”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسىن تىڭعىلىقتى ورىستەتۋ تۋرالى جەلىلەس شولۋ
شۇي چيڭگۋاڭ
ۇيرەنۋ بارىسىندا تۇزەتىپ، دەرەۋ تەكسەرىپ، دەرەۋ تۇزەتىپ، بايقالعان زاماندا تۇزەتىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ ءتىزىمىن جاساپ، جاۋاپكەرشىلىك ءبولىسىن ناقتىلاپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋدىڭ ۋاقىت شەگىن بەلگىلەپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ نىساناسىن ايقىنداپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ تۇيىندەرىن كورنەكتىلەندىرىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ ناتيجەسىن بەكەمدەدى... ”اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاۋ، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاۋ“ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەسى ورىستەتىلگەننەن بەرى، رايونىمىزداعى تاراۋلار، ورىندار ءبىر تۇتاس ورنالاستىرۋ بويىنشا ”تۇزەتۋ“دى باستان - اياق سىڭىرۋگە تاباندى بولىپ، رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتتى.
”ءبىر ارەكەت ءبىر توپ باعدارنامادان ارتىق“. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەگە باستان - اياق سىڭىرىلگەن 4 ءتۇيىندى شارادا ەگەر ”ۇيرەنۋ - تاربيە، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ، ماسەلەلەردى قاداعالاۋ“، باستىسى، يدەيالىق سانالىلىقتى ايگىلەيدى دەسەك، وندا ”رەتتەۋ - تۇزەتۋ“ دى تياناقتاندىرۋ، باستىسى، ارەكەت سانالىلىعىن بەينەلەيدى. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە تىڭعىلىقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزە الدى ما، جوق پا دەگەندە، باستىسى، رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدىڭ قانداي ىستەلگەنىنە، ارەكەت سانالىلىعىنىڭ بار - جوقتىعىنا قاراۋ كەرەك.
رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋ بارىسى − ماسەلەلەرگە دۇرىس قاراۋ، قاتەلىكتى تۇزەتۋ بارىسى، اۋرۋدان ايىعىپ، تۇلعانى قۋاتتاندىرۋ، ءوزىن - ءوزى جوعارىلاتۋ بارىسى. ءسوز جوق، باستالا سالا شىنايى كىرىسىپ، شىنداپ تۇزەتىپ، ناقتاپ تۇزەتىپ، قامال الىپ، قيىندىقتى جەڭۋ كەرەك. قازىر وزگەرتۋگە بولاتىندارىن ۋاقىت شەگى مەن تالاپتى ايقىنداي وتىرىپ مەرزىمى بويىنشا تىڭعىلىقتى رەتتەۋ - تۇزەتۋ؛ قازىرشە شەشىلە قويمايتىندارىن كوز جازباي قاداعالاپ، تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتۋ، سانالىلىقتى كۇشەيتۋ ارقىلى كەزەڭدىك نىسانانى ايقىنداپ، ۇزدىكسىز رەتتەۋ - تۇزەتۋ كەرەك. تەك ”تۇزەتۋ“دى باستان - اياق سىڭىرگەندە عانا، پارتيانىڭ ءتۇپ − نەگىزىن شايقالتاتىن، پارتيا ىستەرىنە كەدەرگى بولاتىن ماسەلەلەردى شەشۋگە، نازاريالىق ۇيرەنۋ تابىستى بولۋ، يدەيا - ساياسي جاقتان سىننان ءوتۋ، ءىس تىندىرىپ، ناتيجە شىعارىپ، باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ، حالىق ءۇشىن قىزمەت ەتىپ، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋ، كىرشىكسىز، تۋراشىل، پاك بولۋدا ونەگە كورسەتۋ نىساناسىنا جەتۋگە، ناقتى ناتيجەمەن بۇقارانىڭ القاۋىن الىپ، حالىق قالاۋىنا بولەنۋگە بولادى.
”ماسەلە − ءداۋىردىڭ ءۇنى“. رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدىڭ ناتيجەلى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدە، ءسوز جوق، باتىل تۇردە ماسەلەلەرمەن بەتپە - بەت كەلىپ، شىنداپ كىرىسىپ، شىنايى ىستەپ، ماسەلەلەردى شەشىپ، ءدارى بەرىپ، وپەراتسيا جاسايتىن ەمدەۋ ادىسىنەن جانە وزەكتى بەكەمدەپ، نەگىزدى جەتىلدىرۋ ارقىلى الەۋەتتەندىرۋ شاراسىنان ويداعىداي پايدالانۋ كەرەك. پارتيالى كادرلاردا ورىن تەپكەن كورنەكتى ماسەلەلەردى شەشۋگە ءمان بەرۋمەن بىرگە، باسشىلىق القادا ورىن تەپكەن ماسەلەلەردى شەشۋگە دە زەر سالىپ، ءىس تىندىرىپ ناتيجە شىعارۋ رۋحى، كۇش - قايراتى كەمشىل بولۋ، قارا باسىنىڭ قامىن كۇيىتتەۋ، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاماۋ، ءىس تىندىرماۋ ماسەلەلەرىن كۇش سالا رەتتەپ، جونگە سالىپ، پارتيالى كادرلاردى اۋىر جۇكتى ارقالاۋعا، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋگە، ماشاقاتتى ىستەردى موينىنا الۋعا باتىل بولۋعا، زەردەسىز ءمانساپتى، بويكۇيەز ءمانساپتى، توعىشار ءمانساپتى، پاراقور ءمانساپتى بولماۋعا ىنتالاندىرۋ؛ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋ، ساياحات ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسى سياقتى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ ءتۇيىندى قىزمەتتەرىن ويداعىداي ىستەۋگە ءمان بەرۋمەن بىرگە، بۇقارا ۋايىمدايتىن ناقتى قيىنشىلىقتى شەشۋگە دە زەر سالىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن، حاۋىپسىزدىك سەزىمىن شىنايى كۇشەيتۋ كەرەك.
رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋ ءوز - وزىنە ءبىر رەت توڭكەرىس جاساۋ، ورناتۋ مەن قيراتۋدى قاتار مەڭگەرۋ بولىپ تابىلادى، وندا جايسىزدانۋ جانە قينالىس از بولمايدى، ءسوز جوق، باسى بار، اياعى جوق بولۋدان، كەسىم جاساماي ۇزاق سوزۋدان ساقتانۋ، قاعاز جۇزىندە رەتتەۋ - تۇزەتۋدەن، كوزبوياۋشىلىقپەن رەتتەۋ - تۇزەتۋدەن ساقتانۋ، قاراپايىم تۇردە نەگىزگى ساتى كادرلارىن جاۋاپقا تارتۋدى رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋعا ەسەپتەۋدەن ساقتانۋ، رەتتەۋ - تۇزەتۋ اتىمەن ساتى - ساتى بولىپ كەستە تولتىرىپ، مالىمەت جولداۋدان، نەگىزگى ساتىنىڭ اۋىرتپالىعىن ارتتىرۋدان ساقتانۋ كەرەك.
”ۇيرەنۋ دەگەنىمىز ەلىكتەۋ، جوعارىداعىلاردىڭ ىستەگەنىنە تومەندەگىلەر ەلىكتەيدى“. رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋدىڭ ناتيجەلى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋدە، ءسوز جوق، باسشىلىق ورگان، باسشى كادر باستاماشى بولۋعا تاباندى بولۋ كەرەك. نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتۋ جونىندە باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”باسشىلىق ورگان مەن باسشى كادرلار الدىمەن ۇيرەنۋ، تەرەڭىرەك ۇيرەنۋ، الدىمەن تۇزەتۋ، ناقتى تۇزەتۋ كەرەك“. باسشىلىق ورگان مەن باسشى كادرلار ءوز باسىنداعى ماسەلەلەردى رەتتەۋ - تۇزەتۋدى شىنايى ويداعىداي يگەرۋ، اۋىز جۇزىندە عانا ”بەكىم“ جاساۋعا، جيىندا عانا ”جوسپار قۇرۋعا“، قاعاز جۇزىندە عانا ”تياناقتاندىرۋعا“ استە بولمايدى، تومەندەگىلەردى عانا مىقتى ۇستاپ، ءوزىن ۇستاماۋعا استە بولمايدى، پىشاقتىڭ ءجۇزىن ىشكە قاراتاتىن باتىلدىقپەن قالىڭ پارتيالى كادرلارعا ونەگە بولۋ كەرەك. جاقسى ”سەركە“ بولۋمەن بىرگە، باسشىلىق ورگان مەن باسشى كادرلار ”وتكەلدى يگەرۋشى“ بولا ءبىلىپ، سول وڭىردە، سول تاراۋدا، سول ورىندا ورىن تەپكەن ماسەلەلەرگە قۋزاۋ - جەتەكشىلىك ەتۋدى كۇشەيتىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ جەتىستىگىن ۇزدىكسىز بەكەمدەۋ جانە كەڭەيتۋ كەرەك.
”ادام ءوزىنىڭ قاتەلىگىن بىلمەۋدەن قورقۋ كەرەك، بىلە تۇرا وزگەرتپەۋ باتىلسىزدىقتىڭ بەينەسى“. كەيبىر ماسەلەلەردى شەشۋگە بارىس كەرەك ەكەندىگىن، كەيبىر الدەقاشان شەشىلگەن ماسەلەلەردىڭ قايتا بەلەڭ بەرۋى مۇمكىن ەكەندىگىن، كەيبىر جاڭا ماسەلەلەردىڭ بىرتىندەپ جارىققا شىعۋى مۇمكىن ەكەندىگىن تاني بىلگەن ءجون. بۇل بىزدەن ”تۇبەگەيلى جەڭىسكە جەتپەي استە بەل شەشپەۋ“ يدەياسىن ورناتىپ، كەمەلدەندىرۋگە ءتيىستى ءتۇزىلىس - مەحانيزمدەردى كەمەلدەندىرىپ، بەكىتۋگە ءتيىستى ساڭىلاۋلاردى جاقسىلاپ بەكىتىپ، تۇبەگەيلى رەتتەپ - تۇزەتۋگە، تىڭعىلىقتى تياناقتاندىرۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ وزىنە توڭكەرىس جۇرگىزۋىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىنىڭ تيانشاننىڭ تۇستىگى مەن تەرىستىگىندە تياناقتانىپ، تامىر تارتۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋدى تالاپ ەتەدى.
