىنە جەتەكشىلىك ەتتى.

  پارتيا مۇشەلەرى قيمىل ءۇيىنىڭ قابىرعاسىندا اۆتونوميالى رايوندىق جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىنىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورنالاستىرۋى جانە ناقتى شارالارى كورسەتىلىپتى. باس شۋجي شي جينپيڭ: ”ۇيرەنۋ تاربيەسى تەك باستالىپ قانا قويماي، باستان - اياق ساباقتاسۋى كەرەك، ۇيرەنۋ ارقىلى تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتۋ، تۇسىنىكتى تەرەڭدەتۋ كەرەك“ دەپ اتاپ كورسەتتى.

  ۇزىن ۇستەلگە قاتىستى ۇيرەنۋ ماتەريالدارى جانە پارتيا ۇيىمىنىڭ قيمىل ەستەلىگى قويىلىپتى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”مەن، باستىسى، ناقتى ناتيجەگە قارايمىن، حۇجاتتىڭ تەتىگى اتقارىلۋدا. زاڭ ەرەجەنى، ءتۇزىمدى قاز - قالپىندا اتقارۋ كەرەك، حۇجات تاراتىلعاننان كەيىن، قابىرعادا ءىلىنىپ، ارحيۆ شكابىندا ءۇيىلىپ قالۋىنان ساقتانۋ كەرەك“.

  ناقتى ىستەرمەن شۇعىلدانۋ ستيلى كەلىپ جەتتى. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ بەتالىسى وتە ايقىن، مۇندا فورماشىلدىققا، تورەشىلدىككە تيىم سالۋ كەرەك.

  بيىل جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى ءارى پارتيامىزدىڭ بۇكىل ەلگە بيلىك جۇرگىزگەندىگىنىڭ 70 - جىلى. باس شۋجي شي جينپيڭ: ”وسى كەزدە بۇل جولعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ءدال ساتىندە ورىستەتىلىپ وتىر“ دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى.

  ءبىرىنشى توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ورىستەتىلگەنىنە ءبىر ايدان استام ۋاقىت بولدى، رايونداردا، تاراۋلاردا قالاي ىلگەرىلەتىلۋدە؟ قانداي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى؟ باس شۋجي شي جينپيڭ بۇعان ايرىقشا كوڭىل ءبولدى. تەكسەرۋ - زەرتتەۋ بارىسىندا، ول بىرنەشە شەشۋشى ماسەلەنى باسا ايتتى.

 نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتۋدىڭ قاجەتتىلىگى قايدا؟

  تانىم جەتكىلىكتى بولعاندا عانا، ارەكەت سانالى بولادى.

  ”نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى جۇرگىزۋدىڭ قاجەتتىلىگى قايدا؟“ باس شۋجي شي جينپيڭ جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن اڭگىمەلەسكەندە الدىمەن وسى سۇراۋدى قويدى.

  بۇل ماسەلە جونىندە ول تالاي رەت تەرەڭ بايىمداعان ەدى. بيىل 5 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ جياڭشيدىڭ گانجوۋ توڭكەرىستىك بايىرعى رايونىنا ىشكەرىلەي بارىپ قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە، بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ماقساتى مۇرات - سەنىمدى اناعۇرلىم مىقتاپ ورناتۋ، جاڭا جۇڭگو قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى كەزىندە كەلەسى 70 جىلدا قايتادان قايراتقا ءمىنىپ ساپارعا شىعۋدى ايگىلەۋ“.

  قيلى - قيلى كەرەمەتتەرگە تولى قىزىل پاراقتى اقتارۋ − پارتيامىزدىڭ اۋەلگى ماقسات پەن بورىشتان اينىماۋىنىڭ جاندى ماتەريالى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جاۋدىڭ قىلىشى الدىندا نە ءۇشىن توڭكەرىستىك قۇرباندار’باس كەسىلىپ، قان اقسا دا، ۇجداندى وزگەرتپەيتىن، يزمدى جوعالتپايتىن‘ قايتپاس رۋحتى ايگىلەدى؟ ويتكەنى ولار پارتيانىڭ سيپاتى مەن باستى ماقساتىن جۇرەكتەرىندە ساقتاعان، پارتيانىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشىن جۇرەكتەرىندە ساقتاعان“.

  باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”بۇگىنگى تاڭدا، ءالى دە تالاي ءتۇرلى سىناقتار بار، كەيدە، ءتىپتى، ءولىم - ءومىر سىناعى دا بولادى. مۇنداي جاعدايدا پارتيالى كادرلارىمىز پارتيانىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشىنان اينىماي، سىناقتان وتە الا ما - جوق پا؟ بۇل ءبىزدىڭ ۇزدىكسىز تۇردە ارەكەت ارقىلى جاۋاپ بەرۋىمىزدى قاجەت ەتەتىن قاتاڭ ماسەلە“.

  قولايلى جاعدايدا بولسىن، الدە قولايسىز جاعدايدا بولسىن، پارتيامىز باستان - اياق تاۋقىمەتتى ەستەن شىعارماي، سەرگەك ءارى تاباندى بولدى. ”جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان 70 جىلدان بەرى، ءبىز اسا زور ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدىك، الايدا وتە كوپ ماسەلەلەرگە دە ءدوپ كەلىپ وتىرمىز“. 7 - ايدىڭ 16 - كۇنى تۇستەن كەيىن، اۆتونوميالى رايوننىڭ قىزمەت مالىمەتىن تىڭداعاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ تەرەڭ ماعىنادا بىلاي دەدى: ”اۋەلگى ماقسات پەن بورىشتان اۋا جايىلساق، پارتيا سيپاتىن وزگەرتەدى، ءتۇسىن وزگەرتەدى، حالىقتان ايرىلادى، بولاشاقتان ايرىلادى“. ”ءوزىن كىرشىكسىزدەندىرۋ، ءوزىن كەمەلدەندىرۋ، ءوزىن جاڭالاۋ، ءوزىن جوعارىلاتۋ ەرىك - جىگەرى مەن قابىلەتى كەمشىل بولسا، پارتيامىز قاتەرلى كۇيگە تۇسەدى، ماڭگى جەڭىمپاز ورىندا تۇرا الماي قالادى، جاستىق كوكتەمدى ماڭگى ساقتاي المايدى“.

  يان - انداعى ستيل دۇرىستاۋ قوزعالىسىنان ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىنە دەيىن، پارتيامىزدىڭ ۇزدىكسىز وزىنە توڭكەرىس جاساۋ ساياسي جىگەرى جازىلعان. جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ شەشۋشى مەزگىلگە ءوتتى، ”كەمە اعىن ورتاسىنا كەلگەندە، تولقىن اناعۇرلىم كۇشەيەدى، ادام تاۋدىڭ ورتان بەلىنە بارعاندا، جول اناعۇرلىم تىك بولا تۇسەدى“، بۇل پارتيامىزدىڭ ”پىشاق ءجۇزىن ىشكە قاراتۋداي وزىنە توڭكەرىس جاساۋ رۋحىن“ ءتىپتى قاجەت ەتەدى.

  باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”پارتيانىڭ وزىنە توڭكەرىس جاساۋىنىڭ مىندەتى اۋىر، جولى ۇزاق، استە ايالداۋ، تىنىعۋ ويىندا بولۋعا بولمايدى“. ”قۇرىلعاننان بەرى، پارتيامىز وسىنداي وزىنە توڭكەرىستى توقتاۋسىز جۇرگىزدى، بۇگىن ءبىز ورىستەتىپ وتىرعان ’اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ‘ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى جاڭا تاريحي شارت - جاعدايدا جۇرگىزىلگەن پارتيانىڭ وزىنە توڭكەرىس جاساۋى. پارتيا ىشىندەگى مۇنداي شوعىرلى تاربيە بۇدان بىلاي دا ۇدايى جۇرگىزىلەدى“.

  باس شۋجي شي جينپيڭ ەرەكشە وبرازداپ مىسال كەلتىرە سويلەدى: ”ونىڭ ءوزى ءبىر ءتۇرلى تازالاۋ، رەتتەۋ سانالادى، ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمىز سياقتى. ءبىز ءار كۇنى ءتىسىمىزدى شوتكىلەپ، بەتىمىزدى جۋامىز، تازالىق ىستەيمىز، شىنى - اياق جۋامىز، كيىم جۋامىز، پارتيا قۇرىلىسىندا دا وسى ىستەردى ىستەۋ كەرەك. شاڭ - توزاڭ كوبەيسە، ونى سورعىزۋ كەرەك؛ ءتىس تازا بولماسا، شوتكىلەۋ كەرەك؛ دەنە سىرقاتتانسا، ەمدەۋ كەرەك. نە ماسەلە بولسا، سونى شەشۋ، نە كەم بولسا، سونى تولىقتاۋ كەرەك، نىسانالى تۇردە ىستەۋ، شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەۋ، اۋرۋدى جاسىرماۋ، ەمدەتۋ كەرەك“.

  نەبارى 50 نەشە پارتيا مۇشەسىنەن 90 ميلليوننان استام پارتيا مۇشەسىنە دەيىن، 90 نەشە جىلدان بەرى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى دامىپ دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ ۇلكەن بيلىك باسىنداعى پارتياعا اينالدى، اۋمالى - توكپەلى عاسىرلىق تاريح وشپەس كەرەمەتتەردى جارىققا شىعاردى. تاريح شام - شىراق سياقتى ادامداردىڭ العا باسۋىنا جول نۇسقايدى. وسى جىلداردا شيبايپوعا بارىپ ”بەيجيڭگە بارىپ ەمتيحان تاپسىرۋ“ جولىمەن قايتا ءجۇرىپ، ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنىڭ تۇراقتى مۇشەلەرىن باستاپ شاڭحايداعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 1 - قۇرىلتايىنىڭ ورنىنا جانە جياشيڭدەگى نانحۋ كولىنە بارىپ پارتياعا كىرۋ سەرتىن قايتا بەرۋگە، جياڭشيدەگى گانجوۋ توڭكەرىستىك بايىرعى رايونىنا بارىپ ورتالىق قىزىل ارميانىڭ ۇزاق جورىق ءىزىن ىزدەۋگە دەيىن... باس شۋجي شي جينپيڭ مىنالار جونىندە باستان - اياق ىشكەرىلەي وي جۇگىرتىپ تولعانىپ كەلەدى: جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى نە ءۇشىن تىعىرىقتاردان قايتا - قايتا جول تاۋىپ كەلەدى؟ نە ءۇشىن قاشاندا حالىقتىڭ قولداپ - قۋاتتاۋىنا يە بولادى؟ نە ءۇشىن توڭكەرىستىڭ، قۇرىلىستىڭ، رەفورمانىڭ تابىستارىنا قول جەتكىزە الادى؟

  باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”ويتكەنى ءبىز ماركسيزممەن قارۋلانعان پارتيامىز، جۇڭگو حالقىن باقىتقا كەنەلتۋگە، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا بەل بۋعان پارتيامىز، حالىق پەن ۇلتتىڭ مۇددەسى ءۇشىن باتىل كۇرەس جۇرگىزەتىن، قۇرباندىق بەرۋگە باتىلدىق ەتەتىن پارتيامىز“، ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋدى، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋدى پارتيا قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدىڭ ماڭگىلىك تاقىرىبى، بارلىق پارتيا مۇشەلەرىنىڭ، كادرلاردىڭ ومىرلىك تاقىرىبى ەتۋىمىز كەرەك“.

”ۇيرەنۋ ۇيرەنۋ كۇيىندە، ءىس ءىس كۇيىندە قالۋ“ ماسەلەسىن قالاي شەشۋگە بولادى؟

  ”كوممۋنيستەر ايتپاۋى كەرەك، ايتقان ەكەن، ورىنداۋى كەرەك“. بۇل سالماقتى سەرت ءارى جىگەر مەن قۋات. پارتيانىڭ 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، پارتيانىڭ بۇقارالىق لۋشيان تاربيەسى امالياتتىق قيمىلىنان ”ۇشتە قاتاڭ بولۋ، ۇشتە شىنايى بولۋ“ ارناۋلى تاقىرىپتىق تاربيەسىنە، ودان ارى قاراي ”ەكىنى ۇيرەنۋ، بىردە تولىمدى بولۋ“ ۇيرەنۋ تاربيەسىنە دەيىن... پارتيا ىشىندەگى ءار رەتكى شوعىرلى تاربيەدە، تياناقتاندىرۋدى يگەرۋ شەشۋشى ءتۇيىن بولدى. وسى جولعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە دە وسىلاي بولادى.

  5 - ايدىڭ 31 - كۇنى اشىلعان ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى قىزمەتى ماجىلىسىندە، باس شۋجي شي جينپيڭ مىنانى العا قويدى: ماسەلەنى بەتكە الىپ، ”تۇزەتۋدى“ باستان - اياق ساباقتاستىرىپ، تاباندا تەكسەرۋ، تاباندا تۇزەتۋ، بايقالا سالىسىمەن تۇزەتۋ كەرەك.

  ”ۇيرەنۋ ۇيرەنۋ كۇيىندە، ءسوز ءسوز كۇيىندە، ءىس ءىس كۇيىندە قالۋعا بولمايدى“، مۇنى ول وسى جولى ىشكى موڭعۇلدا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، جەتەكشىلىك ەتكەن كەزدە تالاي رەت باسا دارىپتەدى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“دا ماڭىزدىسى تانىم مەن ارەكەتتى بىرلىككە كەلتىرۋ، شىن مانىندە ساناعا ۇيالاتىپ، ارەكەتتە ايگىلەۋ كەرەك.

  تانۋ قيىن ەمەس، قيىنى − ارەكەت ەتۋ. تانىم مەن ارەكەتتىڭ بىرلىككە كەلۋ - كەلمەۋى ءبىر پارتيالى باسشى كادردىڭ يدەيالىق ستيلى مەن ناتيجە كوزقاراسىن كورسەتەدى؛ تانىم مەن ارەكەت بولىنسە، ونىڭ ارتىندا، ءسوز جوق، فورماشىلدىقتىڭ، تورەشىلدىكتىڭ كەسەپاتى جاتادى. بۇل جولعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە فورماشىلدىقتان، تورەشىلدىكتەن ساقتانۋ ارناۋلى رەتتەۋ - جونگە سالۋدىڭ ءتۇيىندى مازمۇنى ەتىلدى.

  جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىندە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى كەرەڭنىڭ سارايىن اشاتىنداي: ”فورماشىلدىق ادامنىڭ تۇبىنە جەتەدى! قازىر كەي جولداستار ۇيرەنۋدە فورماشىلدىق، ۇستىرتتىك، جالعاندىق ىستەيدى، كەيبىرەۋى، ءتىپتى، ينتەرنەتتەن دايىن كونىسپەك، ۇيرەنۋ كۇندەلىگىن ساتىپ الىپ، كوشىرمە نۇسقاسىن جاساپ ءوز اسەرىنە اينالدىردى“. ”ۇيرەنۋدە فورماشىلدىققا بوي ۇرۋعا، تەز بىتىرەم دەپ اسىعۋعا بولمايدى، ءار رەتتە تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە، تىڭ اسەرگە قول جەتكىزىپ، تۇسىنىكتەرگە يە بولىپ، قوردالاندىرىپ وتىرسا، ناتيجە بەرەدى، تۇسىنىك بارعان سايىن تەرەڭدەيدى“.

  ”تىڭعىلىقتى ىستەۋ كەرەك، جەڭىل - جەلپى، جالعاندىق ىستەۋگە بولمايدى؛ قولدانۋ ءۇشىن ۇيرەنۋ كەرەك، ۇيرەنۋ مەن قولدانۋدى ايىرماۋ كەرەك. ناقتى قىزمەتتە تياناقتاندىرۋ، پارتيا ىشىندە ءومىر سۇرگەن كورنەكتى ماسەلەلەر مەن حالىق بۇقاراسىنىڭ جانىنداعى ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋدە تياناقتاندىرۋ كەرەك. ءبىر رەتتە بىرنەشە ماسەلە شەشىلسە دە وتە جاقسى. ءبىر - ەكى رەتكى تاربيە قيمىلى ارقىلى ۇلكەن ءىس تىندىردىق دەپ جار سالۋعا بولمايدى. ’توڭكەرىس تابىسقا جەتكەن جوق، جولداستار ءالى دە قۇلشىنۋى قاجەت‘، بۇل ءسوز ماڭگى جالعاسادى“.

  تانىم مەن ارەكەتتىڭ، ايتۋ مەن ىستەۋدىڭ، نازاريا مەن امالياتتىڭ قاتىناسىن ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتىپ، جۇڭگونىڭ توڭكەرىسىنىڭ، قۇرىلىسىنىڭ، رەفورماسىنىڭ جالپى بارىسىنا ساباقتاستىردى. ماۋ زىدۇڭ جولداستىڭ «اماليات جونىندە»سى وتكەن عاسىردىڭ 30 - جىلدارىندا جازىلعان، ونىڭ قوسىمشا تاقىرىبى ”تانىم مەن امالياتتىڭ قاتىناسى − ءبىلۋ مەن ىستەۋدىڭ قاتىناسى تۋرالى“ ەدى. بۇل ۇلى شىعارما ماركسيزمدىك دۇنيەگە كوزقاراس پەن ءادىسنامانىڭ جۇڭگونىڭ توڭكەرىس امالياتىندا قولدانىلۋىن تەرەڭدەي قورىتىندىلاۋ بولىپ تابىلادى، قازىرگە دەيىن ول ءالى ءبىزدىڭ ماسەلەلەردى تانۋىمىزدىڭ، ماسەلەلەردى شەشۋىمىزدىڭ نەگىزگى ءادىسى بولىپ كەلەدى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ ”ايتۋ“ مەن ”ىستەۋ“دىڭ ديالەكتيكالىق قاتىناسىن كوپ رەت بايىمداپ، ەل اۋىزىنان تۇسپەيتىن كوپتەگەن اسىل سوزدەر ايتتى: ”بوس ءسوز مەملەكەتكە كەسىرىن تيگىزەدى، ناقتى ىسكەرلىك ەلدى كوركەيتەدى“؛ ”اقيقات توتەنشە قاراپايىم بولعانىمەن، ول ناقتى ىسكەرلىكتى ءتۇيىن ەتەدى“؛ ”ىسكە بىردەن كىرىسەتىن ىسكەر بولۋ، وتىرىپ الىپ كوپىرتە سويلەيتىن ءسوزجادىلىققا سالىنباۋ كەرەك“...

  تانىم مەن ارەكەتتىڭ بىرلىگىن قالاي جۇزەگە اسىرۋعا بولادى؟ مۇندا، باستىسى، ءبىلۋ، ۇعىنۋ كەرەك. جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىندە، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ىشكى موڭعۇل اسىلدار جينالعان جەر، كەڭ جايلىم، اۋماقتى ورمان، كولەمدى ءشول، مول كەن بايلىعى شوعىرلانعان، بايلىعى مول، الۋن ءتۇرلى، كوپتەگەن بايلىق قورى بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى قاتارىندا تۇرادى. سونىمەن بىرگە، ىشكى موڭعۇل ەلىمىزدىڭ سولتۇستىگىندەگى ماڭىزدى ەكولوگيالىق حاۋىپسىزدىك قالتقىسى. ىشكى موڭعۇل ءىس جۇزىندىكپەن بىرلەستىرىپ، ۇيرەنۋدى كۇشەيتىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ۇعىنۋدى تەرەڭدەتۋ، پارتيا ورتالىق كوميتەتى بەلگىلەگەن ىشكى موڭعۇلدىڭ ستراتەگيالىق ورنىن ۇعىنۋدى تەرەڭدەتۋ، ءوزىنىڭ قىزمەت جاۋاپكەرشىلىگىن ۇعىنۋدى تەرەڭدەتۋ كەرەك.

  تانىم مەن ارەكەتتىڭ بىرلىگىن جۇزەگە اسىرۋدا، شىنداپ كىرىسىپ، شىنايى ىستەپ ماسەلەلەردى شەشۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ورىستەتىپ، ناقتى ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ناتيجەسىن ولشەيتىن ولشەم ەتىپ، بايقالا سالىسىمەن تۇزەتۋ، تاباندا ىسكە كىرىسىپ، تاباندا تۇزەتۋ كەرەك، كەشەۋىلدەتۋگە، كوزبوياۋشىلىقپەن توتەپ بەرۋگە بولمايدى. ىشكى موڭعۇل ورتاعا قويعان ءتۇيىندى تۇردە رەتتەپ - جونگە سالىناتىن 12 جاقتاعى كورنەكتى ماسەلەگە قاراتا، باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”تۇزەتۋدە، شىنداپ كىرىسىپ، شىنايى ىستەپ، قيىن تۇيىندەردى شەشۋگە تالپىنۋ، كوز جازباي قاداعالاپ، سوڭىنا دەيىن يگەرۋ كەرەك، كوزبوياۋشىلىق ىستەۋگە، سىرعاقتاۋعا بولمايدى، بەتكى جاعىن رەتتەۋ - تۇزەتۋدەن، جالعان رەتتەۋ - تۇزەتۋدەن، قاعاز جۇزىندە عانا رەتتەۋ - تۇزەتۋدەن ساقتانۋ كەرەك“.

حالىقتى جۇرەكتە ساقتادى ما - جوق پا؟

  پارتيامىز حالىق ءۇشىن تۋعان، حالىققا سۇيەنىپ كوركەيەدى، ىرگە - تاعانى حالىقتا، تامىرى حالىقتا، كۇش - قۋاتى حالىقتا. ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى باستان - اياق ”حالىق“ سوزىمەن تىعىز بايلانىستىرىلادى. باس شۋجي شي جينپيڭ اۆتونوميالى رايون قىزمەتىنەن مالىمەتتى تىڭداعان كەزدە: ”اۋەلگى ماقسات پەن بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋدا، ءسوز جوق، بۇكىل ىنتا - پەيىلمەن حالىق ءۇشىن ىستەۋگە تاباندى بولۋ كەرەك“ دەپ باسا دارىپتەدى.

  باس شۋجيدىڭ وسى بىرنەشە جىلداعى قىزمەت تەكسەرگەن، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەن ىزىنە كوز جۇگىرتسەك، سايبەي ۇستىرتىنەن ۋمىڭ تاۋلى رايونىنا، چينليڭ الابىنان شياڭشي تاۋىنا، وڭتۇستىك شينجياڭداعى جاسىل القاپتان قالىڭ ورمان قارلى دالاعا دەيىن، قالالارداعى الەۋمەتتىك اۋماقتاردان توڭكەرىستىك بايىرعى رايوندارعا دەيىن، بۇكىل ەلدەگى شوعىرلى، تۇتاسقان ەرەكشە كەدەي 14 ءوڭىردى ارالاپ شىعىپ، كوپتەگەن كەدەي وتباسىلاردىڭ ۇيىنە بارعانىن كورەمىز. بارعان جەرىنىڭ بارىندە ول قىستاقتارعا بارىپ، وتباسىلارعا كىرىپ، كەدەيلەردەن حال - جاعداي ۇعىسىپ، بۇقارانىڭ قازانىنداعى اسىن كورىپ، توسەگىندەگى كورپەسىن قاراپ، حال - جاعدايلارىن سۇراپ، ۇساق - تۇيەك ىستەرگە دەيىن كوڭىل ءبولىپ، قام جەدى. نەگىزگى ساتى بۇقاراسىنىڭ الدىندا، ول ءارقاشان كىشى پەيىلدىلىكپەن: ”مەن حالىقتىڭ قىزمەتشىسىمىن“ دەيدى.

  ىشكى موڭعۇلعا ساپارىندا، بۇقارانىڭ ءوندىرىس - تۇرمىسى باس شۋجي كوكەيىنە ساقتاعان ەڭ ۇلكەن ءىس بولدى.

  الەۋمەتتىك اۋماقتا، ول بۇقارانىڭ جۇمىس ءبىتىرۋىنىڭ قولايلى - قولايلى ەمەستىگىن، تۇرمىستىق قۇرىلعىلاردىڭ كەمەلدى - كەمەلسىزدىگىن، مادەني كوڭىل اشۋلاردىڭ بار - جوقتىعىن ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى؛ ورمان الاڭىندا، ول ورمان قورعاۋشىمەن ەڭبەكاقى تابىسى، بالالارىنىڭ جۇمىستانۋى، تۇرعىن ءۇيىنىڭ جاقسارۋ جاعدايى جونىندە اڭگىمەلەستى؛ اۋىل - قىستاقتا، ول شارۋا ۇيلەرىنە بارىپ، قازاندىقتى جاڭارتۋ، دارەتحانا توڭكەرىسى، لاس سۋدى جانە قوقىستى ءبىر جاقتى ەتۋ جاعدايلارىن قاراپ، بۇقارانىڭ ناقتى تۇرمىس شارت - جاعدايىنىڭ قانداي ەكەنىن كوردى... بۇقارانىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى باس شۋجيدىڭ كوڭىلىندە ءارقاشان ماڭىزدى ورىندا تۇرادى.

  7 - ايدىڭ 15 - كۇنى، ۇلانحات ورمان الاڭىنىڭ تەرەڭ قويناۋىنداعى ءبىر شارۋانىڭ اۋلاسىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ جەرگىلىكتى ورىنداعى نەگىزگى ساتى كادر - بۇقاراسىنىڭ ۋاكىلدەرىمەن اڭگىمەلەستى. كورشىلەس اۋىلداردان كەلگەن كادر - بۇقارا جابال باس شۋجيگە جاڭا بەت - بەينەنى، تىڭ وزگەرىستى باياندادى، باس شۋجي شي جينپيڭ بۇلاردى ەستىپ ايرىقشا قۋاندى، سونداي - اق اۋىلداستاردا تاعى قانداي قيىنشىلىق بار؟ قىستاقتا تاعى قانشا كەدەي وتباسى بار؟ قاشان كەدەيلىكتەن ارىلاسىزدار؟ دەپ سۇرادى.

  7 - ايدىڭ 16 - كۇنى، اۆتونوميالى رايون قىزمەتىنەن مالىمەت بەرۋ ماجىلىسىندە، اۆتونوميالى رايونداعى نەگىزگى جاۋاپتى جولداستار ”ىشكى موڭعۇل بيىل كەدەيلەردەن 140 مىڭنان استام ادامدى ازايتۋدى، مەملەكەت دارەجەلى كەدەي 20 حوشۇن - اۋداندى تۇگەلدەي كەدەيلەر قاتارىنان شىعارۋدى جوسپارلاپ وتىرعاندىعىن“ ايتقاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ قامقورلىقپەن اۆتونوميالى رايوندا مەملەكەت دارەجەلى كەدەي حوشۇن - اۋداننان قانشاۋى قالدى؟ قانداي شارالار قولدانىپ، دەر كەزىندە كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەسىزدەر؟ دەپ سۇرادى.

  جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ نىسانا - مىندەتىنە 500 نەشە كۇن قالدى. قازىر بۇكىل ەلدىڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ مىندەتى ءالى دە ەرەكشە ماشاقاتتى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ − جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى بەرگەن ايبىندى ۋادە. كوممۋنيستىك پارتيا ايتقانىن ىستەۋى كەرەك ءارى ونى، ءسوز جوق، ىستەي الادى. باس شۋجي ۇزاق بولاشاقتى كوزدەپ: ”جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋعا ساناۋلى كۇن قالدى. ءبىز دۇنيە ءجۇزى بويىنشا ەڭ ۇلكەن قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ جۇيەسىن ورناتىپ، اۋىل - قىستاقتاعى كەدەي حالىقتىڭ تۇگەلدەي كەدەيلىكتەن ارىلۋىن جۇزەگە اسىرىپ، قالا، اۋىلداعى قيىنشىلىعى بار بۇقارانى ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىز ەتۋگە ەنگىزدىك، بۇل جۇڭگونىڭ نەشە مىڭ جىلدان بەرى ىستەي الماي كەلگەن ءىسى بولاتىن. دەسەدە، مىنانى كورە ءبىلۋىمىز كەرەك، ’ەكىدەن تارىقتىرماۋ، ءۇشتى قامتاماسىز ەتۋ‘ شەشىلگەنىمەن، دەڭگەيى ءالى دە ءبىرشاما تومەن بولىپ وتىر، ونىڭ ۇستىنە قالا مەن اۋىلدىڭ وڭىرلىك دامۋىنىڭ بىركەلكىسىز بولۋى ماسەلەسى ءالى دە كورنەكتى. اعىنعا قارسى كەمە ايداعاندا، العا جۇرمەسەك، كەيىن شەگىنەمىز! ءبىز ۇزدىكسىز العا ءجۇرۋىمىز، حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان تاماشا تۇرمىس قاجەتىن ۇزدىكسىز قاناعاتتاندىرۋىمىز كەرەك“ دەدى.

  ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن ورىستەتۋدىڭ ماقساتى تۇپتەپ كەلگەندە، حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋ ءۇشىن. باس شۋجي بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”مۇقيات ساراپقا سالىپ، پارتيانىڭ اۋەلگى ماقساتى مەن بورىشىن ۇمىتقان - ۇمىتپاعانىمىزعا، جەكەشىلدىك پەن الابوتەن ويلاردىڭ بار - جوقتىعىنا، پارتيانىڭ سيپاتى مەن باستى ماقساتىنان اۋا جايىلعان - جايىلماعانىمىزعا قاراۋىمىز كەرەك“. ىشكى موڭعۇلدىڭ ”ەسىك اشىپ، اقىل - كەڭەس الۋى“، اقپارات قۇرالدارىندا ”رەتتەۋ - تۇزەتۋ جۇرگىزىلۋدە“ تاقىرىبىمەن قوعامعا نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ اياق الىسىن جاريالاپ، بۇقاراعا باعالاتقاندىعى جونىندە باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: حالىق − پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋدەگى ەڭ مىعىم نەگىزى، سونداي - اق پارتيانىڭ بيلىك جۇرگىزۋدەگى ەڭ بەرىك ىرگە تاسى. وسى مانىنەن الىپ ايتقاندا، حالىق تىلەگى ەڭ ۇلكەن ساياسي بولىپ تابىلادى. پارتيا مۇشەلەرىنىڭ، كادرلاردىڭ اۋەلگى ماقساتىنىڭ وزگەرگەن - وزگەرمەگەنىن، بورىشتى ەسىندە بەرىك ساقتاعان - ساقتاماعانىن بۇقارا باعالاۋ، اماليات بارىسىندا تەكسەرۋ كەرەك. ءار دارەجەلى باسشى كادرلار بۇكىل ىنتا - پەيىلمەن حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ سىندى باستى ماقساتتى ەستە بەرىك ساقتاپ، حالىقتىڭ تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشۋىن، ىستىق - سۋىعىن ءارقاشان جۇرەكتە ساقتاپ، بۇقارانىڭ قيىنشىلىعى مەن تالاپ - تىلەگىن ءاردايىم ەستە ساقتاپ، حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ىستەردى ويداعىداي ىستەۋگە قۇلشىنۋ كەرەك.

  باس شۋجي شي جينپيڭ بۇكىل پارتياعا بىلاي دەپ ەسكەرتتى: ”نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە قيمىلىن ورىستەتۋدى، تۇپتەپ كەلگەندە، ءبىر اۋىز سوزگە جيناقتاۋعا بولادى، ياعني جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى، ءسوز جوق، باستان - اياق حالىقتى باقىتقا كەنەلتۋى، جۇڭحۋا ۇلتىن گۇلدەندىرۋى كەرەك. وسى ءىستى جاقسى ىستەگەندە، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ۇزاق ۋاقىت بيلىك جۇرگىزە الادى، مەملەكەت تىنىشتىعى باياندى بولادى، جۇڭگو حالقى اناعۇرلىم تاماشا تۇرمىسقا ۇزدىكسىز قادام تاستاي الادى، جۇڭحۋا ۇلتى، ءسوز جوق، ۇلى گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىرا الادى!“.

  (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 17 - كۇنى كوكحوتتان بەرگەن حابارى)

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.